Alhoewel de zes leden van John Ghost opduiken in de meest spraakmakende groepen uit de Belgische scene (De Beren Gieren, Nordmann, HAST, Compro Oro, Echoes Of Zoo, Black Flower) hadden ze gelukkig nog tijd om onder de vlag van John Ghost een derde album in te blikken: 'Thin Air . Mirror Land'.

Groepsleider Jo De Geest, die opnieuw alle muziek schreef, citeert zelf als inspiratiebronnen onder meer Hans Zimmer, Jóhann Jóhannsson, The Residents en György Ligeti. Van roofbouw is echter helemaal geen sprake. De eigen ambivalente John Ghost-vibe blijft gegarandeerd.

Op de klanken van repetitieve en semi-agressieve ritmepatronen treedt de groep aan. De spanning zit er meteen in. Vanaf dan schemeren filmische sfeerbeelden overal door, net als theatrale uitspattingen en een dynamiek gebaseerd op contrasten. Het progressieve futurisme van de twee vorige albums is eveneens wederom aanwezig in het klankenpalet, zij het in sterk mindere mate. Typerend is nog steeds de lengte van de nummers (tussen zeven en tien minuten), waardoor telkens een uitgebreide verhaallijn minutieus opgebouwd kan worden. Het maakt het surfen op tegenstellingen tussen harmonie en antithesis veel boeiender.

De sombere en beangstigende hoes (Jaak De Digitale) weerspiegelt perfect de inhoud. Allemaal heel verontrustend en verslavend tegelijkertijd. Voor de technische kant (opname, productie, mixing) konden ze een beroep doen op Jørgen Træen (Jaga Jazzist, Kaizers Orchestra).

Jo De Geest (gitaar, synthesizer), Rob Banken (altsax, dwarsfluit, basklarinet), Wim Segers (vibrafoon, marimba, glockenspiel), Karel Cuelenaere (Rhodes, piano, synthesizer), Lieven Van Pée (basgitaar, contrabas), Elias Devoldere (drums).

Foto's: Cees van de Ven | Deze recensie verscheen ook in Jazz&Mo'

Labels: cd, Jo De Geest, John Ghost

(Guy Peters, 26.7.24) - [print] - [naar boven]

Festival
North Sea Jazz 2024 Part 1
Irrevesible Entanglements, Niescier Reid Remigi, Corto.Alto, Al Di Meola & Henri Texier, vrijdag 12 juli 2024, Ahoy, Rotterdam

North Sea Jazz, nog altijd het grootste en belangrijkste jazzfestival van ons land, vormt altijd weer een van de hoogtepunten van een jaar vol muziek. Ook deze editie biedt weer een bijzonder veelzijdige, maar ook overvolle programmering. North Sea Jazz bezoeken is altijd meer niet horen dan wel. Een festival waar tegenwoordig niet alleen de jazzliefhebber zijn hart kan ophalen, maar ook de serieuze popliefhebber genoeg van zijn gading vindt. Ik neem echter graag het laatste woord uiterst serieus en richt mij dus op de 'jazz' en dan met name het wat uitgesprokener soort, al ondersteunen ook hier de uitzonderingen de regel.

Sinds ik Irreversible Entanglements voor het eerst live hoorde, op Rewire in 2017, ben ik fan van dit project rondom Camae Ayewa, beter bekend als Moor Mother. Simpelweg omdat deze band mij herinnert aan de oorsprong van de jazz, de muziek van de zwarte bevolking van de VS. Je zou het nu niet altijd meer zeggen als je op dit festival rondloopt, maar daar ligt toch echt de basis. Los daarvan geeft deze band uiting aan alles wat er nog steeds leeft binnen een gemeenschap waarvoor vrede, vrijheid en gelijkwaardigheid nog steeds, ondanks dat de slavernij al lang is afgeschaft, geen vanzelfsprekendheid is. Een allesverzengde groove, op de hartslag van het leven en de blues in iedere noot gaat hier gepaard met Ayewa's poëzie. Poëzie die ondanks alle pijn toch altijd optimisme blijft uitstralen als ze heeft over haar "vision of a liberated future". Maar niet alleen een visie, het geloof is er ook: "I know it's possible, because I've seen it". En dan lost ineens de groove op in het luchtledige, ons meeslepend in een creatieve chaos, een draaikolk aan klanken. Jazz op het scherpst van de snede, iets dat ook geldt voor de muziek van altsaxofoniste Angelika Niescier, celliste Tomeka Reid en Franceska Remigi op drums. Ook hier zijn de noten die Niescier er in hoog tempo doorheen jaagt, gebed in een aardse groove. Zonder enige vorm van terughoudendheid slingert ze haar klanken de zaal in, gevolgd door een al even onstuimig spelende Reid, met name ongeëvenaard als ze haar strijkstok inzet en een energiek om zich heen slaande en tot nu voor mij volledig onbekende Remigi. 'Beyond Dragons' heet het laatste album - met op drums Savannah Harris, in plaats van Remigi. Nou, stellen we dan maar: hiermee versla je zeker draken. Maar het is niet alleen dynamiek dat hier de klok slaat, 'A Dance, To Never End', Nesciers hommage aan choreografe Pina Bausch, valt juist op door het meeslepende duet met Reid, als een langzame dans.

Het uit Glasgow afkomstige Corto.Alto bevalt mij dan weer iets minder. Niet dat deze vier Schotten niet weten wat ze doen. Hun muziek op de grens van jazz, funk en dance getuigt zeker van vergaand muzikaal inzicht en vernuft en wat ogenschijnlijk simpel klinkt, blijkt ook nu uiterst complex. En waar vind je een musicus als Liam Shortall, die even gemakkelijk de trombone hanteert als de basgitaar en normaal gesproken er ook de keyboards bij doet, die hij vandaag overlaat aan een al even virtuoos spelende Fergus McCreadle. Waarom ik het dan toch wat tegen vindt vallen is omdat dit kwartet dat ongestructureerde, wat chaotische mist van de vorige twee acts. De rafelrandjes zijn gladgestreken, dat is het. Dat geldt in zekere mate ook voor Al Di Meola en zijn Electric Band, die dit festival voor het laatst in 2002 bezocht. Mijn kennismaking met zijn muziek dateert uit 1980. Het album 'Splendido Hotel' koester ik nog steeds. Maar de geschiedenis gaat verder terug, hij begon zijn carrière als negentienjarige in Chick Corea's Return To Forever. Het eerste nummer dat hij daar leerde was 'Hymn Of The Seventh Galaxy', dat ook tijdens dit concert op het programma staat en verder bestaat uit stukken van zijn nieuwe album '24'. Di Meola is echter nog altijd die perfect spelende gitarist, groots in het neerzetten van sfeerbeelden, middels eindeloos ingewikkeld gitaarspel. Maar echt verrassen doet dit '24' niet meer, daarvoor wijkt Di Meola te weinig af van wat hij al jaren doet.

Dat ligt anders met een andere icoon uit de jazz: de Franse bassist Henri Texier. In de jaren zestig van de vorige eeuw speelde hij, samen met drummer David Humair met menig Amerikaanse solist samen - die kwamen immers in die tijd nog vaak zonder begeleidingsband naar Europa. Geleidelijk begon Texier ook zijn eigen muziek te spelen, freejazz in navolging van Ornette Coleman en Don Cherry, zo mede aan de wieg staand van de Europese experimentele jazz. Een lijn die we kunnen doortrekken naar zijn huidige project 'An Indian’s Life', dat verwijst naar zowel de oorspronkelijke bewoners van het Noord-Amerikaanse continent als naar de zwarten in New Orleans, die zich tijdens Mardi Gras uitbundig verkleden en zichzelf dan 'Indians' noemen. Texiers spel op de contrabas is nog altijd even melodieus en zangerig, perfect passend bij de stijl van Coleman en Cherry en met zijn huidige band, met onder anderen zijn zoon Sebastien op rieten, creëert hij een boeiende mix van Europese jazz en folk.

Foto's: Louis Obbens | Klik hier voor zijn fotoverslag van de eerste dag van North Sea Jazz 2024.

Labels: Al Di Meola, Angelika Niescier, Camae Ayewa, festival, Henri Texier, Irreversible Entanglements, North Sea Jazz 2024

(Ben Taffijn, 25.7.24) - [print] - [naar boven]

Een mannenshirt en een pakje sigaretten - dat was de prijs voor de 16-jarige winnaar van een amateurjazzfestival in Zürich in 1957. Dat een vrouw het concours kon winnen was voor de organisatoren destijds simpelweg ondenkbaar. Toen Irène Schweizer de jazzpodia van de wereld betrad, waren de tijden nog steeds anders - vooral voor vrouwen.

Irène Schweizer werd geboren op 2 juni 1941 in Schaffhausen, Zwitserland. Ze groeide op in het gezin van een café-eigenaar in haar geboortestad en na haar eerste pogingen op de accordeon ontdekte ze de piano en de drums en sloot zich op 16-jarige leeftijd aan bij de Crazy Stokers, een dixielandband. Dat alleen al was in 1957 een sensatie. Kort daarna belandde ze in de toprangen van het eerder genoemde Zurich Amateur Jazz Festival, waar ze souljazz en hardbop speelde. Je kunt je voorstellen hoe de monden van veel mannen in het publiek openvielen toen ze haar hoorden spelen.

