Concert / Evenement
Een happening in Gersloot
Duo Han Bennink-Terrie Ex met Anneke Verstegen en Emma Fischer, zondag 13 november 2022, Tripgemaal, Gersloot

Het uit 1876 daterende Tripgemaal in het vlek Gersloot, Friesland is een goed bewaard cultureel geheim waar tentoonstellingen, performances en concertjes worden georganiseerd. Of liever: werden georganiseerd. Want de organisatoren, de familie Mercuur, trekken weg, maar het is naar verluidt de bedoeling dat de nieuwe uitbater op min of meer vergelijkbare voet doorgaat. Afwachten dus.

Het optreden van het duo Bennink-Ex ("we gaan lawaai maken") plus de kunstenaressen Anneke Verstegen en Emma Fischer was zo'n beetje de zwanezang. En die zwaan ging behoorlijk tekeer. Want als de machinist destijds de knallen had gehoord waarmee de slagwerker ons op zijn aanwezigheid attendeerde, zou het al te laat zijn geweest om de imposante pompen (Louis Smulders en Co., Utrecht 1906 en de Gebr. Stork & Co., Hengelo 1926) nog te redden. Het optreden werd dan ook met een orgie van pure decibellen geopend, waarna rustiger vaarwater werd bevaren met de gitaar van Terrie Ex in de hoofdrol. Daarbij is het goed voor ogen te houden dat elke denkbare vallende speld in de betegelde ruimte van 20 bij 20 met haar hoge nok kon worden gehoord.

Na de pauze trad het duo Verstegen en Fischer aan om geïnspireerd door de muziek kunstwerken te vervaardigen. Helemaal 1960 en Allen Kaprow en John Cage (en 1962 en Simon Vinkenoog en Open Het Graf). Verstegen zette met snelle felle vegen houtskool een antropomorfe figuur op het doek, terwijl Fischer met krijt een verticale muzikale taal liet opbloeien.

Jammer wanneer dit soort happenings niet langer zouden happenen.

Foto's: Hammie van der Vorst

Labels: Anneke Verstegen, concert, Emma Fischer, Han Bennink, happening, Terrie Ex

(Eddy Determeyer, 28.11.22) - [print] - [naar boven]

Tijdens twee concerten in het kader van November Music 2022 kwamen jazz en hedendaags gecomponeerd op mooie wijze samen. Accordeonist Rik Cornelissen, pianist Jeroen van Vliet, altviolist Oene van Geel en bassist Dion Nijland schreven ieder een stuk voor het project 'From Within, From Without', ieder stuk passend bij een schilderij als onderdeel van een kunstroute. De vier musici voerden het samen met altsaxofonist Miguel Boelens uit in de Azijnfabriek. 's Avonds was het de beurt aan Steve Coleman, die op verzoek van het Amstel Quartet de compositie 'Was Ankh Djed' schreef en het samen met de vier blazers van dit kwartet ook uitvoerde.

Van Vliet schreef 'Panta', een mooi verstild stuk, helemaal in de traditie van deze pianist. Prachtig ook hoe hij hier de klank van piano en accordeon met elkaar verweeft tot een geheel. Bijzonder is de sterk ritmische frase net iets voorbij de helft, waarin Van Geel laat horen ook te kunnen drummen. Zittend op een cajon geeft hij met zijn handen een flitsende solo, terwijl hij met zijn linkervoet een tamboerijn bedient. Het typische Van Vliet-geluid horen we nog wat verderop, in een mooie triopassage van piano, contrabas en altviool, in de klassieke traditie. Nijlands 'We Are In This Together' vangt aan met een boeiend patroon op de piano, de opmaat tot een melodie die klinkt als een langzame dans. Steeds verder bouwen de musici het stuk uit, maar het is vooral Buelens die hier excelleert. Mooie dynamische frases verderop van Van Vliet en Van Geel, wederom op zijn 'kistje'. 'Shelter' van Cornellissen begint uiterst fragiel, met klassieke klanken tussen de noten van het trio accordeon, altviool en contrabas. Verderop valt de solo van Van Vliet op, met die voor hem zo typische fluwelen klank. Als Nijland en Buelens aansluitend aanhaken, horen we ineens klassiek in jazz omslaan. Krachtig spel zet de toon, tot het stuk uiteindelijk al even subtiel eindigt als dat het begon. Van Geel begint zijn 'Been Seen By What You Are Seeing' uiterst dynamisch, wederom gezeten op zijn cajon. Gaandeweg neemt het tempo wat af en krijgen Nijland en Van Vliet ruim baan, waarbij die eerste opvallend zangerig klinkt. Mooi ook hoe verderop eerst Buelens en dan Cornelissen de melodie vormgeven.

Zo lang als het Amstel Quartet bestaat, leeft bij de vier saxofonisten reeds de wens om iets te doen met componist en altsaxofonist Steve Coleman. Dankzij November Music, waar Coleman al eerder optrad, lukte het dit jaar. Voor zowel het kwartet als voor Coleman bijzonder, met name ook omdat die laatste, naar hij zelf aan het eind van het concert zegt, gewend is te schrijven voor musici die hij kent, waarbij hij rekening houdt met hun persoonlijkheid. Terughoren doen we het niet aan dit boeiende, uit vier delen bestaande 'Was Ankh Djed'. Het eerste deel is vrij minimalistisch van opzet en Coleman zet zijn vier mede blazers hier vooral in de begeleidende rol, terwijl hij zelf kiest voor de vrij abstracte melodie. Maar hoe abstract ook, hier valt toch ook gelijk de complexe ritmiek op, die zo kenmerkend is voor Coleman. In het tweede, vrij rustige deel speelt het kwartet unisono lijnen, waar Coleman een al even serene melodie overheen legt. Vanaf het derde deel wordt de structuur complexer en gaan de vijf blazers meer gelijk op. Mooie polyritmische patronen ontvouwt Coleman hier, waarin hijzelf regelmatig in de lead is, maar ook de diverse leden van het kwartet soms naar voren stappen. Bijzonder is ook de zeer stuwende, ritmische passage in het vierde deel.

Foto's: Louis Obbens

Labels: Amstel Quartet, concert, Dion Nijland, festival, Jeroen van Vliet, Miguel Boelens, november music, Oene van Geel, Rik Cornelissen, Steve Coleman

(Ben Taffijn, 26.11.22) - [print] - [naar boven]

Labels: Bill Frisell, Brad Mehldau, festival, Joshua Redman, Lady Blackbird, rockit

(Maarten van de Ven, 24.11.22) - [print] - [naar boven]

Na jaren van tegenvallende financiële resultaten heeft het bestuur van de Stichting Doctor Jazz met pijn in het hart moeten besluiten om na 60 jaar te stoppen met het uitgeven van het Doctor Jazz Magazine, het oudste jazztijdschrift van Nederland. Tevens gaat de stekker uit de jaarlijkse Doctor Jazzdagen met de bijbehorende jazzmarkt voor verzamelaars.

De Stichting Doctor Jazz wordt niet opgeheven en zal met een afgeslankt bestuur blijven bestaan. Ook de Doctor Jazz-website blijft gehandhaafd, dit in verband met de verkoop van de Doctor Jazz cd-producties, het enige onderdeel dat niet met verlies draaide, mede door de sponsoring, donateurs en voor deze tijd redelijke verkoopcijfers.

Het besluit zal voor sommige liefhebbers als een verrassing komen, maar wie de laatste Doctor Jazz Dag heeft bezocht moet zijn geschrokken van de lage opkomst en de hoge gemiddelde leeftijd. Het Doctor Jazz Magazine heeft al jaren te maken met een dalend aantal abonnees. Aan de kwaliteit van het magazine heeft het niet gelegen, aldus bestuurslid Sam Verbeek, wel aan de vergrijzing en een desinteresse van de media en het jongere publiek voor classic jazz en jazzmuziek in het algemeen, waarbij dan geldt dat onbekend ook onbemind maakt. Pogingen om het tij te keren bleven helaas zonder veel succes.

Labels: Doctor Jazz Magazine, nieuws

(Maarten van de Ven, 22.11.22) - [print] - [naar boven]

Jazzzangeres Fleurine pleit voor een divers klimaat en een urgente terugkeer van jazz, geïmproviseerde en wereldmuziek op onze publieke radio. "Om Bird te quoten: Now's the time!" Draai om je oren steunt haar pleidooi van harte en roept iedereen die het ermee eens is op 'in de pen' te klimmen en een protestbrief te sturen naar de NPO via het speciale mailadres protest@bimpro.nl.

