Dat hij op de hoesportretten wat arrogant de wereld inkijkt wordt volledig gerechtvaardigd wanneer je het album opzet. Het openingsnummer, het voortvarende 'Armando’s Song', blaast je compleet omver. Oscar Petersson, Martial Solal, pianist Christian Sands geeft je niet eens de tijd om naar voorbeelden te happen. Wat een techniek! Alsof hij eventuele concurrerende troonpretendenten bij voorbaat de wind uit de zeilen wil hameren. Hij wekt overigens de indruk dat hij hier echt aan zijn plafond zit. Trouwens, constateer je wanneer de stofwolken na dit bombardement van vijf minuten elf enigszins opgetrokken zijn, het is eerder Bud Powell dan Peterson of Solal aan wie Sands zich spiegelt.
Zo slopend als 'Armando’s Song' uitpakt, zo introvert begint 'Song Of The Rainbow People', de tweede selectie. Spaarzaam en bedachtzaam vertonen de noten zich, maar de song ontwikkelt zich uiteindelijk tot een krachtig statement: vergis je niet in de zachte krachten.
Zijn hippe akkoorden en frasering, zijn dynamiek, zijn uitgekiende pedaalgebruik, zijn delicate toucher, zijn schier onbegrensde techniek: symptomen van een gedegen studie, die ongetwijfeld ook de klassieken heeft bestreken. Maar is Christan Sands ook een goede begeleider? Achter tenorist Marcus Strickland, die gast is op twee tracks, lijkt de pianist door te soleren in plaats van zorgvuldig de juiste akkoorden te plaatsen. Doch ook in een langzaam nummer als 'Use Me' groovet Sands onweerstaanbaar. Hier slaat Marcus Baylor mooie onafhankelijke figuurtjes op zijn snaredrum. Hier pakt ook gitarist Gilad Hekselman royaal uit. Bassist Christian McBride is de producer van dit album en hij doet op dit nummer als derde gast een cameo. Maar die gestreken bijdrage lijkt er al te duidelijk in de studio aan vastgeplakt. Alsof Alfred Hitchcock net een paar seconden te lang in beeld verschijnt.
Maar goed, in werkelijk elk nummer is wat te beleven. Zo twijfelachtig als Sands Strickland ondersteunt, zo trefzeker is zijn linkerhand in 'Somewhere Out There', een gospelachtig geval waarin de pianist zichzelf begeleidt. De unisono lijnen met bassist Yasushi Nakamura leiden naar een soort catharsis halverwege de compositie.
Sterke gast. Subliem album.
Klik hier om drie tracks van dit album te beluisteren: 'Freefall', '¡Óyeme!' en 'Use Me'.
"Einstürzende Neubauten heeft nu zo zijn eigen formules voor levensliederen. Dat die heel pakkend kunnen zijn, bewezen de beelden naast het podium, die meermaals inzoomden op een meisje op de eerste rij dat heel emotioneel meezong. Intensiteit is zeker een sleutelwoord gebleven en de groep blijft geluiden gebruiken die de doorsnee popmuziek vreemd zijn."
Op zaterdag 15 juli bezocht Danny De Bock het tweede luik van het Gent Jazz Festival. Vanaf de Bijlokesite doet hij verslag van de concerten van Chrysta Bell, Die Anarchistische Abendunterhaltung, Einstürzende Neubauten, Fire! en Hypochristmutreefuzz.
Cd / Jazztube
Tini Thomsen - 'The Long Ride' (339 Records, 2017)
In 2014 bracht de Duitse saxofoniste Tini Thomsen haar titelloze debuutalbum uit met haar eigen band, MaxSax. Die naam slaat natuurlijk op de baritonsax die Thomsen bespeelt, met dat kenmerkende donkere, wat gruizige geluid. In de afgelopen jaren heeft Thomsen zich hier uitgebreid in bekwaamd, als lid van zo ongeveer alle bigbands die er in West-Europa te vinden zijn. Het leverde haar diverse prijzen op, zoals de vorig jaar aan haar uitgereikte Duitse GEMA Musikautorenpreis.
Inmiddels ligt er 'The Long Ride' en heeft de baritonsax gezelschap gekregen van een altsax, in handen van haar jeugdheld Nigel Hitchcock, die zij in de tussentijd op een jazzfestival tegen het lijf liep. Het album start direct met een lekker fel funkritme, strak gedrumd door Satinda Kalpoe en heerlijk vet geplukt door Mark Haanstra. Thomsen keuvelt intussen vrolijk door haar baritonsax en gaat een stomende dialoog aan met Hitchcocks altsax. In 'Lightning Girl' is het tijd voor de blues. Gitarist Tom Trapp zet hier de toon met gruizig gitaarwerk en legt een prachtige bedding voor de delicaat geblazen lijnen. Maar het is vooral zijn getormenteerde solo die dit nummer de moeite waard maakt.
Bijzonder is ook 'Imaginary Friend', waarop we een totaal andere kant van dit kwintet mogen bewonderen. Thomsens delicate partijen in deze ballade zijn allerminst te versmaden. Met grote soepelheid en kleur vertelt ze haar muzikale verhaal. We zijn getuigen van spel op het allerhoogste niveau; zelden bespeelt iemand zo een baritonsax. Een tweede ballad is 'Say It Quietly', met hier Hitchcock in de solorol.
De rustige nummers zijn echter zwaar in de minderheid op dit stormachtige album. In 'Chicago' kruipen we dus maar weer in de achtbaan. Hier heerst het grote stadsgevoel, met name verklankt in Hitchcocks uitbundige solo op altsax en middels het steeds terugkerende aantrekkelijke melodische patroon. Een nummer dat blijft hangen, maar dat geldt eigenlijk voor het hele album.
In de Jazztube hierboven zien we Tini Thomsen met haar band in actie bij VPRO's Vrije Geluiden met 'The Long Ride'.
Cd
HENK – 'Earth Tones' (eigen beheer, 2017)
Opname: 3 juli / 25-26 november 2016
Dat bassist Henk de Ligt sinds begin 2016 de leider is van dit kwintet en het merendeel van de nummers op dit album heeft geschreven, hoor je er in feite niet aan af. Afgezien van de solo van driekwart minuut in 'Bass Interlude' en in het stuk 'I Never Knew' (niet de standard uit 1920), waar zijn contrabas pregnant en zangerig aanwezig is. Maar de honneurs deelt hij hier met Bert Lochs op bugel.
De sfeer is overwegend ingetogen en weinig pretentieus. Met de tempi zitten we navenant laag tot medium. In Henry Purcells 'When I Am Laid In Earth' wordt een directe verbinding met de zeventiende eeuw tot stand gebracht. De trage begrafenismars wordt verstoord door de op hol geslagen paarden, in casu de ritmesectie. Het levendige ritme – Ed Baatsen op piano, Friso van Wijck op drums en De Ligt – contrasteert effectief met de eerbiedige lijnen die door Lochs en saxofonist Ad Coolen getrokken worden.
Het meest uit de pas loopt de band nog in 'Bluesaround', dat abstracte passages bevat. En in 'Are You Listening Or Just Waiting To Talk?' valt het contrapunt van tenorsax en trompet op. Summa summarum: met dit album krijg je vast geen ruzie in huis - maar voor een feestje zou ik toch iets anders kiezen.
Klik hier om te luisteren naar het titelnummer 'Earth Tones'.
"Een van de belangrijkste ontwikkelingen in de geschiedenis van de jazz is de komst van de free jazz in Amerika, halverwege de jaren zestig, met musici als Ornette Coleman en Albert Ayler in de voorhoede. Het krijgt in Europa al snel navolging. In Italië was Enrico Rava een belangrijke figuur en in communistisch Polen Tomasz Stańko. Beiden zijn nog steeds actief en meer dan dat. Hun gezamenlijke optreden op deze zaterdagavond laat twee musici horen die nog even scherp en overtuigend klinken als toen."
Op zaterdag 7 juli bezocht Ben Taffijn het North Sea Jazz Festival. Op deze tweede festivaldag zag hij concerten van All Ellington, Michiel Stekelenburg 5, Christian McBride's New Jawn en Tomasz Stańko / Enrico Rava Quintet.
Cd / Jazztube
Yoko Miwa Trio – 'Pathways' (Ocean Blue Tear Music, 2017)
Opname: juli 2016
Indien die algoritmen die YouTube hanteert een beetje deugen, zou je via pianiste Yoko Miwa na een tijdje vanzelf uitkomen bij Junior Mance, Red Garland en Ray Bryant. Ze hoort bij de door de blues geraakte funky pianisten die een dikke halve eeuw geleden het jazzlandschap domineerden. En een nummer als 'The Goalkeeper' zou zomaar een vergeten stuk kunnen zijn dat ooit de setlist van het Nat King Cole Trio sierde. Soms is het alsof je naar geremixte opnamen van die elegante bluesjazzmannen luistert.
Want ze kan er nog wel bij, hoor. Alsof we nog niet bijkans stikken onder de nimmer tanende toevloed van nieuwe, uitstekende pianisten. Nu is die Yoko Miwa niet echt gloednieuw: haar trio speelt per slot van rekening al twaalf jaar in Les Zygomates, Boston, terwijl de brunchconcerten 's zondags in de Ryles, Cambridge, zelfs een nog langere historie kennen. Maar voor het Europese jazzpubliek is Miwa, dacht ik, een nieuwe naam.
Het openingsnummer, 'Log O’Rhythm', heeft een gospeltouch, terwijl de laatste track, 'Dear Prudence', nog wel iets van een Beatlesque aroma heeft, maar dan met een postscriptum dat een minuut of acht doorgaat en er niet om liegt. Trefzeker klinkt Yoko Miwa in haar eigen compositie 'Lickety Split', haar timing is hier elegant, haar toucher stevig, haar dynamiek subtiel. Ik denk dat de dame een deugdelijke klassieke studie achter de kiezen heeft. Met haar persoonlijke, levendige fantasie en gevoel voor afwisseling is Miwa de jazzpianiste par excellence.
Pluimpje nog voor opnametechnicus Matt Hayes, die het trio op verzoek van de leidster in één keer, zonder separering, heeft geregistreerd. Ja, zo zongen de drums (van Scott Goulding)!
Die lui in Boston weten niet half wat voor geluksvogels ze zijn, met dit gruwelijke trio elke week op niet minder dan drie podia.
In de Jazztube hierboven speelt het Yoko Miwa Trio 'Lickety Split', live in de Blue Note Jazz Club in New York.
