Cd
Mephiti - 'Mephiti' (El Negocito/Granvat, 2018)
Opname: 2-3 december 2016
Mephiti is een Vlaams/Europees sextet rondom saxofonist Erik Bogaerts, met verder de broers Bert en Stijn Cools, Ruben Machtelinckx, Indrė Jurgelevičiūtė en Brice Soniano. Hun debuutalbum kwam onlangs uit in een gezamenlijke productie van Granvat, het label van de gebroeders Cools en El Negocito.
Wie deze musici kent - en dat zou zo maar kunnen, ze zijn immers allen in meerdere samenstellingen actief - weet dat de muziek op dit album van een ingetogen karakter zal zijn, harmonisch en voorzien van meer dan vleugje folk. Alleen al de instrumentatie waarin de snaren zijn oververtegenwoordigd duidt hierop. Met twee gitaristen, Bert Cools en Machtelinckx, bassist Soniano en Jurgelevičiūtė op kanklès (een soort zither) zijn zij ruim vertegenwoordigd. Dat gegeven geeft een geheel eigen karakter aan de muziek en vooral die kanklès is daarbij natuurlijk vrij ongewoon.
Klinkt 'Shilly' nog wat verstild en ingetogen, in 'Hymne I' krijgen we boeiende ritmische patronen, voorzien van spannende wendingen. Het bijzondere geluid van de kanklès met zijn wat droge klank komt mooi tot zijn recht in het ritmische patroon van 'Hanneke', dat Bogaerts een prima achtergrond biedt voor een verhalende saxsolo. In 'Krevelstraat' kabbelen de klanken in een rustig tempo op mooi slagwerk van Stijn Cools en puik basspel van Soniano. Ingetogen klanken ook in het tweede deel van 'Hymne'. Hier valt met name het samenspel tussen de twee gitaristen op, subtiel en uiterst harmonieus.
Naast de 'Krevelstraat' komt ook de 'Oude Steenweg' aan bod. Cools verklankt met zijn slagwerk de stenen, alsof hij ze op maat aan het hakken is. Tot slot krijgen we nog 'Kat Kreupel'. De associaties die je bij zo'n titel hebt, worden gelukkig niet waargemaakt.
Klik hier om vier tracks van dit album te beluisteren.
Concert
Springen in het diepe
DUETS, vrijdag 4 januari 2019, Willem II Concertzaal, Den Bosch
DUETS, waarmee de Bossche Willem II Concertzaal het nieuwe jaar opent, begint zo langzamerhand een traditie te worden. Ook nu weer treedt een keur aan improvisatoren aan om met elkaar in het diepe te springen. Niels Broos mag aftrappen, van achter het orgel. Dat we op dat moment naar een leeg podium staren is de eerste paar minuten nog hoorbaar aan een ietwat rumoerig publiek. Broos' zachte orgelklanken dwingen echter al snel tot luisteren; je hoort de wind waaien. Dan worden de hoge orgelklanken vergezelt door al even hoge zang, het eerst duet is begonnen. Want zie hier de formule: de eerste speelt iemand vijf minuten solo, om dan een duo te vormen en na vijf minuten het stokje weer door te geven, waarna als in een estafette de rest volgt, tot helemaal aan het eind de laatste na vijf minuten soleren er een einde aan breit.
Greetje Bijma en Broos, het is een wonderlijke combinatie. De ene keer heft deze zangeres een aria aan, de andere keer pruttelt ze vreemde klanken, ijselijk hoog, maar soms ook diep laag. Samen met Jasper Blom al evenzo, al doet door Blom hier de lyriek zijn intrede. Een lyriek die hij vasthoudt als de Vlaamse pianist en opkomende ster Bram De Looze zijn intrede doet. De Looze begeleidt aanvankelijk redelijk spaarzaam; het is hier Blom die met een fraaie melodie op tenorsax de toon zet. Anders wordt het met Kika Sprangers op sopraansax. De rollen zijn nu gelijker verdeeld en er ontvouwt zich een avontuurlijk duet. Pianist wisselt met pianist en terwijl De Looze nog net het pedaal ingedrukt kan houden, schuift Wolfert Brederode achter het klavier. Maar vergissen kunnen we ons niet, want deze twee pianisten verschillen wel degelijk van elkaar. Zo jazzy als De Looze klinkt, zo klassiek speelt Brederode. We krijgen krachtige, stuwende akkoorden, wederom lyriek en een mooi duet met Sprangers, maar vooral met Diamanda Dramm, die na vijf minuten haar plaats overneemt.
Een beetje een vreemde eend in de bijt vanavond: Dramm is immers in eerste instantie een violist die zich profileert binnen de hedendaagse gecomponeerde muziek, improviseren doet ze zelden. Maar de twee vinden elkaar hier. Ze legt een lange golf van klanken neer als een onderlegger voor de sprankelende noten van Brederode. Echt spannend wordt het als hij vervolgens onder de klep van de vleugel duikt en ze beiden het hoog aftasten. Maar helaas, de vijf minuten zijn om en trombonist Louk Boudesteijn neemt het stokje over. Het duet dat volgt - het lijkt wel een gesprek - heeft iets komisch, maar komt niet echt op gang. De twee vallen regelmatig stil en het geheel is helaas een van de zwakkere momenten van de avond. Beter gaat het samen met gitarist Prashant Samlal, al komt ook deze beter tot zijn recht bij bassist Eric van der Westen, die met een paar ferme slagen op zijn snaren aangeeft dat Boudesteijns tien minuten erop zitten. Samlal en Van der Westen kiezen de blues als lijn en bouwen een spannende set. Meesterdrummer Teun Verbruggen start aansluitend het klassieke ritmetandem op en de twee creëren menig spannend en zeer ritmisch moment.
Echt experimenteel was het tot op heden nog niet, maar daar brengt Achim Zepezauer nu wel verandering in. Gezeten achter een berg elektronica gaat hij direct onstuimig van start. Nu weten we dat Verbruggen daar niet heet of koud van wordt, zie zijn samenwerkingen met musici als Jozef Dumoulin en Keiji Haino. Creatieve geluidsstormen worden dan ook ons deel in een zinderende partij. Zepezauer mag verder bouwen met drummer Jamie Peet, maar de magie die hij had met Verbruggen ontstaat hier niet opnieuw; daarvoor doen de twee te veel hun eigen ding. Peet is dan ook het best in de laatst vijf minuten als hij mag soleren. Een waardig slot van een wederom boeiende avond duetten.
Foto's: Donata van de Ven & Cees van de Ven
Cd / Jazztube
Sly & Robbie meet Nils Petter Molvaer feat Eivind Aarset and Vladislav Delay - 'Nordub' (OKeh, 2018)
Opname: 13-15 november 2016
Sly & Robbie, een roemrucht Jamaicaans reggaeproducersduo dat bestaat uit drummer Sly Dunbar en bassist Robert Shakespeare en al actief is sinds de jaren 70, komt hier normaal gesproken niet aan bod. Dat dit nu wel zo is heeft alles te maken met een album dat vorig jaar verscheen bij Okeh Records, 'Nordub' geheten, waarop het duo de samenwerking zocht met trompettist Nils Petter Molvær, gitarist Eivind Aarset - beiden bekend uit de Scandinavische jazzscene - en een keur aan artiesten die zich hebben onderscheiden in de wereld van de experimentele elektronica, zoals Vladislav Delay, Erik Honoré en Jan Bang.
De reggae-achtergrond van Sly & Robbie zit er natuurlijk in: het lome, wiegende ritme horen we direct in 'If I Gave You My Love' - Dunbar met het stokje op de rand van de trommel. Het fragiele, ijle geluid van Molvær past er perfect bij, evenals de veldopnames die Honoré maakte. Een innemende opener. In 'How Long' is het ritme nadrukkelijker aanwezig, ondersteund door met behulp van elektronica gecreëerde klankwolken. In 'White Scarf In The Mist' zitten we weer midden in de lome reggae, alleen nu een paar tandjes hoger. Robbie legt een heerlijk patroon neer met zijn bas en we horen Molvær andermaal in schitterend trompetspel.
Aarset speelt een grote rol in 'Was In The Blues'. Een stevig, rock-georiënteerd nummer, waar deze gitarist zijn snaren flink aanspant, maar waarin we tevens de nodige experimentele elektronica tegenkomen. Met 'European Express' is het aansluitend weer back to basics, tot we met 'Politically KKKorrrekkkttt.' afsluiten we in stijl en geleidelijk naar het einde deinen.
'Nordub' doet zijn naam alle eer aan. Het muzikale gedachtengoed van Sly & Robbie wordt hier in een nieuw, fris jasje gestoken. Reggaeliefhebbers doen er goed aan dit album eens te beluisteren, evenals avontuurlijke jazzgeesten. Puristen kunnen deze schijf maar beter laten liggen.
In de Jazztube hierboven kun je kijken naar een concert van Sly & Robbie met Nils Petter Molvær, Eivind Aarset en Vladislav Delay tijdens de Summer Jazz Days in Warschau op 12 september 2015.
Cd
Jazz Orchestra of the Concertgebouw - 'Crossroads' (Challenge, 2018)
Opname: 30-31 oktober 2017
Een dubbelaar gevuld met tien composities van leden van het Jazz Orchestra Of The Concertgebouw (JOC). Allemaal origineel en nieuw werk, waarin het orkest een staalkaart van zijn kunnen presenteert. En dat is nogal wat. Het orkest is een verzameling topmuzikanten, die elk hun sporen ruimschoots verdiend hebben.