Even later ging Schweizer naar een talenschool in Groot-Brittannië, waar ze zich verdiepte in de Londense jazzscene (voornamelijk de club van Ronnie Scott), voordat ze terugkeerde naar Zürich. In de jazzclub Africana ontmoette ze drummer Mani Neumeier en bassist Uli Trepte, die ook haar eerste trio vormden. Toen de twee mannen zich in 1968 bekeerden tot rockmuziek, begon Schweizers langdurige samenwerking met drummer Pierre Favre. Hun muziek klonk steeds wilder en vrijer, wat de pianist een uitnodiging opleverde voor de Total Music Meeting in Berlijn - het jaarlijkse bedevaartsoord voor freejazzfans, georganiseerd door de FMP-mensen rond Jost Gebers. Als vrouw stond ze er echter alleen voor en moest ze zich verdedigen tegen de mannelijke alfahonden, wat resulteerde in haar speelse, gevoelige stijl. Niettemin wist ze te zegevieren, een ongelooflijke persoonlijke en muzikale prestatie die achteraf gezien niet genoeg kan worden benadrukt.

Sinds die tijd was Schweizer een vaste gast op de avant-garde podia in Berlijn, Willisau, Chicago en New York, ze speelde met Don Cherry, Louis Moholo, Hamid Drake, Andrew Cyrille en George Lewis. Haar solo-optredens schraagden haar status als toonaangevende pianist van de Europese jazz. In de laatste jaren van haar carrière werd ze eindelijk waardig geacht om in de tempels van de hoge cultuur te spelen, een late triomf.

Schweizer heeft, in tegenstelling tot andere jazzmuzikanten, niet voor veel verschillende labels opgenomen; vrijwel haar gehele oeuvre is beschikbaar op FMP en Intakt. Haar debuut 'Santana' met Pierre Favre op drums en Peter Kowald op bas werd echter in 1969 uitgebracht op Pip, voordat Jost Gebers het in 1979 opnieuw uitbracht op FMP. Meer klassiekers zijn haar twee FMP-opnames met Rüdiger Carl (sax, klarinetten) en Louis Moholo ( drums), 'Messer' (1976) en 'Tuned Boots' (1978), en haar soloplaten 'Wilde Senoritas' (FMP, 1977) en 'Hexensabbat' (FMP, 1978). Sinds het midden van de jaren tachtig nam ze vrijwel uitsluitend op voor het Zwitserse label Intakt, en al hebben deze opnames niet meer de kracht en energie van de vroege opnames, haar duo met de Zuid-Afrikaanse jazzdrummer Louis Moholo 'Irène Schweizer & Louis Moholo' (1987) en 'Where's Africa' met Omi Ziegel (saxofoon, zang) zijn werkelijk uitstekende albums.

De laatste jaren van haar leven woonde Irène Schweizer in een bejaardentehuis, ze kon niet meer optreden. Maar iedereen die aanwezig is geweest bij haar laatste optredens, zoals in 2017 in het Neumarkt Theater in Zürich met Louis Moholo, en met eigen ogen heeft gezien hoeveel plezier ze uitstraalde tijdens het spelen - zelfs op hoge leeftijd - en hoe ze werd aanbeden door haar overwegend vrouwelijke fans, kan begrijpen wat een verlies haar overlijden is voor de freejazz-gemeenschap.

Tekst: Martin Schray, The Free Jazz Collective (met toestemming vertaald)
Foto's: Maarten Jan Rieder

In de Jazztube hieronder zie je Irène Schweizer in een duoconcert met Pierre Favre, opgenomen tijdens het Schaffhauser Jazzfestival 2011.

Labels: in memoriam, Irene Schweizer

(Maarten van de Ven, 23.7.24) - [print] - [naar boven]

De kop is eraf: de eerste dag in De Bijloke was meteen uitverkocht, maar muzikaal was de opwinding soms ver te zoeken. Jaargang twee na de doorstart van Gent Jazz, en de ambitie is duidelijk groot. Liefst 13 concertdagen zijn er, en op de plek waar 22 jaar geleden een podium onder een biertent stond, staat nu een heuse concertzaal in de tuin van het middeleeuwse ziekenhuis. Een vol huis meteen op de eerste dag, maar muzikaal moet het festival nog wakker worden. Het Marco Mazquida Trio en het Wajdi Riahi Trio waren onderhoudend maar ook weinig meer. Gelukkig was er... Bill Frisell.

Dat Frisell van ons land houdt, kon u al in Knack Focus lezen. Maar hij houdt zelfs zo veel van De Bijloke dat hij er vorig jaar een livealbum met symfonisch orkest opnam. De Amerikaanse gitarist werd dan ook warm ontvangen door het Gentse publiek. Ome Bill, 73 intussen, maakte het de bezoekers niet noodzakelijk gemakkelijk. Meer dan een verlegen begroeting sprak hij niet uit, en alle nummers werden aan elkaar gebreid tot één lange suite. (Frisell, in de coulissen: 'Did we only play five songs? What the fuck?') Maar wie meeging in zijn verhaal, werd beloond met verbluffend samenspeltussen hem, bassist Thomas Morgan en drummer Rudy Royston. George Gershwins 'My Man’s Gone Now' was een feest van gelaagde delaygitaar, als echo's die door een spiegelpaleis galmen. Meteen werd duidelijk dat Royston de man van de avond zou worden. Wie hem in de voorbije jaren aan het werk zag met Joe Lovano en Julian Lage weet hoe hij kan pendelen tussen aftasten en uithalen, tussen abstractie en vintage swing.

Frisells eigen 'Blues From Before' zat vol verwijzingen naar Thelonious Monk. Ook uit het album 'Four' (2022): 'Claude Utley', waarin hij dankzij zijn loops achtervolgertje speelde met zichzelf. Het hendrixiaanse einde liep naadloos over in 'Dog On A Roof', waarin 's mans countrytwang en dromerige tremolo's de avond een westerntintje gaven. En omdat je van Frisell alles kunt verwachten, sloot hij af met John Barry's thema van 'You Only Live Twice'. Van Gershwin tot James Bond in één lange boog: Frisell is een meester.

Ja natúúrlijk is pianiste Diana Krall een superster. Haar twee Grammy's zijn haar gegund, en de albums 'The Girl In The Other Room' en 'Glad Rag Doll' zijn in Knack Towers klassiekers. Volle zalen zijn haar deel, ook in De Bijloke. Maar kan iemand haar alstublieft eens wakker schudden?

Kralls concert had géén reliëf. Anderhalf uur haspelde de Canadese een reeks standards af - vreemd genoeg had ze daar een hoop partituren voor nodig. 'I’ve Got You Under My Skin', 'Do Nothing Till You Hear From Me', 'Comes Love', 'Just You Just Me', 'Let’s Fall In Love', 'Fly Me To The Moon': we beminnen het oude repertoire diep. Maar de slome slordigheid waarmee Krall zich door de set lispelde was ook diep vervelend. En dan te weten dat ze met bassist Sebastian Steinberg (u kent hem van Soul Coughing en Johnny Marr) en drummer Matt Chamberlain (o.a. Bob Dylan) zulke klasbakken in huis heeft.

Een total snoozefest, dan? Ach, we gingen even rechtop zitten tijdens 'The Girl In The Other Room', waarin de geest van Tom Waits rondwaarde, en Neil Youngs 'Mr. Soul'. Maar daarbuiten was dit geen ode aan Nat King Cole, maar aan Louis Armstrongs 'When It’s Sleepy Time Down South'.

Tekst: Bart Cornand | Deze recensie verscheen eerder op Knack Focus.

Foto's: Cees van de Ven | Bekijk ook zijn fotoverslagen van Bill Frisell en Diana Krall.

Labels: Bill Frisell, Diana Krall, festival, Gent Jazz 2024, Rudy Royston, Thomas Morgan

(Maarten van de Ven, 21.7.24) - [print] - [naar boven]

Vandaag twee pianisten van eigen bodem: Ed Baatsen en Sjoerd van Eijck. Baatsen bracht met zijn trio Kenturah's Kitchen in eigen beheer 'Capricious Dance' uit en Van Eijck maakte met zijn kwartet OAK 'Eight' voor het Zennez-label.