"In de vijftig jaar dat de Beroepsvereniging van Improviserende Musici (BIM) bestaat werden in Nederland binnen negen conservatoria afdelingen opgericht voor jazzmuziek. Voor circa driehonderd jaarlijks afstuderende jazztalenten, en al hun voorgangers, bestaan geen uitzendmogelijkheden meer op de nationale radio als de plannen van zendermanager Simone Meijer doorgaan om Radio 4 om te dopen in 'NPO Klassiek'.

Steevast worden publieke gelden ingezet om klassieke muziek te ondersteunen. Maar al decennialang studeert in Nederland circa 50 procent van de conservatoriumstudenten af in jazz, wereldmuziek en andere richtingen. Dat de Nederlandse Publieke Omroep nul procent jazz vertegenwoordigt in het aanbod is dus niet te rechtvaardigen. Het is bovendien pure kapitaal- en talentvernietiging.

Jazz is actueel en herbergt een heterogeen publiek. Jazzmuziek inspireert en beïnvloedt al 100 jaar lang alle mogelijke muziekstijlen, van rock tot hiphop, r&b, funk, disco tot drum & bass en dance.

Genieën als John Coltrane, Miles Davis en Duke Ellington hebben een onuitwisbare plek in de ontwikkeling van de internationale muziekgeschiedenis, zoals in voorgaande eeuwen genieën als Mozart, Bach, en Beethoven. Meijer zei in de Volkskrant dat de "andere vijf stations" zich mogen richten op muziek van "pakweg de laatste honderd jaar". Echter ook daar is voor geïmproviseerde muziek nergens plek. Dit is een enorme verschraling van ons muzikale landschap en ons culturele erfgoed. Zowel makers als het publiek zijn een afspiegeling en onderdeel van de Nederlandse maatschappij die we terug horen te zien bij de NPO. Nederland heeft een uniek stempel gedrukt op de ontwikkeling van de mondiale jazz, met name de door de ontwikkeling naar hedendaagse improvisatiemuziek.

De publieke omroep heeft een andere functie dan de commerciële oproepen en dient tegenwicht te bieden met een educatieve en veelzijdige programmering, die past in het maatschappelijk beeld van Nederland. Het belastinggeld dat erheen gaat is immers van ons allen; die diversiteit moet dus terug te vinden zijn op de nationale radio. Met de komst van 'NPO Klassiek' en de voorgenomen verwijdering van jazz uit het muzikale aanbod worden overwegend witte landgenoten op voornamelijk witte, mannelijke componisten uit voorgaande eeuwen getrakteerd. En dat terwijl veel jazzmuziek inmiddels zelf 'klassieke' muziek is geworden, maar dan van multiculturele herkomst.

Meijer claimt dat "de helft van de luisteraars" de radio uitzet als ze jazz horen. Heeft ze gefundeerd onderzoek waarvan wij deelgenoot kunnen worden? En hoe zit het dan met de andere helft?

Anno 2022 zou je van de publieke omroep mogen verwachten dat ze wellicht een beleid zou voeren waarbij diversiteit bovenaan de agenda staat, zonder cultureel racisme. Ik pleit voor een divers klimaat en een urgente terugkeer van jazz, geïmproviseerde muziek en wereldmuziek op de publieke radio."

Fleurine Verloop is jazzvocalist en voorzitter van de Beroepsvereniging Improviserende Musici.

Illustratie: Cyprian Koscielniak / Foto: Jaap Kroon

Labels: actie, BIM, Fleurine, pleidooi

(Maarten van de Ven, 20.11.22) - [print] - [naar boven]

Onlangs kwam hier bassist Petter Eldh voorbij, als lid van de Gard Nilssen Acoustic Unit, maar ook naar aanleiding van zijn concert met Christian Lillinger op het FAQ Festival. Hij is echter ook te horen op het eveneens bij ECM Records verschenen 'Vermillion', samen met pianist Kit Downes en drummer James Maddren. Van Downes ligt er hier echter nog meer. Met bassist John Edwards en drummer Andrew Lisle maakte hij voor Raw Tonk 'Multi-Directional' en met celliste Lucy Railton creëerde hij voor SN Variations 'Subaerial'.

Bevatte 'Elastic Wave', het album van Gard Nilssen vooral composities van Nilssen en Rolingheten, dit 'Vermillion' bestaat vooral uit stukken van Eldh en Downes. En van die eerste horen we ook weer een andere kant, want speelt op 'Elastic Wave' ritme een grote rol, op 'Vermillion' is dat veel minder het geval. Sterker nog, als we kijken naar de drie eerste stukken, alle drie van Downes, dan bemerken we dat ze ook qua melodie weinig houvast bieden. Het zijn diepgravende abstracties die we hier horen, waarbij alle instrumenten een ongeveer even belangrijke plaats innemen. En toch weet Downes - en 'Seceda' is hier wellicht het mooiste voorbeeld van - je wel te raken. 'Plus Puls' heet het vierde stuk, niet toevallig een compositie van Eldh. 'Laten we er nu maar eens wat ritme aan toevoegen', lijkt hij te denken. En direct stroomt het. Het tweede deel van het album is met vier stukken van Eldh - 'Sandlands', 'Waders', 'Clash Fails' en 'Math Amager' - dan ook anders van karakter. En zeker zo bijzonder is de enige cover op dit album, Jimi Hendrix' 'Castles Made Of Sand'.

Wie het werk van Edwards en Lisle kent, weet dat 'Multi-Directional' qua mate van abstractie nog een stap verder gaat. En waar 'Vermillion' composities bevat, hoor je dat hier - het betreft opnames van een concert in het Londense Café Oto - van harte wordt geïmproviseerd. Maar voor wie gaat voor de schoonheid van klank, valt hier bijzonder veel te genieten. Zo maakt het eerste deel van 'Vehemence' prachtig duidelijk waar Edwards zijn faam aan te danken heeft; het klankspectrum dat hij hier uit zijn contrabas tovert is ongekend. Maar ook Lisle laat zich hier met bijzonder krachtig spel horen, culminerend in een prachtige drumsolo. Downes eist zijn plek op met abstracte clusters, de hegemonie van de ritmetandem vlot doorbrekend. In het tweede deel van 'Vehemence' gaat het er al even onstuimig aan toe en andermaal horen we hier goed terug dat we met een nogal atypisch pianotrio van doen hebben. 'Ardency' heeft aanvankelijk een veel rustiger karakter, waarbij vooral de bijdrage van Edwards, spelend met zijn strijkstok, opvalt, tot ook hier de spanning gaandeweg oploopt.

Railton en Downes werken al zo'n dertien jaar op regelmatige basis samen, nadat ze elkaar tijdens hun studie in Londen ontmoetten. Het is te horen aan 'Subaerial', waarvoor het duo de Skáholt Kathedraal in het zuidwesten van IJsland boekte. Downes nam daar plaats achter het orgel, Railton achter haar cello. Ze speelden en improviseerden zo'n drie uur, muziek die uiteindelijk resulteerde in dit uit zeven episodes bestaande werk, waarin zich een werkelijk schitterend, maar bijzonder abstract klanklandschap ontvouwt. Muziek ook die regelmatig balanceert op de grens van geluid en stilte, zoals bijvoorbeeld mooi duidelijk wordt in 'Folding In'. Een album ook waarin improvisatie en hedendaags gecomponeerde muziek elkaar ontmoeten, waarmee we dus tevens een compleet ander aspect van Downes' musiceren horen.

Labels: Andrew Lisle, cd, James Maddren, John Edwards, Kit Downes, Lucy Railton, Petter Eldh

(Ben Taffijn, 16.11.22) - [print] - [naar boven]

De Houtense gitarist, componist en Edison Award-winnaar Marc van Vugt gaat al jaren de wereld over met zijn muziek. Hij heeft zojuist zijn eerste solo akoestisch gitaaralbum 'The Lonely Coyote' uitgebracht. Muziek die klinkt als een sfeervolle en vooral persoonlijke reis. Alle reden dus voor een interview!

Voor de samenstelling van dat toekomstige interview met Marc kunnen we jouw hulp gebruiken! Welke vragen zou je hem willen stellen, bijvoorbeeld naar aanleiding van zijn nieuwe album? Mail jouw vraag naar Marc via gitaar0@hotmail.com.

Om inspiratie op te doen kun je 'The Lonely Coyote' hier beluisteren!

Vanavond om 20.30 uur presenteert Marc zijn nieuwe album 'The Lonely Coyote' in Theater Aan de Slinger in Houten. Hij wordt deze avond bijgestaan door Sandip Batthacharya op tabla, Leo Janssen op tenor- en sopraansax en Ineke Vandoorn op zang en piano.

