Zes jaar na het verschijnen van het titelloze debuutalbum is in mei 2023 het album 'Curious Objects' uitgebracht op Arjunamusic, het onafhankelijk platform voor elektronische en akoestische geluiden. De formatie Amiira bestaat uit Klaus Gesing op basklarinet en sopraansaxofoon, Björn Meyer op basgitaar en Samuel Rohrer op percussie, elektronica en synths.

Onafhankelijk van elkaar hebben de drie muzikanten een indrukwekkend muzikaal cv. Klaus Gesing heeft moderne opvattingen over jazz en geïmproviseerde muziek. Hij werkt samen met Norma Winstone en de wereldberoemde ud-speler Anouar Brahem. Op het album 'The Astounding Eyes Of Rita' is Gesing op basklarinet verantwoordelijk voor indrukwekkend synchroon samenspel met Brahem. Ook Björn Meyer heeft zijn sporen verdiend bij onder andere Brahem en gedurende tien jaar maakte hij deel uit van Ronin van Nik Bärtsch. Zijn opname 'Provenance' is van een muzikaal hoogstaand niveau en de eerste ECM-uitgave gewijd aan een solo elektrische basgitaar. Drummer Samuel Rohrer heeft samengewerkt met progressieve geesten in de geïmproviseerde muziek zoals Eivind Aarset, Jan Bang, Wolfert Brederode en Trygve Seim.

Amiira prefereert het totale groepsgeluid, waarbij de muzikanten gelijkwaardig zijn aan elkaar. Als trio zorgen zij voor een gedenkwaardig, ideeënrijk muzikaal concept. Amiira speelt in beide sets aaneengesloten contemplatieve en betoverende muziek. Van een letterlijke albumpresentatie is geen sprake. In de woorden van Gesing is het live exploreren een wezenlijk onderdeel van het proces. Zonder uitzondering is hierbij het genuanceerd oprekken van de klankkleuren van elk instrument een belangrijk facet. Tempo, energie, melodie en harmonische samensmelting van de instrumenten verschuiven op een gelijkmatige en kleurrijke wijze. Van langdradigheid is echter geen sprake. De muziek is vooral esthetisch, ingetogen en verwachtingsvol en de vloeiende extatische basgitaarklanken zorgen voor opwinding en voor een diepliggende groove.

De wijze waarop de zessnarige basgitaar wordt bespeeld is verbluffend. De bas-tapping-techniek en het bespelen van de basgitaar in de hogere registers verrijken de kleur en het bereik van het instrument. Dit geeft de muziek extra cachet. De subtiele, door elektronica beïnvloede percussieve klanken, soms als penseelstreken aangebracht, zijn van meerwaarde. Voeg de melancholie, de ingehouden spanning, het immense bereik van de basklarinet en de dromerige klanken uit de sopraansaxofoon hieraan toe en alle ingrediënten zijn voorradig om, met een imposante verteltrant, compositie en improvisatie te laten samenvallen.

Het optreden laat een beeld achter van vermenging van fascinerende soundscapes, voortgekomen uit vele culturele invloedssferen, in combinatie met vleugjes inventieve avant-garde. De muziek is moeilijk van een etiket te voorzien, met andere woorden: genreloos.

Foto's: Louis Obbens. Klik hier voor zijn fotoverslag van dit concert.

Labels: Amiira, Björn Meyer, concert, Klaus Gesing, okt23, Samuel Rohrer

(Louis Obbens, 31.10.23) - [print] - [naar boven]

Tja, hoe word je ontdekt als jazzzangeres? Bij Marcela Hendriks (Bogota, 1980) ging het zo: ze raakte in gesprek met Rein de Graaff, die met enige regelmaat in de muziekschool van zijn woonplaats Veendam te vinden is, waar Hendriks lesgeeft. Het is gewoon plezierig om op verschillende vleugels te spelen. Toen De Graaff de zangdocente voorstelde een deuntje met hem te zingen, was het pleit beslecht.

Is Hendriks een 'echte' jazzzangeres? Moeilijk. De meeste liedjes op haar debuutalbum met het Rein de Graaff Trio plus altsaxofonist Benjamin Herman brengt ze redelijk rechttoe rechtaan. In sommige nummers ('I Thought About You'; 'Throw It Away') hoor je aan haar timing dat ze beslist mogelijkheden heeft in die jazzrichting. En het is mooi dat ze het verse van 'How Deep Is The Ocean' boven dat diepe water heeft weten te krijgen.

Het repertoire bestaat uit standards; 'In Love In Vain' van Jerome Kern en Leo Robin is een uitzondering. Ze zingt het met uitsluitend de piano als begeleiding. De Graaff speelt ongebruikelijk vrij op 'Route 66' en in het reeds genoemde 'Throw It Away' gaat hij op de McCoy Tyner-toer. Dit is het meest bevredigende nummer van het album. En nu maar wachten tot die stem een beetje gaat zakken en haar laag meer body krijgt.

Labels: cd, Marcela Hendriks, Rein de Graaff

(Eddy Determeyer, 30.10.23) - [print] - [naar boven]

Volgens mij gaat de samenwerking tussen saxofonist John Dikeman, bassist William Parker en slagwerker Hamid Drake terug tot 2014. Op 5 mei van dat jaar traden ze op in het Gentse La Resistenza, vastgelegd op het onvolprezen 'Live At La Resistenza', verschenen bij het daar gevestigde El Negocito Records. Twee dagen later stonden ze in Café Oto, waarvan de weerslag te vinden is op het alleen als download bij Otoroku verkrijgbare 'Cleaning The Mirror'. Live zag ik de heren twee keer, in 2015 stonden ze in het Bimhuis, in 2019 bij Onder Stroom in Antwerpen, een concert georganiseerd door Sound in Motion in de Oorstof-serie, in het kader waarvan ook dit concert in De Singer plaatsvond. Nu samen met trompettist Luís Vicente. Overigens niet de eerste keer dat deze vier musici samenspelen, want in 2020 verscheen 'Goes Without Saying, But It’s Got To Be Said' bij JACC Records, met opnamen van eerder dat jaar. Op dat album is er constant sprake van een stomend ritme, waar vooral Parker debet aan is en wat voor de twee blazers de perfecte voedingsbodem vormt voor de meest dwarse solo's denkbaar.

Het is van begin tot eind onverkort van toepassing op het concert in De Singer, een non-stop en bijzonder enerverende trip van zo'n anderhalf uur. Dikeman en Vincente beginnen tegelijkertijd, als kwetterende vogels, elkaar de loef afstekend. Vanaf het allereerste moment opgestuwd door dat bijzonder sterke ritmegevoel van Parker en Drake. Ik ken geen ritmetandem die dat zo sterk heeft als juist deze combinatie, je kunt waarlijk geen moment rustig op je stoel zitten! Een krachtige dialoog ontspint zich tussen de beide blazers, tomeloze energie die we inmiddels van de beide heren wel kennen. Dan nemen de beide blazers even pauze en valt pas echt op hoe krachtig de groove is die Parker en Drake hier neerleggen. Vicente sluit weer aan, nu echter in een iets lager tempo en met krachtige lyriek, afgewisseld met experimentelere en vaak onheilspellende klanken. Als Dikeman verderop het stokje overneemt is dat eveneens met die zo voor hem kenmerkende explosieve stijl van spelen: krachtige melodieuze patronen, gruizig, weerbarstig en vol emotie. En weer volgt een prachtige, ritmische frase van Parker en Drake. Het is dat de beide blazers al weer staan te trappelen, anders zou dat nog uren zo door kunnen gaan. Maar tijd weer voor een dialoog, soms redelijk lyrisch, met krachtige lijnen, maar vaker heerlijk experimenteel en ontregelend, een waar klankspel vol onverwachte uitweidingen. Tot op Dikeman ineens de blues neerdaalt en hij de ritmesectie meesleept in een alleszins overrompelende frase. Vicente kan niet anders dan luisteren en wachten. En wacht aansluitend samen met Dikeman tijdens weer zo'n uitmuntend ritmisch intermezzo. Hij ziet aansluitend de kans voor het produceren van opwindend springende noten, iets dat Dikeman vervolgens weer inspireert - mede door het gloedvolle ritme - tot doldwaze capriolen en diep doorleefd spel. En daar weer samen in een frase die klinkt als een climax, maar dat niet blijkt te zijn. Integendeel: het vormt de opmaat voor pure lyriek, gedrenkt in ritme, prachtig de traditie die zo ver terug gaat als New Orleans verklankend. De emoties lopen op en Parker kan het niet laten enthousiast mee te zingen met Dikemans overvloedige noten.