Het pianotrio Kenturah's Kitchen bestaat naast Baatsen uit bassist Han Slinger en drummer Bert Kamsteeg en hun vierde album 'Capricious Dance' ontstond in 2021 tijdens de periode van corona, met vallen en opstaan. Opvallend op het album - de opener 'The Call' is er al direct een mooi voorbeeld van - is de grote variatie in muzikale patronen. 'Losing Ground', dat Baatsen opdroeg aan zijn vriend en collega Henk de Ligt, heeft dan ook weer een geheel ander karakter. Een mooie ballade waarin we Baatsens gevoel voor timing en ritme nog beter kunnen bewonderen. Mooi ook hoe verderop de spanning oploopt. Het staat niet vermeld op het hoesje van de cd, maar op 'For Chick' (waarmee natuurlijk Chick Corea wordt bedoeld) horen we de Fender Rhodes. Baatsen citeert hier een stukje uit 'Matrix' van Coreas album 'Now He Sings, How He Sobs', waar hij aansluitend met veel schwung op varieert. Mooie rollen hier ook van Slinger en Kamsteeg, die de groove perfect aanvoelen. 'HYH', een afkorting van 'Hold Your Horses', valt met name op door het eerste deel met mooi baswerk van Slinger, op een aangenaam ritmisch patroon van Baatsen. Als pianist ben je natuurlijk ook gevormd door de grote klassieke componisten, waarvan Edward Grieg er een was. Baatsen kiest hier voor 'Melodie', dat hij naar eigen zeggen als kind veel speelde, en maakt er een prachtige jazzbalade van. In het stevige titelstuk 'Capricious Dance' klinkt andermaal de Fender Rhodes en horen we Slinger met een mooie solo op contrabas.

Naar eigen zeggen ging OAk op 'Eight' op zoek naar een nieuw geluid, met een combinatie van oude en nieuwe invloeden. Maar laat ik eerst even de musici aan u voorstellen: trompettist Koen Smits - waarmee Van Eijck ook in Mudita speelt, samen met Sanne Rambags - bassist Nathan Wouters en drummer Willem Romers. Prima, op zoek naar een nieuw geluid. En toch hoor ik in het titelstuk 'Eight' direct ook al wat Van Eijck en Smits tot nu toe kenmerken: die subtiele, intieme stijl van spelen en het uitstekende vermogen om middels klank emoties in beweging te zetten, zonder dat we in sentimentaliteit vervallen. Verder getuigt dit eerste stuk van een meeslepende ritmiek en horen we zowel Van Eijck als Smits in mooie solo's. Naar eigen zeggen hebben ze hard aan dit album gewerkt en dat is zeker te horen: de stukken zitten onwaarschijnlijk goed in elkaar. Neem die combinatie van ingetogen pianospel en slagwerk in 'Discomposure', waar even later Smits en Wouters zich bijvoegen, al even subtiel. Hier klinkt geen noot teveel. Een prachtige balans tussen de musici treffen we ook aan in het opvallend ritmisch stuwende 'Without Words', met overigens een geweldige pianosolo van Van Eijck. Zowel door het schurende spel als de nadrukkelijke ademhaling weet Smits 'Evenness' tot een mooi spannend stuk om te toveren, terwijl Wouters iets soortgelijks doet aan het begin van de luisterrijke 'Interlude Nr. 1'. En zo staat dit album vol met uiterst subtiele, melodieuze stukken en getuigt het van een uitstekende instrumentbeheersing en het vermogen te ontroeren. In dat kader moet ik ook nog even 'In A-Blue Funk' noemen, met name vanwege de bijdragen van Van Eijck en Smits, al laat de ritmesectie zich hier evenmin onbetuigd en horen we wederom een prachtige bassolo van Wouters.

In de Jazztube zie je OAK live bij Podium JIN met 'Discomposure'. Opgenomen in het Thiemeloods Theater, Nijmegen op 8 februari 2024.

Labels: cd, Ed Baatsen, Kenturah's Kitchen, OAK, Sjoerd van Eijck

(Ben Taffijn, 18.7.24) - [print] - [naar boven]

De voorbije vijftien jaar kwamen rietblazer Evan Parker en elektronica-expert/sounddesigner Matthew Wright regelmatig samen voor geïmproviseerde sessies die even cerebraal als radicaal de wereld van de elektroakoestische mogelijkheden verkenden. Regelmatig was dat ook met extra gasten, vaak muzikanten met een heel eigen persoonlijkheid. Zo was er bijvoorbeeld al Toma Gouband, een percussionist die graag gebruik maakt van natuurelementen (stenen, twijgen, takken etc.), en deze keer was hun partner de virtuoze Peter Evans. De trompettist zou je kunnen beschouwen als Evan Parkers gelijke op de trompet: een met een fenomenale techniek gezegend genie die de grenzen van het onmogelijke voor zich uit blijft schuiven.

Net zoals Evans naadloos opging in Parkers Electro-Acoustic Ensemble, dat nog een paar meesterlijke studioalbums opnam voor ECM, zo ook vindt hij hier meteen z'n plek in de bezwerende spacey klankenwereld (Don Cherry goes sci-fi) waarin akoestisch, elektronisch en studiogebruik even essentieel zijn en elk detail met zorg geplaatst werd. Al kan dat ook te maken hebben met het feit dat Wright achteraf de post-productie indook met bijkomende percussie van Mark Nauseef, die het geheel een ritualistische draai geeft. Niets voor wie op zoek is naar een vieve vingerknip, maar smullen voor getrainde, avontuurlijke oren die in deze interactie niets minder dan ceremoniële geestverruiming gaan vinden.

Klik hier om een track van dit album te beluisteren: 'At Altitude'.

Deze recensie verscheen ook in Jazz&Mo'

Labels: cd, Evan Parker, Mark Nauseef, Matthew Wright, Peter Evans, Trance Map+

(Guy Peters, 10.7.24) - [print] - [naar boven]

Festival
Swingin' Groningen
Noordpool Troupe, JazzBusters ft. Tineke Koops, Trio Miguel Martinez, Jeroen Vierdag ft. John Engels, Ben van Gelder ft. Stageband Jazz Orchestra, Eric Ineke JazzXpress ft. Sjoerd Dijkhuizen & Rein de Graaff, Will Jasper Kwartet, zaterdag 29 juni 2024, Theater Van Beresteyn, Veendam

Na de piano, vorig jaar, stond dit weekend de saxofoon centraal op het festival Swingin' Groningen. Alle optredende bands hadden op de een of andere manier connecties met de stad of de provincie. Altist Miguel Martinez merkte op dat de muzikanten van zijn combo - Jeroen Vierdag op bas en John Engels Jr. op drums - net als hijzelf in Haren hadden gewoond.

De Noordpool Troupe is de kern van het twee keer zo grote Noordpool Orkest. Ze begeleidde de Gentse saxofonist Lucas Bakker. Nou nou, die kan niet veel ouder zijn dan dertien en een half, schatte ik. Bijna goed: veertien. Ik denk niet dat ik ooit zo'n jonge gast zo rijp heb horen spelen. Zijn uitgesponnen intro van 'Goodbye Porkpie Hat' deed iedereen naar adem happen: zoveel speelse fantasie, variaties, logische ontwikkelingen, creatieve sprongen...

Lucas speelt sinds 2017 saxofoon (alt, tenor en sopraan). In '22 won hij de compositiewedstrijd van het Nederlands Blazers Ensemble en een jaar later het Prinses Christina Concours. Zou hij die solo hebben ingestudeerd, vroeg je je onwillekeurig af. Maar so what, ook illustere voorgangers als Coleman Hawkins en Don Byas waren gewoon hun solo's nauwelijks meer te veranderen nadat ze de 'definitieve' versie hadden gevonden. Die Lucas Bakker blijven we volgen. Hij mag blij zijn dat hij in België woont: met die griezelige cultuurhatende clowns aan het roer hier gaan jonge creatievelingen het niet makkelijk hebben.

'Porkpie' hoorden we later op de avond wederom, als feature voor altist Ben van Gelder. Die versie was wat bedachtzamer. Van Gelders introverte spel was in alle opzichten gewaagd aan de verrichtingen van de Stageband die hem begeleidde. Al eerder heb ik op deze plaats mijn verbazing uitgesproken over de ontwikkeling van die bigband. In een ver verleden begonnen als hobby-orkest voor HaFaBra-muzikanten die braaf hun Glenn Miller hits speelden, is de Stageband inmiddels duidelijk doorgestoten naar de eredivisie. Niet normaal. De trompetsectie bijvoorbeeld komt als een sloopkogel binnen. Zó gek is dat niet, met Libbe Oosterman als eerste. Het geluid van het orkest was ondertussen perfect: mooi gedefinieerd en in balans.

Saxofoons, dus. De meeste indruk op mij maakte de onbehoorlijk achter de beat timende tenorist Sjoerd Dijkhuizen. Met zijn robuuste, doordouwerige en toch uitermate relaxte voordracht deed hij zijn grote held Dexter Gordon eer aan. Die laatste kondigde, op tape, het eerste nummer aan: 'Fried Bananas', gespeeld door Eric Inekes JazzXpress, waar Dijkhuizen deel van uitmaakte. Een club die staat als een huis, maar dat wisten we al.

De avond was begonnen met het kwartet JazzBusters van altiste Tineke Koops. Het is lang geleden dat ik haar voor het laatst zag en hoorde. De JazzBusters maken ongecompliceerde, vrolijk stemmende mainstream die alle kanten op kan. Een stapje verder ging Miguel Martinez, die begon met Ornette Colemans 'When Will The Blues Leave?' en die in zijn eigen compositie 'Among Friends' John Engels de teugels liet vieren met dynamisch en explosief spel. Voor het betere balladwerk waren we bij tenorist Will Jasper aan het goede adres. In het meer luidruchtige en snelle bopwerk dreigde hij soms kopje onder te gaan, maar geef die man een ballad en hij brengt je gegarandeerd in hogere sferen.