Labels: interview, lezersactie, Marc van Vugt

(Maarten van de Ven, 12.11.22) - [print] - [naar boven]

De Zweedse bassist Petter Eldh is een bijzonder veelzijdige musicus die zich op geen enkele manier in hokjes laat duwen. In deze bespreking sta ik stil bij een liveconcert wat Eldh samen met drummer Christian Lillinger gaf in het kader van het FAQ Festival en een recente, bij ECM Records verschenen cd 'Elastic Wave' van de Gard Nilssen Acoustic Unity, met naast drummer Nilssen en Eldh André Rolingheten op rieten. Het maakt duidelijk hoe veelzijdig deze man wel niet is.

Het feit dat dit concert plaatsvond als onderdeel van het FAQ Festival zegt eigenlijk al genoeg. Dit al jaren bestaande festival, tegenwoordig deel uitmakend van November Music, richt zich op elektronische muziek. En de set die hij in dit kader verzorgde met drummer Christian Lillinger paste volledig in het concept. Wat tevens betekent dat nogal wat liefhebbers van de Gard Nilssen Acoustic Unity van deze verrichtingen niets moeten hebben. Eldh bespeelde de basgitaar gedurende enkele minuten, maar bediende zich hier hoofdzakelijk van de elektronica, loodzware ritmes producerend waar maatje Lillinger - de twee kennen elkaar inmiddels van haver tot gort - prima raad mee wist. Eldh de aangever, Lillinger de invuller. Diep geconcentreerd en volledig opgaand in het spel wist hij iedere keer weer de ritmes op wonderlijke wijze verder uit te bouwen. Als hij tenminste zelf niet achter de knoppen zat, iets waar het concert mee begon en eindigde.

Op 'Elastic Wave' is hij 'gewoon' te horen op de contrabas. En je zou kunnen stellen dat dit album zo ongeveer eindigt waar het concert begint. Opener 'Altaret' is harmonieuze jazz in de beste ECM-traditie, terwijl we in 'Spending Time With Ludvig', 'Influx Delight' en 'The Other Village' een glimp opvangen van die andere wereld van Eldh, die van de complexe, onorthodoxe ritmes, iets wat we bijvoorbeeld ook kennen van Punkt Vrt. Plastik, het trio dat Eldh heeft met Lillinger en pianiste Kaja Draksler. Alleen blijven we hier binnen de kaders die we gesteld hebben aan de muzieksoort jazz, iets waar hij met Lillinger in het concert fors overheen gaat.

En zoals gezegd horen we op andere momenten een complete andere Eldh. In het eerdergenoemde 'Altaret', maar nog meer in de prachtige ballade 'Lokket Til Jon, Og Skjerfet Til Paul', waar de prozaïsche titel 'De pet voor Jon en de sjaal voor Paul' achter schuilgaat. Eldh mag hier beginnen met bijzonder ingetogen spel, gevolgd door Rolinghten met al even subtiele tenorklanken. 'Cercle 85', 'Dreignau' en afsluiter 'The Room Next To Her' zijn andere stukken in dezelfde sfeer die het benoemen waard zijn. Met name de laatstgenoemde compositie valt op doordat we hier Roligheten horen op de zelden gebruikte bassax.

Foto's: Cees van de Ven

In de Jazztube hieronder zie je het concert dat Gard Nilssen's Acoustic Unity op 21 april van dit jaar gaf in het Bimhuis in Amsterdam.

Labels: Christian Lillinger, concert, FAQ, Gard Nilssen Acoustic Unity, jazztube, Petter Eldh

(Ben Taffijn, 11.11.22) - [print] - [naar boven]

"Gerechtigheid!" kreeg Joke Schepers te horen toen ze het Grand Theatre betrad. De weduwe van bassist, componist en orkestleider Gerard Ammerlaan (1953-2011) had daags tevoren vernomen dat 'De Fabuleuze Fietser', een compositie van Ammerlaan, uitgevoerd zou worden door Tijn Wybengas AM.OK. Zoals Jo Willems zei, in het verleden zakelijk leider van Ammerlaans projecten: "Vaak is het zo dat wanneer een componist sterft ook zijn composities overlijden." Gelukkig had Wybenga, die in 1993 geboren werd - het geboortejaar ook van de 'Fietser' - in Ammerlaan een soulmate herkend. Zo leeft in ieder geval het werk van de Groninger voort. (Het is misschien wel aardig om de documentaire 'Common Senses' die Frits Boersma in 2018 voor de stichting Beeldlijn vervaardigde, weer eens terug te kijken. Met de fabuleuze uitvoering van het titelstuk door het Haydn Jeugd Strijkorkest.)

Wel was het stuk volgens de Wybenga-doctrine herschreven, uiteraard. Die zou zelfs van 'When The Saints' nog een boeiende opera kunnen vervaardigen. Iets van zijn werkwijze deed de orkestleider tijdens het concert uit de doeken. Hij knipt stukjes uit opgenomen improvisaties van zijn muzikanten en gebruikt die als basis voor een nieuwe compositie. Waar de muzikanten dan weer op kunnen improviseren. Als dat geen mooie manier van recyclen is weet ik het ook niet meer.

Het AM.OK (Amsterdams Modern Orkest) is zo'n beetje het avontuurlijkste, meest weerbarstige ensemble in het huidige Nederlandse muzieklandschap. Wybengas muziek ademt en zit niet stil. In het openingsnummer 'Roofkes' gaan muzikanten dialogen met elkaar aan en met de rest van het orkest (multalogen?). Of met zichzelf, zoals basklarinettist Frederico Calcagno liet horen. Registers worden vliegensvlug gewisseld. Daarbij dirigeert de leider met sierlijke danspasjes en subtiele handgebaren.

Bij een duet tussen trompettist Alistair Payne en basgitarist Alessandro Fongaro (dat Amsterdams is betrekkelijk, zult u begrijpen) diepte die laatste zijn diepste noten op uit het diepste der diepen - ik meende duidelijk klanken uit de krochten van Slochteren te herkennen. Soms murmelt de muziek als een lieflijk bergbeekje en weer even later stort zich een vloedgolf van smeltwater met stukken gletsjer en al het dal in.

Béla Bartók ontmoet het Jazz Composers Orchestra. Zoiets.

Foto's: Niels Knelis Meijer

Labels: AM.OK, concert, Tijn Wybenga

(Eddy Determeyer, 7.11.22) - [print] - [naar boven]

"Een stap terug zetten om een stap vooruit te zetten." Zo omschrijft Cees van de Ven (82) zijn terugtreden als programmator van Pelt Jazz. Vanaf het seizoen 2023-24 zal Michel Cox een enthousiaste invulling aan deze functie gaan geven. Op die manier blijft de continuïteit van het jazzpodium, dat zijn domicilie heeft in CC Palethe, ook in de toekomst gewaarborgd.

In ruim 30 jaar programmeerde Cees van de Ven zo'n 230 jazzconcerten. In 2001 begon hij daarmee onder de noemer 'Jazz at the Crow' in cultuurcafé Kraaij & Balder in Eindhoven. Na zijn verhuizing naar Neerpelt kwam daar een nieuw initiatief bij: het podium JazzCase opende in 2006 zijn deuren in Provinciaal Domein Dommelhof. Het zou uitgroeien tot een begrip binnen jazzkringen dankzij de avontuurlijke programmering, waarbij het Cees regelmatig lukte om grote namen uit binnen- en buitenland binnen te halen. Een aantal eigen concertopnamen verschenen later op cd of lp, zoals een serie van zes albums bij El Negocito Records. Na 14 jaar viel in 2020 het doek voor JazzCase, maar op Cees' initiatief en als partner in cultuur van de gemeente opende een jaar later het nieuwe podium Pelt Jazz, waarvan hij wederom de programmering voor zijn rekening nam.

"Mijn overweging om nu een stap terug te zetten komt voort uit mijn wens om te zorgen dat de continuïteit van Pelt Jazz ook in de toekomst gewaarborgd blijft. Het is tijd voor een nieuwe stap vooruit voor een nieuwe enthousiaste programmator: Michel Cox, die samen met zijn echtgenote al enige tijd deel uitmaakt van ons Pelt Jazz-team. Hij zal op zijn eigen wijze het nieuwe seizoen 2023-2024 qua concerten gaan vormgeven. Natuurlijk zal ik hem desgevraagd alle raad, steun en hulp geven."

Michel Cox' connectie met muziek startte op 7-jarige leeftijd met het accordeon, waarop hij een aantal jaren privéles volgde. Als prille twintiger kwam Michel in contact met de jazzmicrobe. "Echt geëxplodeerd is mijn consumptie van jazzmuziek gedurende de laatste 15 jaar. Ik bezoek zeer veel jazzconcerten en jazzfestivals in binnen- en buitenland en heb een brede belangstelling voor het totale jazzspectrum. Als kersverse programmator van Pelt Jazz wil ik producties aan het publiek voorstellen die emoties en energie uitstralen in de meest brede zin. Stijlen hebben voor mij hierbij geen strikte waarde, zolang ze maar een duidelijke muzikaliteit ademen en het publiek kunnen omarmen en beroeren. In het bijzonder wil ik zeker aankomende beloftevolle artiesten een podium bieden."