En dan, we zijn al bijna een uur bezig, mogen we voor het eerst applaudisseren. Is deze eerste improvisatie al meer dan geslaagd, dat geldt nog sterker voor de tweede. Mede doordat er hier ineens andere instrumenten opduiken. Vicente hanteert een vogelfluitje en verderop een bamboefluit, Dikeman bespeelt de achterkant van zijn mondstuk en ook Parker blijkt twee houten fluiten te hebben meegenomen, waaronder een Noord-Afrikaanse die met onze schalmei de wat nasale hoge klank gemeen heeft. Samen levert het een uiterst fragiel klanklandschap op, ondersteund door Drake die zijn trommels met de hand bespeelt. Ook nu sluipt verderop het ritme er weer in, het kan ook eigenlijk niet anders, dat Parker naar zijn guimbri doet grijpen, de basluit. Intussen heeft Vicente weer zijn trompet ter hand genomen en heeft Dikeman zijn tenorsax weer in elkaar gezet en kan het tempo weer oplopen en ook nu blijkt de traditie nooit ver weg. Na bijna anderhalf uur is het dan toch echt klaar, op een korte percussieve toegift van Parker en Drake na, al zit die eerste erbij alsof hij nog uren door zou kunnen gaan. Het was weer schoon.

Foto's: Jef Vandebroek

Labels: concert, Hamid Drake, John Dikeman, Luís Vicente, okt23, William Parker

(Ben Taffijn, 29.10.23) - [print] - [naar boven]

Carla Bley, de grande dame du jazz, de vrouw met het kenmerkende kapsel, de coole heks (zoals de Zwitserse criticus Peter Rüedi haar noemde), is dood. Sinds eind jaren vijftig op het toneel - haar compositie 'Donkey' werd geschreven in 1958 - heeft Bley voortdurend nieuw werk gecomponeerd en opgenomen. Ze won verschillende internationale prijzen, werd door de NEA uitgeroepen tot Jazz Master en ontving eredoctoraten van de Universiteit van Toulouse en het New England Conservatory of Music.

Toen Lovella May Borg (haar geboortenaam) naar New York kwam, moet ze een blikvanger zijn geweest. Als sigarettenmeisje in het beroemde Birdland betoverde ze de jonge avant-gardepianist Paul Bley, die al snel haar echtgenoot werd en haar aanmoedigde om te gaan componeren. Carla was zowel muze als gerespecteerde componist van de jonge scene, verschillende muzikanten begonnen haar materiaal op te nemen. Jimmy Giuffre gebruikte 'Ictus' voor zijn album 'Thesis' en Paul Bley's legendarische 'Barrage' (op ESP) bestond volledig uit haar composities. In een door mannen gedomineerde omgeving werd Carla Bley een rolmodel voor de opkomende feministische beweging; ze was cool, mooi, zelfverzekerd en vooral uitzonderlijk getalenteerd, iets wat ze bereikte met haar compositie 'Ida Lupino' (uit 1964), die werd uitgebracht op het 'Closer'-album van Paul Bley in 1966. In 1964 was ze ook een van de oprichters van de Jazz Composers Guild, die de orkestrale avant-gardemuziek wilde bevorderen. Een van haar medestrijders was Michael Mantler, met wie ze in 1965 trouwde nadat ze was gescheiden van Paul Bley. Samen met Mantler leidde ze het Jazz Composers' Orchestra en richtte ze het platenlabel JCOA op. Tegen die tijd was Carla Bley klaar om aan een grootschalig eigen project te werken. Het resultaat was een van de meest omvangrijke composities die de jazz ooit heeft voortgebracht: de extravagante surrealistische jazzopera 'Escalator Over The Hill'. Het lange (bijna twee uur) stilistisch eclectische werk brengt zangers en muzikanten uit alle genres samen - 53 mensen hebben bijgedragen aan de opname, waaronder enkele van de meest productieve en originele jazz- en rockmuzikanten uit die tijd. Prominente deelnemers waren Don Cherry, Roswell Rudd, Jimmy Lyons, Charlie Haden en Gato Barbieri, maar ook Jack Bruce, John McLaughlin en de piepjonge Linda Ronstadt. Het werk als geheel viert en herformuleert rock-megalomanie, freejazz-iconoclasme en klassieke nuchterheid. Het is Bley's vroege magnum opus.

Gedurende haar hele carrière heeft Bley zichzelf in de eerste plaats als componist beschouwd, en daarom heeft ze er altijd van gehouden om muziek te schrijven voor haar bigbands. Ze was een meester in het muzikale citaat, de collage, en ze wist ironie te gebruiken in haar composities, bijvoorbeeld in 'Spangled Banner Minor And Other Patriotic Songs' van 'The Carla Bley Band: European Tour 1977', waarin verschillende volksliederen door de molen worden gehaald. Hier en in veel van haar werken voor grotere ensembles mengde ze elementen uit de muziek van componisten als Hanns Eisler en Kurt Weill met hedendaagse moderne jazz.

De afgelopen decennia heeft Bley zich verzoend met kleinere formats en haar capaciteiten als pianiste, veelal in duo's en trio's met haar levensgezel-bassist Steve Swallow en saxofonist Andy Sheppard. Ze heeft zichzelf nooit als een virtuoos beschouwd. "Ik doe elke dag de eenenvijftig Brahms-oefeningen," gaf Bley toe. "Ik kan je niet echt vertellen hoe Carla is," zei Steve Swallow ooit. "Ze is zo ongrijpbaar en voortdurend veranderend. Ze is echter mijn held, en daar laat ik het bij." Het is deze ongrijpbaarheid die Carla Bley het beste beschrijft. Ze was altijd geïnteresseerd in het proces van muziek maken, in nieuwe mogelijkheden en nieuwe ontwikkelingen.

Ik zag Carla Bley op het eerste jazzconcert dat ik ooit heb bezocht - een festival in Freiburg/Duitsland in 1980, met onder meer Chet Baker, Barbara Thompson en John Abercrombie. Ik was verbijsterd door haar charisma en de pure schoonheid van de muziek. Maar ik herinner me ook hoe boos ze was omdat de Amerikanen Ronald Reagan tot president hadden gekozen. 'Ida Lupino', met zijn innerlijke stemmen en canonische echo's, is een van mijn favoriete jazzcomposities gebleven, 'Escalator Over The Hill' zal altijd in de canon van de avant-gardemuziek blijven staan. Haar dood is een verschrikkelijk verlies.

Tekst: Martin Schray, The Free Jazz Collective (met toestemming vertaald)
Foto's: Cees van de Ven

Labels: Carla Bley, in memoriam

(Maarten van de Ven, 28.10.23) - [print] - [naar boven]

Het Espen Eriksen Trio, opgericht in 2007, bestaat uit pianist Espen Eriksen, bassist Lars Tormod Jenset en drummer Andreas Bye. Sinds 2010 zijn de albums 'You Had Me At Goodbye', 'What Took You So Long' en 'Never Ending January' in trioverband verschenen. Vanaf 2018 neemt de Britse saxofonist Andy Sheppard regelmatig deel aan deze groep. 'Perfectly Unhappy', 'In the Mountains' en recent 'As Goods As it Gets' zijn met hem op het Runne-label uitgebracht.

De studio-opnames bestaan zonder uitzondering uit moderne, lyrische en door melodie ingegeven muziek. Soms ontstaat bij het luisteren echter het gevoel dat de muziek zich gezapig en krachteloos voortbeweegt. Een optreden biedt een uitgelezen mogelijkheid dit te toetsen. Tijdens een groot deel van de eerste set blijkt dit gevoel te kloppen. De groep speelt zoals de titel van het tweede nummer: 'As Good As It Gets'. Overwegend sensitief, laidback en vol melancholie maar helaas eentonig, braaf en licht slaapverwekkend.