Is er nog leven na Swingin' Groningen? Dat mogen we ons afvragen, gezien de schamele opkomst: nog geen honderdvijftig betalende bezoekers. Ik bedoel, dat trekt de eerste de beste jazzbraderie in Spekholzerheide met gemak.

Foto's: Hammie van der Vorst

In de Jazztube hieronder hoor je een fragment uit 'Caravan' door Ben van Gelder met het Stageband Jazz Orchestra.

Labels: Ben van Gelder, Eric Ineke, festival, John Engels, Lucas Bakker, Miguel Martinez, Sjoerd Dijkhuizen, Stageband, swingin' groningen, Will Jasper

(Eddy Determeyer, 5.7.24) - [print] - [naar boven]

Saxofonist Charles A. Davis (20 mei 1933 - 15 juli 2016) groeide op in de Swing Era en maakte zijn professionele debuut in het combo van souljazzorganist Brother Jack McDuff. Maar hij speelde ook meer contemporaine jazz met onder anderen Sun Ra, Steve Lacy en Cecil Taylor. Midden jaren vijftig werkte hij met de vocalisten Dinah Washington en Billie Holiday.

"Het was een onuitsprekelijk genoegen om met die dames te werken. Bij Billie Holiday zat Ben Webster er ook nog bij. We mogen Ben niet vergeten als we het over dat genoegen hebben. Bij Dinah kreeg ik soloruimte. Zo werd ik in feite deel van de geschiedenis. Niet dat ik dat toen besefte. Voor mij was het gewoon werk."

Op 28 oktober 1994 sprak Eddy Determeyer met Charles Davis in Veendam. Klik hier om het interview te lezen.

Labels: Charles Davis, interview

(Donata van de Ven, 1.7.24) - [print] - [naar boven]

Toen George Harrison 'When My Guitar Gently Weeps' schreef, in 1968, had hij ongetwijfeld gitarist Peter Tiehuis en diens zangerige stijl voor ogen. Zij het dat Peter op dat moment elf was, amper twee jaar bezig op zijn eerste gitaar. Als we het over een vooruitziende blik hebben: dit was er eentje.

Tiehuis' entree in de rock- en soulscene van zijn geboorteplaats Almelo wordt geëchood in de aanpak van zijn groep T5. In De Smederij is het gezelschap ingedikt tot T4: percussionist Martin Verdonk is er niet bij. Het gespeelde is een soort fusion, waarbij de balans eerder naar de jazz dan richting rock doorslaat. Ook geen smooth jazz, al schuurt de band daar tegenaan. Deze handel leeft meer.

'Look Behind The Mountains' is een compositie van toetsenspeler Karel Boehlee. Hier speelt het kwartet uitgesproken jazzy, met allianties van gitaar en keys en van gitaar en basgitaar (van Theo de Jong, een Jacoman). Die bas leidt een zorgeloos leventje, klinkt al even vocaal als de gitaar en heeft persoonlijke verhalen. In 'Three Planets', het eerste stuk na de pauze, valt het subtiele drummen van Jasper van Hulten op - die de hele avond de verrichtingen van zijn maten nauwgezet volgt. De compositie, een soort abstract soundscape, heeft wel iets van een schilderij dat uit louter losse toetsen bestaat. 'Three Planets' is verreweg het interessantste stuk van de avond. De muziek zit geramd - er is nog leven buiten het Metropole Orkest (waar Tiehuis al bijna dertig jaar deel van uitmaakt).

Het publiek, voor een belangrijk deel van middelbare leeftijd, laaft zich intussen aan het jeugdsentiment, de fusionmuziek van Pink Floyd, Weather Report, Larry Carlton. Dat het recital als toegift 'Come Together' krijgt, is alleen maar logisch en wordt door de ouwetjes zeer op prijs gesteld.

Foto: Diederik Idema

Labels: concert, Jasper van Hulten, Karel Boehlee, Peter Tiehuis, Theo de Jong

(Eddy Determeyer, 26.6.24) - [print] - [naar boven]

Na 'Looking Forward', dat ook op Igloo Records verscheen, gaat pianiste Eve Beuvens door met haar Scandinavische bandleden Mikael Godée (sopraansax), Magnus Bergstroem (bas) en Johan Birgenius (drums).

We hebben de indruk dat de melodische lijnen toch een ander karakter krijgen: er zijn talloze verrassende wendingen, maar het geheel blijft vloeiend en gaat dikwijls een andere richting uit dan verwacht. Toch blijven de structuren en de composities duidelijk herkenbaar. Kortom: de schijf is een interessant luisteravontuur.

Er is trouwens een mooi evenwicht in de plaat: vier werken zijn van Beuvens, vier van Godée, en één van Bergstroem. De vrij lyrische sopraan is continu netjes in evenwicht met de piano, en de soms gedurfde - maar altijd binnen mainstream grenzen gehouden - exploraties klinken dan ook energetisch en gedreven. De bassist weet het duo piano-sax mooi te ondersteunen en in te vullen. De drummer viel ons erg op door het subtiele, maar steeds zeer intense en gedreven werk. Geen gemakkelijke klus, zeker niet in de meer ingetogen nummers. Birgenius verstaat de kunst van het doseren en het less is more!

'Ingen Fara' is een Zweedse uitdrukking die 'maak je geen zorgen' betekent. Een houding die deze muzikanten probleemloos kunnen aannemen bij elke set!

Deze recensie verscheen ook in Jazz&Mo'

Labels: cd, Eve Beuvens, Johan Birgenius, Magnus Bergstroem, Mikael Godée

(Marc Van de Walle, 25.6.24) - [print] - [naar boven]

Concert
Lewis brengt topband extra soul, kleur en vrijheid
The Messthetics & James Brandon Lewis, zaterdag 25 mei 2024, Ha Concerts, Gent

Dit was er eentje om naar uit te kijken. The Messthetics en James Brandon Lewis, het was al een zinderende match op papier én op hun recent verschenen album, maar de live-ervaring is zoveel meer. Verwachtingen zijn er om voor het licht te houden, binnenstebuiten te keren en fijn te malen.

"Hij moet maar drie seconden blazen en ik voel dat hier", zegt een vriendin vlak na het concert, terwijl ze haar vingertoppen bij elkaar brengt en net boven haar middenrif neerzet. En vervolgens breed lacht. Het klopt. James Brandon Lewis heeft een sound – krachtig, duidelijk gearticuleerd, vurig, herkenbaar uit de duizenden – die ook van daar komt. Of hij nu speelt bij Dave Douglas, Alan Braufman, The Messthetics of zijn eigen bands (Trio, Quartet of Red Lily Quintet), je hoort altijd die door alles heen snijdende, majestueuze toon waarin jazztraditie, gospel, vrijheid en intens-persoonlijke exploratie samenkomen. Lewis spreekt met die sound.

Het is natuurlijk wel andere muziek dan bij zijn eigen projecten. Het album van dit kwartet verscheen dan wel bij het legendarische Impulse!-label, maar is eigenlijk het product van een rockband - weliswaar met een jazzy inslag. Bassist Joe Lally en drummer Brendan Canty vormden ooit de ritmesectie van het iconische Fugazi. Gitarist Anthony Pirog is een snarengeselaar die al te horen viel op Lewis' 'No Filter' en 'An UnRuly Manifesto'. De songs en structuren zijn hier duidelijk en afgelijnd, daar wordt niet veel aan gemorreld. Maar tegelijkertijd lééft die muziek, is ze kneedbaar, kan ze van avond tot avond wijzigen. Speelde de band daags voordien al een prima concert in Doornroosje (Nijmegen), dan voelt het in Gent allemaal wat expressiever, vrijer en wilder aan.

Met 'Emergence' en 'That Thang' in de kop van het concert wordt meteen ook de toon gezet. Dit is gedreven en hechte rock-'n-roll waar de gensters van af springen en Lewis' sax overheen gelegd wordt als een extra bommentapijt. En wat een match! Speelde het trio al een even creatief als vinnig potje instrumentale punk-met-een-hoek-af op 'The Messthetics' (2018) en 'Anthropocosmic Nest' (2019), dan is de komst van Lewis een geschenk dat extra soul, kleur en vrijheid oplevert. Een song als 'Railroad Tracks Home' benadert dan misschien nog het dichtst de jazz, met omwegen langs moerassig terrein waar solo's ongehinderd mogen pruttelen.

Elders bewaart de band een ingenieus afwisselen van dromerig-meanderende passages en explosieve uitspattingen, met een omleiding in 'Three Sisters' die herinnert aan het meest dubby-werk van Fugazi en Pirog, die nu en dan geïnspireerd wordt tot knetterend gehakketak met scheurende effecten en delirische tapping, alsof Eddie Van Halen en Sonny Sharrock een liefdeskind gebaard hadden. En bakken onversneden emotie, zoals in 'Boatly', dat van start gaat als een ballade-op-een-krappe-tegel die vervolgens toewerkt naar zo'n klassieke finale - je voelt 'm aankomen, maar gaat niettemin voor de bij - met Lewis die naar de voorgrond treedt, ter plaatse trappelt en door de knieën gaat, dat instrument vastgeklemd tussen die kaken, steeds feller en intenser, schreeuwend met schrille boventonen, het mes op en door de keel.