"Het beste concert van de dag maakten we al mee voordat de avond viel met het trio van drummer Gerry Hemingway, bassist Mark Helias en trombonist Ray Anderson - drie groten die niet het makkelijkste vaarwater kozen. BassDrumBone bestaat nu 40 jaar in dezelfde bezetting en kwam met grote onderscheiding naar voren als de meest hechte groep op het hoofdpodium. Hier hoorden wij het soort jazz waarbij sommigen in hun hoofd dansen en enkelen ook niet meer stil kunnen blijven staan of zitten."
Op zaterdag 8 juli bezocht Danny De Bock het Gent Jazz Festival. Vanaf de Bijlokesite doet hij verslag van de concerten van Tomasz Stańko / Enrico Rava Quintet, Trio Grande, BassDrumBone, McCoy Tyner Trio & Craig Taborn en Wayne Shorter Quartet & Casco Philharmonic.
Cd's
Matchbox - 'Matchbox' (Driff, 2015)
Opname: 19 juli 2014 Bathysphere - 'Bathysphere' (Driff, 2015)
Opname: 21 juli 2015 Jorrit Dijkstra - 'Never Odd Or Even' (Driff, 2015)
Opname: 17-22 maart / 11-15 november 2014
Soms blijven cd's ongemerkt lang op de stapel liggen. Cd's die het echter wel verdienen om in deze kolommen besproken te worden. Zo kan het gebeuren dat we nu ineens stil staan bij een drietal albums, die reeds eind 2015 het licht zagen. Een beetje laat, maar nooit te laat, dunkt ons. Rode draad is componist, altsaxofonist en createur van elektronische geluiden Jorrit Dijkstra. Nederlands, maar reeds langere tijd aan de overkant van de plas verblijvend, verrast hij ons iedere keer weer met opmerkelijk werk. Ditmaal met zijn kwartet Matchbox, zijn bigband Bathysphere en tot slot ook nog solo.
Matchbox bestaat naast Jorrit Dijkstra uit pianist Pandelis Karayorgis, waar Dijkstra regelmatig mee samenwerkt en waar hij ook zijn platenlabel Driff Records mee bestiert, en ritmetandem Nate McBride (bas) en Curt Newton (drums), die elkaar ook reeds uitentreuren kennen via samenwerkingen met Joe Morris en Ken Vandermark. Met 'Fourteen Squares', dat stamt van het in 2014 verschenen album 'Music For Reeds And Electronics, Oakland', start het album op energieke en onstuimige wijze met gerichte uitbarstingen, gevolgd door korte stiltemomenten. In 'Entanglement', een stuk van Karayorgis waarvoor hij zich door Ornette Coleman liet inspireren, maken de heren het nog een fractie bonter. Vooral Dijkstra's spel schiet hier alle kanten op. En zo ruig als het er op 'Entanglement' aan toe gaat, zo beheerst klinkt het kwartet in 'Shards', waarbij Dijkstra er duidelijk genoegen in schept om Karayorgis' intieme pianospel te doorkruisen met de meest vreemdsoortige elektronische geluiden. 'Outward On Pleasant Spheres', gebaseerd op een gedicht van Sun Ra, is ook meer dan de moeite waard. Het aantrekkelijke ritme, met belangrijke rollen voor McBride en Newton, en het swingende pianospel maken meebewegen hier tot een must. Intussen zorgt Dijkstra met zijn elektronica andermaal voor het onvoorspelbare element.
Voor Bathysphere hebben Dijkstra en Karayorgis een keur aan muzikanten, hoofdzakelijk afkomstig uit hun residentie Boston, bij elkaar verzameld om hun ideeën vorm te geven. Met vier saxofonisten, zes koperblazers, twee bassisten, drums, piano en elektronica heeft het duo een heus orkest ter beschikking. De naam Bathysphere verwijst overigens naar het gelijknamige vaartuig, dat onderzoekers Willam Beebe en Otis Barton in 1934 in staat stelde om diepzeeonderzoek te doen. De hoes van het album laat zien hoe dit apparaat eruitzag. Vanzelfsprekend maakt deze grote bezetting het voor Dijkstra en Karayorgis (beiden leveren ook hier de composities) mogelijk een uitgebreid kleurenpalet aan te spreken. Zo vermengt Karayorgis in 'Sounding Line', de in de scheepvaart gebruikte loodlijn, op ingenieuze wijze flamboyant samenspel met messcherpe solo's van trombonist Jeb Bishop, trompettist Daniel Rosenthal en de pianist zelf. De mogelijkheden die het orkest biedt komen ook mooi in beeld in Dijkstra's 'Funnel'. Met name in het eerste deel verrast hij ons met zijn kleurrijke klankwereld. Alleraardigst is ook 'Boter', waarmee Dijkstra een hommage brengt aan trombonist Quentin 'Butter' Jackson, die diep achterin de band van Ellington zat. Het stuk is helemaal in de Ellington-stijl gecomponeerd, met - hoe kan het ook anders - een grote rol voor de trombonisten en een krijsende solo op tenorsax van Tony Malaby. Bijzonder is ook Karayorgis' 'White Sea', waarin op harmonische wijze oneindige muzikale horizonten worden geschetst.
En dan is daar 'Never Odd Or Even', Dijkstra's tweede soloalbum, waarop hij wederom op zoek gaat naar nieuwe wegen in het vermengen van zijn altsaxgeluid met zijn elektronische speeltjes. Door verschillende opnames, al dan niet middels loopings, met elkaar te vermengen is het daarbij soms net of er een complete band op het podium staat. Leve de techniek! In 'Toodeledoo' is zo de hele fanfare present. Ze blazen echter wel allemaal door elkaar. Dijkstra creëert een doorslaande kakofonie, geheel in zijn eentje. Maar het is zeker niet alleen het geluid van zijn altsax dat we hier horen. Dijkstra's elektronica is tot meer in staat. In 'Talking Pads' is het Afrikaans aandoend slagwerk dat ons wakker houdt, in 'Groove Segment' lijken we van doen te hebben met een contrafagot of iets dergelijks en in het titelnummer 'Never Odd Or Even' lijken we met stuiterballetjes van doen te hebben. En over balletjes gesproken: te gek is 'Pong'. Als basis gebruikte Dijkstra opnames van een potje tafeltennis met zijn dochter, het dient als onderlegger voor een dwarse vrije improvisatie. Ach, te veel om op te noemen op dit wonderlijke album. Ik zou zeggen, ga zelf maar luisteren en laat je verrassen door Dijkstra's kunsten.
"Muzikaal valt er veel te genieten bij het optreden van altsaxofonist Greg Ward & Ten Tongues. Dit is het ritme van de grote stad, een muzikale smeltpan waarin jazz, soul, blues in prachtige arrangementen bij elkaar komen. Ritmische, melodieuze, vaak redelijk dwingende passages worden afgewisseld met stomende solo's, die nogal eens ontaarden in georganiseerde chaos."
Op vrijdag 7 juli bezocht Ben Taffijn het North Sea Jazz Festival. Hij doet verslag van de concerten van Greg Ward & Ten Tongues, Morris Kliphuis' Dimlicht, Dhafer Youssef en Atmosphères: Hamasyan/Henriksen/Aarset/Bang.
Cd
Walter Norris Trio – 'Stepping On Cracks' (Progressive, 2016)
Opname: 17 juli 1978
Walter Norris? Walter Norris, pianist? Help me even. O ja, die pianist op het eerste album van Ornette Coleman.
Klopt. Een man met een kleurrijke carrière, om het zacht uit te drukken. Begin jaren vijftig in Houston, met de ruimschoots legendarische altist Jimmy Ford, optredens en platen aan de Westkust, met onder anderen Frank Rosolino en Herb Geller, zeven jaar vaste schnabbel in de New Yorkse Playboy Club, twee jaar in het Thad Jones-Mel Lewis Jazz Orchestra, Scandinavië, Sender Freises Berlin, met wonderbassist Aladár Pege, lesgeven, you name it. En dan toch erin slagen onder de radar door te scheren.
Tijdens een van zijn periodieke bezoekjes aan New York nam Walter Norris dit bij vlagen hallucinante album op. De George H. Buck Foundation heeft het heruitgebracht, compleet met ruim een half uur alternate takes. In het titelnummer 'Stepping On Cracks' verbeeldt de pianist een kind dat van zichzelf uitsluitend op de scheuren in het plaveisel mag lopen. Het stapt en springt met ongelijke intervallen, hortend en stotend, stoppend en bijna vallend. Wanneer de pianist/componist het perspectief van het kind naar de waarnemer draait, komt er een reflectief, lyrisch moment en wordt het echte pianojazz. Norris bevindt zich dan in het Bill Evans-Paul Bley Plantsoen. Hij kan de piano precies laten doen wat hij wil, wat hij bedenkt. En hij rangeert van de ene naar de andere sfeer alsof hij een muntje opgooit.
Zonder drummer Ronnie Bedford tekort te willen doen (hij slaat een opmerkelijk melodieuze, vormvaste solo in 'Giant Steps') moet bassist George Mraz in de schijnwerper geschoven worden. Hij heeft een helder, scherp geluid en verwijlt gaarne in het hoge register, zodat hij soms als een kruising tussen cello en gitaar klinkt. In 'Falling In Love With Love' laat hij de noten naar hartelust vervormen en slippen. Mooi, dat nu ook de derde take van 'Cherokee' beschikbaar is gekomen: die subtiele flageoletjes van Mraz achter de expositie van het thema vormen de kersen aan je oor.
Cd Roji - 'The Hundred Headed Women' (Clean Feed, 2016)
Opname: 14 juli 2016
De Portugese bassist Gonçalo Almeida, alweer enige jaren verblijvend in Rotterdam, is een veelzijdige muzikant die zich even gemakkelijk in jazzkringen beweegt - getuige projecten als LAMA, Albatre, Almeida/Duynhoven/Klein en zijn rol in Spinifex - als in de wereld van de experimentele elektronica, wat ons reeds twee albums met Rutger Zuydervelt opleverde, beide verschenen bij Almeida's eigen platenmaatschappij Cylinder Recordings.
Op het jazzterrein voegde hij overigens recent nog een nieuw project toe, Roji genaamd, waarin we hem in een duobezetting naast drummer Jörg A. Schneider vinden. En verder als gasten op dit debuut trompettiste Susana Santos Silva en baritonsaxofonist Colin Webste. Die, en dat is wel opmerkelijk, in geen enkel nummer samen te horen zijn. Hun debuut is getiteld 'The Hundred Headed Women'. En laten we maar direct stellen dat het er bij dit duo vrij stevig aan toe gaat. In 'Inner Roji' kiezen Almeida, Schneider en Santos Silva ervoor om rustig te beginnen, maar al snel creëren ze een massieve geluidsmuur waar geen streepje licht doorheen kan. '2 Sisters' is echter nog een graadje steviger, al horen we hier louter Almeida en Schneider in een stomend duet. Webster laat zich voor het eerst gelden op 'Sounding Restraint', waarin hij vreemde en verontrustende geluiden produceert op zijn baritonsax tegen een bijna irritant ritmisch repeterend patroon.