In het laatste stuk voor de pauze vindt onverwacht een kentering plaats. Plots hangt een muzikale dreiging in de lucht en soleert Eriksen met pathos en energie, alsof hij op zijn hielen gezeten wordt. De ontstane reuring raakt ook de tot dan verdienstelijk spelende Andy Sheppard. Hij schiet uit de sloffen en improviseert messcherp en met een gevoel van verontrusting.

Gelukkig weet het trio met Sheppard hierna zowel de variatie in de composities als de dynamiek vast te houden. Meeslepend en intens is het samenspel tussen contrabassist Lars Tormod Jenset en pianist Espen Eriksen in 'Anthem'. In het aansluitende, ballroomachtige 'The American' is het de beurt aan saxofonist Andy Sheppard om na een zwierig vertrekpunt schurend, brommend en indringend zijn weg te vervolgen.

Het Espen Eriksen Trio heeft ontegenzeggelijk meer muzikale zeggingskracht met de kracht en de robuustheid van het tenorspel van Sheppard. Het optreden wordt afgesloten met '1974'. Gestreken baslijnen en klassiek aandoend pianospel vormen de inleiding tot een diepgaande abstractie. Gelardeerd met vloeiende en verlangende solo's van Sheppard en Eriksen, waarin deze muzikanten elkaar uitdagen en elkaar naar grote hoogten leiden.

Een liveoptreden lijkt het beste uit het Espen Eriksen Trio en Andy Sheppard te halen. Met de kanttekening dat de aanloop naar een uiteindelijk sprankelend concert (te) lang heeft geduurd.

Foto's: Louis Obbens. Klik hier voor zijn fotoverslag van dit concert.

Labels: Andreas Bye, Andy Sheppard, concert, Espen Eriksen, Lars Tormod Jenset

(Louis Obbens, 26.10.23) - [print] - [naar boven]

Soms houdt hij midden in een solo abrupt op. Dan zit Simon Nabatov roerloos achter de piano, wachtend tot ook het laatste laagfrequente gemompel aan de bar weggestorven is. Dat kan wel een halve minuut duren. "Dit is een erg levende ruimte," zegt hij achteraf verontschuldigend. "Ik hoor alles."

Hoorden wíj wel alles? Dat kun je je afvragen. Want het recital leek wel een muzikale quiz. "We weten niet wat we gaan spelen," had hij aan het begin van de avond met een onmiskenbaar sardonisch lachje gewaarschuwd. Met een afgelebberde karakteristiek mag je de Russisch-Amerikaans-Duitse toonkunstenaar een 'pianoleeuw' noemen en hij verscheurde componisten als Bill Evans, Miles Davis, Caetano Veloso en Ary Barroso net zo gemakkelijk. En Monk, vooral Monk. "Wisten jullie dat de jazzcomponist van wie de meeste liedjes op de plaat zijn gezet Thelonious Monk is, na Ellington?" Tja, die titels van Monkstukken, als Jon Hendricks er geen tekst op heeft gemaakt hou ik ze niet uit elkaar. Ik troost me dan maar met de gedachte dat voor Monk zelf de titels van zijn stukken wel het laatste waren waar hij zich om bekommerde.

Het was dus een sport om al die liedjes te herkennen, ook al waren ze uitgebeend of juist uitbundig versierd, versneden of ondergesneeuwd tot uitsluitend de contouren nog vaag zichtbaar waren. Simon Nabatov werkte met grote contrasten qua dynamiek, ritme en atmosfeer. Hij citeerde uit nog niet bestaande liedjes en soms leek het alsof hij de noten omgekeerd aan de piano ontfutselde. Alsof ze wegstervend begonnen en met een attack eindigden. Hij monteerde en demonteerde net zo rap. Dissonante noten werden afgewisseld met seriële passages. En bij dat alles zat hij stoïcijns achter het klavier, wachtend op wat komen ging.

De piano hield zich kranig, de hele avond.

Foto: Cees van de Ven

Labels: concert, okt23, Simon Nabatov

(Eddy Determeyer, 24.10.23) - [print] - [naar boven]

Concert
FESten your seatbelts!
Flat Earth Society, zaterdag 30 september 2023, De Singer, Rijkevorsel

Wie De Singer in Rijkevorsel kent, weet dat je daar niet zomaar een bigband van vijftien musici in kwijt kunt. Maar met wat kunst en vliegwerk slaagden de leden van de Flat Earth Society er deze avond toch in een plek te vinden. Negen musici op het podium en de vijf rietblazers en de gitarist naast elkaar voor het podium. Het gaat een beetje ten koste van de geluidskwaliteit - op zoveel geweld is deze zaal niet echt berekend - maar aan de andere kant: er zo dicht op zitten heeft ook wel weer zijn charme. En een optreden van de Flat Earth Society is hoe dan ook altijd een feest, laat dat maar aan oprichter en bandleider Peter Vermeersch en zijn kompanen over. Muzikaal combineert hij sinds jaar en dag zo ongeveer alle stijlen denkbaar, van jazz tot rock, van swing tot soul en van volksmuziek tot klassiek, met elkaar verweven tot een stomend en nimmer verflauwend geheel. En een lol dat ze altijd met elkaar hebben! Grappen, grollen en kleine plaagstootjes horen er standaard bij, een sfeer die zonder meer overslaat op het publiek. Alleen daarom al moet je dit orkest eigenlijk live horen en dus zien.

Twaalf jaar zit er tussen het vorige optreden van Flat Earth Society in De Singer en gisterenavond. Het werd dus wel weer eens tijd voor een potpourri, een dwarsdoorsnede van de muziek die ze in de bijna vijfentwintig jaar dat ze bestaan maakten. En wat daarbij met name opvalt - eigenlijk altijd in hun werk - is het hoge filmische gehalte van de muziek, dat gevoel voor theater. Het merendeel zou zo kunnen dienen voor een soundtrack van een film. Een mooi voorbeeld is het inmiddels befaamde 'Missmansmist', met die prachtige tubasolo van Berlinde Deman, ondersteund door elektronica van Peter Vandenberghe. Een solo waarin Deman een serie knotsgekke geluiden uit haar instrument perst, nog eens flink aangelengd door die elektronica, alsof we in een dierentuin tussen de gorilla's beland zijn. Maar prachtig ook die frase ervoor met die krachtige ritmiek en die machtige blazerspartij. Ook dat is een kenmerk van deze band: het ritmegevoel. Vaak versterkt door het gebruik van volksmuziek en de daaraan ontleende dansen.

Neem 'Kotopoulopolgy', volgens Vermeersch vernoemd naar een Grieks kippengerecht, met dat heerlijk trage, duidelijk door de Griekse volksmuziek geïnspireerde ritme. Een stuk dat zich ook uitstekend leent voor het gebruik van dempers door de twee trompettisten en de twee trombonisten, met dat lekkere 'wah-wah' geluid, dat de traagheid nog verder uitrekt. Of wat daarna komt en waarin de trein vrolijk verder dendert, alleen nu in een wat hoger tempo, 'Wet Is Wet' klinkt en verderop de enige drumsolo van Gert Jan Dreessen, die onlangs Teun Verbruggen na jaren trouwe dienst opvolgde. Maar het is al ritmiek waar het concert mee begint, met 'Trip It' zitten we er direct middenin. En wat een prachtig ontregelende solo horen we Bart Maris, erbij vanaf het eerste uur, hier geven! Daarbij gaat het er soms redelijk heftig aan toe, zo leert 'Swatter Perspective' ons, een stuk waar de invloed van Frank Zappa in doorklinkt, een musicus waar Vermeersch zich duidelijk verwant mee voelt. Gitarist Maarten Flamand krijgt hier alle kans om zich lekker uit te leven in een meer dan spannende gitaarpartij. Maar we horen hier ook onvervalste swing - hoe zo eclectisch - met mooie solo's van trompettiste Pauline Leblond en baritonsaxofonist Bruno Vansina.