Na zo'n drie kwartier zit het 'albumluik' van het concert erop, maar het gezelschap blijft nog even pieken. 'Serpent Tongue' uit hun debuutplaat is een ziedende kopstoot met Lewis en Pirog als onbevreesde recon-soldaten, terwijl 'Fear Not', de afsluiter van Lewis' recente trioalbum 'Eye Of I' (2023), maximaal rendeert met minimale middelen. Een simpele melodie, een zware melancholie en dan die sirene van Lewis erover. Een vulkaan van geluid. Ook zo goed: hun soulvolle, tedere versie van Sonny Sharrocks 'Once Upon A Time'. Een laatste nieuw stuk knalt hondsdol uit de startblokken, maar herinnert je er ook weer aan dat de band vooral uitblinkt in songs met knoerten van melodieën.

Achteraf benadrukt Lewis hoe graag hij speelt met deze band: "Man, dat volume en die rauwheid, dat is... UGH!' En hij grijnst met gebalde vuisten, wipt op-en-neer, nog altijd in een roes. Het is een concert dat klopt, een concert voor hoofd, hart en onderbuik, met een trio dat glansrijk transformeert in een kwartet, en Lewis die nog maar eens imponeert en zijn gestage opmars gewoon aanhoudt. Weinig muzikanten zijn dezer dagen zo actief en zo geïnspireerd, terwijl het 'jazz'-label er eigenlijk niet eens toe doet. Topband, topconcert.

Foto's: Mario Pollé / Deze recensie verscheen ook op Enola.be

Het James Brandon Lewis Trio staat op 11 juli op Gent Jazz.

Labels: Anthony Pirog, Brendan Canty, concert, James Brandon Lewis, Joe Lally, The Messthetics

(Guy Peters, 22.6.24) - [print] - [naar boven]

Wie bij de titels 'Standards' en 'Standards II' beide albums van de Amerikaanse pianist Noah Haidu, direct aan zijn illustere voorganger Keith Jarrett denkt, zit op het goede spoor. Het zijn die iconische albums uit 1983 en 1985 die Haidu zonder meer hiertoe brachten. Het uit 2021 stammende 'Slowly: Song For Keith Jarrett' vormde hier al de opmaat toe. Maakte Jarrett beide albums met diezelfde bezetting waar hij al zijn trioalbums mee maakte - bassist Gary Peacock en drummer Jack DeJohnette, Haidu kiest voor variatie. Op het eerste album horen we afwisselend de bassisten Buster Williams en Peter Washington, naast drummer Lewis Nash, en op het andere album speelt Haidu samen met bassist Williams en drummer Billy Hart, de bezetting waar hij overigens ook dat 'Slowly' mee maakte. Opvallend is verder - en daarin wijkt Haidu af van Jarrett - dat we op het eerste album ook nog altsaxofonist Steve Wilson in een aantal stukken horen.

Standards dus, maar niet dezelfde die Jarrett op die twee albums speelde, ook daarin kiest Haidu zijn eigen pad. Maar standards zijn het, de jazzliefhebber kent ze allemaal, te beginnen met het uit 1938 stammende 'Old Folks' van Willard Robison. Een prachtige ballade waarin Haidu met minimale middelen de melodie neerzet, op een perfecte groove van Williams en Nash. Jule Styne's 'Just In Time' is een stuk dynamischer, een stuk dat met name opvalt door de krachtige bijdragen van Nash, naast puntig spel van Haidu. Opvallend aan beide albums, maar vooral aan het eerste, is dat Haidu zich bij het spelen van die standards duidelijk beperkt tot de kern. Gesoleerd wordt er beduidend minder dan we binnen de jazz gewend zijn. Dat heeft als grote voordeel dat de structuur voorop staat en al die klassiekers ook perfect herkenbaar zijn, zeker in het spel van Haidu. Verder zijn de rustige stukken oververtegenwoordigd, een stijl waarin het spel van deze pianist overigens ook het beste tot zijn recht komt. Zoals hij de noten zorgvuldig afweegt en doseert in Jimmy van Heusens 'All The Way' is gewoon groots en prachtig hoe Williams en Nash hem hier naadloos in volgen. In 'Someday My Prince Will Come' horen we voor het eerst Washington op contrabas in een opvallend zangerige bijdrage. Gevolgd door de eerste bijdrage van Wilson in Arthur Schwartz' 'You And The Night And The Music'. In een felle saxsolo schieten de noten alle kanten op. Prachtige lyriek van Wilson ook in 'Ana Maria', een stuk van Wayne Shorter. Hoagy Carmichaels 'Skylark' is het enige stuk waarin we Haidu volledig solo horen. Groots zoals hij deze compositie hier vormgeeft.

'Standards II' begint met Harold Arlens 'Over The Rainbow', meer specifiek met een drumsolo van Hart, waarna we Haidu gewaar worden met ingehouden spel. Deze eersteling maakt al direct duidelijk dat Haidu hier voor een meer abstracte benadering van de klassiekers kiest, met meer ruimte voor solo's, hier met name Hart. Bijzonder is ook de versie van George en Ira Gershwins 'Someone To Watch Over Me', met mooie solo's van zowel Haidu als Williams. Een meeslepende uitvoering van trompettist Freddie Hubbards 'Up Jumped Spring' brengt ons verderop op het puntje van onze stoel, mooi triospel hier. Qua stijl wijkt Pedro Flores' 'Obsesión' enigszins af, het trio weet hier echter het latingevoel prima over te brengen. En prachtig die solo van Williams. Niet minder boeiend klinkt de romantiek van Henry Mancini's klassieker 'Days Of Wine And Roses', met wederom luisterrijk spel van Haidu. Onmiddelijk herkenbaar is ook Henry Creamer en Turner Laytons 'After You've Gone', met veel schwung gespeeld door dit uitstekende trio en met een krachtige solo van Hart. Tot slot klinkt Duke Ellingtons 'I Got It Bad (And That Ain't Good)' met onder andere een schitterende en opvallend melodieuze bijdrage van Williams.

Labels: Billy Hart, Buster Williams, cd, Lewis Nash, Noah Haidu, Peter Washington, Steve Wilson

(Ben Taffijn, 18.6.24) - [print] - [naar boven]

Concert
Boeiende filmische trip die de jazzgrens doet vervagen
Devin Gray Quartet, zaterdag 8 juni 2024, Lokerse Jazzklub, Lokeren

Een avondje in de gezellige Lokerse Jazzklub is altijd mooi meegenomen. Als enkele unieke parels van de Belgische jazz optreden, dan moeten we daar gewoon bij zijn. Zeg nu zelf: Robin Verheyen (tenor- en sopraansax), Bram De Looze (piano) en Nic Thys (bas), ze behoren tot de uitzonderlijke categorie van muzikanten die hun instrument perfect beheersen en verkennen in improvisatie. De instrumentatie leidt een eigen leven hierdoor. In een woord magisch klinkt het!

Devin Gray op zijn beurt is een drummer die in het verlengde tekeer gaat als zijn Belgische kompanen. Onder Devin Gray Quartet - To The Point vertelt het gezelschap muzikaal twee uur lang een boeiend, spannend verhaal, zonder hun stem te verheffen. Hier staat de instrumentatie centraal.

Net als in een meeslepende film wordt de spanning in uiteenlopende lagen opgedreven. Het klinkt soms intiem, ingetogen door een zwevende sax, die zachtjes botst tegen uiteenlopende pianolijntjes. Een warme contrabas met knetterende drumsalvo's drijven het tempo en de spanning op tot een ware climax.

Het muzikale verhaal stopt niet, nee, het kabbelt als een kolkend beekje rustig verder, zonder dat de aandacht maar kan verslappen. Er is altijd wel iets nieuws of verrassends te ontdekken, De wisselende opbouw, het werken naar een climax toe en de improvisaties, het maakt het interessant. We kregen een twee uur lang (telkens een klein uur door een pauze tussenin) een boeiende, adembenemende, kleurrijke, filmische trip die de jazzgrens deed vervagen.

Na een welgemeend, daverend applaus zetten ze hun instrumentaal vernuft, waarbij de fantasie werd geprikkeld door deze cinematografische aanpak, nog even verder. Muzikaal een open einde, sjiek en mooi, letterlijk een 'neverending story'.

Tekst: Erik Van Damme

Klik hier voor een fotoverslag van dit concert door Cees van de Ven.

Deze recensie verscheen ook op Musiczine.net.

Labels: Bram De Looze, concert, Devin Gray, Nic Thys, Robin Verheyen

(Maarten van de Ven, 15.6.24) - [print] - [naar boven]

Van 5 juli tot en met 20 juli vindt in de heerlijke ambiance van de Bijloke-site voor de 22ste keer Gent Jazz weer plaats. Vorig jaar registreerde het festival ruim 40.000 bezoekers in 7 dagen. Dit jaar belooft nog groter en mooier te worden als je naar de line-up kijkt, die inmiddels bijna compleet is.