Cees heeft alle vertrouwen in zijn opvolger en kijkt terug op vele mooie jaren. "Ik heb al die jaren met passie en onbezoldigd - zoals zovelen in de sector - mooie, interessante concerten met musici van naam en faam maar ook met creatieve talentvolle jonge musici mogen programmeren. Daar heb ik vele vriendschappen aan overgehouden, met muzikanten en concertbezoekers. Ik ben zeker voornemens nog veel concerten te bezoeken en jazz als cultuuruiting verder te promoten met fotografie, mijn tweede passie, voor websites zoals Draai om je oren."

Tijdens het slotconcert van dit seizoen - het Christophe Irniger Trio featuring Ben van Gelder - op donderdag 20 april 2023 zal Cees van de Ven publiekelijk terugtreden.

Foto's: Hugo Bergs & Maarten van de Ven

Labels: interview, nieuws, Pelt Jazz

(Maarten van de Ven, 6.11.22) - [print] - [naar boven]

Cd / Jazztube
Borderlands Trio - 'Wandersphere'
Intakt, 2021 | Opname: 11 december 2020

Het Borderland Trio, bestaande uit bassist Stephan Crump, pianist Kris Davis en drummer Eric McPherson, schetst op dit dubbelalbum mooie en open vergezichten met vier uitgebreide improvisaties. De keuze om ruim de tijd te nemen voor het uitwerken van hun samenspel, in plaats van de kortere fragmenten en stukken die te horen waren op hun debuut 'Asteroidea' uit 2017, werpt volop vruchten af. Het zorgt voor twee even spannende als bevredigende schijfjes met on-the-spot interactie.

Het eerste schijfje begint delicaat met korte, gestreken tonen. We horen langzaam ontwikkelende percussiepatronen en een kleine melodische hook, waarop gevarieerd wordt. Een mooi architectonisch bouwwerk. Na een minuut of tien is het tempo opgevoerd en klinken snelle, elkaar opvolgende pianolijnen over een prikkelend ondersteunende ritmesectie. Tegen het einde van het eerste stuk is het stuk geëvolueerd naar een trance-achtige, meditatieve cadens. 'Possible Futures' begint met ondefinieerbare tonen en hoekige ritmiek met een hoofdrol voor een tamboerijn. Direct al spannend, met inside piano-playing als een gamelan en een mooie gestreken solo van Crump over een lage drone van Davis, die zich de afgelopen jaren heeft ontwikkeld tot een autoriteit op het klavier.

Mooi, die hamerende repeterende noten van Davis in 'Old-Growth'. Een sterke spanningsopbouw en veel variatie in dynamiek weten de luisteraar de volle 41 minuten bij de les te houden. Halverwege leidt Crump een nieuwe fase in met gestreken bas, waarbij subtiele elektronische klanken voor een mooi gelaagd klankbeeld zorgen. McPhersons ruisende bekkens en fijnzinnige drumrolls ondersteunen op symbiotische wijze, vooraleer Davis terugkeert met spaarzame pianoklanken. Ook nu wordt de intensiteit weer langzaam opgevoerd en ontstaat er een melodische pulse en ritmische drive. De rol van McPherson valt daarbij niet te onderschatten. De drummer, naar een suggestie van zijn peetvader Richard Davis genoemd naar Eric Dolphy, ontwikkelde zijn skills in de bands van Jackie McLean en Andrew Hill, voorwaar geen misse mentoren.

Het drietal opereert op het vlak van de vrijere jazz en improvisatie, maar tegelijkertijd gebruikt het daarbij de grammatica van het conventionele pianotrio. Daarin doet het Borderlands Trio denken aan Farmers By Nature, het al even avontuurlijke driemanschap van Craig Taborn, William Parker en Gerald Cleaver. Hun gedeelde gevoel voor compositie zorgt ervoor dat de vorm op de een of andere manier altijd in beeld blijft bij hun muziek, hoeveel vrijheid ze zichzelf ook gunnen in de uitwerking van thematische en ritmische cellen.

'Wandersphere' is een magistraal album van een subliem op elkaar ingespeeld trio, wat mij betreft een van de beste releases van de laatste jaren.

Foto: Cees van de Ven

In de Jazztube hieronder zie je het Borderlands Trio tijdens een optreden in Klaviersalon Merta in Linz op 28 januari 2019.

Labels: Borderlands Trio, cd, Eric McPherson, jazztube, Kris Davis, Stephen Crump

(Maarten van de Ven, 4.11.22) - [print] - [naar boven]

Van tijd tot tijd nodigt bassist Bert van Erk de gebroeders Guus en Wim Janssen uit om gezamenlijk aan een project te werken, doorgaans gewijd aan een specifieke toondichter. Deze week was bassist en componist Charles Mingus (hè hè, eindelijk) het onderwerp van studie en dat hield in dat de rol van de bandleider nog wat nadrukkelijker tot uiting kwam dan tijdens eerdere keren.

Nu is het zo dat het slechts weinig bassisten gegeven is om het ontzagwekkende geluid van de meester te benaderen. Maar dat was ook niet de insteek: het was eerder zo dat de contrabas een prominentere rol had gekregen in de fascinerende structuren van de Minguscomposities. Dat manifesteerde zich bijvoorbeeld in 'Pithecanthropus Erectus', het tweede stuk dat op de lessenaars lag. In zijn toelichting maakte Van Erk duidelijk dat het volgens Mingus nog maar de vraag is of witte mensen de juiste weg in de evolutie hebben gevonden, gezien de puinzooi die ze er van hebben gemaakt. Als om te illustreren dat de rechtopgaande mens er nog lang niet is, kapte pianist Guus Janssen de P.E. schijnbaar halverwege resoluut af. Iets dergelijks, die nadrukkelijke rol van de bas, kon je ook horen in 'Boogie Stop Shuffle'.

In 'Non Stop', een compositie van de pianist, leek het gezelschap op een gegeven moment het spoor bijster. Maar de communicatiestoringen werden elegant verholpen. Misschien is dat ook wel de kracht van dit trio, dat immers maar een paar keer per jaar uitrukt, maar voldoende reactievermogen en creativiteit in huis heeft om ook de grootste problemen te tackelen. Ook '245' van de pen van rietblazer Eric Dolphy had een spontaan karakter, het gevolg van de frisse kijk van het trio op de materie.

De uitvoering van 'Goodbye Pork Pie Hat', Mingus' requiem voor tenorist Lester Young, was breekbaar van aard. Dat was dan weer helemaal in lijn van de stijl van Young, die immers door zachte krachten werd gestuurd. Het leverde muziek op met een brok in de keel. Het combo wist de ziel van de muziek te raken - en daarmee die van ons. Ja, diep en tegelijkertijd uitermate vrolijk stemmend, deze ode aan Ming. Neem de wijze waarop Guus Janssen de melodie van 'Duke Ellington's Sound Of Love' als een slang uit de mand toverde, uit een schimmenrijk van geïsoleerde noten.

De toegift was 'Better Get Hit In Your Soul', waarmee het recital ook begonnen was. Maar ik kreeg de indruk dat de heren er weer een heel ander stuk van hadden gemaakt. De bezoekers verlieten het pand in ieder geval met een wat vollere ziel dan ze bij binnenkomst hadden.

Foto: Imah Dijkstra

Labels: Bert van Erk, Charles Mingus, concert, Guus Janssen, Wim Janssen

(Eddy Determeyer, 31.10.22) - [print] - [naar boven]

CC Muze, het was zeven jaar geleden dat ik er was. Toen nog in de 'oude Muze'. Nu verbaasde ik me over de geslaagde overgang naar de nieuwe locatie. Het is een toffe plek waar het goed toeven is. Zo ook vanavond op het gesmaakte concert van dit septet.

'Wat gebeurt er als je een bende hedendaagse jazzkleppers loslaat op de New Orleans-traditie met veel vrijheid? Dat is wat je te horen krijgt bij The Free Orleans Rebel Band, een zevenkoppig gezelschap dat een hommage brengt aan de creativiteit, vitaliteit en emanciperende kracht van een muziekvorm die onterecht in het retro-hoekje belandde. De muziek bevatte immers eigenschappen die niet alleen terugkwamen in latere avontuurlijke stromingen, maar heeft bovendien een tijdloze flair en energie.' Aldus de concertpromotor JazzLab.

Alles hierboven geschreven werd vanavond bewaarheid. En bovenal spatte het speelplezier eraf en sloeg het over op de toehoorders. Initiatiefnemer en banjospeler Waso De Cauters permanente glimlach zei wat dat betreft voldoende. Basklarinettist Joachim Badenhorst en trombonist Nabou Claerhout op de voorgrond lieten zich van hun beste kant zien. Soms in de groove en melodie van de orginele standard, om dan moeiteloos over te gaan in hedendaags free-jazz idioom.