Het album opent met 'Shortcut', een compositie van gitarist Martijn van Iterson, waarin niet alleen door hem gesoleerd wordt, maar ook door Sjoerd Dijkhuizen op tenorsax en Hans Vroomans op piano. Een heerlijk uptempo en swingend nummer met een catchy thema, dat knap wordt uitgewerkt naar het orkest op volle sterkte, waarna de solo van Vroomans een rustpunt vormt. Langzaam sluipt het orkest weer binnen om naar een geweldige climax toe te werken. 'Oliver’s Dance' van saxofonist Simon Rigter wordt lekker puntig gespeeld en bevat lyrische solo's van Rigter op tenor, Jan van Duikeren op trompet en Sjoerd Dijkhuizen op tenor. De ritmesectie van Marcel Seriese op drums, Vroomans op piano en Frans van Geest op bas levert een stevig en strak fundament.
'English Heart' is een mooie gedragen ballad van Ilja Reijngoud. Je waant je al snel in een ballroom, zeker als Reijngoud op trombone warme en subtiele tonen laat horen, direct gevolgd door een prachtig uitgesponnen solo van Jorg Kaaij op sopraansax. Knap ook hoe mooi de Amerikaanse dirigent Dennis Mackrel het orkest heel gedoseerd inzet. Het nummer eindigt met een subtiele interactie tussen de inmiddels gedempte trombone en de altsax. Jorg Kaaij componeerde 'Jane St. 2 AM', waarin we een ontmoeting van de alt van Jorg Kaaij en de trombone van Bert Broeren te horen krijgen. Er ligt een stevige swing onder van het orkest, dat op gezette tijden lekker komt opzetten om samen met de solisten naar diverse hoogtepunten te werken. Ook Vroomans laat op piano een perfecte solo horen.
Martijn van Iterson leverde met 'Sixmas' en 'Swarms' nóg twee composities waarmee het eerste schijfje eindigt. Hij laat zien een goed ontwikkeld componeertalent te hebben met catchy melodieën en een geweldige opbouw, waarbij de verschillende secties van het orkest onnavolgbaar ingezet worden. Voeg daaraan toe de virtuositeit van solisten als Van Iterson zelf op gitaar, Jan van Duikeren op trompet en Simon Rigter op tenor en je hebt bigband van wereldklasse.
Rietblazer Joris Roelofs vult zo'n 27 minuten op de tweede cd met drie composities: 'Para Poli', 'Ataraxia' en 'The Ninth Planet', waarin zijn prachtige beheersing van de basklarinet te beluisteren is. Een ondergewaardeerd instrument, dat hier in zijn volle glorie knap in het zonnetje wordt gezet. In deze nummers wordt het bigbandgenre verder opgerekt in de richting van de free jazz en ontstaan er verrassende combinaties met solo's van Martijn van Iterson op gitaar en Martijn Vink op drums en niet te vergeten de geweldige solo van Ruud Breuls (trompet) op het ietwat zware en gedragen 'Ataraxia'.
Nog één keer komt het orkest tot al zijn kracht in het mooie 'A Minor Confusion', goed gekozen als slot van de plaat. Alle secties schitteren nog een keer en Breuls en Rigter leveren prachtige solo's af.
'Crossroads' is een mooi uitgebalanceerde plaat geworden met een perfecte volgorde van de nummers, waarin het hele spectrum van meer traditionele bigband naar de interpretatie van het JOC goed te beluisteren is. Het Jazz Orchestra Of The Concertgebouw heeft met deze plaat bigband opnieuw gedefinieerd en dat is een stevig compliment waard.
Op de Soundcloud-pagina van het JOC kun je 'Crossroads' beluisteren.
Concert
Tegendraads zeilen naar de zon
Boundless Trio, donderdag 13 januari 2019, Citadelic, S.M.A.K., Gent
Samen met mijn gezellen Patrick en Chris
maak ik deze wonderbare reis.
Tegendraads
scherp aan de wind
zeilen we naar de zon.
En onverhoeds,
verschijnt een regenboog en een
palet van kleuren,
terwijl duizend klankflarden
de hemel vullen
met nieuwe geluiden, tekens
en eeuwige gebaren.
Woorden van schilder, beeldhouwer en bassist Paul Van Gysegem bij 'Boundless', het album dat deze Vlaamse pionier van de vrije muziek in 2017 uitbracht met collega's Patrick De Groote (trompet, bugel) en Chris Joris (drums, percussie). Het is meteen ook een mooie samenvatting van de opmerkelijke synergie die plaatsvond; eentje die, net als bij andere bezettingen die steek houden, actie en reactie in evenwicht houdt, zowel zinspeelt op een creatieve daad (de muzikanten maken de reis, en ze doen dat bewust), als op de rijkdom die zich gaandeweg aan hen openbaart en betekenis krijgt. Er leken een paar afspraken te zijn, maar dat ging dan meer over wie zou starten met wie, en op welk instrument, dan over een stilistische koers of een opgelegde structuur. De vrijheid regeerde.
De eerste improvisatie, meteen goed voor een kloeke twintig minuten (terwijl de stukken op het album varieerden tussen drie en acht minuten) eindigde zoals ze startte: met de gestreken bas van Van Gysegem. Die kreeg al snel gezelschap van De Groote, die vaak gebruik maakte van dempers, wat zijn insteek een intieme, lyrische flair gaf. Hier geen bruut geklieder, maar een meer genuanceerd beeld, waarin soms wel kwieke spurtjes of abrupte wendingen opdoken. Het is ook altijd even wachten hoe de akoestiek van een ruimte reageert op de muziek, maar daar werd verstandig op ingespeeld, ook door Joris, die zich aanvankelijk vooral focuste op de cimbalen en die langzaam liet zinderen door de ruimte. Het werd een muzikaal gesprek met Van Gysegem als voortrekker, waarin soms verrassende harmonieën opdoken, terwijl Joris beweeglijk door en rond de interactie borstelde.
Dat je te maken had met ervaren muzikanten bleek ook uit het geduld dat tentoongespreid werd. Hier geen drang om te epateren, de luisteraar te bedelven onder een onophoudelijke stroom van ideeën. Integendeel: Joris ging af en toe eens op wandel en De Groote zette een stap opzij. Dat gaf de muziek regelmatig een soberheid, bijna op het ascetische af, die van het concert een soort van ritueel maakte, zeker wanneer Joris die statigheid ook liet horen via een stel schaaltjes of drumwerk dat de interactie van (en met) zijn kompanen op een elegant verhoogje plaatste.
En zo slalomde het trio van ingetogen, haast etherische momenten (zeker wanneer De Groote de zachtere bugel bespeelde), naar woeliger zones met ruwere, expressieve vegen, een grillige potten- en pannensound of een mooie wending, zoals toen Joris een dialoog aanging met Van Gysegem op een Afrikaanse handtrom. De bassist hanteerde zijn instrument als klankkast, waardoor het een percussieduet was tot de terugkeer van De Groote.
Ook hier geen exacte wetenschap en geen hoogtechnologische acrobatie, maar interactie van mensen met een eigen temperament die in het onbekende duiken ('boundless', inderdaad), zich bewust van de risico's, maar ook van de momenten vol verrassingen en die 'regenboog' waar Van Gysegem het over had, die meer dan eens een halve cirkel van minstens zeven kleuren door de ruimte trok. Een mooie start van het concertvoorjaar.
Klik hier voor foto's van dit concert door Cees van de Ven.
Het Portugese Frame Trio kent een bijzondere bezetting: gitaar, trompet en contrabas. De leden zijn bekenden in de vrije improvisatie. Trompettist Luís Vicente en gitarist Marcelo dos Reis zijn belangrijke spelers in de Portugese scene en de Belgische bassist Nils Vermeulen kennen we onder andere van Kabas en Jukwaa. Ze zijn op 'Luminária', hun debuut, aan elkaar gewaagd.
Zes titelloze stukken bevat het album, waarin de drie musici hun interesse in buitengewone klanken volop etaleren. Reeds in het eerste stuk valt Vincente op met een wat afgeknepen geluid, een delicate melodie blazend, terwijl we op de achtergrond Dos Reis en Vermeulen in een lyrische dialoog tegenkomen. In het tweede stuk horen we Vicente fluisterzachte, ietwat schurende klanken produceren, terwijl Dos Reis en Vermeulen bescheiden akkoorden aanslaan. Dan klinkt ineens een vol en mooi transparant trompetgeluid, terwijl zijn twee kompanen hun snaren wat intensiever beroeren, overlopend in een ietwat broeierig ritmisch patroon. En wie maakt dat vreemde, ritmische geluid in het derde stuk? Aangezien we eerst Vermeulen horen in een boeiende solo en aansluitend Vicente, moet dat Dos Reis zijn. Hoe hij het doet, geen idee, maar het klinkt smakelijk.
Verontrustende, maar ook zeker spannende bas- en gitaarklanken in 'Luminária IV'. En ook hier is het geluid van Vicente weer meer dan bijzonder; het lijkt meer op fluiten dan op blazen. Mooi is ook het melodische patroon dat Dos Reis verderop ten gehore brengt, het fijnere snarenwerk. Soms, zoals in het vijfde stuk, doet de muziek denken aan folk, met name door de ritmische structuur die Dos Reis en Vermeulen hier neerzetten en waar de trompettist met een hoge, ijle klank op varieert. In het afsluitende 'Luminária VI' valt allereerst de gitaarsolo van Dos Reis op, transparant en zeer ritmisch. Vermeulen valt bij met ietwat weemoedig basspel en Vicentes klank zit al even vol van melancholie.