De programmering is gebaseerd op jazz, zoals de naam van het festival al duidelijk maakt, maar is veel breder dan dat. Op de main stage in de grote tent staan grote namen, wereldsterren zoals Diana Krall, Jamie Cullum, Bill Frisell, Erik Truffaz, Brad Mehldau & Chris Potter, Joshua Redman, Lee Ritenour & Dave Gruisin, Rodrigo y Gabriela, Nile Rogers & Chic, Luz Casal en Patrick Bruel, om maar eens wat te noemen. Het is een slimme programmering waardoor het mogelijk wordt mooie keuzes te maken. Bovendien is de kracht van het festival de rust en gemoedelijke sfeer. Geen gehol van podium naar podium met een blokkenschema in de hand. Nee, hier is een main stage en een garden stage en dat is het. Makkelijk en erg rustgevend kan ik je verzekeren.

Bovendien staan op de garden stage ook bijzonder aantrekkelijke muzikanten geprogrammeerd, zoals James Brandon Lewis, die onder andere door Sonny Rollins hogelijk gewaardeerd wordt. Voor mij ook veel onbekende namen. Maar let op: dit festival heeft een fijn neusje voor jong aanstormend talent. Het is al vaker gebeurd dat muzikanten die op de garden stage begonnen later met gemak hun debuut maakten op de main stage.

Met een beetje medewerking van de weergoden belooft dit jaar een wederom prachtig festival te gaan worden. Kijk hier voor het volledige programma. Neem je tijd om in deze snoepwinkel iets van je gading uit te kiezen en koop een of meerdere tikets. Ik zal zelf namens Draai om je oren op 11 en 14 juli aanwezig zijn op Gent Jazz en er verslag van doen.

Foto: Cees van de Ven

Labels: gent jazz, nieuws

(Johan Pape, 13.6.24) - [print] - [naar boven]

De mondharmonica, in het geval van Hermine Deurloo een chromatische, met een wat afwisselendere klank, is een zeldzaamheid binnen de jazz. Hier te lande moeten we dan natuurlijk altijd aan Toots Thielemans denken, maar de muziek van Deurloo is minstens zo interessant en ieder geval wat meer eigentijds. In combinatie met het geluid van pianist Erik Verwey, bassist Hendrik Müller en drummer Daniel van Dalen levert het een prachtig energiek album op. Te beginnen met 'Trepidation', op het scherpst van de snede. Al even energiek gaat het eraan toe in 'An Encounter', mede dankzij mooie solo's van zowel Müller als Van Dalen. In de ballade 'What Do You See' [te zien in de Jazztube hieronder] is het aansluitend met name Deurloo die schittert met kristalheldere, maar o zo subtiele noten. Overigens geldt de aanduiding 'ballade' louter voor het eerste deel, verderop brengt dit kwartet er weer de vaart in.

Verderop denk ik ineens The Beatles' 'Norwegian Wood' te horen, maar het blijkt Deurloo in 'Mother’s Lament', de overeenkomst is treffend. In ieder geval een lekker vlot nummer, iets dat ook geldt voor 'Frisk For Two' en 'Keep On Chasing'. Prachtige ballades treffen we ook aan met 'Winter' en 'A Gloomy Undertaking'. Met name in dat eerste nummer aansprekende bijdragen van Deurloo en Verwey. Buiten deze stukken, allemaal van Verweys hand, bevat het album één klassieker: 'Love Theme from "Spartacus"' van Yusef Lateef. Met Deurloo in de rol van de saxofonist, een prima alternief.

Labels: cd, Daniel van Dalen, Erik Verwey, Hendrik Müller, Hermine Deurloo

(Ben Taffijn, 9.6.24) - [print] - [naar boven]

Je hebt een groep van top-improvisatoren uit vijf landen die elkaar kennen van de Amsterdamse scene en met enige regelmaat op en rond de bergtoppen van de randstad te vinden zijn. De Dutch Mountain Tribe - die naam ligt wel erg voor de hand.

Zelf kreeg ik bij de massieve beat van drummer Mees Siderius inderdaad associaties met bergwandelingen. In kalme, maar gestage cadans, licht voorovergebogen vanwege de rugzak en het klimmateriaal. Als om het landschappelijke van zijn spel te benadrukken had Siderius zijn trommels tussen en bovenop een soort berkenbosje geplaatst. Met swing in de gebruikelijke betekenis had zijn spel niet veel te maken. Eerder hoorde ik er het pompeuze ritme in van de Engelse progrockbands van rond 1970. King Crimson en zo. Mijn Franse vrienden zouden zeggen, "ça swingue comme un pot de yaourt."

Het orkest, drie blazers, drie snarenspelers en de drummer, was in het zwart gekleed met daaroverheen een soort roomse grijze stola's. Het gebrachte smaakte naar oersoep waarin solisten kortstondig hun koppen opstaken, bij wijze van toegevoegde specerijen. Als drenkelingen op de woelige baren, wanhopig roepend om hulp, zou je met lichte overdrijving kunnen zeggen.

Dat leider en rietblazer Koen Boeijinga exotische instrumenten verzamelt, zag en hoorde je aan de myriaden fluitjes, ocarina's, doedelzakken (twee stuks!), ukeleles, koebellen en ander klein spul dat hij aan zijn muzikanten had uitgedeeld. Onderhoudende combinaties waren die van basklarinettist Giuseppe Doronzo met achtereenvolgens cellist Pau Sola Masafrets en de leider, die een soort bastaard-hobo speelde.

De groep bestaat sedert afgelopen najaar en won reeds de Keep an Eye Award 2023. 'De muziek zit vol energie en opwinding en we kunnen niet wachten om te horen hoe de plaat gaat klinken,' schreef de jury. Welnu, de cd, op ZenneZ, is inmiddels klaar. Zodat u in uw luie stoel mee op expeditie kunt met het Nederlandse bergvolkje.

Foto's: Willem Schwertmann

Labels: cd, Dutch Mountain Tribe, Giuseppe Doronzo, Koen Boeijinga, Mees Siderius

(Eddy Determeyer, 6.6.24) - [print] - [naar boven]

Concert
Op de grens van ritmiek, melodie en abstractie
Schlippenbach Trio ft. Rudi Mahall & Dag Magnus Narvesen, woensdag 15 mei 2024, Bimhuis, Amsterdam

De free jazz deed zijn intrede in Europa in de tweede helft van de jaren 60 van de vorige eeuw. Van al die musici die deze nieuwe stijl van musiceren omarmden zijn er, inmiddels zo'n zestig jaar verder, niet meer zo heel veel onder ons. Maar tot die steeds kleiner wordende groep - vorig jaar ontviel ons nog een van de meest bekende, Peter Brötzmann - behoort zonder meer de pianist Alexander von Schlippenbach. In 1966 formeerde hij een van de meest beroemde gezelschappen binnen de Europese vrije improvisatie, de Globe Unity Orchestra, en in 1968 stond hij mede aan de wieg van FMP, een gezaghebbend platenlabel van deze belangrijke stroming in de jazz. Vele albums en optredens zouden in de jaren daarna volgen, een lijn die in ieder geval doorloopt tot deze woensdag, toen Von Schlippenbach in het Bimhuis te horen was met klarinettist Rudi Mahall, een generatie jonger en drummer Dag Magnus Narvesen, twee generaties jonger.

Hij is wat moeilijk ter been, maar verder zie je die zesentachtig jaar er bij Von Schlippenbach niet van af. En horen doe je het, zodra hij achter het klavier heeft plaatsgenomen, al helemaal niet. Anderhalf uur gaat het, met na een uur slechts één korte onderbreking, non-stop door. Alles in die door hem zo gekoesterde stijl van spelen, op de grens van ritmiek, melodie en abstractie.

We beginnen vrij rustig met een duet tussen Von Schlippenbach en Mahall, die laatste op de hem zo geliefde basklarinet, tot Narvesen zich erbij voegt en de hectiek oploopt, culminerend in een duet van piano en drums: abstractie vermengd met ritmiek. Als Mahall zich er met krachtige lijnen weer bijvoegt, loopt de hectiek al snel verder op met botsende, wild alle kanten opschietende klanken, in een oorverdovend tempo. Tot het ineens rustig is en louter Von Schlippenbach nog te horen is in een bijna klassiek aandoende frase, hij studeerde niet voor niets in de jaren 60 compositie aan de Hochschule für Musik Köln bij Rudolf Petzold en Bernd Alois Zimmermann. Narvesen ondersteunt het met een enkel accent op de bekkens en brengt het richting een nieuwe triofrase, maar nu meer ingetogen en relatief melodieus, al mag Mahall er nog wel eens een weerbarstige, krakende lijn in aanbrengen en weet ook Narvesen het geheel zo nu en dan flink te kruiden.

Verderop in datzelfde uur verrast Von Schlippenbach ons andermaal met een indringende solopassage, waarin Mahall de tijd krijgt om zijn klarinet gereed te maken. Met hoog spel glipt hij naar binnen, waarna de ritmiek er weer in sluipt dankzij piano en drums. Mahall valt ook nu weer op door zijn experimentele spel, waarbij genoeg te associëren valt. Zo hoor ik ratelende machines, een volière in de stress, een jankende kat en een op hol geslagen alarm. Intussen blijven Von Schlippenbach en Narvesen hem van brandstof voorzien, waarna Narvesen eindelijk eens mag soleren op zijn Bimhuis-drumstel. Aansluitend pakken de drie musici de draad gewoon weer op: wederom tijd voor een serie onbegrensde abstracties, waarin Mahall weer overstapt op de basklarinet, prachtig ingebed in het werk van zijn beide kompanen. En hoor ik daar 'Tea For Two'? Het heeft er alle schijn van, Mahall lacht in ieder geval alsof hij op iets ondeugends betrapt is.