Na deze drie nummers weten we reeds hoe de vlag erbij hangt. Dit is een album voor jazzliefhebbers die graag over de schutting kijken. Die het prima vinden als hun jazz wordt geïnjecteerd met een flinke dosis metal, noise en andere verstorende invloeden. Geen lekkere luisterplaat dus, deze 'The Hundred Headed Women'. Hier worden andere wegen bewandeld, hier wordt de boel op scherp gezet. U bent gewaarschuwd.
Maar nog even terug naar de inhoud. In 'Pacific' gaat het er wel wat rustiger aan toe, maar niet bepaald vrolijker. Dat is voor een deel te wijten aan Websters klagelijke, getormenteerde spel, maar zeker ook aan Almeida's duistere en ontwrichtende klanken. Maar niets zo fragiel als het intro van afsluiter en titelnummer, 'The Hundred Headed Women', vol ingetogen klanken van Almeida en Schneider. Tot Almeida zijn versterker aanzet en ons verrast met gruizige en ontregelende distorsie. Santos Silva voegt zich er vrij laat bij, doorbordurend op Almeida's spel. Ze laat haar trompet onheilspellend janken, terwijl Schneider zijn drumstel zowat aan gort slaat.
In de laatste aflevering van dit seizoen is er livemuziek met het concert van TaxiWars, de band van Robin Verheyen (sax), Tom Barman (vocalen), Nicolas Thys (contrabas) en Antoine Pierre (drums). In mei gaven ze een exclusief optreden bij Wide Screen Audio in Gent. In Jazz Rules hoor je dat concert en het lijkt wel alsof je er zelf bij was!
Bassist Dries Laheye speelt op donderdag 13 juli twee keer op het Gent Jazz Festival en daar komt hij over praten in de studio bij Dirk Roels. Laheye is de bassist van HOERA., de winnaars van de Jong Jazztalent-wedstrijd van 2016, en van succesformatie STUFF. (wat is dat toch met die bandnamen met hoofdletters en puntjes?!), uiteraard ook met nieuwe muziek van beide formaties.
En onlangs overleed de Amerikaanse pianiste Gerri Allen (60). Zij stond geprogrammeerd op de affiche van het Gent Jazz Festival. Je hoort twee fijne stukken van haar.
"Luid loeiend banjerde tenorsaxofonist Big Jay McNeeley op 3 mei 1989 door de massa. Hij demonstreerde het aloude walking the bar-ritueel, verdubbelde het tempo, waadde andermaal door het publiek, dat zich nu volledig overgaf aan de Twist, de Mashed Potato en de Popeye, plukte een blonde schone uit het publiek, klemde die tussen zijn linkerarm en zijn saxofoon (nog steeds voluit toeterend) en liet zijn elektrisch versterkte instrument met behulp van een batterij pedalen brullen als een gaga geworden Urban Sax."
Eddy Determeyer was erbij toen performancekunstenaar Harry de Wit op 7 april 1979, met in het voorprogramma cabaretier Herman Finkers, het eerste concert in Jazzhuis De Spieghel gaf. En hij was erbij toen de Diederik Idema-Hubert Nauta Revue op 30 juni 2017 de tent sloot.
Klik hier voor zijn terugblik en recensie van het slotconcert van De Spieghel.
Cd
Paul Van Gysegem, Chris Joris & Patrick De Groote - 'Boundless' (El Negocito, 2017)
Opname: 6 november 2015, 11 mei / 31 augstus 2016
Eind jaren zestig behoorden Paul Van Gysegem en Patrick De Groote tot de pioniers van de toen hier nog niet gesmaakte free jazz. Ruim vijftig jaar later verkondigen ze samen met Chris Joris nog steeds het evangelie van instantaneous improvisation. En dat deze éminences grises nog niet van plan zijn hun instrumenten aan de wilgen te hangen of in de pas te lopen horen we op deze sprankelende, speelse nieuweling 'Boundless' op het label van El Negocito Records.
En is het juist dat op 2'09 van track 8, 'Celestics' (een duoimprovisatie van Van Gysegem en De Groote), door de trompet een ultrakorte quote van 'Happy Birthday To You' werd gespeeld? Als stille hint... "We gaan nog een tijdje door, Paul"! Waarom ook niet? Er is muzikaal gezien zo horen we immers ook geen reden toe om te stoppen.
Samen met klankkunstenaar op percussie allerhand - en net als Van Gysegem ook beeldend kunstenaar - Chris Joris, wordt hier grenzeloos en creatief via hun instrumenten vrije doorgang verleend aan hetgeen in het brein onstaat, of wat het brein als antwoord of completering bedenkt bij wat de ander ten berde brengt. Zo ontstaan sublieme verhalen, het ene moment met ruimte tussen de noten en rustig, dan weer met snelle loopjes, alsof iemand hen achter de broek zit.
Zo laat De Groote in 'Windward' horen dat het met zijn ideeën en embouchure wel goed zit. Van Gysegems toon is krachtig, solide en zowel bij zijn strijk- als plukwerk hoor en ruik je in zijn toon als het ware hout, puur natuur. In 'Leaflet' gooit Joris al zijn percussieve charme in de strijd en trakteert ons op een aanstekelijk, zeer genietbaar ritme. Hij was, is en blijft een grote mijnheer, waar je graag naar luistert.
Deze cd heeft urgentie, directheid, overtuigingskracht en is een promotie voor wat muzikale grenzeloosheid, creativiteit en interactie vermag. Op 'Boundless' krijgt men toegang tot een impro-laboratorium waar permanent onderzoek wordt gedaan. Suggesties worden geopperd, geëxperimenteerd, becommentarieerd, gewikt, gewogen, getransformeerd, gehergroepeerd en dat alles met respect, maar bovenal met hoorbare bevlogenheid. Op deze free-jazz duivelskunstenaars op leeftijd zit nog geen sleet. Hoezo oud? D'n duvel is oud! En ook dat is nog maar de vraag!
Klik hier om een zestal tracks van dit album te beluisteren.
"Iedereen die hier werkt of er de laatste tijd is geweest heeft een soort mystieke ervaring gehad. Er komen hier ook wel paranormaal begaafde mensen, die zijn het ermee eens. It's a great marketing tool. Maar ik heb inderdaad dingen meegemaakt, stemmen gehoord – en er is niemand die me kan vertellen dat dat niet echt gebeurd is. Er was ook een nacht met erg veel activiteit. Veel stemmen, veel dingen. En als er geen getuigen bij waren geweest had ik kunnen zeggen, na. Maar we zagen bollen, you know, orbs they talk about all the time in mystical... Die zweefden overal! We hebben een foto aan de wand, een tamelijk onscherp beeld, waarvan ik me altijd heb afgevraagd of Mary Lou Williams daarop staat. Die nacht, toen er ook paranormaal begaafde lieden bij waren, hadden we weer rondvliegende bollen. Ik vroeg, ben jij dat? En een van die bollen vloog naar de bovenkant van die foto, waar die bleef hangen.""
Eddy Determeyer reisde naar Kansas City en sprak met Anita Dixon, vice-president van de Mutual Musicians Foundation, Michael Sweeney, directeur van het American Jazz Museum en met Janie McShann, dochter van blues- en swingpianist, bandleider en zanger Jay 'Hootie' McShann. Over het rijke muzikale verleden van deze legendarische jazzstad.
Cd
Klatwerk3 – 'Lost In Berlin' (Amstel, 2017)
Opname: 30 maart t/m 1 april 2017
Klatwerk3, de groep van Boelo Klat, is de laatste jaren gegroeid van pianotrio naar trio – hoe paradoxaal dat ook moge klinken. Het klavier van componist Klat staat nog altijd centraal. Maar ooit was er sprake van een pianist met ritmische begeleiding, zoals dat vroeger zo mooi in de radiobode heette. Bas (Ruud Vleij) en drums (Ancel Klooster) hebben nu duidelijker contouren gekregen.
Strikt genomen heeft de Groninger pianist geen begeleiders nodig. Luister naar 'A Clockwork Orange' met zijn sterke structuur. Doch het instrumentarium is slim ingezet. We horen verschillende combinaties, soms in een en hetzelfde nummer. Luister naar 'Joy', dat met solopiano opent, waar Vleij vervolgens de bas inschuift en Klooster volgt. Dan legt de drummer de sticks een paar maten neer, om zich vervolgens andermaal bij zijn makkers te voegen en dat proces gaat in die trant verder tot de 6'09" vol zijn.
Een soortgelijke vrijmoedigheid kenmerkt ook het openingsnummer, 'Lost In Berlin', waar de pianist op een gegeven moment, na de bassolo, ook lost in thought lijkt. Tot zijn drummer het vuurtje weer aanblaast. 'Igor' heet het stuk dat volgt. Eerder Stravinsky dan Sikorsky, dunkt me. Of toch Igor Jarrett? De geest van Jarrett waart nog wel rond in Klatwerk, maar is een stuk doorzichtiger geworden.
Klik hier om te kijken en luisteren naar een livecompilatie van dit album met vier tracks: 'Lost in Berlin', 'A Clockwork Orange', Oriënt Express' en 'Igor'.
Op 27 juni overleed de Amerikaanse pianiste Geri Allen op 60-jarige leeftijd. Zij groeide op in Detroit en kreeg op 7-jarige leeftijd pianolessen en studeerde in 1979 af op Washington's Harvard University met een 'Bachelor of Arts degree in Jazz Studies'.
In 1982 vertrok ze naar New York en toerde met de Motown's Supremes. In de jaren 80 en 90 kwam haar carrière goed op gang. Ze had haar eigen trio, projecten en werkte samen en maakte opnamen met onder anderen Oliver Lake, Dewey Redman, Steve Coleman, Ornette Coleman en Betty Carter. In haar trio's speelden onder meer de bassisten Anthony Cox, Dave Holland, Charlie Haden en drummers Andrew Cyrille, Paul Motian en Jack DeJohnette. In 1993 werd ze door DownBeat uitgeroepen tot 'Top Talent Deserving Wider Recognition'.
