De harp is nog altijd een vreemde vogel in de jazzvolière. Dorothy Ashby, Betty Glamann en Alice Coltrane trokken in het verleden de aandacht naar de harp en momenteel laat Brandee Younger van zich spreken. Her en der zijn er voorts nog wel wat jonge muzikantes op het instrument bezig - hoegenaamd geen kerels! Diederik Idema, chef van de wekelijkse Jazz Jams, vertelde dat er in de afgelopen 35 jaar nimmer een harp een voet over de drempel heeft gezet.

De Ierse Sorcha McCague had dus de primeur. Zoals we misschien wel zouden verwachten kan haar instrument ons in royale wolken van tinteltonen hullen. Lieflijke lentekriebels over het hele lijfje. Maar voor het grootste deel speelt ze gewoon enkele noten met een onmiskenbaar jazzy inslag. Daarbij komt dat haar hoge register compleet kan samensmelten met de piano van Dimitris Karkoulius. Een symbiotische connectie, alsof de muzikanten ooit als Siamese tweeling zijn geboren. De pianist beweegt zich zo lenig als een kat en zo speels als een jonge hond. Zijn soli zijn zorgvuldig geslepen en gepolitoerde edelstenen. Ik zou wel eens naar een solorecital van hem willen luisteren.

Alexia Harpa zat achter de ketels. Van eerdere optredens in De Smederij kennen we de percussioniste als een onstuimige bougie die alle bands op koers weet te houden. In het eerste nummer, 'Sorcha's Song', leek ze wat aan het tempo te trekken, maar niet veel later speelde ze zo crisp als een geroosterde boterham. En wonderlijk subtiel, als dat zo uitkwam. En hoor haar hippe patronen. Daarbij is Harpa een muzikante die nog volop in ontwikkeling is.

Kijk, als je zo'n harp maar omgeeft door goeie muzikanten is the sky the limit.

Foto: Diederik Idema

Labels: Alexia Harpa, concert, Dimitris Karkoulius, Sorcha McCague

(Eddy Determeyer, 12.4.25) - [print] - [naar boven]

Pianist Kit Downes werkte voor zijn in de Reflex-serie van Bimhuis Records verschenen album 'Dr. Snap' - natuurlijk live opgenomen in het Bimhuis - met een tentet, bestaande uit piano, vier blazers, gitaar, contrabas en maar liefst drie drummers.

'Dr. Snap' is een heerlijk dynamisch album geworden, waarin we een veelvoud van muzikale stijlen terug horen. 'Children With Pitchforks' begint met een patroon op fluit van Ketija Ringa Karahona, waarna we al snel de grote invloed van de percussie gewaarworden (Sun-Mi Hong, James Maddren en Veslemøy Narvesen), op een album dat toch primair draait om ritme. In dit eerste stuk is die ritmiek van het springerige soort, met duidelijke latin-invloeden. In 'Full Dress' [ZIE DE JAZZTUBE HIERONDER] horen we mooi de invloed van funk, onder andere door de groove van bassist Petter Eldh. Heerlijk vette solo's van Robin Fincker op tenorsax en van Downes zelf zijn hier prima op hun plaats. En bijzonder zoals de dynamiek hier ineens volledig stilvalt en de band overschakelt op een experimentele klankwereld. Een experiment dat zich doorzet in het ingetogen 'Mirror'. Het is de solo van Eldh, aan het begin van 'Familiar' gevolgd door Downes' bijdrage die er weer structuur inbrengt. Vervolgens zijn er boeiende patronen van de blazers, naast Karahona en Fincker zijn dat Ben van Gelder op altsax en Percy Pursglove op trompet. Gitarist Reinier Baas sluit hier met krachtig spel mooi op aan.