De band speelt voor de pauze achter elkaar twee stukken van het volgend jaar te verschijnen nieuwe album 'The One'. Dat moet je weten, want muzikaal borduurt Vermeersch gewoon door op de hierboven benoemde succesformule. En dus klinkt ook 'The Lost One' als een soundtrack en creëren direct aan het begin de contrabas van Kristof Roseeuw en de basklarinet van Martí Melià Marganon een aantrekkelijk ritme, waarna we strakke, meeslepende blazerslijnen voorgeschoteld krijgen. In 'The Previous One' gooit de band er nog een schepje op: vol vaart razen we richting de pauze, met als hoogtepunt een bijzonder ontregelende solo van Maris.

Foto's: Bas Bogaerts

Labels: Bart Maris, concert, Flat Earth Society, Peter Vermeersch, sep23

(Ben Taffijn, 23.10.23) - [print] - [naar boven]

The Ploctones, Artvark, Fugimundi, Zapp4, Talking Cows... de Nederlandse jazzscene heeft al veel memorabele bands voortgebracht. Met DEON is er weer een nieuwe veelbelovende loot aan die boom bij gekomen. Bassist en naamgever Dion Nijland, trompettist Ruben Drenth, rietblazer Steven Kamperman, saxofonist Ad Colen en drummer Mees Siderius hebben met het onlangs bij TryTone verschenen debuutalbum 'Soft Steel' meteen een indrukwekkende proeve van bekwaamheid afgeleverd. De komende maanden zijn ze live te zien op verschillende Nederlandse podia. We spraken met Dion Nijland over zijn nieuwe band en het album.

Hoe is DEON eigenlijk ontstaan, hoe kwamen jullie bij elkaar? Mag je zeggen dat het een vriendenband is?

"Allereerst vanuit de wens om weer een eigen groep te starten. Ik heb de afgelopen jaren natuurlijk wel een en ander ondernomen, onder andere een soloalbum - uitgebracht in 2021 - en daarnaast ben ik co-leider van HOT (Het Orgel Trio). Maar ik zocht naar een soort vervolg op Dimami (met Makki van Engelen en Miguel Boelens). En daarbij voelde ik een sterke wens om het in Utrecht te zoeken. In woon er inmiddels al 25 jaar en ken daarom veel muzikanten in de stad. Maar er is nog iets anders dat heeft bijgedragen aan het ontstaan van DEON: de aanwas van jonge muzikanten. Uiteraard heeft Utrecht al sinds jaar en dag een conservatorium, maar was er niet altijd de vanzelfsprekende menging van leeftijden en scenes. Dat gebeurt de laatste tijd meer, is mijn sterke indruk althans. Daaraan draagt de opleiding Musician 3.0 van het conservatorium in het bijzonder bij. Er komt hier een actieve en nieuwsgierige groep studenten vandaan, die zeker niet allemaal jazz als profiel hebben, maar wel dikwijls kunnen improviseren en dat met overgave doen. Deze openheid heeft er bij mij toe geleid dat ik meer in aanraking ben gekomen met jonge(re) spelers. Ruben Drenth (trompet) en Mees Siderius (drums) zijn hier voorbeelden van."

Hoe zijn de nummers van 'Soft Steel' tot stand gekomen, heb je die specifiek met het oog op de band geschreven of waren de composities er voordat DEON er was?

"Op de cd staan zowel speciaal voor de band geschreven stukken als al bestaande composities die ik heb bewerkt voor de groep. Je zou kunnen zeggen dat de twaalf stukken een zekere staalkaart bieden van wat ik de laatste (ruime) periode heb gedaan. Daar zit wereldmuziek bij, meer traditionele jazzvormen, grooves en hedendaags. Er staan bijvoorbeeld twee stukken op die ik oorspronkelijk voor een theatervoorstelling heb gecomponeerd, een stuk dat ik schreef na een bezoek met de band Spinifex aan India, en op hoekige grooves gebaseerde stukken die als het ware door mijn hoofd suizen als ik op de fiets zit."

Heb je wat betreft de sound van het album nog bepaalde illustere voorgangers in de gedachten gehad? Zo hoor ik reminiscenties aan de eerste platen van het Ornette Coleman Quartet.

"Ik heb zeker mijn voorkeuren en die beïnvloeden mede het geluid van de groep. Ik hou erg van het rauwe geluid van Charles Mingus en inderdaad ook van de vrije improvisaties van Ornette Coleman over een pulserende ritmesectie. Maar ik ben ook gek op vibrerende grooves en op melodieën die bijna zingbaar zijn. Ik heb geprobeerd op het album om strakke vormen en structuren naast (of bovenop) vrije improvisaties te plaatsen. Het ontstaan van dit geluid is het resultaat van componeren, schaven en schuren, maar ook van een groepsproces met repetities en optredens. Ik ken de muzikanten van DEON goed, en het gezamenlijk discussiëren en beslissingen nemen gaat soepel en is vruchtbaar. Toen we begonnen hebben we ook tegen elkaar gezegd dat min of meer alles ter wille van de vooruitgang van de muziek gezegd kan worden."

Sommige nummers van 'Soft Steel' hebben pakkende melodische hooks, andere zijn wat abstacter en beeldend van karakter. Zoek je die variatie bewust op of ontstaat die als de band met de composities aan het werk gaat? Wat was de rol van improvisatie op dit album?

"Ik zoek die variatie in zekere zin bewust op, mits het nog steeds bijdraagt aan een coherent geluid. Zoals ik al eerder zei komen twee stukken oorspronkelijk uit theatervoorstellingen. Met name een van deze twee stukken is zeker abstract(er) en beeldend. De muziek zat ooit onder een toneelscene. Ik merk wel keer op keer dat mijn muzikale drijfveer me toch zo goed als altijd op zoek doet gaan naar een totaalgeluid dat kern en richting heeft. En dat vind je dan terug in vorm (compact), grooves en grote spanningsbogen die we bewust aanbrengen om de muziek spannend en in zekere zin begrijpelijk te houden. Let wel: in eerste instantie begrijpelijk voor mezelf. De muziek moet logisch aanvoelen, dat kan ook vanuit intuïtie gebeuren overigens. En dan komen we op het terrein van improvisatie. Wat mij bij het terugluisteren van de studio-opnames weer direct opviel is hoe iemands hyperindividuele bijdrage een stuk naar een andere dimensie kan brengen. Fascinerend!"

Klik hier voor meer informatie over DEON en het tourschema.

Foto's: Allard Willemse & Cees van de Ven

Labels: Ad Colen, DEON, Dion Nijland, interview, Mees Siderius, Ruben Drenth, Steven Kamperman

(Maarten van de Ven, 22.10.23) - [print] - [naar boven]

Een aantal Groninger jazzmuzikanten heeft een nieuwe concertreeks opgetuigd, op de zondagmiddag in Brouwerij Martinus en Het Roode Hert (Roderwolde). Onvrede over het gebrek aan speelmogelijkheden speelde daarbij een rol.

Afgelopen zondag bracht een kwartet onder leiding van gitarist Ronald Kamphuis gipsy swing in de Martinus. Een groep die tot dusver de AcoustiCasts heette, maar dan met een andere ritmegitarist en contrabassist. Het idioom is de Manouche Swing van de legendarische gitarist en componist Django Reinhardt. Nu heb je verspreid over de wereld honderden, zo niet duizenden combo's die zich in dit materiaal hebben vastgebeten. Maar Kamphuis en kompanen weten er toch een persoonlijke twist aan te geven. Voor de leider zijn het geluid en bepaalde loopjes overduidelijk geïnspireerd op Reinhardt, maar hij heeft voor een ietwat vrijere insteek gekozen. Dat hij ook een uitstekende bopvogel is bewees hij tijdens de jamsessie achteraf, waarin hij een onberispelijk 'Ornithology' voor zijn rekening nam.

Ook ritmegitarist Nick Daniëls stond solistisch zijn mannetje; zijn aandeel in 'Anouman' viel op vanwege het soulgehalte. En dan heb ik het dus over de soul van Grant Green, niet die van Prince. De belangrijkste functie van Daniëls was en bleef toch, samen met bassist Marco Kerver, het leggen van een oersolide ritmisch fundament voor de groep. Dat kwam misschien nog wel het beste uit de verf in het 'ouderwets' swingende 'Viper's Dream'. In 'Made In France' liet het kwartet nog maar weer even horen dat de muziek van Reinhardts Hot Club gebaseerd was op het vooroorlogse werk van het duo Joe Venuti-Eddie Lang, maar ook op de contemporaine valse musette die Parijs destijds beheerste.