Ze maakte plaatopnamen voor belangrijke labels als Blue Note, Verve en Telarc. In de recente jaren speelde zij met bassiste Asperanza Spalding en ook in drumster Terrilyne Carrington's 'The Mosaic Project' met altsaxofoniste Tineke Postma. Ook maakte ze deel uit van het succesvolle Tineke Postma International Quartet. Samen met Carrington en saxofonist David Murray vormde zij het succesvolle Power Trio, dat vorig jaar zomer nog te zien was op Jazz Middelheim.
Begin dit jaar toerde ze nog door Europa met pianist McCoy Tyner, die voor haar, naast Cecil Taylor en Herbie Hancock, een grote inspiratiebron is geweest.
Pianist Kenny Barron, met wie zij tijdens haar studie op de Harvard University in New York studeerde en in 1994 een pianoduo-concert gaf, zei naar aanleiding van haar overlijden: "Geri is not only a great musician, composer and pianist, she is a giant and will be sorely missed."
Nieuws
Kika Sprangers en Sebastiaan van Bavel verkozen tot Young VIPs 2018
Jaarlijks kiezen de programmeurs van de jazzpodia van Nederland de meest veelbelovende talenten uit, die zelf hun eigen muziek schrijven. Dit jaar viel de keuze op Kika Sprangers en Sebastiaan van Bavel; zij zijn de Young VIPs van 2018. In het voorjaar van 2018 zullen zij met hun ensembles langs de clubs en festivals van Nederland touren.
Saxofoniste Kika Sprangers (1994) rondde vorig jaar met een '9 met onderscheiding' haar Bachelor of Music aan het Utrechtse conservatorium af, waar ze studeerde bij Marc Scholten en Toon Roos. Intussen laat ze er geen gras over groeien: in een volle Cloud Nine in TivoliVredenburg presenteerde Kika haar Large Ensemble, een uitbreiding van haar kwintet met drie vocalisten en een blazerssectie, in februari verscheen haar eerste EP en ze treedt regelmatig op. Zowel op alt- als op sopraansax wisselt Sprangers prachtig fluisterspel af met soepele, lyrische jazzlicks, terwijl de strak groovende band akoestische en elektronische klanken stijlvol met elkaar verweeft. Inspiratie haalt ze uit diverse stijlen. Ze noemt artiesten als Seamus Blake, Joshua Redman, Brad Mehldau en Maria Schneider als voorbeeld. Op haar zestiende zette Sprangers al haar eigen 19-koppige orkest op waarmee ze popzaal Doornroosje uitverkocht en de afgelopen jaren tourde ze door Nederland als leider van de saxofoonsectie van het Nationaal Jeugd Jazz Orkest. Daarmee werkte ze ook samen met het Metropole Orkest.
Pianist Sebastiaan van Bavel (1992) is duidelijk een muzikant én componist met visie. Zijn opvallende talent - in zowel jazz als klassiek - levert hem op jonge leeftijd al een flink aantal onderscheidingen op en zijn liefde voor beide genres is overduidelijk terug te horen in zijn muziek. Met overtuiging mengt Van Bavel verschillende genres. Voor het debuut met zijn trio mag hij in 2014 direct een Edison ontvangen. 'As The Journey Begins' blijkt een toepasselijke albumtitel, want er volgt een tour langs de podia met als hoogtepunt een optreden op North Sea Jazz samen met het Metropole Orkest. Als vervolg is er nu het bijzondere 'Cosmic Dance', een album gebaseerd op teksten van de Indiase poëet Sri Aurobindo. De verbindende werking tussen poëzie en muziek, waarbij structuren uit de Westerse klassieke muziek en melodische en ritmische concepten uit de Indiase klassieke muziek samenkomen, is diepgaand en opwindend. De jazz blijft het vertrekpunt, wat een enorme vrijheid oplevert voor de muzikanten.
De Young VIPs Tour is een initiatief van de Vereniging van Jazz- en Improvisatiemuziek Podia (VIP), een samenwerkingsverband van 25 Nederlandse jazzpodia. In 2017 bestaat de Young VIPs Tour 20 jaar. Al sinds 1997 mogen jonge jazztalenten op tour door Nederland om ervaring op te doen en zichzelf in de kijker te spelen. Eerdere Young VIPs waren onder anderen Martin Fondse, Izaline Calister, Harmen Fraanje, Joris Posthumus, Reinier Baas, Kapok, Vincent Houdijk, Rogier Telderman en in 2017 Xavi Torres en Genzo Okabe.
Klik hier voor meer informatie over de Young VIPs.
Cd Nicolas Kummert - 'La Diversité' (Edition, 2017) Opname: oktober 2016
Tenorsaxofonist Nicolas Kummert mag zijn nieuwe album gerust 'La Diversité' noemen. Want een veelzijdig mens betoont hij zich. Vergelijken we de laatste twee albums waarop hij uitgebreid te horen is met dit nieuwe album, dan horen we niets dan verscheidenheid. 'Liberté' uit 2014 was een album waarop zang in al zijn vormen uitgebreid aan bod kwam, maar waarin Kummert ook een maatschappelijk statement maakte. Op 'Flow' uit 2015, een album van Drifter, waarvan Kummert samen met de Finse pianist Alexi Tuomarila de motor vormt, stond heel duidelijk het groepsgeluid voorop, wat resulteerde in overtuigende harmonische samenhang.
En nu dus 'La Diversité', waarvoor Kummert ook een geheel nieuwe band samenstelde. Bassist Nicolas Thys hoorden we weliswaar reeds op 'Liberté', maar drummer Karl Jannuska en gitarist Lionel Loueke zorgen duidelijk voor een geheel andere sfeer op dit album. Toch is dit weer onmiskenbaar een album van Kummert. Ook dit album bevat weer een aantal bekende en tegelijkertijd voor een jazzartiest onverwachte covers, het bevat ook weer talloze delicaat geblazen frases. En ook met dit album maakt Kummert een statement, waarmee hij als het ware voortborduurt op 'Liberté'.
Haal de schijf uit het doosje en de woorden worden zichtbaar: 'Purity doesn’t exist, it is an evolutionary dead-end. Diversity is reality, it is the only path we can follow.' Niet toevallig staan links de zwarte Loueke en rechts de blanke Kummert. Als broeders in de muziek. Want de diversiteit zit in het werk wat hier wordt gepresenteerd en in de overtuigingen van de mensen erachter. En dus vermengen Loueke's Afrikaanse roots zich met Kummerts Belgische tot een ware melting pot. Het levert ons 'Harmattan' met zijn aantrekkelijke gitaarspel, 'Lighthouse' met fragiel spel en gesproken intermezzo's van de beide heren, 'La Terre Ne Ment Pas', waarin de West-Afrikaanse muziek duidelijk doorklinkt en natuurlijk 'Diversity Over Purity', waar het allemaal mee begon. Opvallend is 'Liberté', het titelnummer van het eerdergenoemde album. Het krijgt hier een nieuwe bewerking, ingetogener, met meer blues.
Bijzonder zijn ook de covers op dit album. Kummert en zijn kwartet brengen een ode aan Leonard Cohen middels 'Hallelujah', dat zelfs twee keer is opgenomen en coveren twee stukken van de vroeg twintigste-eeuwse Franse componist Eric Satie, diens overbekende 'Gnossienes'. Die het overigens in een jazzjasje prima blijken te doen. Alles bij elkaar levert Kummert wederom een interessant album af, waarmee hij zijn veelzijdigheid andermaal bewijst. We zijn reeds benieuwd welke nieuwe wegen hij hierna zal inslaan.
Nicolas Kummert treedt op zondag 6 augustus op tijdens Jazz Middelheim. Hij geeft dan meerdere concerten in wisselende samenstellingen op de Clubstage.
De klassiek geschoolde Ramón Valle was al een sensatie in Cuba toen hij in 1997 naar Nederland emigreerde. Zijn doel: dichter bij de avontuurlijke Europese jazzwereld zijn, als speler én luisteraar. En met succes: zijn open, virtuoze spel verblufte grote festivals als North Sea Jazz.
"Het grootste talent onder onze jonge pianisten", dat zei Grammy-winnaar Chucho Valdés over Ramón Valle. En met 'ons' bedoelde hij Cuba. De expressieve pianist speelt moeiteloos over de grensvlakken van jazz, klassieke muziek en latin. Inmiddels woont en werkt de van oorsprong Cubaanse pianist Ramón Valle alweer 20 jaar in Nederland. En in die tijd heeft hij een hoop geleerd over de verschillende manieren waarop mensen muziek maken én beleven.
"Nederlandse musici zijn vaak rationeler ingesteld. Bij repetities wordt bijvoorbeeld de vraag gesteld 'Ok, hoe gaan we dit doen', terwijl Cubanen gewoon beginnen te spelen," zegt de pianist lachend. "Cubaanse musici zijn heel fysiek ingesteld. Ze denken er niet over na. Je speelt gewoon en wanneer het misgaat, speel je gewoon nog een keer en nog een keer en nog een keer... totdat het goed is!" Cubanen gaan volgens Valle in die zin spontaner met muziek om. Het gaat over het voelen, luisteren en al spelende ontwikkelen. Europeanen denken er meer over na en praten er meer over.
Hiermee wil Valle beslist niet zeggen dat het een beter is dan het ander. Het is gewoon anders en hij heeft juist ook veel van Nederlandse musici geleerd. Met name in zijn samenwerkingen met diverse Nederlandse jazzgrootheden, zoals Jesse van Ruller en ook het Metropole Orkest. "Het kan ook goed zijn dingen rationeel te benaderen, te analyseren en dan te verbeteren," zegt Ramón, "en tegenwoordig probeer ik ook wel vanuit ideeën te werken en die te vertalen naar het lichaam." Op de vraag wat hij daarmee bedoelt zegt hij: "In muziek en eigenlijk alles gaat het er uiteindelijk om het ego los te laten en dan datgene wat er is, te ervaren."
Foto: Willem Schwertmann
Op vrijdag 4 augustus viert Ramón Valle zijn jubileum met een concert met zijn trio in het Koninklijk Concertgebouw, Amsterdam.
In aflevering 127 van Jazz Rules komt drummer en componist Jelle Van Giel zijn nieuwe album 'The Journey' voorstellen in de studio bij Dirk Roels. De Jelle Van Giel Group bestaat naast de drummer zelf uit trompettist Carlo Nardozza, de saxofonisten Bart Borremans en Tom Bourgeois, gitarist Tim Finoulst, pianist Bram Weijters en bassist Janos Bruneel.