Festival
Spannende muziek gemixt met mooie poëzie
Brokkenfestival, zondag 30 december 2018, Bimhuis, Amsterdam
Corrie van Binsbergen is er wederom in geslaagd een bijzondere mix van optredens aaneen te schakelen in de tiende editie van het Brokkenfestival. Als een rode draad liepen er muzikale sculptuurtjes, zoals hij ze zelf noemt, van Tom "Sammie" America (die we nog kennen van zijn band MAM) door het festival. Een drietal werd via een videoprojectie uitgeserveerd en één werd door America zelf op het podium verzorgd. Zo begon het festival met een compositie die hij baseerde op een interview met Renate Dorrestein: Als een wandelaar. Dit concept werkte heel goed, omdat het hele programma een geslaagde mix was van bijzondere improvisaties en spoken word.
Dit werd in de opening van Half Playstation 3.0 ook verder uitgewerkt door de voortreffelijke ritmesectie van Playstation aangevuld met Roosmarijn Tuenter op viool, Rogier Hornman op cello en Toto Wesselo en Luc Laport die overtuigend het spoken word voor het voetlicht brachten. 'Wat wil je later worden' was een van de stukken die uitgevoerd werden en wederom was de interactie tussen voortreffelijk improviserende topmuzikanten en gepassioneerd vertolkte teksten uniek te noemen. Er ontstond ter plekke een zichzelf versterkende synergie tussen deze kunstvormen.
Sanne Rambags, die een dag eerder nog op het Stranger Than Paranoia-festival een gedenkwaardige en adembenemende samenwerking was aangegaan met Capella Pratensis stond nu met haar project Under The Surface op het podium. Ondersteund door Joost Lijbaart op drums en percussie en Bram Stadhouders op gitaar ontstond er een gebalanceerde wisselwerking tussen het trio. De 25 minuten die het drietal gekregen had werden gevuld met delen uit het eerdergenoemde album. Geconcentreerd en ingetogen werd met veel subtiliteit een aantal soundscapes neergezet, die goed voelbaar maakten dat Rambags zich laat inspireren door de sereniteit van de Noorse natuur.
De performance van de Antwerpse stadsdichteres Maud Vanhauwaert samen met Albert van Veenendaal op geprepareerde piano en Alan Purves op percussie en allerlei dingen (!) pasten perfect in het programma. Ook hier weer verrassende effecten door spontane improvisaties en met passie gebrachte teksten, die op zichzelf al zeer de moeite waard zijn. Het drietal daagde elkaar uit, zweepte elkaar op en bracht het geheel aldus naar topniveau.
Na de pauze werd nog een sculptuur van America vertoond en trad hij ook zelf nog op met een geslaagde compositie. Het paste allemaal prachtig in elkaar deze middag.
Het slotakkoord was toebedeeld aan Indian Askin, een band die sinds 2015 in deze samenstelling speelt en al een flinke staat van dienst heeft op festivals en in het club circuit met nu-punk. De band leverde ook hier een mooie set af, hoewel een aantal mensen uit het publiek de zaal voortijdig verlieten. Ongetwijfeld bedoeld als een mooi groot en feestelijk slot van het festival viel het ook wel een beetje uit de toon bij de zorgvuldig opgebouwde lijn in het programma. En dat was jammer, niet in de laatste plaats voor de band zelf.
Al met al een bijzonder geslaagde editie van het Brokkenfestival. Gelukkig gaf Van Binsbergen zelf aan de komende jaren het festival te blijven organiseren. Zij noemde het in het programma 'een prikkelend feest der verkenning met een grote variëteit aan stijlen, contrasten, genres én leeftijden'. En dat was het ook!
Klik hier voor foto's van het Brokkenfestival door Johan Pape.
Cd's
Espen Berg Trio - 'Bølge' (ODIN, 2018)
Opname: 5-7 april 2017 Bobo Stenson Trio - 'Contra La Indecisión' (ECM, 2018)
Opname: mei 2017 Brad Mehldau Trio - 'Seymour Reads The Constitution!' (Nonesuch, 2018) Svein Finnerud Trio - 'Plastic Sun' (ODIN, 2018)
Opname:6 februari 1970
Hier maar weer eens aandacht voor een van de oervormen van de jazz: het pianotrio. Met drie recente cd's van bekende en minder bekende trio's en een heruitgave van een klassiek album.
Laten we eens met een wat onbekender trio beginnen, dat van de Noorse pianist Espen Berg, dat hij vormt samen met zijn landgenoten, bassist Bárður Reinert Poulsen en drummer Simon Olderskog Albertsen. In 2015 zag 'Mønster' het licht en werd alom bejubeld, nu ligt er 'Bølge'. Opvallend bij dit trio zijn het dynamische, melodische geluid en het zeer harmonische samenspel. Hier geen leider en volgers, maar een geoliede machine waarbij het geluid van de drie instrumenten prachtig in elkaar overloopt. 'Maetrix' getuigt hiervan. Evenals 'XIII', waarin het trio weet te verrassen met een krachtige ritmische structuur en met een stevige solo van Berg. Prachtig is ook het titelstuk 'Bølge', een ballade voor een winteravond, één zoals alleen Noren dat kunnen. 'Cadae' wijkt wat af van door zijn experimentele opzet en hoekige ritme. Een verfrissende, lekker tegendraadse zet. Prachtig is ook het stomende 'Bridges’, met als klap op de vuurpijl een zeer pittige solo van Albertsen, ondersteund door Bergs akkoorden. Zeer de moeite waard dit album.
Het trio van Bobo Stenson gaat al wat langer mee. In 1987 verscheen het eerste album, 'Very Early' bij ECM Records, onlangs voegde hij 'Contra La Indecisión' toe aan de reeks. In die dertig jaar is het trio wel wat gewijzigd qua samenstelling, maar bassist Anders Jormin en drummer Jon Fält vergezellen Stenson toch al weer enige tijd. De muziek van dit trio moet het niet hebben van dynamische uitbarstingen en stevige ritmes. Integendeel, hier gaat het om klankkleur, om sfeer. We zijn tenslotte bij ECM. De composities zijn grotendeels van Jormin en van klassieke componisten, slechts eentje ('Alice') is van Stenson zelf. Toch is hij wel degelijk de leider van dit trio met zijn subtiele, melodische spel, bijvoorbeeld in Jormins 'Doubt Thou The Stars'. Bijzonder zijn de klassieke covers. In 'Wedding Song From Poniky' van de Hongaarse Béla Bartók horen we diens passie voor de Hongaarse volksmuziek terug en Stenson bewerkte de oorspronkelijke melodie tot een prachtig jazznummer. Opvallend is de aanwezigheid van 'Elégie' van Erik Satie. Boeiend hoe Stenson een geheel eigen draai aan deze klassieker geeft. Het harmonische resultaat dat Stenson, Jormin en Fält hier bereiken is groots. Bijzonder is ook zeker 'Canción Y Danza VI' van Frederic Mompou. De zangerige melodie wordt door Stenson met veel raffinement neergezet, iedere noot is raak en de begeleiding geeft net dat extra cachet dat hier nodig is.
Het Brad Mehldau Trio, dat voor het eerst van zich liet horen in 1997 met 'The Art Of The Trio, Volume 1', wordt algemeen gezien als een van de meest invloedrijke pianotrio's van de laatste decennia. Met het laatste album 'Seymour Reads The Constitution!' bouwt Mehldau gestaag door aan zijn omvangrijke oeuvre. Mehldau is een lyricus met een feilloze techniek en een perfecte timing. Vernieuwend is het allemaal niet wat deze man doet, maar overtuigen doet hij nog steeds. Het samenspel met bassist Larry Grenadier, die er reeds vanaf het begin bij is, is zeer hecht. De groove van deze bassist is fenomenaal en vormt voor Mehldau een prima startpunt voor zijn muzikale uitweidingen. De drums - tot 2005 in handen van Jorge Rossy en sinds die tijd voor rekening van Jeff Ballard - spelen bij het trio van Mehldau altijd een wat minder grote, meer ondersteunende rol. In het titelstuk trekken Mehldau en Grenadier dan ook samen op en vormt Ballard de stationair draaiende motor. Mehldau is een meester in het op geheel eigen wijze vertolken van klassiekers. 'Almost Like Being In Love' van Alan Jay Lerner en Frederik Loewe vormt met de prachtig gespeelde melodie een van de hoogtepunten van het album en de vet ritmische versie van 'De-Dah' van Elmo Hope is niet te versmaden. Let daarbij zeker ook eens op het swingende spel van Grenadier.
Het Svein Finnerud Trio bestaat drie jaar als het in februari 1970 'Plastic Sun' opneemt. Het album krijgt goede kritieken en het trio wordt uitgenodigd voor het Warsaw International Jazz Festival in oktober van dat jaar. Inspiratie haalt het trio, dat naast pianist Finnerud bestaat uit bassist Bjørnar Andresen en drummer Espen Rud, bij het trio van Paul Bley (met Kent Carter en Barry Altschul) en bij Ornette Coleman. Bley eren ze met twee covers van Anette Peacock, zijn toenmalige echtgenote: 'Cartoon' en 'Touching', stukken die Bley zelf ook speelde. Van Coleman horen we 'Dee Dee'. Dat dit album, ook al is het de oudste van de vier, tevens het meest experimentele is, zal u wellicht niet verbazen. Zo bestaat 'Cartoon' uit een aantal willekeurige muzikale verkenningen, van elkaar gescheiden door stiltes. Inderdaad alsof je in een stripverhaal van plaatje naar plaatje gaat. Van melodie is hier geen sprake, van harmonie evenmin, louter klank is wat resteert. Colemans 'Dee Dee' pakt het trio al even experimenteel aan, met een opwindend pandemonium aan geluiden. 'Alnafat Street' en titelsong 'Plastic Sun' laten echter horen dat dit trio ook een geheel andere kant heeft: stuwende, repeterende ritmes krijgen we in deze twee veel te korte stukken. En dat is wellicht het enige dat echt aan te merken is op dit album: het duurt slechts ruim een half uur; er was dus ruimte genoeg om een aantal stukken wat verder op te rekken. Een en ander neemt niet weg dat dit een interessante heruitgave betreft.