Carlo Mendozza's ogenschijnlijk stoïcijnse houding was puur gezichtsbedrog. Man, man, wat een zalige en creatieve klavierreus is dat. Jon Birdsong op sousafoon speelde, soleerde en improviseerde lichtvoetig op dit toch weerbarstig zware bakbeest. Lionel Beuvens is in elk gezelschap de ideale timekeeper en waar nodig de ontregelaar. Met zijn muzikale parameters en allerte oren voor wat nodig is doet hij zijn job. In een drumsolo bewees hij andermaal zijn klasse.

En Bart Maris dan, vraagt u zich af misschien? Tja, die was er niet tijdig geraakt vanwege een muzikale verplichting in Groningen naar verluid. Maar toen hij zich dan toch schuifelend en spelend op zijn gestopte trompet uit de coulissen bij de band voegde, ging het hek helemaal van de dam. Zijn autoriteit is buiten kijf en vanzelfsprekend. Met de komst van gangmaker Maris was The Free Orleans Rebel Band compleet en werd het optreden een ware belevenis.

Allen die het bovenstaande zelf aan den lijve willen meemaken kunnen op 12 november terecht in CC De Factorij in Zaventem.

Klik hier voor foto's van dit concert door Cees van de Ven.

Labels: Bart Maris, Christian Mendozza, concert, Free Orleans Rebel Band, JazzLab

(Cees van de Ven, 29.10.22) - [print] - [naar boven]

Al zes jaar (afgezien van noodgedwongen afgelaste 2020-editie) presenteert Festival Jazz International Nijmegen in het najaar een verscheidenheid aan artiesten uit binnen- en buitenland. Een meerdaags festival dat door de hele stad op diverse podia avontuurlijke jazz laat klinken. Naast het uitnodigen van toonaangevende internationale artiesten uit de hedendaagse jazzscene laat het festival het publiek ook kennis maken met jong, lokaal talent en biedt het een podium aan unieke projecten. Ook dit jaar is de organisatie erin geslaagd een veelzijdig programma uit te rollen met artiesten uit zeven verschillende landen.

Pianist Wolfert Brederode trapt op woensdag 26 oktober af met zijn bijzondere project Ruins And Remains. Nieuwkomer, en van origine Nijmegenaar, Loek van den Berg neemt je mee op reis met zijn kwintet en het in Rotterdam residerende bastalent Alessandro Fongaro is dit jaar leider van The Pack Project. Dit talententraject, geïnitieerd door RAUW (Jazz International Rotterdam), geeft jaarlijks een getalenteerde artiest de kans zijn of haar droomproject te realiseren en te presenteren aan het grote publiek tijdens beide festivals.

De Verenigde Staten zijn goed vertegenwoordigd met muzikaal vuurwerk. Wat te denken van de vernieuwende pianist/componist Craig Taborn, het trio van de fabelachtige saxofonist James Brandon Lewis en het aanstekelijke Delvon Lamarr Organ Trio, dat zondag 30 oktober voor een feestelijke afsluiting zorgt.

De zonnige klanken komen dit jaar van het Braziliaanse Amaro Freitas Trio en de Afro-Venezolaanse ritmes van Raúl Monsalve y Los Forajidos. De stoere Frans-Caribische bassiste Adi Oasis en eigenzinnige Noorse drummer Gard Nilssen met zijn Acoustic Unity maken het interessante programma compleet.

Klik hier voor meer informatie over Festival Jazz International Nijmegen.

Foto: Louis Obbens

Labels: Craig Taborn, festival, Festival Jazz International Nijmegen, James Brandon Lewis, vooruitblik, Wolfert Brederode

(Maarten van de Ven, 25.10.22) - [print] - [naar boven]

Aron Raams is al vijftien jaar verbonden aan het Oosterhoutse Liever in de KluiZ dan ThuiZ. Achter de schermen is hij de man die een grote bijdrage levert aan de programmering van de concerten. Afgelopen woensdag stond hij er zelf om zijn nieuwe, door PIAS Integral gedistribueerde cd 'Lost In Bright Blindness' te presenteren. Een bijzonder concert met enkele mooie hoogtepunten, maar ook een aantal schrijnende dieptepunten. Raams is allesbehalve stijlvast en dat wringt hier behoorlijk.

Deze gitarist blijkt het beste te scoren als hij in alle opzichten dicht bij zijn wortels blijft. Het nieuwe album bevat een stuk voor zijn moeder ('Unspoken'), voor zijn vader ('Oh Daddy-O!') en voor zijn vrouw ('April Of Green And Yellow'), waarmee hij zonder meer hoge ogen gooit. Dat zijn tevens alle drie redelijk complexe en instrumentale stukken, waarin de jazz de overhand krijgt. Nummers waar Raams schittert met spannende gitaarsolo's en waarin zijn medemusici, trompettist Teus Nobel voorop, volop de ruimte krijgen om hun kwaliteiten te laten horen. Mooie solo's ook van toetsenist Ferry Lagendijk. Vaak ook stevige stukken, vooral 'Oh Daddy-Oh!', waarin drummer Marc Schenk en bassist Sven Happel een stevige groove kunnen neerleggen. Tot slot is de rol van percussionist Gijs Anders van Straalen bijzonder in 'April Of Green And Yellow'; we horen hem hier in de weer met een stenen kruik.

Raams houdt ook van popmuziek, ik ook. Maar popmuziek is een totaal ander genre en wil je daarin iets toevoegen, dan vraagt dat een andere benadering, een die hier nogal eens ontbreekt. Het gaat nog redelijk goed in opener 'Teardrops', dat niet op het album staat en wat nog net iets meer jazz is dan funk, en in het stuwende funky 'Three Times In A Row' met zanger Dennis Kroon, wel te vinden op de cd. Maar het gaat op een aantal momenten ook minder goed. Zo is Dewi Pechler ook gevraagd als soliste. Raams is nogal enthousiast van haar en eerlijk gezegd begrijp ik niet goed waarom. Haar vocale kwaliteiten zijn adequaat, maar ook niet meer dan dat. Een stuk als Elton Johns 'Yellowbrick Road' is duidelijk te hoog gegrepen en 'Salt' verwordt tot vreselijke kitsch. Gelukkig ontbreken beide stukken op het album. En waarom maakte Raams het voor zijn kinderen gecomponeerde 'As Long As You Remember Me' niet voor een andere vocalist? In een stuk als 'Three Times In A Row' is Kroon best op zijn plek, al kan ik me ook hier betere zangers voorstellen, maar dit 'As Long As You Remember Me' vraagt een stem in het hoge register en die heeft Kroon niet, met als gevolg dat hij tijdens het concert lang niet altijd de gewenste zuiverheid kan leveren. Op de cd gelukkig wel, maar dan ook maar net aan.

En dat allemaal terwijl Raams zoveel in huis heeft en met zijn medemusici een al even puike band heeft samengesteld. Een paar nummers extra in de geest van dat eerder genoemde 'Oh Daddy-O!' of 'April Of Green And Yellow' en het was perfect geweest. Dat je van pop houdt is prima, maar laat dat vooral aan anderen over. Eclectisch zijn is prima, maar helaas niet iedereen gegeven. Johann Wolfgang von Goethe heeft dan ook dé tip voor Raams: "In der Beschränkung zeigt sich erst der Meister". Volgende keer beter.

In de Jazztube hieronder hoor je van dit album 'Leslie's Lazy Lament'.

Foto: Donata van de Ven

Labels: Aron Raams, cd, concert, jazztube

(Ben Taffijn, 24.10.22) - [print] - [naar boven]

Een *****-cd wat mij betreft. Altsaxofoniste Charlotte Greve en haar kompanen Manuel Schmiedel (piano), Moritz Baumgärtner (drums) en Marc Muellbauer (contrabas) - oftewel het Lisbeth Quartet - spelen hier de ***** van de hemel!

Na een lange rustperiode waarin ieder zijns weeg ging, kwam het viertal bijeen voor een streaming performance. Charlotte Greve cum suis brachten daar een aantal eenvoudige melodieën ten gehore, waarmee het kwartet vervolgens aan de slag ging. Onmiskenbaar hoorbaar is hoe hecht en onvoorwaardelijk men muzikaal tegenover elkaar staat en hoe de onderlinge chemie het eindresultaat bepaalt.

Daarom word je als luisteraar gewaar dat allen zich ten doel hebben gesteld om met fijnzinnig spel opvallend egoloos hun muzikaliteit maximaal bij te dragen. Deze cd nodigt uit om na een algemene luisterbeurt ook stukken nogmaals te beluisteren met een focus op saxofoon, piano, bas of drums.