Er is nieuwe muziek van de Duitse trombonist Nils Wogram, die met zijn band Roots 70 het album 'Luxury Habits' uitbracht. Van Nordmann verschijnt in september de opvolger van 'Alarm'. Je hoort alvast een eerste track uit het nieuwe album 'The Boiling Ground'. Ook nieuw werk van STUFF., de band van onder anderen Dries Laheye en Lander Gyselinck.
En The Milk Factory is een gloednieuw project van onder meer Edmund Lauret (Nordmann), Kobe Boon (Steiger), Jan Daelman en Thijs Troch (Keenroh). Zij spelen komende zondag op het Copacobana Festival in Gent.
Jeroen De Weder, programmator van Jazz in 't Park, komt in Jazz Rules #128 toelichting geven bij het programma van het festival. Dat vindt dit jaar plaats van 31 augustus tot en met 3 september in het Gentse Zuidpark. Er wordt heel wat nieuwe muziek voorgesteld, onder meer van Orchestra Exotica en DelVita. Ook het Bart Defoort Quintet, Steven Delannoye & Nicola Andrioli en de Jelle Van Giel Group spelen er. Het slotconcert wordt een tribute aan Paul Feyaerts, de voormalige cafébaas van jazzcafé Het Damberd.
In het tweede uur ontvangt Dirk Roels de 72-jarige trompettist Patrick De Groote in de studio. De Groote heeft net een nieuwe cd uit, samen met contrabassist Paul Van Gysegem en percussionist Chris Joris. 'Boundless' verscheen op El Negocito Records. De Groote was eind jaren zestig een van de organisatoren van de Gravensteenconcerten. Hij stopte 33 jaar met jazz spelen en maakte nadien zijn comeback. In Jazz Rules het verhaal van Patrick, doorspekt met veel free jazz en impro.
Cd
Lionel Beuvens & MOTU - 'Earthsong' (Igloo, 2017)
Soms blijven mooie cd's wat onder de radar, maar dan krijg je plots een exemplaar onder de neus en merk je een groepsbezetting op om U tegen te zeggen. Zoals hier met drummer Lionel Beuvens, bassist Brice Soniano, pianist Alexi Tuomarila en trompettist Kalevi Louhivuori. Kenners met een goed geheugen herinneren zich bij MOTU de cd 'Trinité', die er kwam nadat Beuvens carte blanche kreeg op het festival van Gaume in 2011. Toen hij daar in 2015 een tweede keer vrij spel kreeg, had hij met Jozef Dumoulin aan de piano een variant voor ogen van het kwartet van toen, versterkt met zang door Emilie Lesbros en Guilhem Verger op sax. Op de nieuwe cd horen we opnieuw het kwartet van 'Trinité', op enkele nummers aangevuld met zangeres Natashia Kelly en saxofonist Verger.
Een titel als 'Earthsong' wijst op een betrokkenheid met de planeet aarde in tijden van klimaatveranderingen, waarbij de rol en de houding van de mens niet eenduidig zijn. MOTU komt dan niet aanzetten met militante uithalen, wel met muziek die getuigt van positieve kracht. Titels verwijzen naar mensen, bomen, een plek, een verhaal. Er valt hier en daar ook een dromerig stuk te noteren, maar de groep laat zich niet associëren met geitenwollen sokken of zweverige, heilzame sfeerschepping. We horen hier muzikanten die, met de voeten stevig op de grond, op een technisch behoorlijk hoog niveau spelen en heldere muzikale ideeën vertolken. Zonder er veel woorden aan vuil te maken straalt MOTU een gezonde samenhang uit - en dito verstand.
Woorden duiken een enkele keer op in 'Earthsong II', het middelste deel van de titeltrack die bestaat uit drie delen. Die tellen af van III naar I en bogen op slimme tempowisselingen, waarbij de sax van Guilhem Verger op een heel natuurlijke manier het kwartet aanvult. In deel II draagt Natashia Kelly een prikkelende tekst voor van Gertrude Stein, Amerikaans schrijfster in de eerste helft van vorige eeuw. Dit zorgt voor een krachtige vertelling in het instrumentale verhaal. Behalve daar vallen er slechts stemmen te horen in 'Song Of Ive' en op 'Adage'. Dat laatste is het nummer dat de cd traag uitleidt met knappe trompetklanken, die licht bewerkt worden met een elektronisch effect. Misschien wil de muziek daarmee langs de sterrenhemel op de hoes de kosmos intrekken, maar tegelijk nodigt het uit om de cd opnieuw van vooraf aan te beluisteren.
Op dit album komen invloeden samen uit verschillende achtergronden en ervaringen die zich niet beperken tot jazz. De muziek schrijft zich wel complexloos in bij hedendaagse en toegankelijke jazz. Al gauw groeit de indruk dat MOTU zich kan meten met sommige groten die op prestigieuze festivals spelen. Soms weten die live minder magie teweeg te brengen dan je zou hopen – dan kun je daar wel over meespreken natuurlijk en je hebt die dan daar gezien, in dat bepaalde jaar. Op opener 'Fable' doet de Finse trompettist Kalevi Louhivuori al meteen de oren spitsen. Hier en verderop toont hij zich krachtig en bevlogen als een Freddie Hubbard, terwijl hij elders aan Miles Davis herinnert. Bij 'Song Of Ive' komt Kelly met louter klanken sterk voor de dag als gastzangeres.
Voor heel de cd geldt dat het kwartet als band en Beuvens als componist heel sterk naar voor komen. Brice Soniano doet altijd meer dan louter ritme spelen en laat ook in deze bezetting de contrabas geïnspireerd meezingen. Alexi Tuomarila is niet de meest avontuurlijke pianist, maar meermaals springt hij meer dan aangenaam in het oor met een directe en vlotte aanpak. Je zou er soms zelf lyrisch van worden. Lionel Beuvens, de oprichter van MOTU, kennen we vooral en al jaren als sideman bij onder anderen Tuur Florizone, Sabin Todorov, Steven Delannoye, Koen De Cauter, zus Eve Beuvens en Soo Cho. Deze zomer is hij nog te zien aan de zijde van Bram Weijters en Frank Vaganee, met Three Men In A Boat ook. Hij is een drummer die eerder onopvallend altijd geweldig in de muziek zit, ongeacht de stijl of de stemming. Hij zorgt met frisse ideeën en een warme uitstraling steevast voor passende ritmische ondersteuning en begeleiding - in het geheel van MOTU dus opnieuw voor leiding - en een cd om op repeat te zetten.
MOTU siert het affiche van Copacobana Festival in Gent (2 juli) en is ook live te zien in Theatercafé Tienen (30 juni), in Cellule 133a in Brussel (1 juli) en op Jazz Geraardsbergen (2 september).
Cd
Cannonball Adderley - 'One For Daddy-O' (Nederlands Jazz Archief, 2016)
Opname: 19 november 1960 / 3 juni 1966
Wie het affiche van het Jazz At The Philharmonic-evenement dat op 19 november 1960 neerstrijkt in het Concertgebouw in Amsterdam bekijkt, krijgt stante pede kippenvel. Optredens van Dizzy Gillespie, J.J. Johnson en Stan Getz, een jamsessie met niemand minder dan Coleman Hawkins, Benny Carter en Roy Elridge en als klap op de vuurpijl het kwintet van Cannonball Adderley. Hoe zit het eigenlijk met dat tijdrijzen? Gaat dat nog eens wat worden? Of moeten we ons blijven behelpen met opnames, zoals die van de set die Adderley gaf en die vorig jaar werd uitgebracht door het Nederlands Jazz Archief in de serie 'Jazz At The Concertgebouw'?
Cannonball Adderley had de wind mee, eind 1960. Van zijn eerder dat jaar verschenen album 'The Cannonball Adderley Quintet In San Francisco' waren maar liefst 80.000 exemplaren verkocht en van de single 'This Here' eenzelfde aantal. En de single 'Work Song', een nummer van broer Nat en verschenen op opvolger 'Them Dirty Blues', was een regelrechte hit in de jukebox. De verwachtingen van het publiek in Amsterdam waren dan ook hoog gespannen, vooral omdat Adderley met zijn bijna volledige kwintet kwam. Naast broer Nat op cornet bestaande uit bassist Sam Jones en drummer Louis Hayes. Alleen pianist Bobby Timmons was eerder dat jaar vervangen door Victor Feldman.
Het kwintet zette in met 'Exodus', een nummer van Feldman dat onbekend was voor het publiek, maar door zijn aanstekelijke ritmiek zal dat geen probleem hebben gegeven. Opvolger 'One For Daddy-O' van broer Nat kende een deel van het publiek wel. Het komt van het inmiddels klassieke album 'Somethin’ Else', dat Adderley in 1958 uitbracht en waarvoor hij Miles Davis als sideman wist te strikken, na zelf te hebben meegespeeld op diens 'Milestones' en 'Kind Of Blue'. 'One For Daddy-O' kent een zeer aantrekkelijke melodie en geeft Adderley de gelegenheid om heerlijk te scheuren op zijn altsax. Na 'This Here', aangekondigd als representatief voor de stijl soul jazz, klinkt nog Oscar Pettifords 'Bohemia After Dark', het nummer waar Adderley overrompelend mee debuteerde in juni 1955 in Café Bohemia, New York. In deze razend moeilijke compositie komt Adderley's veelzijdig spel op bijzondere wijze naar voren. Met grote souplesse speelt hij de ene razendsnelle frase na de andere. Maar let zeker ook op de solo van broer Nat en het razende slagwerk van Hayes.
Op 3 juni was Adderley wederom in Nederland, nu alleen. In Theater Bellevue, Amsterdam gaf hij een concert met Nederlandse muzikanten, zoals toen wel vaker gebeurde. We vinden de broers Jacobs, Pim en Ruud, gitarist Wim Overgaauw en drummer Cees See aan zijn zijde. Adderley speelt tijdens deze set een aantal bekende nummers, waaronder 'Work Song', de klassieker 'Stella By Starlight' en Miles Davis' 'Tune Up'. Dit concert mist de vibe van het optreden in het Concertgebouw, maar is niettemin een bijzonder moment in Adderley's discografie. De Jacobs broers zijn een meer dan adequate begeleiding en stuwen Adderley naar grote hoogten. Bijzonder zijn 'Work Song', dat hier een bijzonder swingende uitvoering krijgt met een regelmatig uit de bocht vliegende Adderley en een overrompelend spelend kwartet, en 'Stella By Starlight', waarin Pim Jacobs opvalt met lichtvoetig pianospel.