Foto: Job Posthumus

Labels: concert, Gypsy Swings, Marco Kerver, Nick Daniëls, okt23, Ronald Kamphuis

(Eddy Determeyer, 21.10.23) - [print] - [naar boven]

Jef Neve en Turnhout vormen een speciale combinatie; de pianist is er geboren en organiseerde daar al vier keer zijn eigen festival. Nu was hij er om zijn nieuwe album 'That Old Feeling' te presenteren. Een bijzonder album, omdat Neve hier voor het eerst kiest voor een vooral vocaal album. Hij ging terug naar de muziek die hem inspireerde en beroerde en maakte daarop zijn eigen arrangementen. Hij zocht daarbij vocalisten die hem aanspreken en dat leverde een divers gezelschap op, met onder meer Sam Merrick, Madeleine Peyroux, Trijntje Oosterhuis en Typhoon.

Het is haast onmogelijk om alle vocalisten mee te nemen naar ieder liveoptreden, daarom toert Neve met twee vocalisten, Sam Merrick en Monique Harcum. En dat blijkt een goede keuze te zijn. Deze twee lijken alles aan te kunnen en doen je moeiteloos de andere vertolkers van het album vergeten. Merrick is in staat om net zo gemakkelijk als crooner over te gaan van de lage naar de hoge registers. Harcum heeft een evenzo groot bereik, maar is ook in staat om er zoveel gevoel in te leggen dat je er regelmatig kippenvel van krijgt.

Het podium is sober ingericht met wat barkrukken en sfeervolle schemerlampjes als Neve solo het podium opstapt en de avond opent met een mooi ingetogen versie van 'Afterglow', waarmee hij de zaal meteen inpakt. Later zal hij op dezelfde manier met een sereen solostuk de avond ook weer afsluiten. Er zitten een paar typische Neve-stukken slim verwerkt in deze eerste set. Bijvoorbeeld een hele fijne bewerking van 'Nothing But A Casablanca Turtle Slide Show Dinner', dat een opzwepende uitvoering krijgt en fraai ondersteund wordt door de blazers en de ritmesectie. En met een bijzonder klinkende Teus Nobel op trompet, die daarbij veel echo gebruikte. Het is een heerlijk instrumentaal uitstapje tussen alle vocale nummers. Een leuk moment volgt wanneer Neve extatisch dansend achter zijn vleugel helemaal losgaat.

Centraal in dit programma staat natuurlijk het nieuwe album 'That Old Feeling'. Ontstaan als gevolg van de coronaperiode en uit een ontmoeting met Madeleine Peyroux op Gent Jazz. Sam Merrick mag beginnen met de titelsong. Lekker laidback gezongen vormt het een mooie opening, waarbij deze standard van een passend nieuw jasje wordt voorzien. Ook weer met mooi solowerk van Nobel op bugel. In de Paul Simon-song 'Something So Right' tapt Merrick ineens uit een ander vaatje; hij trekt een heel zuiver, hoog register open. Het levert een bijzondere bewerking op, waarbij de strijkers die op de plaat te horen zijn nauwelijks worden gemist. Less is hier misschien wel more.

Vervolgens stapt Merrick achter het barretje met schemerlamp om ruimte te maken voor Monique Harcum, die de Shirley Horn-klassieker 'Here’s To Life' inzet. Op weergaloze wijze opent de blazerssectie, waarna Neve uiterst ingetogen en met veel gevoel het lied inleidt. Harcum laat ons voor een moment Trijntje Oosterhuis vergeten, die het nummer op de plaat inzong. Je kunt een speld horen vallen, iedereen hangt aan haar lippen. Het Curtis Mayfield-nummer 'Piece Of Clay' trekt de laatste twijfelaars over de streep, mochten die er nog zijn. Al mijn vragen over hoe Neve dit zou gaan oplossen met de vocalisten, verdwijnen compleet naar de achtergrond. Met Merrick en Harcum staan alle nummers als een huis.

In de setlist komen verder nog voorbij: een eigenzinnige uitvoering van Annie Lennox' 'Here Comes The Rain Again', 'The Nearness Of You' (op de plaat ingezongen door Typhoon, maar perfect neergezet door Merrick) en 'The Blower’s Daughter', waarin het volledige spectrum van Merricks kunnen wordt geëtaleerd en Nobel nogmaals uiterst gevoelig soleert.

Neve en Nobel zoeken elkaar trouwens regelmatig op en dat leidt steevast tot mooie dingen. Zo speelde Nobel ook mee op het album 'Mysterium' van Neve. En gaf hij me ooit in een interview al aan dat 'Here’s To Life' een van zijn favoriete songs is, onder het motto less is more. Bijzonder is ook Nobels bijdrage in de standard 'Cheek To Cheek'. Uitgevoerd in een bijzonder, bijna slapstick-achtig arrangement van Neve, waarin deze weer een totaal andere toon laat horen. Naast een mooie solo op sax van Neves echtgenoot Andy Dhondt en een frivole solo van Neve zelf horen we ineens de gedempte trompet van Nobel, swingend en soms ook kreunend en grommend.

Neve en Nobel, Neve en Turnhout, Neve en de band, Neve en de vocalisten en een goed glas Merlot: je krijgt gegarandeerd that old feeling. Een prima bezetting in de band en een gebalanceerde keuze van songs zorgen voor een zeer geslaagd concert. En het is live misschien nog wel beter dan de toch al uitstekende plaat.

Foto's: Johan Pape. Klik hier voor zijn fotoverslag van dit concert.

Labels: concert, Jef Neve, Monique Harcum, okt23, Sam Merrick, Teus Nobel

(Johan Pape, 19.10.23) - [print] - [naar boven]

De relatief onbekende Noorse formatie The Source bestaat al sinds 1993. Vanaf 2004 maken de muzikanten Per Oddvar, Øyvind Brække, Trygve Seim en Mats Eilertsen hier deel van uit, naast hun andere uiteenlopende muzikale projecten. Seim en Eilertsen, vertegenwoordigers van de roemrijke, ruimtelijke eclectische Nordic sound, zijn regelmatig te gast geweest in Paradox, in vele muzikale samenstellingen.

Om maar direct met de deur in huis te vallen: van uitgebreide 'nordic soundscapes' is in dit optreden geen sprake. De muziek blijkt expliciet beïnvloed door Amerikaanse jazzstijlen. Het pianoloze kwartet, bestaande uit sax, trombone, bas en drums, speelt vooral in de eerste set vol vrijheid met de muzikale vorm. Hierbij is zowel het collectieve als individuele improvisatiegehalte allesbepalend. Het openingsnummer is exemplarisch. Ruim een half uur doet de formatie de freejazz-opvatting eer aan. Afwisselend dringend en mild-subtiel van toon wordt zeer eigenzinnig gemusiceerd. Ritmes zijn aan verandering onderhevig en een mix van freejazz, swing en sporadische Noorse folk domineert het muzikale spectrum.

Trombonist Oyvind Braekke en saxofonist Trygve Seim tarten het publiek tot op het bot met messcherpe, energieke en soms rusteloze improvisaties, maar laten hun instrumenten ook mooi samensmelten. Drummer Per Oddvar Johansen en bassist Mats Eilertsen vervullen een niet te onderschatten rol. Afwisselend vloeiend en geagiteerd bepalen zij de ingenieuze muzikale onderstroom. Het gebruikelijke voorstelrondje, tussen de eerste en tweede track, is hilarisch door de gespeelde wanordelijkheid. Ter afsluiting van de eerste set transformeert de ingezette blues naar een theatrale, tegendraadse vrije wijze van musiceren.