Eindelijk mogen we applaudisseren, we zijn bijna een uur op weg. De rust is echter van korte duur. Narvesen opent met een overdonderende drumsolo, met bijzondere geluiden door het koperen schaaltje gelegen op de floortom te bespelen. Een tribale ritmiek kenmerkt deze vurige solo. Overigens niet leidend tot een hectisch vervolg, maar juist tot een vrij ingetogen klankspel, waarbij Von Schlippenbach zich onder de klep begeeft, trekkend aan de snaren, en ook Mahall subtiele klanken produceert, zeker voor zijn doen. Het is pas verderop en heel geleidelijk dat de spanning weer oploopt en er meer dynamiek in het spel komt en de drie musici wederom tot meer experimentele uitingen komen. Hoogtepunten in dit laatste krappe half uur zijn zonder meer Narvesens derde solo, als rollende donder, aangevuld met een enkel akkoord van Von Schlippenbach en die dynamische triopassage waar dit tweede deel mee afsluit.

Foto's: Dirk Jochmann & Cees van de Ven

Labels: Alexander von Schlippenbach, concert, Dag Magnus Narvesen, Rudi Mahall

(Ben Taffijn, 3.6.24) - [print] - [naar boven]

Februari vorig jaar kwamen hier opnames voorbij uit de jaren 60 van het Ahmad Jamal Trio. Onder de vlag van 'Emerald City Nights - Live At The Penthouse' besprak ik toen opnames die pianist Ahmad Jamal tussen 1963 en 1966 maakte in The Penthouse, een beroemde jazzclub in Seattle. Eind vorig jaar kreeg dit een vervolg bij Elemental Music met opnames gemaakt tussen 1966 en 1968. Het album met de opnames in 1965 en 1966 besluit met het concert dat het trio met bassist Jamil Nasser en drummer Frank Grant verzorgden op 20 september 1966. 'Emerald City Nights: Live at the Penthouse 1966-1968' vangt aan met het concert van acht dagen later. In diezelfde bezetting, die overigens gedurende deze jaren niet wijzigde.

We beginnen de set met ingetogen, maar bijzonder doelgerichte noten, iets dat altijd al een kwaliteit van Jamal is geweest, in 'Gloria' van Leon René. Nasser horen we zacht op de achtergrond. Nasser en Grant laten met een speels ritme van zich horen in 'Fantastic Vehicle' van Joe Kennedy, gecombineerd met ritmische akkoorden en krachtige accenten van Jamal. Zo ongeveer halverwege komt het spel echt los en horen we die bijzondere combinatie van puntig spel waar hij de melodie mee vorm geeft en meer spontane uitspattingen, noem het maar de versiering. Errol Garners 'Misty' completeert de opnames van deze set, mooi en ritmisch spel van Jamal hier. En prachtig hoe Jamal halverwege het ritme neerzet, terwijl Grant soleert. Van het concert op 24 augustus 1967, bijna een jaar later dus, bevat het album twee stukken. We horen een opvallend lange versie van meer dan een kwartier van Henry Mancini's 'Mr Lucky' en aansluitend de standard 'Autumn Leaves'. Een strak ritme in dit 'Mr. Lucky', strak en meeslepend, een prima bodem voor Jamals opwindende spel, minder strak dan we van hem gewend zijn, vrolijk zijpaadjes verkennend. En we zijn nog niet op de helft als we zowel Grant als Nasser overtuigend horen soleren. En groots hoe de spanning hier steeds verder oploopt, zonder meer een van de hoogtepunten van dit album.

'Corcovado (Quiet Nights Of Quiet Stars)' van Antônio Carlos Jobim speelde Jamal graag. Het stuk maakte ook deel uit van het concert dat het trio zeven dagen later gaf op 31 augustus en dat we terugvinden op de tweede cd. Solo bouwt Jamal de eerste minuten aan de melodie, waarna Nasser en Grant zich erbij voegen en het stuk snelheid krijgt - ook hier is weer sprake van overdonderende dynamiek. En blijf maar eens stil zitten bij die duofrase van Nasser en Grant, onmogelijk! Bijzonder fascinerend spel ook in Lionel Barts 'Where Is Love?'. Prachtig hoe Jamal hier op eclatante wijze de melodie vormgeeft, het ene moment romantisch ingetogen, het andere moment heerlijk fel, fraai ondersteund door de ritmesectie. John Handy's 'Dance To The Lady', het derde stuk uit deze set, valt met name op door die swingende bassolo van Nasser en die krachtige bijdragen van Grant. Het laatste concert op dit album is dat van 26 april 1968. De hier bijeengebrachte opnames beginnen met het stemmige 'Naked City Theme' van Billy May en Milt Raskin uit 1961. Prachtig klinkt ook Burt Bacharachs 'Alfie', waarin Jamal zich weer de nodige abstracties veroorlooft, zodanig dat het originele stuk vaak amper te herkennen is. Daartussen horen we Jamal nog een keer solo, in Johnny Mandels 'Emily'.

Labels: Ahmad Jamal, cd, Frank Grant, Jamil Nasser, onder het stof vandaan

(Ben Taffijn, 31.5.24) - [print] - [naar boven]

Concert
Tijs Klaassen denkt orkestraal
Tijs Klaassen Quintet, woensdag 22 mei 2024, Brouwerij Martinus, Groningen

Als er een gemeenschappelijk kenmerk van de huidige generatie jonge jazzmuzikanten aan te wijzen is, is dat misschien toch wel hun veelzijdigheid. Ze schrijven en spelen net zo makkelijk neo-bop als impro of fusion.

Bassist Tijs Klaassen (1993) is zo iemand. Zijn horizon reikt van impressionisme à la Bill Evans tot kamermuziek van de laatste honderd jaar. Hoewel hij een competente, puntig spelende bassist is die exact weet en voelt waar welke noten geplaatst moeten worden, is zijn werk als componist interessanter. Hij denkt uitgesproken orkestraal en weet met de combinatie alt- en tenorsaxofoon en keyboards wonderschone harmonieën te realiseren. Millimeterwerk met kleine tolerantie, zoals we dat in de werktuigbouw zeggen.

Nochtans blijft er tussen de bedrijven door veel ruimte voor de solisten. Mo van der Does reist op de klarinet tot voorbij waar Jimmy Giuffre ophield. Dat liet hij horen in de compositie 'Nelles' - genoemd naar het Amsterdamse verzorgingshuis Nellestein, waar Klaassen tijdens de covidperiode met de bewoners werkte ("een beetje tegenop gezien, maar achteraf een zeer positieve ervaring"). In 'Adhocism', het titelstuk van de nieuwe cd van het kwintet, ging toetsenspeler Floris Kappeyne een flink eind de ruimte in.

Drummer Wouter Kühne was de enige die buiten de leider een compositie had aangedragen. Hij droeg 'Shallow Reflections' op aan zijn helden, wier werk hij nooit zou evenaren, doch slechts vlakke spiegelingen ervan kon realiseren. Gezien zijn spel met versnellingen en vertragingen zou Martin van Duynhoven zomaar een van die helden kunnen zijn.

Foto: Willem Schwertmann

Labels: concert, Floris Kappeyne, Mo van der Does, Tijs Klaassen, Wouter Kühne

(Eddy Determeyer, 30.5.24) - [print] - [naar boven]

James Henry Oliver (1920-2005) was een tenorsaxofonist en bandleider, gevestigd in Philadelphia. Actief vanaf het midden van de jaren veertig speelde hij in bands met onder anderen Philly Joe Jones, Steve Davis, Red Garland, Johnny Coles, Charlie Rice, Sam Reed en Mickey Roker. Hij was een tijdgenoot en vriend van John Coltrane en wordt beschouwd als diens belangrijkste voorbeeld, naast Dexter Gordon.

"Ik heb altijd gevonden dat er na de bebop een gat viel. Je hoorde wel spreken van een generatiekloof een paar jaar geleden. En gezien wat er gebeurd is, geloof ik daar ook in. Op de een of andere manier stokte er iets. Alsof iemand het licht uit had gedaan."

In 1992 sprak Eddy Determeyer met Jimmy Oliver in zijn woonplaats Philadelphia.
Klik hier om het interview te lezen.

Labels: interview, Jimmy Oliver

(Donata van de Ven, 29.5.24) - [print] - [naar boven]

"Voor de vijftigste keer werd de historische Bossche binnenstad omgebouwd tot een groot festivalterrein. Het festival is uniek vanwege zijn omvang, aantrekkelijk gratis programma en de grote groep enthousiaste vrijwilligers die dit keer op keer voor elkaar krijgen. Elke dag is er een enorme keuze tussen grote publiekstrekkers als Candy Dulfer en Trijntje Oosterhuis, internationale bands zoals Yellow Jackets en Jazzmeia Horn. Maar ook vooraanstaande jazzmuzikanten als het Paul van Kemenade Classic Quintet en Hans Dulfer's Total Response. Voeg daarbij het aanbod van meer experimenteel werk van bijvoorbeeld Ernst Glerum en John Dikeman en vrolijke mobiele acts en de hele stad staat drie dagen bol van muziek, die voor iedereen wat te bieden heeft."