Concert
Met de precisie van de nanotechnologie
Tim Armacost, Joris Teepe & Steve Altenberg, dinsdag 20 juni 2017, De Smederij, Groningen
Ze stonden er nu eens niet als docenten of als begeleiders, maar als drie aan elkaar gewaagde jazzcoryfeeën. "Vanavond gaan we met elkaar praten," stelde tenorist Tim Armacost vast. Het trio dateert van 1995, maar speelt slechts incidenteel samen. "Als we elkaar twee jaar niet gezien hebben, spelen we het zó weg," aldus nog steeds Armacost, doelend op de niet bepaald zwakzinnige compositie 'Solitaire' van bassist Joris Teepe. De samenspraak verliep zonder haperen. Soms was er sprake van hardop uitgesproken gedachten en gedachtesprongen. Wanneer drummer Steve Altenberg even compleet loos ging en volledig buiten alle structuren verwijlde, kwam hij als door een magneet aangetrokken toch weer exact in het schema terug. De saxofonist, die rond 1990 aan het Amsterdamse Sweelinck Conservatorium doceerde, heeft een gefocust, hard geluid, met daarin altijd de schreeuw van de blues.
Ook in de standard 'Three Little Words' leek het trio gebruik te maken van telepathische technieken. Buiten de nanotechnologie tref je dit soort precisiewerk niet bepaald frequent aan.
De Smederij zou De Smederij niet zijn wanneer programmeur Diederik Idema geen verrassing voor ons in petto had. De surprise kwam in de persoon van pianist Dolf de Vries, na jaren weer terug op het oude nest. In twee nummers was hij van de partij en de spreekwoordelijke intensiteit van zijn spel en zijn speelplezier waren nog helemaal intact. Zijn bebop-chops etaleerde De Vries in 'I Didn’t Know What Time It Was'. Dat hij gewend is vocalisten te begeleiden zag en hoorde je aan de manier waarop hij zangeres Suzana Lascu de woorden uit de mond keek. Precies de juiste akkoorden eronder, de loopjes die hout sneden.
Cd
Parker/Edwards/Noble - 'PEN' (Dropa Disc, 2017)
Opname: 24 januari 2015
In de werelden van de geïmproviseerde muziek zijn de Britten Evan Parker, John Edwards en Steve Noble heren met een respectabele staat van dienst, maar van dit samenwerkingsverband was nog niets op plaat of cd verschenen toen Sound In Motion in maart op het zelf opgerichte label Dropa Disc de cd 'PEN' uitbracht. Dezelfde organisatie had voor een optreden van deze drie grote mijnheren gezorgd in januari 2015. Nu is er de cd die de happy few kan laten zeggen dat zij erbij waren en waardoor ook de afwezigen – die ongelijk hadden, zoals dat dan heet - kunnen genieten van tenminste een paar flinke brokken uit het concert.
Meer dan 'Track 1' (20'52") en 'Track 2' (17'52") staat er niet op dit schijfje, dat stijlvol is verpakt in een matzwarte kaft met in gouden letters PEN op de front cover, maar dat volstaat ruimschoots om indruk te maken. Het hoesje slaat open met drie luiken die met fijne lijnen portretten weergeven van de drie muzikanten. Het grafische werk (artwork: Pascal Cools) sluit knap aan bij de bewegingen die de muziek maakt – het vormt en bevat een visitekaartje voor improvisatie die stevig aan elkaar hangt, ook al trekken de muzikanten op het eerste gezicht niet de hele tijd dezelfde kant uit. Zeker, soms is de logica in de opeenvolging van bewegingen in geïmproviseerde muziek verre van duidelijk, soms wel en andere keren voel je echt dat het een aan het ander kleeft, dat de samenhang onmiskenbaar is. Dat laatste is het geval op deze cd, hier kan je bijna zeggen dat zowat alles perfect bij elkaar aansluit. Je moet er natuurlijk open voor willen staan, wat soms makkelijker is (om te volgen) en tegelijk spannender als je de muzikanten bezig ziet. Van het trio Parker, Edwards en Nobel mag je vrije muziek verwachten, waarbij het vruchteloos wachten zou zijn als je op zoek bent naar instapklare, uitgesponnen melodieën of als je swingend wilt vingerknippen. Hier hoor je de spontane ontwikkeling van ideeën die soms melodisch zijn, maar snel evolueren of in een eigenzinnige kronkeling ronddraaien. Je hoort de kunst om deze ideeën opwindend te maken en te houden, om meer dan onderhoudend te zijn, want ook overtuigend zonder dat je de muzikanten bezig ziet.
De tracks op 'PEN' startten bassist John Edwards en drummer Steve Noble, wat later viel saxofonist Evan Parker hen bij. Ze deden er geen minutenlange intro over om samen stevige sporen te trekken die als bewegende rails de tenorsax uitnodigden om mee vooruit te stomen. En dan waren ze vertrokken voor een avontuurlijke vaart in de muzikale ruimte tussen hemel en aarde, stijgend en dalend, soms vooruit sjezend, elders draaiend en dan weer dralend. Met volle noten, trekken aan snaren, tikken, slaan en wrijven op cymbalen, vellen en andere percussiemiddelen, grillige lijnen blazend, zowel hoekige figuren trekkend als met mooie rondingen, eventueel in circulaire ademhaling. Samen in een creatief proces dat op verschillende momenten dankzij een ritmische drive in combinatie met een neiging naar abstractie een kunstige tegenhanger ophangt voor swingende jazz. Met een sound en een gedachtegang die na een paar beluisteringen al een zekere herkenbaarheid en vertrouwdheid oproept. Dit trio geeft de intussen klassieke trioformule van sax, bas en drums waar een Sonny Rollins in 1957 mee speelde en zich live mee uitleefde bij thema's en melodieën, een heel persoonlijke invulling. Rond minuut vijf en opnieuw rond 10'25" op 'Track 2' lijkt Parker trouwens een paar keer te verwijzen naar Sonny Rollins' 'Striver’s Row', live in The Village Vanguard zestig jaar geleden...
"Van Kemenade's Three Horns And A Bass is al sinds lange tijd een constante in de hedendaagse jazzscene. Composities van Paul van Kemenade werden veelal meerstemmig subliem en glashelder uitgevoerd en naast de altsaxsolo's van Van Kemenade waren ook die van trompettist Angelo Verploegen, trombonist Louk Boudesteijn en – de eenmansritmegroep – bassist Wiro Mahieu van een navenant niveau. Eveneens aangenaam waren de komische, literaire aankondigingen van leider Van Kemenade."
Van donderdag 8 t/m zondag 11 juni bezocht Jacques Los het festival Amersfoort Jazz. Hij zag optredens van Houston Person, Modiga/Dyer/Sikhakhane, Subtext, Vuma Levin Quintet, Stormvogel & Leo Janssen, Paul van Kemenade's Three Horns And A Bass, IdeMo Quintet, Fuensanta Mendez Quintet, Antisia Machneva Quartet, Xavi Torres Trio, Sisters Of Invention, Okabe Family en Licks & Brains.
Cd
Anthony Braxton - 'Quintet (Basel) 1977' (Hatology, 2016)
Opname: 2 juni 1977
Anthony Braxton heeft er tijdens zijn lange carrière - hij maakte zijn eerste opnames in 1967 - regelmatig op gewezen dat hij zichzelf in eerste instantie ziet als componist en niet als jazzmuzikant. Dat zijn muzikale taal door de jazztraditie is beïnvloed doet daar niets aan af. Sterker nog, hij wijdt het gebrek aan erkenning als componist in zijn thuisland, de VS, voor een groot deel aan het feit dat hij zwart is. En zwarten zijn jazzmuzikanten en geen componisten. Dat neemt niet weg dat ook daar de appreciatie van zijn werk aan het veranderen is, mede door de komst van de Tri-Centric Foundation die over zijn erfenis waakt.
Dat Braxton niet altijd primair als componist werd gezien, komt overigens ook omdat zijn stijl van componeren gedurende decennia nu niet bepaald volgens de standaardmethode plaatsvond, die van de uitgeschreven partituur die door anderen wordt gespeeld. Braxton heeft altijd gewerkt met wat hij zelf noemt multi-structural logics. Stukken van de composities zijn uitgeschreven, soms in noten, maar ook heel vaak op een grafische manier, terwijl andere stukken louter aanwijzingen bevatten of bestaan uit ingecalculeerde ruimte voor improvisatie. Deze wijze van componeren vinden we heden ten dage bij meer componisten terug, maar was zeker in de jaren zeventig nog zeer ongewoon.
Onlangs bracht Hat Hut opnames opnieuw uit die Braxton met een kwintet opnam in 1977 in Basel. Bijzondere opnames, omdat het kwartet waarmee Braxton tot op dat moment veel had gewerkt - Braxton op rieten, trompettist Kenny Wheeler (en de laatste twee jaar trombonist George Lewis), bassist Dave Holland en drummer Barry Altschul - uit elkaar was gevallen. De combinatie die we hier horen is dan ook goed te definiëren als een gelegenheidsformatie. Met George Lewis, dat wel, en met pianist Muhal Richard Abrams. De twee werkten niet vaak samen, maar waren zeker geen onbekenden voor elkaar. Het was op een album van Abrams dat Braxton in 1967 zijn debuut maakte en ook in de jaren daarna troffen ze elkaar regelmatig. Maar zijn verschijnen hier in Basel is ook een bijzondere, omdat Abrams toen reeds - maar nu nog steeds - een van de belangrijkste vernieuwers was binnen de hedendaagse muziek. Verder vinden we bassist Mark Helias en drummer Charles 'Bobo' Shaw. Musici waar Braxton niet veel vaker mee heeft gespeeld.
Vier stukken telt dit album, met de voor Braxton kenmerkende naam 'Composition', gevolgd door een nummer: 69 J, 69 N/G, 69 M en 40 B. In 'Composition 69 J' horen we vooral Lewis, met vibrerende uithalen, geflankeerd door stevig slagwerk van Shaw. In eerste instantie in een vrij heftige setting, uitmondend in een verfijnde solo waarin goed te horen is hoezeer Lewis zich thuis voelt bij Braxtons idioom. Aansluitend horen we Braxton zelf in een uitzinnige solo op sopranino saxofoon en Abrams en Shaw in duet, de eerste uitzinnig strooiend met clusters noten. In het ruim 26 minuten durende '69 N/G' gaat het er aanvankelijk een stuk ingetogener aan toe. Bijzonder hoe de vijf musici elkaar hier aanvullen, ieder met zijn eigen klankrijkdom. Verderop slaat de sfeer weer om richting up tempo, met als hoogtepunt de solo van Braxton op altsax. 'Composition 40 B' is het enige stuk op dit album dat iets van een melodie in zich heeft, meesterlijk geblazen door Lewis. En ja, het pianospel van Abrams is hier niet te versmaden.