Geen enkel stuk klinkt gratuit of geforceerd gepolijst. Integendeel, in de Fattoria Musica Studio in Osnabrück was er volop avontuur en interactie. Noem het 'het ons-kent-onsgevoel', dat maakt dat tussen de talloze cd-releases van dit jaar deze 'Release' van het Lisbeth Quartet een niet te missen en in het oor springende parel is.

Labels: cd, Charlotte Greve, Lisbeth Quartet

(Cees van de Ven, 22.10.22) - [print] - [naar boven]

Mijn verbazing heb ik op deze plek hoogstwaarschijnlijk al eens geuit. Dat veertig jaar nadat iedereen ervan overtuigd was dat 'free jazz' dood en begraven was, het genre doodleuk herrezen is. Jonge muzikanten ontdekken massaal het oeuvre van rietblazer Albert Ayler cum suis en gebruiken die aanpak als ingrediënt voor hun eigen exploraties.

Het publiek in Martinus was oud en wijs genoeg om de onlangs overleden saxofonist Pharoah Sanders nog in levenden lijve te hebben ervaren. Velen zullen ook hebben rondgedwaald in het universum van toetsenspeler, bandleider en magiër Sun Ra. Een enkeling, dat weet ik toevallig uit betrouwbare bron, heeft saxofonist John Coltrane nog (twee keer!) gezien. Hallelu!

Die associaties met Ayler, Sanders en Ornette Coleman kwamen als vanzelf bovendrijven in de extatische intro van het Joris Posthumus Trio. Wat een feest! Dat Posthumus, die altsax speelt, naar eigen zeggen altijd vooral naar tenoristen heeft geluisterd, van Coleman Hawkins tot Coltrane, hoor je in zijn geluid, dat rauw en breed en volumineus en juichend is. Voor zachte zalfjes waren we woensdag aan het verkeerde adres.

Ik heb het altijd tof gevonden wanneer die free gasten standards speelden. Dan hoor je namelijk exact waar de dampkring ophoudt en het bombardement van de geladen deeltjes begint. In Martinus speelde Posthumus, naast eigen composities, werk van Cole Porter, Eddie Harris, John Coltrane, Gene de Paul, Nat Adderley en, met name, Kenny Garrett. Adderleys 'Work Song', die als toegift werd gespeeld, vertoonde grappige toonaard-sprongetjes.

De band, in dit verband moet ook de Braziliaanse bassist Matheus Nicolaiewesky genoemd worden, heeft een motivistische aanpak - als dat tenminste een Nederlands woord is. Ik bedoel dat het improviseren in het gemeen op korte motiefjes geschiedde. Daarbij onderscheidde Nicolaiewesky zich door eigenwijze eigen liedjes toe te voegen, die steevast wonderwel aansloten bij Posthumus' bravoure-liedjes. Ondanks de associatieve werkwijze bleef het trio bij dit alles mooi vormvast.

Klik hier voor foto's van dit concert door Willem Schwertmann.

Labels: concert, Joris Posthumus

(Eddy Determeyer, 19.10.22) - [print] - [naar boven]

Een graag geziene gast op de Sound in Motion-activiteiten is de Zweedse rietblazer Martin Küchen. Hij werkte mee aan 'Arc of Motion' van toetsenist Linnéa Talp en bracht onlangs met pianist Agustí Fernández en drummer Zlatko Kaučič 'The Steps That Resonate' uit bij Not Two Records. Maar laten we beginnen bij het bij Thanatosis Produktion verschenen 'Utopia', waarop we Küchen solo horen, op tenor- en altsax, maar ook op een snaredrum en een elektronische tanpura [een fretloze luit met een lange hals en een klankkast die lijkt op die van de sitar, RED]. Daarnaast is hij hier in de weer met speakers en radio's.

Het is een beproefde combinatie van instrumenten, we hoorden het eerder op 'Lieber Heiland, Lass Uns Sterben' en 'Det Försvunnas Namn'. In tegenstelling tot deze twee albums is alleen op 'Utopia' de rol van elektronica iets kleiner. We beginnen met het prachtige 'Ein Krieg In Einem Kind'. Küchen creëert hier allereerst een drone met de tanpura, verderop aangevuld met noise. Daarover heen blaast hij een ijle, gruizige melodie met zijn altsax, die hij gaandeweg steeds verder vervormt. Dat maakt het tot een bijzonder intens stuk. Maar het kan nog intenser, zo leren we als we 'Martha' beluisteren. Prachtig hoe hij hier de bijzonder krachtige melodie met behulp van elektronica net dat beetje meer lading geeft. Verderop weet hij ons nog sterker te raken met de combinatie van tanpura en altsax.

Martin Küchen is ook een betrokken mens, die zijn mening over de toestand in de wereld graag met ons deelt. Bij deze instrumentele stukken doet hij dat via de titels, bijvoorbeeld 'A Desert On Fire, A Forest | The Indispensible Warlords', maar zeker ook door middel van de muziek, waar ook hier weer een grote mate van emotionaliteit en gevoeligheid in doorklinkt. Bijzonder hoe hij ook hier weer met tanpura, noise en saxofoon de sfeer weet over te dragen en nog sterker met die zangstem uit de radio, verderop in dit vrij lange stuk. 'Love, Flee Thy House (In Breslau)' is een favoriet stuk van Küchen. Het staat op 'Disappeared Behind The Sun', het uit 2017 daterende album van Angles 9, op het uit 2020 stammende 'Mind The Gap Of Silence' van Küchen met het Landæus Trio en nu dus weer op dit album. Ik heb het hem nooit gevraagd, maar aangezien Küchen een Duitse naam is, zou het zo maar kunnen dat de familie van Martin na de Tweede Wereldoorlog Breslau moest verlaten. Voor de oorlog hoorde deze stad immers bij Oost-Pruisen, na de oorlog bij Polen. Het moet haast wel, het verklaart overigens direct waarom Küchen zo vaak Duitse titels gebruikt.

'The Steps That Resonate', opgenomen in september 2021 tijdens het BUMF festival Šmartno in het Sloveense Goriška Brda, bestaat uit twee delen. De eerste improvisatie duurt ruim een half uur, de tweede is een toegift van ruim vijf minuten. Bijzonder opwindende muziek van drie musici die al enige decennia meedraaien in de geïmproviseerde muziek. Je hoort het zonder meer af aan de wijze waarop hier wordt gemusiceerd. Een mooi moment zit in de achtste minuut, als zowel Fernández, hier duidelijk actief onder de klep, als Kaučič ons trakteren op percussieve klanken, door Küchen met schrille saxklanken begeleid. En dat met die typische klankkleur, waar we hierboven ook al over spraken: schril, gruizig, melancholiek en met grote zeggingskracht. Ook prachtig in dat kader: die stuwende passage iets over de helft, waarbij Fernández en Kaučič het ritme langzaam opvoeren en Küchen werkelijk alles uit de kast trekt op zijn sopraansax. Maar ook het spel van Fernández en Kaučič is meer dan de moeite waard. Dat van Fernández is, mede doordat hij regelmatig letterlijk de snaren beroert, bijzonder afwisselend en dat van Kaučič valt sterk op door de polyritmische patronen die iedere keer weer de kop opsteken.

Labels: Agustí Fernández, cd, Martin Küchen, Zlatko Kaučič

(Ben Taffijn, 17.10.22) - [print] - [naar boven]

Na het verschijnen van het album 'Mugician' is langere tijd niet veel vernomen van de Amerikaanse trompettist/zanger Keyon Harrold. Hij heeft sinds 2018, deels veroorzaakt door de pandemie, niet meer opgetreden in Nederland. Voorafgaand aan het uitbrengen van 'Mugician' heeft Harrold vooral bekendheid verworven door zijn bijdrage aan albums van onder andere Beyonce, Jay-Z, Rihanna, Eminem en Common.

De multi-genre trompettist is zich ten volle bewust van de status van het Bimhuis. Vooral in het eerste deel van het optreden toont Harrold zijn trompet skills op magistrale wijze. In een aantal aan elkaar geregen stukken wordt daadkrachtig, fel en in hoog tempo gemusiceerd. De wil en het vermogen om avant la lettre te improviseren is een essentiële scope. Het daarmee samenhangende spelplezier werkt zeer aanstekelijk. De uitgesponnen maar rijkgeschakeerde solo's van Harrold nemen de meeste ruimte in. De wijze waarop de trompettist zijn muzikale klasse etaleert is verbluffend. Op de meest grootse momenten laat Harrold zijn hart spreken. Hij toont zich al even kwetsbaar als kleurrijk in verfijnde passages, maar onbetwist soulvol, fris en zuiver op de graat in de snelle licks. Zijn actuele working band toont niet alleen zeggingskracht door op hippe groovende wijze te begeleiden; ook de individuele omzwervingen van Jahari Stampley op piano en Andrew Renfroe op elektrisch gitaar zijn prikkelend en opzwepend.