Van vrijdag 17 tot en met zondag 19 maart dompelde Johan Pape zich onder in het bijzondere festival Jazz in Duketown in de binnenstad van 's-Hertogenbosch.

Klik hier om zijn festivalverslag te lezen.

Johan Pape maakte ook een fotografisch verslag van Jazz in Duketown 2024. Hier kun je zijn foto's bekijken.

Labels: Candy Dulfer, festival, Jazz in Duketown, Paul van Kemenade, Yellow Jackets

(Maarten van de Ven, 26.5.24) - [print] - [naar boven]

Tja, als dit in de bus valt, dan weten we het eigenlijk al. Scofield blijft een meester met een unieke muzikale stem. Met een bassist en drummer van dit formaat (Vincente Archer en Bill Stewart) bereikt hij weer hoogtes waar de lucht ijl is. Het blijft mooi om te beluisteren hoe hij 'Mr. Tambourine Man' van Dylan of 'Old Man' van Neil Young aanpakt. Hij fileert de basisthema's ongenadig, daarna wordt er vrijelijk geïmproviseerd, soms ver weg van het origineel, maar altijd valt alles netjes op zijn pootjes. De gitarist is magistraal in het uiteenrafelen van een thema, het hoekig benaderen ervan vanuit het laag of het hoog, 'in en out' de toonladder wevend met lekkere dissonanten.

De eerste schijf van deze dubbel-cd bevat bijna uitsluitend werk van de gitarist (met uitzondering van de genoemde titels, en ook 'Budo' van Miles Davis). Op de tweede cd hoor je ook werk van Malneck, Bernstein, Raymond Brown en Jerry Garcia. Het laatste nummer is het titelnummer en is een favoriet uit de Garcia/Hunter Grateful Dead-tunes, waarover Scofield zelf zegt (typisch voor het ganse album, overigens): 'I love playing this way with Vincente, he knows what to do, and so does Bill. I feel like we can go anywhere.' En dat laatste voelen wij wel degelijk ook. Scofield mag zichzelf herhalen, hij doet het altijd meesterlijk. Een juweeltje!

Deze recensie verscheen ook in Jazz&Mo'

In de Jazztube hieronder zie je een optreden van het John Scofield Trio in de Klejtrup Musikefterskole in Hobro, Denemarken op 27 oktober 2023.

Labels: Bill Stewart, cd, John Scofield, Vincente Archer

(Marc Van de Walle, 24.5.24) - [print] - [naar boven]

Een van de aantrekkelijke aspecten van de wekelijkse Jazz Jams in de Groninger Smederij is dat je er zo frequent fris talent kunt ontdekken. Vaak gebeurt dat in de afsluitende sessie met studenten van het Prins Claus Conservatorium, maar dinsdag betrof het de drummer van het Don Braden Trio, Nitin Parrée.

Parrée (1996) studeerde aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag (Eric Ineke!) en werkt momenteel aan zijn master in Amsterdam. Onderwerp van zijn research: Tony Williams. Met Williams (en met Elvin Jones, een andere held) heeft hij in ieder geval een tomeloze energie gemeen. Hij is de hittepomp die de band van brandstof voorziet. Daarnaast weet hij zijn noten verbazingwekkend ingenieus te kleuren en besteedt hij ook ruime aandacht aan de dynamiek. Hij zit zeevast. Kicken like chicken.

Het was alweer zeven jaar geleden dat tenorist/fluitist Don Braden voor het laatst in De Smederij aantrad. Met zijn buddy Joris Teepe (contrabas) werkt hij inmiddels 32 jaar samen. Chapeau. Dat is natuurlijk in de muziek te horen. 32 jaar, de echtparen die het zo lang uithouden kun je gerust de kost geven. Met zijn fluit liet Braden in het nummer 'Angel Eyes' een pastorale sfeer over de zaal neerdalen. Maar vergis je niet: die ogen kunnen ook vuurspuwen, met Teepe achter de bas. Die laatste speelde een cruciale rol in het totaalgeluid. Vaak waren het zijn vamps, melodisch-ritmische frasen, die de muziek structureerden.

Bradens compositie 'Eddieism' was geïnspireerd op het oeuvre van tenorist Eddie Harris. En inderdaad, je kon er zó diens 'Listen Here' overheen zingen. Twee nummers eerder had Braden een liedje aangekondigd dat volgens hem echt iedereen kende. Luister maar. Goed, doen we. Intro. Na een minuut: ? Na twee minuten: ? Maar net wanneer je begon te twijfelen of je inderdaad zo'n oen was die als enige de song niet herkende, brak 'Take Five' door. In vieren. Ook Herbie Hancocks 'Maiden Voyage' kreeg een dergelijke inleiding.

Wanneer Braden de volgende keer in De Smederij optreedt – en laten we hopen dat we daar weer geen zeven jaar op moeten wachten (die itch..) – kan hij misschien een avond lang uitsluitend preambuleren.

Foto: Diederik Idema

Labels: concert, Diederik Idema, Joris Teepe, Nitin Parrée

(Eddy Determeyer, 19.5.24) - [print] - [naar boven]

Marius Neset speelt nog altijd met jeugdig elan hoewel de Noorse saxofonist al meer dan 10 jaar aan de weg timmert. Opvallend genoeg niet met een Nordic sound, maar met een hedendaagse visie op de Amerikaanse jazzsax-stijl. Met een gedrevenheid als die van Chris Potter. In Paradox treedt Neset regelmatig in verschillende groepssamenstellingen op. Voor het laatst op 7 mei 2022 als (begeleidend) saxofonist van de Arild Andersen Group. Dit keer wordt de saxofonist omringd door Magnus Hjorth op piano, Anton Eger op drums en Conor Chaplin op elektrische bas.

Met repeterende piano-aanslagen, subtiel tikkende percussie en uiteindelijk met zorgvuldig geblazen tonen op de tenorsaxofoon wordt het optreden uiterst fijnzinnig begonnen. Het krachtdadige intermezzo is kortstondig maar enerverend, het rustieke einde is een nagenoeg klassieke interactie tussen piano en saxofoon. Hierna voegt de ritmesectie zich toe en wordt de muziek gedreven. Door de vele muzikale stemmingen die worden opgeroepen is al snel duidelijk dat in de eerste set veel aaneengeregen stukken worden uitgevoerd. Het oeuvre waaruit het Marius Neset Quartet kan putten is groot en kwalitatief van hoog niveau. Ondanks de onmetelijke rijkdom aan noten, de complexiteit van de melodieën en de vele ritmewisselingen is het muzikale eindresultaat een raadsel van ruimtelijkheid en transparantie.

Nesets diepgravende improvisaties op tenor- en sopraansaxofoon, in dit optreden vaak voorzien van een latin-flavour, klinken te allen tijde natuurlijk en spontaan. Ondanks de energie, de virtuositeit, de hoge snelheid en de complexiteit van het ritme blijft de muziek stralen en fonkelen. Na de korte pauze wordt het niveau schijnbaar moeiteloos geëvenaard. Een vrije improvisatie waarin aanvankelijk percussie en saxofoon fragmentarisch en spaarzaam spelen, mondt uiteindelijk uit in een meesterlijk swingende calypso. Ingewikkelde en kleurrijke muzikale patronen worden verwisseld, uitmondend in een fel duel met slagwerker Anton Eger.

Bij de in elkaar overlopende stukken wordt de luisteraar voortdurend muzikaal verleid én van de ene muzikale surprise naar de andere geleid. Dit betekent niet dat het optreden een onemanshow is. Vaak worden Hjorth, Eger en Chaplin uitgenodigd te soleren en worden in duoverband intensieve muzikale relaties verkend. Sensitief samenspel tussen Hjorth en Neset of een imposant ritmische compositie, waarin het kwartet langs uiteenlopende sferen en klankkleuren zwerft.

In de toegift laat Neset zijn rieten op zijn tenor nog een keer knarsen, tjilpen, fladderen, kakelen en snateren. Virtuoos percussief door met de vingers te trommelen op de kleppen van zijn instrument. Hij laat moeiteloos verschillende melodielijnen naast en door elkaar lopen en speelt vliegensvlugge intermezzo's. Een gepast einde van een muzikaal spektakelstuk!

Foto's: Louis Obbens. Klik hier voor meer foto's van dit concert.

Labels: Anton Eger, concert, Conor Chaplin, Magnus Hjorth, Marius Neset

(Louis Obbens, 18.5.24) - [print] - [naar boven]

Lees verder in het archief...

Menupagina's:

Cd van het moment:
Robin Verheyen Trio - 'Zabonpr​é​s Sessions'
Klik op de hoes om dit album te beluisteren en voor meer informatie

Nieuws, tips, suggesties, adverteren, meewerken?
Mail de redactie.