De tweede set voltrekt zich al even spannend als de eerste, maar meer in een zachtaardig scenario. De uitgevoerde composities, zonder uitzondering van eigen hand, zijn korter en meer transparant. Dit biedt de luisteraar meer houvast. In het eerste stuk na de break vormt het repeterende basmotief een allesbepalend anker en worden ingrediënten van muzikale suspense en herkenbare oosterse mystiek opgediend. In het stuk 'Goodbye Mr. Mingus' spelen de muzikanten met meer ruimte tussen de noten, open en bol van de plotwendingen, in een lofzang op de baanbrekende bassist-componist Charlie Mingus. Het spelen met direct herkenbare muzikaal sentiment wordt niet geschuwd. De melancholische toegift is een hartenkreet aan de bevolking van Oekraïne.

The Source danst en swingt, vrij en onorthodox, op zeer onderscheidende wijze, mede door het ontbreken van een akkoordinstrument.

Foto's: Louis Obbens. Klik hier voor zijn fotoverslag van dit concert.

Labels: concert, Mats Eilertsen, okt23, Oyvind Braekke, Per Oddvar Johansen, The Source, Trygve Seim

(Louis Obbens, 17.10.23) - [print] - [naar boven]

Tijdens de uitreiking van de Edisons Jazz op maandag 10 oktober heeft drummer Han Bennink de oeuvreprijs gewonnen. Bennink kreeg de prijs in de categorie jazz.

Bennink weet van alles een muziekinstrument te maken, zegt de jury. "Eenentachtig is hij nu, maar hij benadert muziek nog altijd met kinderlijk enthousiasme. Zijn unieke speelwijze in combinatie met zijn even unieke podiumpresentatie heeft Bennink een lange loopbaan opgeleverd die rijk is aan avontuurlijke ontmoetingen. De lijst van grootheden uit de jazz en geïmproviseerde muziek waarmee hij heeft gespeeld, is onvoorstelbaar lang." Zo speelde de drummer onder meer met Sonny Rollins, Ben Webster, Wes Montgomery, Johnny Griffin, Eric Dolphy en Dexter Gordon. Maar hij werkte ook samen met Europese toppers als John Tchicai, Peter Brötzmann, Derek Bailey en Fred Van Hove.

"Voor de Nederlandse jazz en geïmproviseerde muziek is Bennink van onschatbare waarde," stelt de jury. In 1967 richtte de drummer samen met pianist Misha Mengelberg en saxofonist Willem Breuker de Instant Composers Pool op, waarbij de vrije improvisatie ('instant composing') centraal staat. Op het gelijknamige platenlabel verschenen vele klassiekers in het vrije genre, zoals de albums 'Bospaadje Konijnenhol' I en II uit 1990-91. Bennink tekent daarbij voor de hoesontwerpen; zijn typerende tekeningen, collages en handschrift sieren de albums. Met Mengelberg zou hij in de loop der jaren een welhaast symbiotische band ontwikkelen. Het roemruchte ICP Orkest is anno 2023 nog springlevend en Han Bennink maakt er nog steeds deel van uit.

Lees hier een interview met Han Bennink uit 2009.

Foto: Cees van de Ven.

Labels: Edison, Han Bennink

(Maarten van de Ven, 16.10.23) - [print] - [naar boven]

Het ruime podium van het Bimhuis stond aardig vol met het Trondheim Jazz Orchestra. Welgeteld 14 muzikanten stonden opgesteld voor dit concert. Het TJO wisselt nogal eens van samenstelling en dat maakt elk concert bijzonder en spannend. Vandaag viel de aanwezigheid van pianiste Marta Warelis op. Ik zag haar enige tijd geleden in de band de Amerikaanse trompettist Dave Douglas. Deze Poolse dame opereert sinds 2014 vanuit Amsterdam en bouwde pijlsnel een stevige reputatie op in de geïmproviseerde muziek. Nu speelde ze dus mee met het TJO van bassist Ole Morten Vågan, die alle composities schreef. De verdere bezetting is bijzonder te noemen. Twee flinke drumstellen namen flink wat ruimte in. In combinatie met een hammondorgel, een violiste en een celliste en een stevige sectie blazers is dit al verrassend te noemen. Maar de toevoeging van vocaliste Sofia Jernberg maakt het geheel helemaal bijzonder. Haar stem is ook gewoon een instrument en dat geeft het geheel een unieke klankkleur.

De muziek van het Trondheim Jazz Orchestra is niet heel toegankelijk. Er gebeurt heel veel en je wordt voortdurend op het verkeerde been gezet. De zaal was dan ook niet volledig bezet en een enkeling verliet voortijdig het concert. Ole Morten Vågan schreef al twee albums voor het orkest, 'Happy Endlings' (2018) en het vervolg daarop, 'Plastic Wave' (2021). Vanavond hoorden we vooral muziek van dat laatste album, waarvan de band slechts 1 exemplaar voor de verkoop had meegenomen.

Titels als 'Critical Mass Distraction', 'Pickaboogaloo', 'Plastic Wave', 'Fanfare' en 'Food Chain Reaction' werden vol overgave uitgevoerd, waarbij er veel ruimte was voor fraai solowerk. De creativiteit die het gezelschap hierbij aan de dag legde was indrukwekkend. Mooie interacties tussen solisten, verrassende wendingen en bijzondere combinaties. Zoals het moment waarop celliste Marianne Baudouin Lie een duet aanging met de drummers en daarbij haar cello ook als ritme-instrument inzette. Of Ole Morten Vågan, die aan de klankkast van zijn contrabas wonderlijke geluiden wist te ontlokken.

Het TJO is ook meesterlijk in het inzetten van een gigantisch dynamisch bereik. Van fluisterzachte soundscapes rigoureus knetterhard vooruit en dan weer overgaand in een stevig neergezet funkachtig ritme, het gebeurt allemaal. De nummers zijn stuk voor stuk ver uitgesponnen en nemen al gauw een kwartier in beslag. De taken zijn goed verdeeld in de band en je ziet de leden voortdurend contact zoeken met elkaar. Het is wonderlijk om te zien hoe dat leidt tot hele speelse en creatieve vondsten, om vervolgens weer over te schakelen naar heel strak en harmonieus samenspel. Samenspelen krijgt op deze manier een hele bijzondere betekenis.

In verband met mijn terugreis moest ik de toegift laten schieten. Gelukkig is het hele concert terug te zien op Bimhuis TV. Het aanwezige publiek wist het concert goed te waarderen en werd beloond met het bijzondere 'Disney On Ice', het meest ingetogen stuk, als toegift.

Foto's: Johan Pape. Klik hier voor zijn fotoverslag van dit concert.

Labels: concert, Ole Morten Vågan, Trondheim Jazz Orchestra

(Johan Pape, 14.10.23) - [print] - [naar boven]

De momenten waarop de instrumenten naar elkaar kruipen blijven je het meest bij. Dan beperkt pianist Albert van Veenendaal zich tot het behoedzaam aantikken van kleine klankschalen, terwijl drummer Makki van Engelen zijn snaartrommel beroert alsof ze een kopje porselein uit de Kim-dynastie is. Het volgend moment kan hij zo gruwelijk uithalen dat het lijkt alsof hij het complete servies in één mep wil vermorzelen.

Het duo ontmoette elkaar een jaar of drie geleden in de groep Playstation van gitariste en componiste Corrie van Binsbergen en het was liefde op het eerste gezicht. De Tale Tellers hebben veel te melden. Van de meeste nummers is het begin van een stuk bekend terrein, maar al snel slaan de heren zijpaadjes in waarbij ze elkaar nooit helemaal uit het oog verliezen.

Wanneer Van Veenendaal zijn snaren prepareert, duikt zijn instrument onder water en wordt de sfeer bezonken. Wanneer hij met een mallet voorzichtig langs de rand vóór de toetsen strijkt, staat er ineens een theremin in de zaak.

Voorzichtig vegen op de vellen roept een pianonoot op, waarna het duo de muziek organisch laat groeien. Ik vraag mezelf af waarom drummers niet méér met hun handen spelen, het levert zóveel nuances op. Dat gebeurt in het lange openingsnummer, 'No Hay Palabras' (er zijn geen woorden), waarvan de pianist de woorden ooit op een Spaanse muur aantrof. Eendrachtig bouwen de muzikanten de spanning op en weten die ook weer behoedzaam te laten verslappen.

Een beetje swingen gaat de muziek pas in 'From Tokyo To Paris', oorspronkelijk geschreven voor een balletvoorstelling.