Tussen de bedrijven door vertelt Keyon Harrold opmerkelijk openhartig over zijn privéleven, de pandemie en de impact daarvan op zijn (muzikale) leven.

In het tweede deel van het concert worden de nieuwe composities en de jazz-georiënteerde stemming ingeruild voor muziek van het album 'Mugician', dat meer doordrenkt is van invloeden uit r&b, hiphop, pop en gospel. Het eerste stuk van dit album is het mooi en warm vertolkte 'Her Beauty Through My Eyes'. Het delicate stuk wordt contrastrijk onderbroken door dramatisch hoge tonen uit de hoorn van Harrold - gelardeerd met een zweempje 'My Favourite Things' - en door de snerpende gitaarklanken van Andrew Renfroe. Bij het slotstuk, het innemende 'Stay This Way', wordt het publiek kortstondig maar effectvol uitgenodigd het refrein mee te neuriën. In een lange toegift worden zijn trompetvaardigheden eens te meer getoond. Om de optimistische vibe van de avond te accentueren wordt deze nog titelloze compositie vermengd met Gershwins 'Summertime'.

Klik hier voor foto's van dit concert door Louis Obbens.

Labels: concert, Keyon Harrold

(Louis Obbens, 14.10.22) - [print] - [naar boven]

Een goed ingespeeld combo is te prefereren boven een inderhaast bijeengeraapt groepje. Die vuistregel gaat bijna altijd op - maar soms ook bijna niet. David Berkman (piano), Joris Teepe (bas) en Steve Altenberg (drums) zijn alle drie docent aan het Prins Claus Conservatorium en mogen beschouwd worden als door de wol geverfde professionals. Ik denk niet dat er veel repetitietijd was gestoken in hun optreden in De Smederij. Vandaar ook dat er gekozen was voor overwegend bekend materiaal. Bekend terrein. Doch een enkele keer verslikte en verstrikte het drietal zich in zo'n stuk. Dan hield je een fractie van een seconde je hart vast: hoe gaan ze zich hier in godsnaam uit redden? Maar na die fractie klopte je hart gewoon door, dankjewel, en had het trio eensgezind een groove gevonden.

Steve Altenberg speelt eerlijk gezegd nooit saai, laat staan slecht, maar nu leek hij bijwijlen boven zichzelf uit te stijgen. Om te beginnen nam hij voor het concert uitgebreid de tijd om zijn trommels te stemmen. Altijd een goed teken, vind ik. Er moest uit de krochten van het etablissement zelfs een speciaal tangetje worden gedolven. Dat hij in melodielijnen denkt bleek al in het eerste nummer, 'Like Someone In Love'. Ik denk dat je het thema zelfs had kunnen herkennen wanneer de piano en de bas afwezig waren geweest. De meeste drummers gebruiken hun bastrommel sporadisch, om accenten aan te brengen. Bij hem is ook die bass compleet geïntegreerd. Hij heeft daarnaast een ongewoon dynamisch bereik. Soms zijn zijn knallen zó onfatsoenlijk hard dat je je afvroeg of de aarde soms uit haar baan moest worden gemept. De zaal kreunde dan van geluk. Kan hij hier ooit weer uit neerdalen? Maar ja hoor, het volgende moment is zijn tsk-tsk-tsk zo subtiel dat een baby ernaast in slaap zou vallen.

'Cherokee' werd in een ongebruikelijk traag tempo gespeeld, als een ballad. Joris Teepe had het arrangement ooit bedacht en werd ook gefeatured. Elke noot klonk alsof zijn leven ervan afhing. 'Kids Stuff' was een recente compositie van Berkman, die sinds 2001 periodiek in Groningen resideert. Het thema telt veertien maten, wat nu en dan vraagtekens boven de hoofden van zijn medemuzikanten genereerde. Maar ook hier wist de drummer het trio en de zaal op te naaien met moordende shots.

Over het algemeen klonk het trio behoorlijk hecht. Inderdaad, als een vaste groep.

Foto: Hammie van der Vorst

Labels: concert, David Berkman, Joris Teepe, Steve Altenberg

(Eddy Determeyer, 13.10.22) - [print] - [naar boven]

Pianotrio's. Net als de rest van de klassieke jazzformats hebben ze geen andere keuze dan te evolueren. Toch zou je een tijdreis willen maken om dit album te laten horen aan klassieke meesters als Bud Powell, Ahmad Jamal, Oscar Peterson en Bill Evans. Zouden ze hun kunst überhaupt nog herkennen?

Misschien een irrelevante vraag, want de bovenvermelde trio's zaten stevig verankerd in de Afro-Amerikaanse jazztraditie, terwijl de drie van Punkt.Vrt.Plastik vertegenwoordigers zijn van wat we gemakshalve de Europese jazz avant-garde zullen noemen. Maar natuurlijk wordt er hier ook gemusiceerd met een andere insteek. Powell, Peterson en Jamal waren leiders met ritmesecties die meesterlijk ondersteunen, maar toch vooral steunden, de leiders in een comfortabele stoel plaatsen. In het grandioze trio van Bill Evans met Scott LaFaro en Paul Motian kreeg dat al een andere, meer egalitaire invulling, het was een nieuwere vorm van communiceren.

Dit trio werkt in het verlengde daarvan, maar dan met een op-en-top hedendaags geluid. Zowel pianiste Kaja Draksler als bassist Petter Eldh en drummer Christian Lillinger kunnen vanuit hun instrument een band leiden, maar slagen er hier in een democratie in stand te houden zonder in te boeten aan expressieve vermogens. Dat leidt soms tot muziek die onder hoogspanning lijkt te staan, alsof je af te rekenen krijgt met drie solisten die vechten voor de macht, maar elkaar zo inspireren tot haast heroïsch stuntwerk. Want laat er geen twijfel over bestaan: ze spelen intimiderend goed.

Hun eerste albums 'Punkt.Vrt.Plastik' (2018) en 'Somit' (2021) waren al ijzersterke visitekaartjes, maar 'Zurich Concert' laat nog maar eens horen dat de live-context vertrouwd materiaal een nog andere lading kan geven. Bijna alle stukken waren eerder te horen op de twee eerdere albums, maar worden hier uitgevoerd met een frisheid alsof ze zonet uit de koker van de drie schoten. Vanaf 'Nuremberg Amok', met in de kop die hoekig verkrampende bas en typisch stuiterende Lillinger-roffels, beland je in een hyper-geconcentreerde interactie van uitgesproken stemmen. Bovendien is zo'n Lillinger een erg dominante, aanwezige muzikant. Dat vergt tegenstemmen die sterk in hun schoenen staan.

Met Eldh en de onverstoorbare Draksler heeft hij alleszins kompanen die hem kunnen volgen tot in de uithoeken van zijn driftige millimeterwerk en semi-spastische uithalen, manipulerend met klank, tegengewicht biedend met sterke contrasten, slalommend tussen verfijnd detailspel en verschroeiende power. De werelden van jazz en improvisatie worden hier aangevuld met geluiden uit de hedendaagse klassiek, en zélfs als ze verdacht dicht in de buurt komen van een 'conventionele' pianotriosound blijft het oren spitsen bij zoveel inventiviteit. Stukken als 'Body Decline - Natt Raum', het vals zwalpende 'Veins' of het koppigheidsfestijn van 'Membran' zijn uitbarstingen van kleur, timing en expressie.

Evan Parker had het eens over de paradox van de improvisatie: hoe beter voorbereid je bent, hoe vrijer je kan zijn. En soms voelt het ook alsof deze drie daar een ongemeen hoog niveau in bereikt hebben. Tussen al die uitvinding van het moment en die eindeloos stromende inspiratie hoor je ze soms roepen en lachen, zonder ook maar een tel uit hun rol te vallen. Ze staan er gewoon. Als muzikanten van dit niveau hun oren amper geloven, dan wordt het magistraal.

Labels: cd, Christian Lillinger, Kaja Draksler, Petter Eldh, Punkt.Vrt.Plastik

(Guy Peters, 11.10.22) - [print] - [naar boven]

De openingsweek van een herboren Hnita Jazz Club werd afgesloten door het Boundless Trio + Cel Overberghe. Wat een geslaagde metamorfose heeft de historische Hnita-Hoeve gemaakt. Het is er goed toeven, nou en of!

Peter Anthonissen, zoon van Hnita-stichter Juul, straalde toen ik hem voor aanvang van het concert feliciteerde met de opening van zijn Hnita Jazz Club. Zijn team, de vele sponsers, vrijwilligers en sympathisanten hebben er een warm nest van gemaakt, waar mensvriendelijkheid centraal staat. Dat wordt ervaren door zowel het publiek alsook de artiesten die geprogrammeerd staan.