Klik hier voor een uitvoering van 'Tredje' door het Espen Berg Trio.
Festival
Avontuurlijk festival blijft verrassen
Stranger Than Paranoia, zaterdag 29 december 2018, Paradox, Tilburg
Een goed gevuld Paradox zat vol vertrouwen klaar om zich te laten verrassen op de slotavond van het 26ste Stranger Than Paranoia-festival. Een trotse en enigszins vermoeide organisator Paul van Kemenade keek even terug op roemruchte avonden uit het verleden met opmerkelijke combinaties. Gelukkig maakte hij ook duidelijk dat hij op weg is naar de 30ste editie, dus voorlopig kunnen we gerust zijn dat deze jaarlijkse parel op de concertagenda blijft staan, zelfs met internationale ambities. Dat bleek ook deze editie, met een Poolse en een Italiaanse avond.
Deze laatste avond werd geopend door het Duitse duo Gerd Dudek op tenor- en altsaxofoon en Stefan Heidtmann op piano. Als gerenommeerde exponenten van de free jazz maakten zij er een sterke opening van met sublieme solo's van Dudek, ondersteund door ritmisch en sprankelend pianospel van Heidtmann. Er werd door beide heren stevig op los geïmproviseerd en gaandeweg raakten ze steeds meer op dreef en op hun gemak. Zo nu en dan zou een ritmesectie een toegevoegde waarde hebben gehad, hoewel Heidtmann bewonderenswaardig deze rol ook op zich nam.
Een volstrekt unieke combinatie beklom vervolgens het podium: vier zangers van Capella Pratensis, die een ijzersterke reputatie hoog te houden hebben met het a capella zingen van renaissancemuziek. Voor de gelegenheid versterkt door Sanne Rambags, die in het jaar na haar afstuderen een stevige positie heeft verworven als jazzzangeres met een unieke stijl, gekenmerkt door fijnzinnige improvisaties. Voorwaar een unieke samenstelling, die een subliem concert opleverde.
De zaal was muisstil en liet zich vervoeren door het loepzuivere gezang en de prachtige improvisaties. Bovendien leerden we dat Gregoriaanse liederen eigenlijk ook improvisaties op een basisschema zijn. Voor velen was dit waarschijnlijk het verrassende hoogtepunt van de avond. Ik hoop dat deze samenwerking een vervolg krijgt en tot een opname leidt.
Daarna werd het podium letterlijk te klein om het Jazz Orchestra Of The Concertgebouw te herbergen en werd de saxofoonsectie op de eerste rij in de zaal geplaatst. Het 18-koppige orkest was gekomen om een selectie te laten horen van hun onlangs verschenen album 'Crossroads' (een uitvoerigere recensie hiervan volgt binnenkort).
Tja, daar zat een verzameling topmuzikanten bij elkaar die als grootste uitdaging heeft het bigbandgenre in volle glorie te laten horen en met een vernieuwende benadering van een frisse glans te voorzien. Speciale aandacht was er voor Joris Roelofs (altsax, basklarinet en klarinet), die een tweetal door hem gecomponeerde stukken mocht laten horen. Heel bijzondere composities die rondom de basklarinet gebouwd zijn en verrassende interacties met de andere secties laten horen.
Even bijzonder waren de composities van gitarist Martijn van Iterson. Het publiek liet zijn waardering ruimschoots blijken. Het gezelschap leverde een overtuigende set af.
Deze slotavond liet zien hoe knap Van Kemenade er telkens in slaagt een gevarieerde, spannende en verrassende programmering te realiseren. Natuurlijk willen we allemaal door naar de 30 en daarna 40 en 50 edities van dit bijzondere festival!
Klik hier voor een fotoverslag van deze festivalavond door Johan Pape.
Cd / Jazztube
Lynn Cassiers - 'Imaginary Band' (Clean Feed, 2018)
Opname: 9-12 december 2017
Lynn Cassiers is de laatste jaren uitgegroeid tot een van de meest interessante Belgische musici. Ze studeerde als jazzvocaliste af aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag en bouwde in de afgelopen tien jaar gestaag aan een eigenzinnige carrière als stemkunstenaar, aangevuld met live elektronica. Een veelvoud aan samenwerkingen en projecten kwam er in die tien jaar voorbij, met al even eigenzinnige collega's uit België en ver daarbuiten. Nu heeft ze de volgende stap gezet: haar eigen Imaginary Band, een septet. Het titelloze album verscheen mei vorig jaar bij het Portugese Clean Feed Records.
In '71%' horen we schermutselingen tot bassist Manolo Cabras en drummer Marek Patrman in het direct hierop volgende 'Water Fall' de boel bij elkaar trekken en we Cassiers' zang horen. Maar, wel zo leuk: op de achtergrond gaat het gepruttel onverstoorbaar verder. Saxofonist Sylvain Débaisieux en euphoniumspeler Niels Van Heertum sudderen nog even door. Gaandeweg krijgt het nummer echter steeds meer structuur. En terwijl Débaisieux verstrikt raakt in een gloedvolle solo horen we Cassiers al even uitgelaten zingen. Bijzonder hierbij is dat de klank van ver lijkt te komen, alsof ze achter de coulissen staat. In 'Korrels' horen we allereerst Patrman ritmisch met de vilten stokken in de weer, dan Cassiers met een soort van natuurgeluiden en verder een rustgevende klankmist culminerend in langgerekte akkoorden van de blazers, die haaks staan op het slagwerk. Het heeft allemaal iets heerlijk onbestemds. 'Busy Chick', waarmee Cassiers ongetwijfeld naar zichzelf verwijst, heeft eenzelfde karakter, alleen horen we haar nu half pratend, half zingend.
Dan zingt Cassiers ineens echt, in 'Gugu'. Ingetogen als in een slaapliedje, begeleid door al even ingetogen pianospel van Erik Vermeulen en de ritmesectie op de achtergrond. Tussendoor horen we Vermeulen in een delicate solo. In 'Kapitein Antonio & Toutes Les Gares' zit een mooie bijdragen van violiste Ananta Roosens. Haar klanken mengen met die van Vermeulen tot een stemmig geheel. Op de achtergrond horen we geruis, een spreekstem, het geeft het stuk iets betoverends. In 'We Talk' horen we wederom gesproken tekst, duidelijk elektronisch bewerkt. Het wordt gecombineerd met bijna terloopse muzikale bijdragen: een solo van Vermeulen, interrupties van Van Heertum, slagwerk van Patrman. De zang is terug in '7 Ways Of A Hermit'. Het stuk mag dan ingetogen melodisch aanvangen, gaandeweg ontspoort het volledig, met Débaisieux op sopraansax in een glansrol. 'Shelf' is de ideale afsluiter: delicate zang van Cassiers, spaarzaam begeleid met mooi spel van Cabras en Vemeulen, tot ook hier de chaos het uiteindelijk overneemt. Verfrissend.
In de Jazztube hierboven zie de videoclip van 'Water Fall'.
Concert
Citaten die uit de hand lopen
All Ellington, vrijdag 28 december 2018, Bimhuis, Amsterdam
Het idee voor All Ellington begon een jaar of 25 (!) geleden, toen cornettist Eric Boeren werd gevraagd een speciaal onderwerp voor zijn wekelijkse sessies in het (oude) Bimhuis te bedenken. Dat werd dus een programma van uitsluitend Duke Ellington-werk. Drie van de lieden die er destijds bij waren maken nog steeds deel uit van All Ellington: Boeren zelf, trombonist Joost Buis en bassist Wilbert de Joode. Nou moet er bij gezegd worden dat er tussen 1993 en 2012 een hiaat van twintig jaar was. Maar sinds die tijd komt het gezelschap eenmaal per maand bijeen voor een optreden in Zaal 100 in Amsterdam en een keer per jaar is er een tableau de la troupe in het Bimhuis. Twee jaar geleden deed ik daar op deze plek al eens kond van.
Er worden altijd weer nieuwe composities ingestudeerd. Zo hoorden we bij wijze van opening 'The Gal From Joe’s', gezongen door Jodi Gilbert. Ik had geen idee dat er überhaupt een vocale versie van bestond. Gilbert is geknipt voor het Ellington-werk: in 'Strange Feeling' benaderde ze het idiosyncratische krijsen van hoge-noten-trompettist Cat Anderson.
De zes blazers en drie man ritme herinnerden aan de kleinere formaties die Ellington in de jaren dertig voor plaatopnamen gebruikte. Trouwens, zo rond eind-jaren twintig leidde de Duke zelf een qua bezetting vergelijkbaar orkest. Opvallend is de definitie van de onderscheiden stemmen in All Ellington. Hoed af voor de technici van het Bimhuis - en voor de akoestiek van de zaal.