"In 'Cariñoso De Pixinguinna' omwikkelde contrabassist Andrea Caruso van Human Music zijn toehoorders met bedwelmend geurende sluiers. Dus toen ik mijn ogen weer opendeed zag ik de hele ruimte voor het podium gevuld met innig in elkaar verstrengelde dansparen. Maar mooi niet dus! Groningen is dansvrij. Afgezien van de obligate anderhalve halve gare danst er hier niemand."
Van donderdag 15 tot en met zaterdag 17 juni bezocht Eddy Determeyer in de binnenstad van Groningen de 23ste editie van het festival Swingin' Groningen. Hij zag optredens van Human Music, EVA, Berkman-Teepe-Altenberg, Lex Jasper Trio & Marjorie Barnes, Elektra en concerten in het kader van de Northern European Jazz Talent Contest.
Cd
Mete Erker Trio – 'Live' (Sympathetic Vibrations, 2016)
Opname: 2-3 juni 2015
De live-cd van het Mete Erker Trio, die in 2015 werd opgenomen in Stella by Starlight in Arnhem, bruist van de dynamische, hedendaagse jazz. Wellicht heeft de locatie en het dicht op het publiek zitten daar eveneens toe bijgedragen. Maar natuurlijk zijn het de musici die het eclatante resultaat hebben opgeleverd.
Erkers kompanen, bassist Johan Plomp en drummer Makki van Engelen, swingen en stuwen welhaast ongekend in onder andere Monks 'Evidence'. Ook in de andere nummers wordt het constante groovy ritmische niveau gehandhaafd. Het veroorlooft Mete Erker dan ook zeer expressief te soleren op zowel zijn eigen composities als die van onder meer Carla Bley, Pharoah Sanders en Johan Plomp.
In Sanders' 'Greetings To Idris' en Erkers eigen 'Mamita Rica' raast, tiert en giert (in de goede zin van het woord) de saxofonist door en over het thema met inachtneming van al de mogelijkheden die de 'free jazz saxofoon' te bieden heeft. Reminiscenties aan de freejazzers van weleer als Archie Shepp, Albert Ayler, de latere John Coltrane, Pharoah Sanders dus en de Europeanen Peter Brötzmann en Willem Breuker zijn dan ook zeer nabij.
Inclusief Erkers warme tenorgeluid en technisch vaardige en geïnspireerde improvisaties en de uitermate competente ritmetandem is dit een cd van grote klasse, die besloten wordt met een subtiele, melodieuze 'Mediocre Blues' van Mete Erker.
Klik hier om drie tracks van deze cd te beluisteren: 'Greetings To Idris', 'Papillon' en 'Mamita Rica'.
Op 7 juli aanstaande start in het Rotterdamse Ahoy alweer de 42ste editie van het North Sea Jazz Festival. En na 30 jaar in Den Haag is dit intussen de 12e editie in Rotterdam. Inmiddels een begrip in binnen- en buitenland biedt het festival ook deze keer voor iedere liefhebber van jazz en aanverwante stijlen een rijk programma. Zo rijk, dat in het bestek van deze voorbeschouwing slechts een aantal verwachte hoogtepunten aan bod kunnen komen.
Een van die onbetwistbare hoogtepunten is zonder meer de komst van niemand minder dan de inmiddels 75 jaar oude Chick Corea in de rol van 'artist in residence'. Maar liefst drie concerten gaat deze pianist verzorgen, op iedere dag één. Op vrijdag speelt hij met zijn Electric Band, op zaterdag met banjospeler Bela Fleck – met wie hij al twee albums opnam - en op zondag met het Noorse Trondheim Jazz Orchestra. Maar vanzelfsprekend is Corea niet de enige oudgediende die acte de présence geeft op 7, 8 en 9 juli. Het is Wayne Shorter die op vrijdag het spits mag afbijten met zijn huidige kwartet, waarin we verder Danilo Pérez, John Pattitucci en Brian Blade vinden en dat zich hier tevens ondersteund weet door het Casco Philharmonic. Op zaterdag optredens van George Benson, Herbie Hancock (solo) en Diana Reeves. En tot slot op zondag een bijzonder concert van het McCoy Tyner Trio met als speciale gasten de pianisten Craig Taborn en Geri Allen en een solo-optreden van een van de belangrijkste vernieuwers uit de jazz, pianist Muhal Richard Abrams.
Vaste waarden sinds jaar en dag zijn de uitreiking van de Paul Acket Award, die dit jaar wordt uitgereikt aan saxofonist Donny McCaslin en de compositieopdracht, die ieder jaar wordt gegeven aan een veelbelovende Nederlandse jazzcomponist. Dit jaar viel hoornist en componist Morris Kliphuis die eer te beurt. McCaslin werd bij het grote publiek bekend door zijn medewerking aan het laatste album van David Bowie, 'Blackstar', maar hij is al veel langer actief binnen de jazz. Hij maakte deel uit van Steps Ahead en speelde in het orkest van Maria Schneider. Hij zal zondag het slotconcert in de Hudson verzorgen. Kliphuis timmert eveneens al geruime tijd aan de weg. Met Kapok, maar steeds vaker ook met composities op het snijvlak van jazz en hedendaags gecomponeerd. Hij zal dan ook ongetwijfeld op vrijdag, zowat het eerste concert op het festival, de toon gaan zetten.
Jazz leeft is de boodschap van dit festival en de jazzmuzikanten van nu laten zich niet altijd meer vastpinnen op een stijl of een richting. De nieuwe lichting ziet jazz veeleer als een middel om zich te uiten, al dan niet maatschappelijk bewust. Heilige huisjes worden dan ook regelmatig omvergeschopt en hokjes opgerekt. Zo gebruiken zangeressen als Solange en Mavis Staples hun teksten om aandacht te vragen voor de rassenongelijkheid die in de VS nog steeds aan de orde van de dag is en rapt Mick Jenkins eveneens over deze wantoestand. Maar ook anderen laten zich horen. De boodschap van Kamasi Washington klonk vorig jaar reeds luid en duidelijk, nu is hij terug met nieuw materiaal. Muzikanten als Yussef Kamaal, Marquis Hill en Shabaka & The Ancestors passen in ditzelfde rijtje.
'Dedicated to the innovative', zo prijst het in New York gevestigde platenlabel PI Recordings zichzelf aan. Het is een terecht statement, want met muzikanten als Jonathan Finlayson, Henry Threadgill, Steve Lehman, Tyshawn Sorey, Muhal Richard Abrams, Mark Dresser en nog heel veel meer in de kaartenbak mag je wel zeggen dat je je onderscheidt. North Sea Jazz zet het label op zondag uitgebreid in het zonnetje. Middels vier concerten in Darling, waaronder het eerder genoemde met Abrams, treedt een keur aan innovatieve musici voor u op.
Cd Mats-Up - 'The Nature Of The Blues' (Unit, 2016)
Opname: 19-20 december 2015 / 20 februari 2016
Afgaande op het eerste nummer van het nieuwe album van de Zwitserse trompettist Matthias Spillmann en zijn kwintet Mats-Up verwacht je een zeer ingetogen album van een trompettist die schildert met klank. Hij is daarbij met name geïnteresseerd in de kleinste nuances van klankkleur, zoals die gestalte krijgt tussen de noten en in de zogenoemde boventonen. 'Alpsegen' bevat dan ook lange ijle geblazen lijnen. Als je tegelijkertijd naar de foto op de binnenhoes van het album kijkt, waarop een eenzame figuur over een gletsjer ploetert, begrijp je meteen wat Spillmann wil zeggen.
'The Nature Of The Blues' heet het album waarop Spillmann en de zijnen een tribuut brengen aan dit oergevoel. Want die ijle inleiding waarin de trompettist zo mooi met klank schildert, zegt niets over het vervolg van het album. Reeds in het tweede stuk, 'Balubarumba', wordt al uit een ander vaatje getapt. Wat blijft is Spillmanns ijle trompetklank waarmee hij zo mooi tussen de noten door laveert. Wat erbij komt is de rest van het kwintet: een heerlijk drummende Dominic Egli, die in zijn eentje al voor de blues kan zorgen, een ontspannen plukkende Raffaele Bossard achter de bas, Marc Méan op de virtuele piano en Reto Suhner op zowel altsax als altfluit.
Die stomende blues is wat de rest van het album kenmerkt. Al horen we in 'Melt The Stone' aanvankelijk wederom Spillmann zoeken naar de nuance in de klank, nu begeleid door zacht repetitief slagwerk en de vreemde klanken die Méan uit zijn kastjes tovert. Alleen dit nummer blijft allesbehalve ingetogen; ook hier kruipt de blues weer naar binnen en het kwintet stookt het vuurtje aardig op. In 'Paris-Dakar IV' horen we allereerst weer Méan met een geluid dat het midden houdt tussen een Fender Rhodes en een overstuurde gitaar. En dan Spillmann, nu met een wat traditioneler trompetgeluid, gevolgd door weer Méan met een solo die thuishoort in de psychedelische rock, of blues zo u wilt. In 'Paris-Dakar V' en 'VI' dient de Afrikaanse muziek zich aan, zeg maar het Dakar-deel. Het leidt tot een aantrekkelijk ritmisch nummer, waarop je zo weg kunt dansen.
Al met al een lekkere, ritmische plaat, een prima cross-over tussen jazz, blues en rock. Maar die andere kant van Spillmann, zeg maar die van de klankschilder, blijft jammer genoeg wat buiten beeld. Alleen afsluiter 'Verkehrserziehung' heeft er nog iets van.
Klik hier voor een compilatie van 'The Nature Of The Blues'.
Cd
Wild Man Conspiracy - 'Short Stories' (Clazz Music, 2016)
Opname: 22 mei / 18 december 2015
Zeg nou zelf, bij een naam als Wild Man Conspiracy stel je je toch een bende ongure sujetten voor, die plannen beramen om alle jonkvrouwen uit Oud-Zuid te schaken en in onderaardse gewelven bijeen te drijven om er niet nader te noemen handelingen mee te verrichten? Ik wel, hoor. Maar dat is het grappige van de onderhavige Wild Men: die doen precies wat je niet verwacht. Die vertellen elkaar in hun rovershol verhalen over hoe trompettist Miles Davis in 1980 besloot de coke te kicken en serieus rijk te worden. Wat hem voor de helft lukte.