Licht en geluid zijn professioneel en de akoestiek van de zaal is uitstekend. Het cafégedeelte is voor wat beteft het aanbod ook bij de tijd. Waar mogelijk kiest het Hnita-café voor biologische en fairtrade-producten. Er zijn streekproducten uit Melkouwen, Nijlen en Westmeerbeek. Het café is geopend van woensdag t/m zondag.

Het programma-aanbod is divers, zoals bijvoorbeeld bij 'Hnita Koters & Co', waar de jeugd al jong en op maat met jazz kan kennismaken. Voor alle informatie en het programma-overzicht kun je terecht op de website van de Hnita Jazz Club.

Het concert van deze avond was van de 'forever youngsters' van de free jazz van het eerste uur in België: Paul Van Gyseghem op contrabas, Patrick De Groote op trompet en flügelhorn, Chris Joris op drums, percussie, piano en Cel Overberghe op saxofoon. Een gesmaakte hernieuwde kennismaking met deze goede bekenden.

Er waren soms magische momenten, waarop de interacties het samenspel naar grote hoogte stuwde. Wel waren er naar mijn smaak onvoldoende solistische momenten voor iedere muzikant. Maar dat nam niet weg dat de goede opkomst van het publiek zich de twee sets van deze instant composers beslist liet welgevallen. Een toegift was dan ook de beloning voor musici en publiek.

Klik hier voor foto's van dit concert door Cees van de Ven.

Labels: Boundless Trio, Cel Overberghe, concert, Hnita Jazz Club

(Cees van de Ven, 10.10.22) - [print] - [naar boven]

Het Tord Gustavsen Trio heeft net een nieuw album uit bij ECM Records, 'Opening'. En ja, wat verwacht je dan van een concert in een uitverkocht Paradox? Juist, dat ze de stukken spelen van dit nieuwe album. Maar wat doen pianist Gustavsen, bassist Steinar Raknes en drummer Jarle Vespestad? U raadt het al, van de niet geheel complete lijst stukken die Gustavsen na afloop in mijn boekje schrijft - hij kan niet zo snel de gehele set terughalen - staan er welgeteld vier op dit nieuwe album, de rest is ouder werk. Uitmaken doet het natuurlijk niets, oud of nieuw werk, het is hoe dan ook bijzonder.

Wat opvalt bij dit trio, en het maakt daarbij niet zo veel uit of je nu het concert neemt of de cd, is de prachtige wijze waarop deze drie musici ieder hun eigen rol pakken. Het mag dan het Tord Gustavsen Trio heten, dat wil niet zeggen dat Raknes en Vespestad hier als de eerste de beste begeleiders het de meester naar de zin mogen maken. Verre van. Het is Vespestad die opent met een prachtige en spannende drumsolo in 'Findings / Visa Från Rättvik' en ook verderop speelt hij een bijzondere rol, vaak als sfeermaker, maar ook met menige aantrekkelijke solo. En het is Raknes die regelmatig de melodie van Gustavsen overpakt en deze met zijn zangerige basspel verrijkt.

En over melodie gesproken, dat is het tweede dat dit trio kenmerkt, of eigenlijk moet ik zeggen: wat Gustavsens compositorische vernuft kenmerkt, want hij tekent voor alle composities, soms aangevuld met werk van anderen of met Noorse volksmelodieën. Wonderlijke, enigszins weemoedige melodieën, die zich zonder enig probleem vastnestelen in je hoofd, zoals 'The Tunnel', 'Wide Open' en 'Interlude'. Melodieën ook waarin subtiliteit en introspectie overheersen. 'Ritual', zoals gezegd een van de weinige stukken van het nieuwe album 'Opening', bewijst echter dat de man meer pijlen op zijn boog heeft. De elektronica, vaak zeer bescheiden op de achtergrond aanwezig, speelt hier een hoofdrol en de muziek kent duidelijke rockinvloeden. Typisch Gustavsen is dan wel weer die prachtig subtiele passage aan het einde.

'Helensburgh Tango' is het derde stuk van het album dat in Paradox klonk en pas als eerste toegift. Volgens Gustavsen is het echter geen tango en dat klopt. Maar wat het deelt met de tango is het gevoel van melancholie, de ietwat duistere insteek. En dan staan er op 'Opening', pas het zesde album in bijna twintig jaar, nog negen stukken. Bijvoorbeeld de opener 'The Circle', waarin Gustavsen direct al zo'n prachtige melodie ontvouwt en we kunnen genieten van dat voortreffelijke samenspel, of het wel heel weemoedige 'The Longing', een perfect gekozen titel voor dit bijzonder ingetogen stuk, maar ook een prachtig voorbeeld van het samenspel tussen piano en bas.

Het mag inmiddels soms wel afgedaan worden als een cliché, maar de jazz uit Scandinavië voldoet wel degelijk vaak aan bepaalde kenmerken. Draai 'Re-Opening' en u weet waar ik het over heb. De invloed van folk is daar bijvoorbeeld vaak een kenmerk van, evenals de nadruk op klank en die eerdergenoemde hang naar melancholie. Muziek die door ons nuchtere Hollanders vaak afgedaan wordt als sentimenteel, maar die in handen van een vakman als Tord Gustavsen prima blijkt te werken.

Klik hier voor foto's van dit concert door Louis Obbens.

Labels: cd, concert, ECM, Tord Gustavsen

(Ben Taffijn, 10.10.22) - [print] - [naar boven]

Vandaag staat drummer en percussionist Michael Zerang centraal. Hij is allereerst te horen op het bij Aerophonic - het label van saxofonist Dave Rempis - verschenen 'Astragaloi', samen met pianiste Elisabeth Harnik en Rempis. Verder hier aandacht voor het bij Astral Spirits verschenen 'The Art Of Flight: For Alvin Fielder' van Survival Unit III, eveneens een trio, maar nu met naast Zerang cellist Fred Lonberg-Holm, hier zonder elektronica, en trompettist/saxofonist Joe McPhee.

De stijl van Dave Rempis kennen we inmiddels, hij kwam hier de afgelopen jaren regelmatig voorbij. En ook op dit album is hij direct herkenbaar met zijn sterk verdichte patronen, zijn extatische uithalen en zijn vaak vrij gruizige klank. Harnik en Zerang dienen hem prachtig van repliek, zo het tempo verder opvoerend. Op zulke momenten is er zonder meer sprake van een dynamisch brouwsel dat op het punt staat van overkoken, 'Macateta' is daar een mooi voorbeeld van. Toch kan het hier ook zeer ingetogen klinken. Prachtige fragiele bewegingen horen we Rempis maken in 'Locoweed', terwijl Harnik hier op boeiende wijze aansluiting bij vindt en Zerang de accenten plaatst. Gaandeweg gaat ook hier het tempo omhoog, dat hoort erbij. Zerang komt uitgebreid aan bod aan het begin van 'Lato Litupa'. Dit is echter geen drumsolo, maar een geluidssculptuur - Zerang is dan ook eerder percussionist dan drummer. Belangrijker is echter dat het een perfecte bedding vormt voor Rempis' creatieve uitspattingen, van wie we in dit vrij lange stuk menige geweldige solo horen. Prachtig slagwerk overigens ook in het spannende 'Goat’s-Thorn'.

In tegenstelling tot het trio dat we horen op 'Astragaloi' is Survival Unit III geen gelegenheidstrio, sterker nog: het bestaat al sinds 2006 en dit 'The Art Of Flight: For Alvin Fielder' is het zevende album. Een album dat bestaat uit vijf naamloze stukken. Mede door de instrumentatie is dit een trio dat zich in eerste instantie richt op klank, al horen we in het eerste deel direct al McPhee krachtig soleren op zijn zaktrompet. Maar ook hier gaat het primair om de effecten, nog versterkt door de verrichtingen van Lonberg-Holm en Zerang. Voor Zerang moeten we bij het tweede stuk zijn: onregelmatige ritmische patronen ondersteunen hier fluisterzachte bewegingen van McPhee en Lomberg-Holm. Bijzonder is ook het begin van het derde stuk en de wijze waarop McPhee hier schakelt tussen verschillende stijlen. We eindigen dynamisch in het vijfde stuk, Zerang deelt rake klappen uit, Lonberg-Holm vult het verder in en McPhee schittert met dwars spel.

Labels: cd, Dave Rempis, Elisabeth Harnik, Joe McPhee, lp, Michael Zerang, Survival Unit III

(Ben Taffijn, 8.10.22) - [print] - [naar boven]

Lees verder in het archief...

Menupagina's:

Nieuws, tips, suggesties, adverteren, meewerken?
Mail de redactie.