Boeren komt elk seizoen met obscure stukken, naast de hits uit het schier onmetelijk oeuvre van de Duke. De vocale 'Gal From Joe’s' noemde ik al, een ander voorbeeld was 'Sweet Mama' uit 1928. Maar Ellingtons hits zijn niet voor niets hits geworden. Het gestopte koper speelde in 'Black And Tan Fantasy' een letterlijk citaat. Zo was het hele repertoire eigenlijk vormgegeven: als een potpourri van uit de hand gelopen citaten. Ver uit de hand gelopen, soms. We kennen de lange intro's van het Ellington-orkest voor 'Happy Go Lucky Local' uit de 'Deep South Suite'. Welnu, de mannen van Eric Boeren maakten daar een complete kermis van. Je hoorde het thema minutenlang dynamisch en rijkgeschakeerd aankomen en als in een voorspel dat maar niet wil eindigen werd de extase gevoed en opgevoerd. De intro van 'In A Mellotone' daarentegen was kundig gecamoufleerd. Hier was het saxofoontrio (Mo van der Does, Natalio Sued en Giuseppe Doronzo) een wolkje dat behoedzaam verscheen en net zo stilletjes oploste.
Qua cohesie en kleur maakten de rieten sowieso de meeste indruk. Zo zweefden ze meer voel- dan hoorbaar achter Gilberts vocal in 'Solitude'. Tijdens de solo van trompettist Jimmy Sernesky viel de band langzaam maar onafwendbaar uit elkaar, om met een riffje voor de rieten weer op te duiken. Zo ging 'East St. Louis Toodle-Oo', de oude herkenningsmelodie van het Ellington-orkest, ten onder in diverse melodische lijnen die elkaar zowel versterkten als verstrikten.
Twee solisten moeten ten slotte nog apart genoemd worden. Joost Buis, die als je het mij vraagt met zijn pure, geacheveerde solo's meer Tizol was dan Larry Brown en pianist Oscar Jan Hoogland, die zichzelf voor dit project heeft weten te temmen. Zijn ware aard kwam boven in de laatste maten van 'Main Stem', dat toch weer even ruw ontregeld werd.
En Ellington zelf? Die zou het prachtig hebben gevonden. Maar ja, die uitte nimmer een onvertogen woord jegens andere muzikanten en orkesten.
Voor wie niet kan wachten tot de volgende editie van All Ellington: de band heeft een cd uitgebracht op het Platenbakkerij-label.
Cd / Jazztube
Hans Dulfer & Cyril Directie - 'Duo Dulfer Directie' (Zip, 2018)
Opname: juni 2017
Het idee kwam van drummer Cyril Directie. Net op het moment dat hij en saxofonist Hans Dulfer voorlopig maar eens een punt hadden gezet achter twintig jaar samenwerking, kwam Directie oude opnames van een jamsessie op het spoor. Het idee voor dit album 'Duo Dulfer Directie' was geboren. Directie fungeert meestal als drijvende kracht achter de schermen en Dulfers laatste album dateert ook al weer van 2003. Maar nu dus dit album, waarbij Directie voor de ritmes zorgde waar Dulfer vrij op improviseerde. Na de sessies nodigde de slagwerker nog een scala aan andere musici uit voor gastbijdragen.
Maar het album begint met twee stukken als duo. Op 'Rollin’ In' horen we aftastend slagwerk van Directie en typische Dulfer-noten - romig, met een begin van swing. Dulfer is nooit een experimentele saxofonist geweest, maar een melodie blazen kan hij als geen ander. En in 'Bigger Fish To Fry' gaat er nog een schepje bovenop. Stevige uithalen, inzet van elektronica en vooral een stevig ritme, hier met Zuid-Amerikaanse invloeden. 'Desert Speed Of Sound', met een gastbijdrage van bassist Aram Kersbergen, is al even vrolijk gestemd. Een beetje belegen weliswaar, maar hier valt wel een leuk dansje op te maken. Op 'Riding West', met muzikale bijdragen van Henny Vrienten, krijgt u inderdaad het gevoel dat u op de rug van een paard zit; we wiegen door de muziek.
Op twee nummers mag dochter Candy meedoen en krijgen we het duo tenorsax-altsax. 'Waterside Walk' en 'Arab Spring Market' swingen allebei heerlijk weg en vooral het synchroon spel op Directies verslavende ritme in 'Waterside Walk' klinkt lekker. Al is 'Arab Spring Market' wel erg cliché-Arabisch. Het deinende paard heeft plaats gemaakt voor de kameel! Maar Dulfer senior scheurt weer lekker en daar gaat het om. 'A Story To Tell' is het rustpunt. Drums en bas leggen een mooie bodem voor wonderlijk warme klanken op sax. Wegdromen gegarandeerd.
De blazers van The Kaseko Newborns fleuren 'Casser Les Corps' op, een kruising van de begrafenismarsen van New Orleans en de Surinaamse volksmuziek. In 'Have You Ever Been To The Disco?', met een vocale bijdrage van trombonist Joseph Bowie, zijn we helemaal terug in de jaren 90, toen Dulfer furore maakte met 'Big Boy' en 'Dig!', waarmee hij de grenzen tussen jazz en pop slechtte. In die tijd was hij met zijn cross-overstijl hipper dan zijn dochter. Eindigen doen we met een variant op de begintune. 'Rollin’ Out' heet het nu. Wederom als duo. Het was even lekker.
In de Jazztube hierboven zie je een instore-optreden van Cyril Directie en Hans Dulfer bij Concerto Records in Amsterdam op 27 juli 2018.
Festival
Paranoia brengt muzikaal vuurwerk
Stranger Than Paranoia: Hammond Sandwich - Trio Boris Andrianov/Leonid Vintskevich/Nick Vintskevich - De Raad Van Toezicht, zondag 23 december 2018, Paradox, Tilburg
In de vooraankondiging is aangegeven dat tijdens deze 26e editie, in tegenstelling tot eerdere jaren, de absolute publiekstrekkers ontbreken. Dit neemt niet weg dat ook in 2018 de niches van de geïmproviseerde jazz over het voetlicht worden gebracht.
Voorafgaand aan het optreden van Hammond Sandwich wordt door altsaxofonist Paul van Kemenade, organisator van het Stranger Than Paranoia-festival, een bevreemdende clip gepresenteerd met betrekking tot de release van zijn nieuwe plaat 'Stranger Than Paranoia'. Hierin wordt door een zeer breed gezelschap een uitgebreid muzikaal palet uitgeserveerd. Onder de vele gezelschappen en combinaties van muzikanten ook de groep Hammond Sandwich.
Samen met Van Kemenade, trompettist Jeroen Doomernik en drummer Chris Strik vormen de hammondspelers Arno Krijger en Carlo de Wijs de as van deze formatie. In krap veertig minuten tijd en op tamelijk ongecompliceerde wijze worden vier opzwepende stukken gespeeld. Het project blijft dicht bij de spelopvatting van de hammondvirtuozen uit het verleden. Ondanks de dominantie van de hammondorgels wordt ritmisch en met aanstekelijke groove de verbinding aangebracht met de blazerssectie. Met gepaste inzet van elektronica worden spacy accenten geplaatst bij de rijk gevarieerde, karakteristieke, scheurende en fluitende tonen. Het energetische optreden, met vurige solo's van Van Kemenade en Doomernik, vliegt in een orkaankracht voorbij. Dat smaakt naar meer!
Het optreden van het onorthodoxe trio Boris Andrianov/Leonid Vintskevich/Nick Vintskevich uit Rusland, met de klassiek geschoolde cellist Boris Andrianov, pianist Leonid Vintskevich en saxofonist Nick Vintskevich, is van een totaal andere orde. De twee rasimprovisatoren, vader en zoon Vintskevich, bundelen hun krachten in een al even verrassende als avontuurlijke reis met de stercellist.
Heel even lijkt een klassiek concert plaats te gaan vinden. De virtuoze techniek en de controle van de cello, in samenhang met de immense muzikaliteit van Adrianov, is verbluffend. Het stelt hem in staat om ook geheel solistisch aan te treden. Maar tijdens het optreden is het harmonieuze avontuur leidend. De combinatie van jazz en klassiek kent natuurlijk vele voorbeelden, maar wordt tijdens deze avond zeer boeiend voorgeschoteld. Als dan ook nog pianist Vintskevich en Nick Vintskevich solistisch hun hoogtepunten vinden is de muzikale overrompeling compleet!
De 12-koppige jazzband De Raad van Toezicht uit Arnhem is geen onbekend verschijnsel in het Nederlandse muzikale landschap. De band breekt in 2016 door en heeft gespeeld op belangrijke Nederlandse jazzfestivals, waaronder Jazz In Duketown, Music Meeting, Jazz International Rotterdam en North Sea Jazz. Ook bij DWDD heeft de formatie zich al regelmatig voor een groot (tv-)publiek kunnen manifesteren. Recent is het album '84' uitgebracht, als verwijzing naar de roman 1984 van George Orwell.
De Raad van Toezicht speelt ogenschijnlijk pakkende, laagdrempelige jazz-fusion, maar weet een eigen stempel te drukken op deze muziekvorm. De composities zijn van eigen hand en de bezetting van twaalf muzikanten is uniek en vraagt om een eigenzinnige aanpak. In Tilburg speelt de band met zijn tienen, omdat onder andere de dubbele drumbezetting ontbreekt. De smeuïge mix van vlotte jazzfunk, met stijlkenmerken uit de Caraïbische en Afrikaanse muziek en zelfs een wildwest-suspense, is retestrak en professioneel doordacht. En sterker nog: daar waar fusionmuziek ook clichématig en gladjes kan worden, musiceert De Raad van Toezicht oprecht en sprankelend! Het muzikale geloof straalt ervan af. In iedere track wordt het thema ook nog eens voorzien van spontaan, spetterend solowerk.