Momenten dat het gebodene in de buurt van de gehoordrempel komt, overheersen. Een klikje verder omlaag en je hoort de moleculen in je gehoorgang hossen en botsen.

Foto: Freek

Labels: Albert van Veenendaal, concert, Makki van Engelen, okt23

(Eddy Determeyer, 11.10.23) - [print] - [naar boven]

Natuurlijk kan je een en ander op voorhand al raden. Dat ze ook nu weer een uitgelezen groep gasten uit diverse oorden aan boord gehesen hebben, bijvoorbeeld. Amir ElSaffar en João Barradas (die er ook bij was toen ze deze zomer Gent Jazz plat speelden met het Brussels Jazz Orchestra) zijn internationale krakers, terwijl lokale gezichten als Bert Cools, Pierre-Antoine Savoyat en Niels Van Heertum naadloos aansluiten bij goed volk als Michel Massot en Laurent Blondiau dat al ter beschikking staat zolang de band bestaat. Ook de muziek slingert als vanouds met een imponerende, katachtige souplesse en een bijna griezelig vermogen om veel informatie te verwerken zonder dat het je murw slaat na drie tracks.

Dat krijg je als de triokern van zo'n groep muzikanten speelt als één eenheid, waardoor de bijdragen van de gasten (luister naar Barradas' elektronische accordeon in 'Longevity' en 'Doors Of Kingdom', of hoe de kringelende gitaren in het titelnummer rond elkaar friemelen) maximaal kunnen renderen. Na meer dan dertig jaar is het wel duidelijk dat Aka Moon cultureel erfgoed geworden is. Dat ze nog altijd garant staan voor die unieke sound en stijl op een niveau dat je niet zomaar vanzelfsprekend mag vinden, is de kers op de taart.

Line-up: Fabrizio Cassol (altsax), Michel Hatzigeorgiou (basgitaar), Stéphane Galland (drums), João Barradas (accordeon), Amir ElSaffar (trompet), Laurent Blondiau (trompet, flügelhorn), Pierre-Antoine Savoyat (trompet), Jean-Paul Estiévenart (trompet), Niels Van Heertum (euphonium), Michel Massot (euphonium, trombone), Nathan Surquin (trombone), Miles Okazaki (gitaar), Rodriguez Vangama (gitaar), Bert Cools (gitaar, synth, sound design), Claron McFadden (stem), Adèle Viret (cello), Simon Groppe (keyboard).

Klik hier om te kijken en te luisteren naar de titeltrack van dit album, 'Quality Of Joy'.

Deze recensie verscheen ook in Jazz&Mo'

Labels: Aka Moon, Amir ElSaffar, Bert Cools, cd, João Barradas, Laurent Blondiau, Michel Massot

(Guy Peters, 9.10.23) - [print] - [naar boven]

De Israëlische Itamar Borochov, woonachtig in de Verenigde Staten, verbindt in zijn zelfgeschreven composities en speelwijze op de hoorn de muziek van de continenten Noord-Amerika met die van Afrika en Azië. Geboren in Jaffa, een smeltkroes van Joodse, Arabische en christelijke culturen, was Itamar, als zoon van de bekende Israëlische bandleider en componist Yisrael Borochov, voorbestemd om carrière te maken in de muziek. Tijdens het optreden in twee sets presenteert de trompettist hoofdzakelijk stukken van zijn laatste album 'Alba'.

Het openingsnummer is maatgevend voor het hele optreden, waarin het zoeken naar muzikaal avontuur centraal staat. De repeterende pianoklanken in de compositie 'Abraham' leggen het fundament voor een meeslepend trompetsolo waarin, onder aanvoering van de ritmesectie, gestaag en op weergaloze wijze de intensiteit wordt opgevoerd. Ook in het vervolg van de eerste set toont Itamar Borochov zich als een sensitief en virtuoos muzikant. Zijn muzikale wortels worden volledig blootgelegd, ook die van zijn verre familie uit Afghanistan. Hij bespeelt een op maat gemaakte Monette-kwarttoontrompet met vier ventielen, waardoor de Arabische mystiek en expressiviteit wordt geaccentueerd, zoals in 'What Broke You?'. Opmerkelijk hierbij is de rol van pianist Rob Clearfield, die met een klassieke, spaarzame touch het voortouw neemt en vervolgens wordt begeleid door de fluweel-fluisterende trompet. Veel later in het stuk voegt de ritmesectie zich toe en wordt ook het trompetspel vurig en onheilspellend.

In de tweede set gaat het muzikaal-multiculturele avontuur verder. De melodieën worden voorzien van een uitgebreide verkenning van de klassieke hardbopstijl. Snelheid en expressiviteit worden opgehoogd zonder dat de opvallend warme, ronde toon uit de trompet verdwijnt. Ook het aanstekelijke marsje 'Blue Nights', afkomstig van het gelijknamige album, legt de spiritualiteit van dit laagdrempelig en popachtig stuk bloot. In 'Thruth' mag bassist Luca Fattorine, tot dan vooral het ritme bewakend, zich eindelijk solistisch laten gelden. Het stuk heeft het karakter van een ballad en het zachte trompetgeluid wordt opvallend rustig ondersteund door het handdrummen van Amir Bakir Akiva. Akiva is een niet weg te denken element uit het optreden van het kwartet vanwege zijn bij tijd en wijle knetterhard uptempo drumwerk. Geheel terecht wordt in de toegift de pianist nogmaals belicht. Met een bedwelmende pianosolo vol elektronische effecten wordt het overwegend avontuurlijke en hoog synergetische concert stijlvol afgesloten in een sfeervol en uitverkocht Paradox.

Foto's: Louis Obbens. Klik hier voor zijn fotoverslag van dit concert.

Labels: Amir Bakir Akiva, concert, Itamar Borochov, Luca Fattorine, Rob Clearfield, sep23

(Louis Obbens, 9.10.23) - [print] - [naar boven]

Houston bleef trekken voor altsaxofonist Jimmy Ford. Hij is er geboren, heeft er het langste deel van zijn leven gewoond en is er gestorven. Ford was een echte Houstonian. Een paar periodes woonde hij in New York, waar hij met de fameuze pianist/componist Tadd Dameron werkte, met wonderkind en boppionier Red Rodney en met de niet minder notoire hogenotenspecialist Maynard Ferguson. Maar het gelukkigst voelde hij zich toch altijd in zijn geboorteplaats.

Op 26 oktober 1992 sprak Eddie Determeyer in - hoe kan het anders - Houston met Jimmy Ford. "Ja, ik heb een goed leven gehad. Geluk. Ik heb nooit zonder geld gezeten en dat zal ook wel niet meer gebeuren."

Klik hier om het interview te lezen.

Foto: Megan Stanford

Labels: interview, Jimmy Ford

(Donata van de Ven, 6.10.23) - [print] - [naar boven]

Een van de constructen waar de uit Keulen afkomstige bassist Sebastian Gramss mee werkt is het nonet States Of Play. Maar ja, met een nonet toeren is ingewikkeld, iets dat leidde tot een afgeslankte versie: het sextet Meteors. Eerder dit jaar verscheen het eerste album: 'Message To Outer Space', waarvan ze deze zondagmiddag de muziek speelden in de PlusEtage te Baarle-Nassau, een van de weinige podia die het nog aandurven om dit soort bands te laten spelen. Hoe lang nog is de vraag, nu het Fonds Podiumkunsten in al haar wijsheid heeft besloten voortaan geen subsidie meer te verstrekken. Tja, als je alleen naar bezoekersaantallen kijkt, presteert dit podium al snel beneden de maat. Temeer daar ook de nodige Belgen het podium weten te vinden. Maar dat terzijde, we gaan het immers hebben over Gramms en zijn Meteors.