'Short Stories' lijkt inderdaad een eerbiedig eerbetoon aan de prins der duisternis. Helemaal, wanneer Gerard Kleijn een Harmon-demper in zijn trompet plaatst. Zoals in het openingsnummer, 'Song In D(avis?)'. Ook dat typische stokkende ritme wijst in die richting. Zo hebben de overige tracks eveneens iets berustends, om niet te zeggen plechtstatigs. 'Gollem II', net als 'Song In D' van de hand van gitarist Guillermo Celano, begint bedachtzaam, maar ontwikkelt zich gaandeweg tot een opgewekt, levenslustig opus. 'Nobody Knows The Trouble I’ve Seen' heeft een al even gedragen begin, met Joost Kesselaar die zich met behulp van brushes moeizaam voortsleept. Vervolgens opent Kleijn het thema, waarbij Celano een lome dans om hem heen uitvoert. Aarzelend waagt de eerste maagd zich op de dansvloer.
Klik hier om vier tracks van 'Short Stories' te beluisteren.
In speciale uitzending #125 van Jazz Rules kom je alles te weten over het Gent Jazz Festival. Dat vindt dit jaar plaats van 6 tot en met 15 juli op de Bijlokesite in Gent. Dirk Roels ontvangt festivaldirecteur Bertrand Flamang. Die loodst je door het programma, vertelt alle laatste nieuwtjes over het festival en geeft duiding bij een aantal artiesten.
Uiteraard hoor je veel muziek van de muzikanten die naar het festival komen, waaronder Kamasi Washington, Makaya McCraven, Herbie Hancock, LABtrio, Hoera, Shabaka And The Ancestors, Tomasz Stanko en nog vele anderen.
Presentator Dirk Roels ontvangt in aflevering 126 zangeres, pianiste en componiste Lori Van Gremberghe. In de herfst neemt ze een eerste album op met haar band Raekrm. Die bestaat uit contrabassiste Anneleen Boehme (LABtrio), gitarist Geert Hendrickx (Gizmo) en drummer Simon Raman (Steiger). Raekrm heeft momenteel een crowdfundingcampagne lopen in samenwerking met Gent Jazz/Jazz Middelheim, JazzLab Series en De Werf.
Er is livemuziek vanop de Ham Sessions met het concert van Thunderblender. Dat is het trio van de Ierse saxofonist Sam Comerford, pianist Hendrik Lasure (SCHNTZL) en drummer Jens Bouttery. Ze brengen avontuurlijke geïmproviseerde muziek.
Verder aandacht voor het Michel Bisceglia Trio, dat 20 jaar bestaat en onlangs een compilatiealbum heeft uitgebracht.
Cd
Wolter Wierbos / Jasper Stadhouders / Tim Daisy - 'Sounds In A Garden' (Relay Recordings, 2016)
Opname: 17 april 2016
Op 20 april 2015 maakten we kennis met het trio Wolter Wierbos, Jasper Stadhouders en Tim Daisy in de gitaarstudio van Jaspers vader Walter. Gitaarleraar in Tilburg en de man die zijn twee zoons, Jasper en Bram, de liefde voor dit instrument met die befaamde paplepel toediende. Het werd een knotsgekke zondagmiddag, waar niemand die deze heren kent verbaasd van zal staan.
Inmiddels heeft het trio ook een album uitgebracht, 'Sounds In A Garden', waarop het trio al even flamboyant klinkt als toen op die zondagmiddag. Wierbos, onze kunstenaar op de trombone, presenteert ook hier weer zijn befaamde combinaties van losse, bijna terloopse klanken en romantisch aandoende melodietjes. Terwijl Stadhouders, ook hier zoals tegenwoordig vaker zowel te horen is op elektrisch gitaar als op basgitaar, en Daisy zorgen voor de onderliggende structuur. Als er van enige structuur sprake is, want dat is bij dit trio natuurlijk lang niet automatisch het geval.
Zo loopt 'Happy To Play', ach, what's in a name, al snel uit in creatief gepiel en gesputter. De heren, heerlijk op dreef, creëren de ene wonderbaarlijke reeks klanken na de andere. Met dat speelplezier zit het dus wel goed. Maar er is meer, want al het speelplezier gaat geenszins ten koste van de kwaliteit. We hebben het hier over improvisatie op het allerhoogste niveau, waarbij de drie laten horen dat ze elkaar perfect aanvoelen. Zo is het langste nummer van dit album, het ruim 22 minuten durende 'Loose Cannon', een eindeloze en extatische aaneenschakeling van muzikaal vernuft. En wat doet die wesp daar nu weer helemaal aan het eind?
En wel eens een grizzly beer tevreden horen grommen? Het kan nu. Als we onze vrienden in 'The Grizzly Purr' moeten geloven klinkt dat in ieder geval heel relaxed, met name dankzij Wierbos' vloeiende bewegingen en Stadhouders' riffs.
Klik hier om de albumtrack 'Loose Cannon' te beluisteren.
Klik hier voor de recensie van het concert van Wierbos / Stadhouders / Daisy op 20 april 2015 in de gitaarstudio van Walter Stadhouders in Tilburg.
Boek
Stef Slembrouck (redactie) - 'Meer dan Jazz' (Acco, 2017)
In de eerste helft van 2015 werd er in het Gentse Blandijn een academische lezingencyclus georganiseerd over jazz in brede zin. Deze lezingen zijn inmiddels onder redactie van Stef Slembrouck, hoogleraar taalkunde aan de Universiteit Gent en groot jazzliefhebber, gebundeld onder de veelzeggende titel 'Meer dan Jazz'. Veelzeggend inderdaad, want uw recensent interpreteerde de titel al direct anders dan de redactie bedoelt. Het boek gaat namelijk niet over jazz als brede muziekvorm met alle vormen van cross-over. Het meer dan jazz moet anders worden opgevat. Dit boek is geen chronologische geschiedenis van deze muziekstijl, maar een bundel artikelen waarin jazz onder andere wordt geconfronteerd met sociologie, psychologie, film en literatuur. Meer dan jazz dus.
Nadeel van dit soort bundels is dat de stukken heel divers zijn en dat de onderlinge samenhang vaak onduidelijk is of simpelweg ontbreekt. Dat neemt niet weg dat dit boek een aantal interessante bijdragen bevat. Vooral voor de liefhebber die de geschiedenis van de jazz en de diverse stijlen daarbinnen grofweg wel kent. De schrijvers gaan daar namelijk meestal wel van uit. Bijzonder is bijvoorbeeld het stuk van Matthijs de Ridder over de receptie van jazz na de Eerste Wereldoorlog. En hoe die voor Europa nieuwe muziekvorm werd ge- versus misbruikt vanuit politieke en maatschappelijke overtuigingen. Zo werd de heropening van de Alhambraschouwburg in Brussel door de Belgen die voor de instandhouding van België als eenheid waren, aangegrepen om België op te stuwen in de vaart der volkeren. De Mitchell's Jazz Kings werden geprogrammeerd, het eerste jazzconcert in België om te laten zien hoe modern België was. In Frankrijk werd de jazz echter heel anders gepercipieerd. Daar liet de Ligue contre le Jazz-band, een ultrarechtse beweging, weten niets te moeten hebben van deze nieuwe muziekstijl. Het pamflet eindigde met de denigrerende zinssnede: "Parijs is Timboektoe niet!"
Wij kunnen ons nu natuurlijk niet meer voorstellen dat jazz zo veel losmaakte. Op zijn best wordt jazz nu gezien als onschuldig tijdverdrijf van een elite. Dat was in het verleden dus wel anders! Dat leert ook het stuk over muziek in met name de Amerikaanse film van de jaren 40 en 50 door Pascal Vandelanoitte. Het stuk heet niet voor niets 'Verderf en vertier'. De schrijver maakt overduidelijk dat jazz door veel regisseurs heel bewust werd ingezet om moreel en seksueel verval te illustreren. Deugdzame mensen luisteren klassiek en slechte mensen jazz, zo was wel ongeveer de boodschap. Verder kwamen zwarte muzikanten er in de film ook al niet al te best van af in die jaren. Zo mochten deze muzikanten nooit in één beeld met een blanke worden gezien.
Een leuk hoofdstuk is ook dat over de jazz en technologie van Matthias Heyman. Hier gaat het vooral over de opnametechniek. En die is natuurlijk niet altijd zo geavanceerd geweest als hij nu is. Zo kon tot 1925 louter akoestisch worden opgenomen, waarbij trillingen in een wasplaat werden gegrift. Een drummer opnemen was daarbij onmogelijk; de naald zou te veel schokken. Voor plaatopnamen werd dan ook uitgeweken naar een tuba en naar klein slagwerk als woodblocks. Gevolg was dat men in Europa, zo gaat het verhaal, louter op basis van de platen dacht dat jazz zo gespeeld moest worden en dus helemaal geen drums meer gebruikten. Die platen - ook de latere 78 toerenplaten - hadden verder als nadeel dat ze bijzonder kort waren, maximaal vier minuten per kant en dat er dus geen lange solo's op konden. Die mogelijkheid kwam pas in de jaren 50 met de komst van de 45 toerenplaat. Ach, allemaal zaken waar wij nu niet meer door worden gehinderd met onze cd's, streams en downloads.
'Meer dan Jazz' bevat verder een aantal hoofdstukken over de jazz als muziek. Stuk voor stuk interessante bijdragen, al wordt niet geheel duidelijk waarom juist voor dat specifieke stuk is gekozen. Waarom een bijdrage over de jazz in Londen vanaf eind jaren 60 tot de eeuwwisseling? Christopher Hall was erbij en dat geeft een interessante invalshoek. Maar waarom Londen is gekozen wordt niet duidelijk. Of waarom een tweetal portretten, een van Andrew Hill en een van John Zorn? Het is op zich prijzenswaardig dat er niet gekozen is voor de 'standaard' iconen als Miles Davis en John Coltrane, maar deze keuze roept wel vragen op. Andrew Hill is weliswaar een belangrijk pianist geweest, maar niet echt voor de ontwikkeling van de jazz. En bij John Zorn kun je je afvragen of het überhaupt jazz is.
Maar goed, dit zijn slechts een paar kritische noten bij een verder zeer interessante bundel artikelen. Zeer welkom ook, want Slembrouck stelt terecht dat het op wetenschappelijke wijze naar jazz kijken in Vlaanderen achterblijft. Overigens, wat ons betreft geldt dat zeker ook voor Nederland. De lezingencyclus in Gent en dit boek zijn dan ook belangrijke stappen voorwaarts.
Cd