Klik hier voor een fotoverslag van deze festivalavond door Louis Obbens.
Cd's
Dirk Serries - 'Epithaph' (Consouling Sounds, 2018) Havens / Järmyr / Serries - 'Distant Curving Horizon. The Primal Broken Passage. Beneath The Scorching Sun' (Midira, 2018)
Opname: 16 mei 2015 Dirk Serries & Colin Webster - 'Gargoyles' (Raw Tonk, 2018)
Opname:11 juni 2017 Benedict Taylor & Dirk Serries - 'Puncture Cycle' (New Wave Of Jazz, 2018)
Opname:2 juni 2018
Dirk Serries blijft verrassen en zichzelf vernieuwen. Ook in het afgelopen jaar kwam er weer een stroom albums voorbij en meer dan ooit bewandelt Serries daarin verschillende wegen. Soms kijkt hij even terug, maar meestal vooruit met nieuwe samenwerkingsverbanden, nieuwe projecten en nieuwe muzikale uitingen. De enige constanten zijn de hoge mate van toewijding en het muzikale gevoel.
Het eerste album dat hier aan bod komt, 'Epitaph', is een terugblik naar de tijd dat Serries onder zijn alias Vidna Obmana furore maakte binnen de ambient. Waar hij alweer zo'n dertig jaar geleden mee begon. Zelf noemt hij dit album zijn zwanenzang. Terecht, want Serries' muziek is al lang niet meer te vatten onder de noemer ambient. Een en ander laat onverlet dat 'Epitaph' een mooi album is geworden. Twee schijven vol zeer sfeervolle muziek met een duistere, introspectieve kant. Wolken grijze klanknevel, ietwat druilerig. Het is perfecte muziek voor deze tijd van het jaar.
Drie andere albums bevatten samenwerkingen, iets wat we bij Serries steeds vaker tegenkomen. De muzikale stijl van de albums is sterk gekoppeld aan zijn muzikale partners, maar de handtekening van Serries blijft herkenbaar. Op 'Distant Curving Horizon. The Primal Broken Passage. Beneath The Scorching Sun' horen we allereerst Tomas Järmyr. Deze Scandinavische drummer zijn we al eerder tegengekomen; Serries werkt met hem samen in zijn projecten Yodok III en The Void Of Expansion. Op dit album krijgt het duo versterking van een tweede gitarist, Eirik Havnes, waar Serries niet eerder een album mee opnam, maar die wel samenwerkte met Järmyr. Er zitten ambient-elementen in dit album dat bestaat uit slechts één lang stuk, maar het geheel is steviger en naast de invloed van ambient horen we hier ook elementen uit krautrock, postrock, free jazz en noise voorbij komen. Dat alles in een coherente, mix. Mooi is het spel van de twee gitaristen, volledig in elkaar verstrengeld tot één stroom van geluid, terwijl Järmyr met zijn slagwerk een extra spannend element inbrengt.
Het meest jazz is 'Gargoyles', dat Serries opnam met saxofonist Colin Webster, inmiddels ook een vaste waarde in het Serries-universum. Zeventien korte stukken kent het album, waarin de twee musici ons trakteren op even zoveel creatieve klankerupties, waarin de instrumenten zelden op de conservatieve wijze worden bespeeld. Regelmatig, bijvoorbeeld in 'Grotesque' en 'Throne' knettert het daarbij behoorlijk, laat Serries zijn gitaar vervaarlijk janken en zoekt Webster op zijn bariton het duistere laag.
Net zo experimenteel en vrij klinkt 'Puncture Cycle', dat Serries opnam met altviolist Benedict Taylor en dat net is verschenen op Serries' eigen label New Wave Of Jazz. Twee snaarinstrumenten die op allerlei verschillende manieren worden bespeeld: er wordt getokkeld, over de snaren gestreken en aan de snaren getrokken, en ook de klankkasten maken hier een onlosmakelijk onderdeel uit van het muzikale proces. Een overvloed dus aan schurende, krakende, knetterende klanken, bijeengehouden door een enkel akkoord. Spannend en enerverend tot de laatste minuut.
Wie de twee laatste cd's van deze bespreking, 'Gargoyles' en 'Puncture Cycle', vergelijkt met Serries' vroege werk onder zijn alias Vidna Obmana hoort een wereld van verschil. Je kunt bijna niet geloven dat dit van een en dezelfde musicus is. Het tekent Serries' veelzijdigheid.
Cd
Knalpot - 'Dierendag' (Clean Feed, 2018)
Opname: augustus 2017
Zoek het woord 'knalpot' op in het Van Dale en je krijgt 'systeem van schotjes in de uitlaatpijp van een motor, waardoor het uitlaatgas wordt gedwongen een lange weg af te leggen'. Een ander woord is 'knaldemper'. Mooi, maar niet compleet. Knalpot is ook 'een Nederlands, zeer experimenteel muziektrio dat muziek maakt dat soms veel wegheeft van het geluid van dat motoronderdeel'. 'Dierendag' heet de nieuwe schijf die onlangs verscheen bij het Portugese Clean Feed.
We beginnen met 'Effe Zitte' en wie denkt dat het er dan rustig aan toegaat, komt bedrogen uit. Drummer Gerri Jäger beukt ons in een zwaar ritme uit onze stoelen, terwijl we verder getrakteerd worden op een enerverend elektronisch voortgebracht klanklandschap, waarin naast Jäger gitarist Raphael Vanoli en geluidskunstenaar Sandor Caron participeren. Het is sinds het naamloze dubbelalbum van een decennium geleden het handelsmerk van deze heren: muziek die het beste valt te omschrijven als een mix van jazz, rock, dance, funk en wat er al niet meer voorbijkomt. Belangrijker dan waar het vandaan komt, is waar het toe leidt. In het geval van Knalpot is dat muziek die je als luisteraar in beweging brengt. 'Indianerwurst' is dan ook flink gekruid.
In 'Fifteen Again' gaat het er iets rustiger aan toe - met een beetje goede wil is dit een ballad te noemen. In ieder geval horen we hier uitgebreid Vanoli op gitaar aan het werk, ingebed in het ritmische spel van Jäger. In het titelstuk, 'Dierendag', is de invloed van een wirwar aan hedendaagse dance hoorbaar. Het ritme is loom, de klanken doen industrieel aan en de associatie met dierendag is ver te zoeken. De meeste dieren slaan bij deze muziek waarschijnlijk meteen op de vlucht.
'Effe Ligge' klinkt dromerig en Knalpot trekt hier qua elektronica alles uit de kast om een relaxte sfeer te creëren. Eindelijk kun je je een keer mee laten voeren op een rivier van klanken. En ja, dat gaat het best liggend. In afsluiter 'Erwin And Mitch' gaan nog één keer alle schuifjes open en worden we andermaal getrakteerd op een zeer dansbare track vol vreemde geluiden, aangevuurd door Jägers slagwerk, met een stevig, bijna metal-achtig intermezzo.
'Dierendag' dus, een album voor creatieve en innovatieve geesten.
Concert
Ravitz zoekt en verbindt!
Ziv Ravitz 'No Man Is An Island', vrijdag 14 december 2018, Bimhuis, Amsterdam
Mensen zijn per definitie afhankelijk van elkaar: No man is an island. Deze uitdrukking is een citaat uit John Donne's gedicht 'Devotions' en stamt uit 1624. Niemand is een eiland, want iedereen staat altijd in verbinding met de omgeving. Deze inmiddels spreekwoordelijke uitdrukking is de inspiratie voor dit muzikale project van meesterdrummer Ziv Ravitz.
Ravitz groeit op in Israël en speelt al op dertienjarige leeftijd professioneel in zijn geboortestad Be'er-Sheva en in Tel Aviv. Bevlogen als hij is, spaart Ravitz een kapitaal bij elkaar om naar de muziekschool in Berklee te gaan. Na zijn afstuderen in 2004, met als verdieping Jazzcompositie, verhuist Ravitz naar Brooklyn NY, het jazzmekka van de vrije, progressieve muziek. Vrij snel maakt hij deel uit van het Lee Konitz Quartet, waarna zijn status rijst. Hij drumt jarenlang bij Shai Maestro en tourt met vernieuwers, van Kurt Rosenwinkel tot Tomasz Stanko en van Omer Klein tot Mark Turner. Inmiddels is Ziv Ravitz een vaste waarde in het kwartet van trompetvirtuoos Avishai Cohen. Al eerder heeft de Israeliër als leider een plaat opgenomen, 'Images From Home' uit 2007. In 2019 staat het album 'No Man Is An Island' op de nominatie om te worden uitgebracht.
In een opvallend matig bezet Bimhuis wordt de muziek van 'No Man Is An Island' in trioverband gepresenteerd. Naast de bandleider speelt Will Vinson op saxofoon en Fender Rhodes en Nir Felder op elektrische gitaar. Het trio komt traditioneel en voorzichtig uit de startblokken. In de openingsnummers blijft het trio lyrisch en weemoedig dichtbij de melodie. In de titeltrack schuwt het trio het avontuur echter niet. In eerste instantie zijn er ijzige klanken uit de altsax, vervolgens neemt de dynamiek toe door een bassample en vooruitstuwend drumwerk en ontstaat een funky ritme. De gitaar valt in en even later een sample van een menselijke stem. Hierin wordt een statement gemaakt voor menselijke verbinding. Het trio maakt pas op de plaats met een vertraging en accelereert daarna naar een apotheose met veel vervormde gitaarsounds.