Een bericht naar leven buiten de aarde, dat is 'Message To Outer Space'. We hebben wat te melden, vindt Gramms. En daarmee bedoelt hij natuurlijk allereerst de muziek, die door de toevoeging van synthesizers en keyboards, in handen van Philip Zoubek - die we ook op piano horen - en Christian Lorenzen, soms ook behoorlijk spacy klinkt. Een prachtig mix zoals de Bandcamp-pagina zegt, vol 'orchestral moments á la Ellington and Mingus, Zappa-esque allusions and sonic avant-garde'. Waarvan akte. Maar het is niet alleen maar mooi wat Gramss om zich heen hoort en ziet. De titels van de stukken spreken wat dat betreft voor zich. 'Wonderful World', 'Our Bright Future' en 'Happy People': al te letterlijk moeten we het niet nemen, enig cynisme is hier op zijn plaats. Die conclusie kan ik trekken uit titels als 'Augmented Clusterfuck' en 'Inconveniences', waarmee de bassist zich wat eenduidiger uitspreekt. Dus 'No Reason For Concern' en 'See What We’ve Done' bezitten meer dan dubbele bodems.

Ik kan die conclusie ook trekken aan de hand van de muziek, waarbij zich bij dit concert één moeilijkheid voor doet: Gramms en zijn kompanen kiezen ervoor om de volgorde van het album drastisch overhoop te gooien, zodanig dat hij achteraf niet meer weet wat nu precies op welk moment klonk! Daar sta je dan als recensent die graag houvast heeft aan titels. Slechts twee uitzonderingen zijn er: 'Leader Of The Free World' van 'Subsonic', het tweede album van States Of Play en 'Die 190 Strophen Der Gemeinen Singamsel', dat eerder verscheen op 'Homo Ludens' van zijn kwintet Underkarl. Het eerste nummer is bijzonder omdat we daar tromboniste Shannon Barnett in een vocale rol horen, maar ook door het stevige aan Zappa herinnerende rockgehalte, het tweede omdat het klinkt als toegift, een buitenbeentje vanwege het speelse, circusachtige ritme.

We beginnen het concert met een klankwolk, twee Moog-synthesizers op stoom, wat ondersteuning van Dominik Mahnigs bekkens en Gramss' contrabas. Dan voegen altsaxofonist Hayden Chisholm en tromboniste Barnett zich erbij en zitten we ineens in de jazz. Mooie solo's volgen: van Zoubek, afwisselend op Moog en piano en van Barnett, mooi meanderend tussen abstract en melodisch, tot we terugkeren naar die klankmist en het aansluitend tijd is voor wat meer experimentele klanken richting het heelal. Experimenteel, maar ook vrij duister door Gramss' noten en mooi spel op de synthesizers, wat percussie en een enkele pianoaanslag completeren het klankbeeld. Wat volgt is zo ongeveer het tegengestelde: een uiterst melodische en meeslepende fase met verderop stevig slagwerk, basspel - je voelt de vloer trillen - en dito pianospel. En dat is zo ongeveer het beeld deze middag: een sextet dat enerzijds prima raad weet met vloeiende lijnen, pakkende melodische patronen en delicaat samenspel - met name Chisholm blinkt hier regelmatig in uit - en dat anderzijds de knoppen flink kan opendraaien, er van houdt om in het doolhof rond te dwalen en ons regelmatig vergast op een heftig moment. Wat moeten die hemelbewoners wel niet van ons denken?

Foto's: Jef Vandebroek

Labels: concert, Meteors, Sebastian Gramms, sep23

(Ben Taffijn, 5.10.23) - [print] - [naar boven]

'The Song Is You' is het eerste en tot nu toe enige album dat de Italiaanse trompettist Enrico Rava en de Amerikaanse pianist Fred Hersch samen maakten. Woensdagavond stond het tweetal in De Singel voor een concert. Een prachtige gelegenheid om een aantal stukken van dit album live te horen, maar de twee ook met nieuwe stukken bezig te horen. Zit er een tweede album in? Als we kijken naar de wijze waarop ze dit concert samen vormgaven en het speelplezier dat duidelijk aanwezig was, zou dat zo maar kunnen. Dit concert van in totaal bijna anderhalf uur smaakte in ieder geval naar meer.

Hij zit nog maar net achter de piano of de eerste noten klinken al - geen tijd te verliezen, denkt Hersch. 'Retrato Am Branco E Preto' blijkt het later te zijn, een stuk van António Carlos Jobim en Chico Buarque, ook te vinden op het album. Hersch is geen experimentele pianist, maar iemand die met beide benen wortelt in de traditie. En een pianist die uitblinkt in wat weemoedige lyriek, met een perfecte timing, waarmee hij die traditie nieuw leven inblaast. Ik ken weinig pianisten die met zo weinig materiaal kunnen raken aan de essentie. Dat is wat hij deelt met Rava. Want ondanks dat Rava, zoals Guy Peters het zo mooi zegt in het programmaboekje 'nooit te boek stond als een van de brute beeldenstormers van zijn generatie' was hij wel degelijk grensverleggend. Maar dan in het vermengen van zijn Italiaanse wortels met die van de jazz. En ook hij, zo blijkt al snel als hij in dit stuk aansluiting vindt bij Hersch, blinkt uit in zijn gevoel voor lyriek en weet eveneens je als luisteraar in het hart te raken, zeker met de bugel. Dat die twee graag samenspelen, kan ik mij dan ook levendig voorstellen. Rava weet zich intussen uitstekend raad met de speelse melodie van dit stuk, Hersch uitdagend.

De klassieker 'Old Devil Moon' staat niet op het album en is, iets dat overigens ook voor de andere standards geldt, door de eigenwijze aanpak nauwelijks als zodanig herkenbaar. Maar prachtig hoe Hersch hier tekent voor de ritmiek, zo Rava een perfect opstapje bezorgend voor een krachtige en meeslepende nadere invulling. Een andere klassieker die op het tweede album meegenomen mag worden is 'My Funny Valentine'. Uitmuntend uitgebalanceerd spel en een perfecte timing zijn kenmerken die opvallen. In 'I’m Getting Sentimental Over You', weer wel te vinden op de cd, valt vooral de solo van Hersch op en de vele zijpaadjes die hij zich hier veroorlooft.

Naast covers spelen de twee, zowel op de cd als tijdens dit concert, twee eigen stukken. Van Hersch klinkt 'Child’s Song', van Rava 'The Trial'. Ze klinken in beide gevallen in die volgorde na elkaar. 'Child’s Song' is een vrij ingetogen stuk, waarin datgene wat ik hierboven zei over Hersch' spel het beste tot uiting komt. Een sfeer van weemoed en vergankelijkheid klinkt hier door in iedere noot, mede door de ritmische onderstroom. Aanvankelijk lijkt het of we Hersch hier solo horen, maar na enige tijd weet Rava wel zó naadloos aan te sluiten dat het even duurt voor je doorhebt dat de bugel klinkt, in plaats van de piano! 'The Trial' is veel dynamischer, hier overheerst het ritme. Prachtig die groove van Hersch, waar Rava krachtig en tegelijkertijd vederlicht op voortborduurt. Mooi ook het titelstuk van het album, 'The Song Is You' van Jerome Kern en Oscar Hammerstein III. De piano klinkt hier als een echo van de bugel. Als kwetterende vogels.

Hersch is diepgaand beïnvloed door de muziek en het spel van Thelonious Monk. Er kan dan ook geen concert plaatsvinden of er zitten een of meer stukken van deze meester in het repertoire. Zo horen we op het album 'Misterioso' en 'Round Midnight' en klinken tijdens dit concert 'Misterioso' en 'Evidence'. En iedere keer doet Hersch prachtig recht aan zijn bijzondere voorganger. Met name 'Misterioso', duidelijk een van Hersch lievelingsstukken, klinkt prachtig. Rava en hij, ze weten hier de blues perfect te treffen.

Foto's: Luciano Rossetti | In de Jazztube hieronder het optreden dat Enrico Rava en Fred Hersch op 25 maart van dit jaar gaven tijdens het Piacenza Jazz Fest 2023.

Labels: cd, concert, De Singel, ECM, Enrico Rava, Fred Hersch, jazztube, sep23

(Ben Taffijn, 2.10.23) - [print] - [naar boven]

Lees verder in het archief...

Menupagina's:

Cd van het moment:
Sylvie Courvoisier - 'Chimaera'
Klik op de hoes om een track te beluisteren en voor meer informatie

Nieuws, tips, suggesties, adverteren, meewerken?
Mail de redactie.