"Het is moeilijk om te definiëren wat jazz tegenwoordig is", heeft Ziv Ravitz aangeven in een interview met Drummersworld. "Uiteindelijk is het de geest waarin alles mogelijk is." Titeltrack 'No Man Is An Island' is dan ook exemplarisch. Gedurende één lange set, soms zonder onderbreking, dendert de trein door. Sferische muziek met nadruk op melodie en bij vlagen abstract door de spaarzame inzet van samples. Ravitz is allesbehalve een klassieke drummer en niet alleen een bewaker van tijd en ritme. Hij gaat veelal energiek en inventief op zoek naar het leggen van muzikale verbintenissen met zijn medespelers. Ingewikkelde grooves en het bevlogen zoeken naar muzikale inzet van percussie vormen zijn handelsmerk.
Twee keer grijpt Ziv Ravitz terug naar sleutelstukken uit het verleden. De eerste keer door het spelen van de zwierige compositie 'Cinema G' van Shai Maestro ('The Road To Ithaca'), door Ravitz zelf ook op de plaat gezet ('Images From Home'). In de toegift gaat de drummer verder terug in de tijd. In het als uiterst complex aangeschreven 'Gaspard De La Nuit' uit 1908 interpreteert het trio op fabelachtige wijze een deel uit het drieluik voor piano van Maurice Ravel. Het trio, zonder bas en piano, toont niet alleen lef en risico, maar is met een open mind op zoek naar nieuwe muzikale wegen en oplossingen.
Klik hier voor foto's van dit concert door Louis Obbens.
Cd
Martin Fondse - 'Many Faces Of Jazz' (Rollercoaster, 2018)
Opname: 6 december 2017
Martin Fondse kreeg vorig jaar, op 6 december, de Buma Boy Edgar Prijs uitgereikt. Traditioneel in het Amsterdamse Bimhuis. Hij nodigde een keur aan gasten uit voor dit concert, wie zou dat niet doen, en besloot aansluitend om dit gedenkwaardige concert op zo'n zilverkleurig schijfje uit te brengen. 'Many Faces Of Jazz' heet het desbetreffende album. En nu hij de plastiek onlangs overdroeg aan Jasper van 't Hof, is het een goed moment om hem nog eens even onder de aandacht te brengen.
Harmonieuze bigbandjazz is het handelsmerk van Fondse, maar dan wel gekruid met dwarse momenten, zoals die schreeuwende saxsolo van Mete Erker direct in de opener, 'Introduction To Poetry', waarin we ook direct de beide vaste zangeressen, Sanne Rambags en Anna Serierse, mogen verwelkomen. Fondse zelf is uitgebreid solo te horen aan het begin van 'Paraiso', een nummer dat net zo zuidelijk klinkt als de titel suggereert, op een vibrandoneon, een soort melodica - u weet wel, zo'n toetsenbord dat bediend wordt door op een slangetje te blazen. Aansluitend horen we een van de speciale gasten tijdens dit concert, Eric Vloeimans, in een voor hem kenmerkende warmbloedige en zeer melodieuze solo.
De titel 'Many Faces Of Jazz' belooft veelzijdigheid. Welnu, die belofte doet Fondse gestand. In 'Introduction To Tomorrow Eyes' en het eropvolgende 'Tomorrow Eyes' laat hij bijvoorbeeld horen dat jazz ook zeer subtiel en fragiel kan klinken, als een soort kamermuziek. We horen hier een andere gast van deze avond, harpist Remy van Kesteren, naast klarinettist Claudio Putin, die een meester in het fragiele genoemd kan worden en een solopartij van zangeres Serierse. De titel leeft ook voort in 'Zovele Jazz Gezichten | Many Faces Of Jazz', waarin we schrijver Kees van Kooten horen, die Nederland jarenlang samen met Wim de Bie op zondagavond aan de buis gekluisterd hield. Na Van Kootens monoloog, met een soort klankmist begeleid, komt het orkest op stoom, wat leidt tot een lyrische uitbarsting van klanken in 'Gloria'. Rambags horen we uitgebreid haar stemkunsten etaleren in 'Walking Across The Atlantic', na een gedicht van Van Kooten. Krachtig en breekbaar tegelijk, met op de achtergrond de sereen klinkende harp van Van Kesteren en de creatieve percussie van Dirk Peter Kölsch.
De link met wereldmuziek vinden we in het stemmige 'O Silencio Das Estrelas'. Als gast nodigde Fondse de Braziliaanse zanger Osvaldo Lenine Macedo Pimentel uit, beter bekend onder zijn artiestennaam Lenine. Maar ook Vloeimans is hier weer van de partij met zijn vloeiende trompetspel. Afsluiten doen we met een drietal in elkaar verweven composities: 'Karanvansarai 4', 'Psalm' en 'Meditation'. Prachtige introspectieve stukken, de perfecte afsluiting van deze avond. Die we dankzij Fondse nog vaak kunnen herbeleven.
Festivals genoeg tegenwoordig, het hele jaar door. Eentje valt daarbij altijd extra op, met name door de ongewone keuze om tussen kerst en nieuwjaar te gaan zitten. Paul van Kemenade's Stranger Than Paranoia doet het echter al voor de 26ste keer. Beginnend voor de kerst, op 23 december in Paradox, Tilburg, op 24 december in Brebl, Nijmegen (hetzelfde programma als dat in Tilburg), om dan na kerstmis nog drie dagen door te gaan in Tilburg.
Grote en bekende namen ontbreken dit jaar, maar dat wil niet zeggen dat er geen prima acts tussen zetten, waarbij ook dit jaar Van Kemenade weer een dwarsdoorsnede van de jazz biedt. De saxofonist trapt zelf af op 23 december met Van Kemenade's Hammond Sandwich met twee organisten, Carlo de Wijs en Arno Krijger - vandaar de naam - en naast Van Kemenade trompettist Jeroen Doomernik. Aansluitend vinden we het vrij traditioneel musicerende Russische trio Vintskevich - Andrianov - Vintskevich, gevolgd door het jonge hippe De Raad van Toezicht, een bigband die een aantrekkelijke mix van jazz en funk brengt.
Op 27 december gaan we verder met drie acts uit Italië. Allereerst het Nicola Fazzini & Alessandro Fedrigo XY Quartet (foto). Zij brengen een vrij experimentele mix van jazz en gecomponeerde muziek, waarbij naast het experimentele geluid de bezetting opvalt: saxofoon, vibrafoon, basgitaar en drums. Pianist en accordeonist Antonello Salis is iemand die eveneens het experiment opzoekt in zijn mengeling van jazz en volksmuziek. Zijn ritmische, energieke en bedwelmende klanken voeren de luisteraar mee naar een andere wereld. Gitarist Francesco Diodati kennen we van zijn samenwerking met trompettis Enrico Rava. Op Stranger Than Paranoia komt hij met zijn eigen kwintet, Yellow Squeeds. Poëtische jazz is een etiket dat we hier zo op kunnen plakken, waarbij ook hier weer de bezetting opvallend is: trompet, trombone, tuba, drums en gitaar. Met name de aanwezigheid van de tuba geeft een extra dimensie aan dit eigenzinnige kwintet.
Op 28 december maken de Polen hun opwachting. Al sinds decennia komt daar bijzondere jazz vandaan, die we hier vrijwel nooit horen. Van Kemenade biedt ons een interessante staalkaart. Wat te denken van Grzegorz Karnas Formula. Karnas is een stemkunstenaar en perfomer die hele dialogen aangaat met zijn medemusici en het publiek. In het Pools, in het Chinees en middels de meest vreemde klanken. Een meer dan interessante artiest. Krzyszstof Kobylinski, die een solo-optreden zal verzorgen, is een van de meest gezaghebbende Poolse pianisten van dit moment. Zijn stijl is neoklassiek met een vleugje jazz. Hier dus melodieuze, lyrische pianomuziek van een hoog niveau. Laboratorium, dat deze avond mag afsluiten, maakt muziek aan het andere einde van het spectrum. Zij laten de fusion van de jaren 70 en 80 herleven.
Op de laatste avond, die van de 29ste, ontmoeten allereerst tenorsaxofonist Gerd Dudek en pianist Stefan Heidtmann elkaar. Hun muziek is ontwapenend en intens, geschikt voor liefhebbers van ECM Records en aanverwante stromingen. Aansluitend is er een tweede ontmoeting, die tussen stemkunstenares Sanne Rambags en Cappella Pratensis. Dat wordt bijzonder aangezien Cappella Pratensis zich heeft gespecialiseerd in de zangkunst van de renaissance en zodoende in Paradox een vrij onbekende verschijning is. Afsluiten mag het Jazz Orchestra Of The Concertgebouw met wat ongetwijfeld weer een gloedvolle show gaat worden.
Cd
Mars Williams - 'Mars Williams Presents An Ayler Xmas, Volume 2' (Soul What, 2018)
Opname: 14 & 18 december 2017
Heeft u de kerst-cd's al tevoorschijn gehaald? Begin dit jaar, de cd's waren inmiddels al weer opgeborgen, tipten we u over een wel heel bijzonder exemplaar: 'Mars Williams Presents An Ayler Xmas', waarop saxofonist Mars Williams met de fine fleur van de Chicago-scene het werk van Albert Ayler koppelt aan kerstliedjes. Heiligschennis, natuurlijk, maar wel heel origineel.
Inmiddels is deel 2 verschenen, met meer opnames van het concert in Chicago, aangevuld met opnames gemaakt in Wenen met plaatselijke musici. Want dat is het leuke van dit project: Williams reist ermee rond, overal spelend met plaatselijke musici. Ook deze maand weer, waarover onderaan deze recensie meer.
Eerst maar naar de muziek. Beginnen doen we met een heerlijk melige en tegelijkertijd ontregelende 'Xmas Medley', opgenomen in Chicago, met een woest spelend blazerstrio: Williams op sax, Josh Berman op cornet en Brian Sandstrom op trompet. En dan die solo van trombonist Jeb Bishop die erop volgt, terwijl de ritmetandem maar voortjakkert. Zo hoorde u uw favorieten nog nooit.
'O Tannenbaum / Spirits / 12 Days of Xmas' treffen we op dit album voor een tweede keer. Op 'Volume 1' stond de Chicago-versie, op 'Volume 2' vinden we de opname uit Wenen, met dus op Williams na een volledig andere bezetting. Leuk is de zang van Christof Kurzmann, die normaal netjes achter zijn elektrische apparaatjes zit, in een ontwapenende versie van 'O Tannenbaum', meeslepend begeleid door de rest van het kwintet. Het loopt over in een zeer energieke versie van Albert Aylers 'Spirits', met zijsprongetjes naar de dennenboom, dat dan weer wel. Het mondt uit in een oeverloze allegorie op dit winterfeest, gevolgd door een overweldigende solo van Williams op tenorsax. Piepend, krakend, maar met een grenzeloze intensiteit.
Met 'Love Cry / Christmas Wrapping' zijn we weer terug in Chicago. Williams horen we hier op sopraansax, al even intens blazend als in Wenen. Verder stoomt het hier op volle kracht voort op een geweldig ritme. En dan 'Carol Of The Drum', met wederom dat blazerskwartet. Dat emotionerende van het origineel zit erin, maar dan zonder die sentimentaliteit. En geweldig zoals in deze medley 'Bells', 'O Come Emmanuel' en 'Joy To The World' worden vormgegeven. Explosief is hier het einde: de donkere dagen voor kerst, zullen we maar zeggen.
Terug naar Wenen. Afsluiten doet de cd met 'Universal Indians' van Ayler, gekoppeld aan - schrik niet - 'We Wish You A Merry Christmas' en dan ook nog gezongen door Kurzmann. Ja, het schrikt de puristen af, we begrijpen het. Maar dit is wederom zo goed gedaan dat we het Williams en de zijnen wel kunnen vergeven. Dus nog op zoek naar een origineel cadeau voor onder de boom?
Mars Williams staat ook dit jaar weer in het Amsterdamse Bimhuis met dit project. Op zondag 23 december speelt hij met Eric Boeren (cornet), Wolter Wierbos (trombone), Jonas Cambien (piano/synthesizer), Wilbert De Joode (contrabas) en Frank Rosaly (drums).
Evenement / Concert / Jazzradio
Eén groot feest
Uitreiking Buma Boy Edgar Prijs aan Jasper van 't Hof, donderdag 6 december 2018, Bimhuis, Amsterdam
Een dag na pakjesavond vierde de 71-jarige Jasper van 't Hof zijn eigen feestje ter gelegenheid van het ontvangen van de Buma Boy Edgar Prijs 2018. Hoewel er velen zijn die vinden dat deze erkenning veel te laat komt, heeft Van 't Hof daar zelf totaal geen probleem mee. Dat hij er niettemin heel erg blij mee was, was de hele avond goed zichtbaar. Met groot plezier en enthousiasme leidde hij het feestelijke programma dat hij zelf had samengesteld. Daaruit bleek trouwens ook dat de pianist muzikaal gezien vooral vooruit kijkt. Wie verwachtte dat het een heerlijk avondje terugkijken werd, kwam bedrogen uit. Er was veel nieuw werk te horen, alleen in de laatste set werd eens heerlijk teruggegrepen op het rijke verleden.
En... tijdens de uitreiking van de award door oude strijdmakker Pierre Courbois kwamen de mooie verhalen en anekdotes voor de dag, dat wel. De heren konden niet ophouden met verhalen vertellen en de organisatie werd zichtbaar zenuwachtig in verband met het tijdschema. Het zou kostelijke tv opleveren als dit nog eens dunnetjes overgedaan kon worden. Oude en nieuwe beelden van het uitgebreide en veelzijdige oeuvre van Van 't Hof werden gelardeerd met dit soort mooie verhalen.
De opening was ijzersterk met Four Horns & Piano met Van 't Hof op piano, Tineke Postma en Paul van Kemenade op altsaxofoon, Dick de Graaf op tenor en Ilja Reijngoud op trombone. In het sublieme samenspel en de diverse solo's werd ook duidelijk hoezeer Van 't Hof gewaardeerd wordt. De groep speelde de sterren van de hemel voor 'hun' Jasper.
Het meer experimentele stuk dat Van 't Hof samen met kompaan van het eerste uur Pierre Courbois op drums speelde, liet een heel andere kant van hem horen. En ook hier was de interactie en het wederzijdse respect voelbaar.
Voor het eerst kregen we ook Jasper van 't Hof in een klassiek jazztrio te horen, met naast de laureaat op piano Stefan Lievestro op bas en pedal steel gitaar en de jonge Jamie Peet op drums. Het legde weer een heel ander accent in zijn rijke oeuvre bloot en toonde nogmaals aan dat Van 't Hof nog steeds bruist van nieuwe ideeën en initiatieven.
Zoals gezegd werd het officiële deel van de prijsuitreiking door Courbois en Van 't Hof volledig naar hun hand gezet met mooie verhalen. Iets wat doorgezet werd in het interview na de pauze.
Het sterke slot van de avond werd ingevuld door B.E. History Band, met naast Van 't Hof Aldo Romano op drums, Philip Catherine op gitaar, Tony Lakatos op saxofoon en Stefan Lievestro op contrabas.
Het hele programma leverde het sluitende bewijs dat de toekenning van deze prijs volledig op zijn plaats is.
Klik hier voor foto's van de uitreiking en de concerten door Cees van de Ven.
Deze avond is terug te luisteren via Bimhuis Radio:
Concert
Daar waar het allemaal begon
Rogier Telderman solo, zondag 2 december 2018, Huiskamerconcert, Bavel
Een huiskamerconcert heeft altijd iets bijzonders. Met rond de 20 luisteraars in een vrij kleine ruimte, geschaard rond de musicus, intiemer kan niet. Maar dit huiskamerconcert was wel heel bijzonder, zowel voor de musicus in kwestie, pianist Rogier Telderman, als voor de luisteraars. Niet alleen in kleine setting deze zondagmiddag, maar ook nog eens bij zijn ouders thuis. Aan de piano waar het allemaal begon sinds hij op zijn achtste muziekles nam.
Maar niet getreurd voor de velen die er niet bij konden zijn, Telderman is aan een serie huisconcerten bezig, niet allemaal bij pa en ma thuis, maar bij iedereen die hieraan mee wil doen en in het bezit is van een beetje redelijke piano. Hij noemt het project 'miniatures'. Voor eenieder die zich wil laten verrassen, want ter plekke beslist Telderman pas wat hij gaat spelen. Zo koos hij er deze zondag voor om stukken van het hier ook besproken album 'Contours', dat hij in 2014 uitbracht, te spelen. Bijzonder, want het betreft hier een album voor trio, naast Telderman horen we bassist Guus Bakker en drummer Tuur Moens.
Maar de stukken, alle van Teldermans hand, doen het wonderwel voor solo piano. Voor wie deze pianist nog niet kent: Telderman is geen jazzpianist pur sang, daarvoor houdt zijn muziek te veel het midden tussen jazz en klassiek. Deze man is vooral een lyricus, met een groot gevoel voor harmonie en melodie. Wegdromen lukt dan ook regelmatig uitstekend, tot het moment dat hij de dynamiek erin gooit. 'Sketch' en het niet op het album voorkomende 'Baptism' zijn dan ook typische Telderman-stukken, composities met een aanstekelijke en bewegelijke melodie die zich vastzet in je hoofd. En vooral in 'Baptism' laat onze pianist het swingen.
'Song For AC', waar zowel het album als deze middag mee opent, is wat minder strak. Het begint subtiel, met afgewogen noten, waarna Telderman in het diepe springt met stomend, overrompelend spel, waarin we duidelijk die twee eerdergenoemde invloeden, die van de klassieke pianomuziek en de jazz, terughoren. Soms klinkt het ritmisch, de lage noten spelend met de linkerhand, soms wat meer tegendraads. Op andere momenten overheerst de verstilling en klinkt zijn spel contemplatief. De noten krijgen dan de tijd om uit te waaien. En klinkt het snelle deel dat volgt opvallend klassiek, in het langzame deel dat volgt kruipt de jazz weer naar binnen. In 'On A Tuesday' overheerst de jazz eveneens, mooi ook hoe hij hier het poëtische, melodische patroon langzaam uitbouwt, een stuk met een bluesgevoel.
'Strange Place' valt op doordat Telderman een deel van de hamers heeft afgedekt, zodat de resonantie wordt onderdrukt. Door slechts een deel van de hamers af te dekken ontstaat er een mooi contrast. Knap ook hoe hij ook in dit aanvankelijk zeer rustige stuk gaandeweg de dynamiek weer naar binnen weet te brengen.
Het volgende huiskamerconcert vindt op 27 januari plaats in Berkel-Enschot. Voor reservering klik hier. Wilt u dat Rogier Telderman bij u een huiskamerconcert geeft? Stuur dan een mailtje naar miniatures@rogiertelderman.com.
Cd