Downes horen we nagenoeg solo, met luisterrijke, bijna klassiek aandoende klanken in 'Interlude A'. Bijzonder hoe ook hier langzaam de abstractie zijn intrede doet. Het al even ingetogen 'Pantheon 4' (geen idee waar die delen 1 tot en met 3 gebleven zijn) begint weer met de klanken van de fluit, nu in combinatie met de altsax. En ook hier speelt de ritmiek weer een grote rol, alleen nu van het lome soort. Baas is goed te horen aan het begin van 'Dimitrios In 64', met bijzonder experimenteel spel en de klankwolk van de blazers aangenaam kruidend. Dan zijn de slagwerkers en de contrabas aan zet met wederom stomende ritmiek, iets waar Pursglove met veel experiment ruimschoots gebruik van maakt. 'Snapdraks' vangt aan met spel op de bekkens, experimenteel spel en wederom de trompet. En tegen het einde van dit relatief lange stuk is het wederom de fluit die opvalt. Nog twee vrij korte stukken volgen, in 'Interlude B' horen we Downes, begeleid door ingetogen slagwerk en in 'Pitchfork Reprise' maakt de band tot slot de cirkel rond door terug te keren naar de muziek waar het mee begon.

Labels: Ben van Gelder, cd, James Maddren, Kit Downes, Percy Pursglove, Peter Eldh, Reinier Baas, Sun-Mi Hong

(Ben Taffijn, 7.4.25) - [print] - [naar boven]

Concert
Hot 8 Brass Band opgepimpt
dinsdag 1 april 2025, Simplon, Groningen

Brassbandmuziek is straatmuziek. Dat is al bijna tweehonderd jaar zo. Onversterkt. Maar in New Orleans kun je zo'n band toch al vanaf een kilometer horen. De bastrommel klinkt als vuurwerk aan de einder. Je kijkt rond: waar komt het geluid vandaan? Daar rechts, of is dat de echo? En dan zie je na enig speurwerk de brassband en de second line, de dansers die het ensemble escorteren. Moeders met baby's op hun rug, beren van kerels die koelkisten met bier en fris zeulen. Het volgend moment dans je mee, relaxed door de straten, keurig wachtend voor rood.

Die bands kun je ook wel vinden op de podia aan Frenchmen Street. Nog steeds onversterkt, afgezien van een microfoon voor de zang en de solo's. Iemand uit het hogere echelon van Simplon had bedacht dat die Hot 8 Brass Band uit New Orleans maar het beste tot rockniveau versterkt kon worden. Iedere muzikant een eigen mike en dan maar schuiven. Terwijl met name het orkestrale samenspel van de blazers, met zijn nuances en subtiele dissonanten, zo cruciaal is. Dat kun je horen op hun meest recente cd, 'Big Tuba' (True Thoughts, 2025). Enfin, ik vernam dat op de dames-wc's bezoeksters hun oren dichtstopten met stukken toiletpapier.

De Hot 8 is inmiddels al twintig jaar een begrip in de Big Easy. In de voetsporen ven de Rebirth en de Treme Brass Bands lopen ze hun parades en blazen ze allerlei feesten en partijen op. 'We brass hard' is het motto en daar is geen woord van gelogen. Alles vibreert, het podium, de praktikabels, de vloer, het buikje en het bier. Halverwege het optreden staar ik een paar seconden gebiologeerd naar een stuk drumstick van twaalf centimeter, dat een meter van me vandaan is ingeslagen. Aan het gefragmenteerde breukvlak zie ik dat er sprake is geweest van uitermate hoge belastingen. Ik heb dus weer eens geluk gehad.

Het programma is verder een potpourri van eigen stukken, met veel rap, en klassiekers van Bill Withers en James Brown. Publieksparticipatie wordt op de geijkte wijze aangemoedigd. "Hell yeah!" wordt geriposteerd met "hell yeah!"

Hm, wordt het zo langzamerhand niet eens tijd voor een tripje naar NOLA?

Foto: Hammie van der Vorst

Labels: concert, Hot 8 Brass Band

(Eddy Determeyer, 5.4.25) - [print] - [naar boven]

Na een stevige reeks albums voor ECM Records verkassen Nik Bärtsch en de zijnen naar het eigen Ronin Rhythm Records voor wat een instant herkenbare aanvulling is bij de vertrouwde ritual groove music van het kwartet. Bassist Jeremias Keller is een nieuwe aanwinst, maar de rest speelt al twintig jaar samen, en dat voel je. Op 'Spin' geldt een beetje het 'always different, always the same'-adagio, al is het maar omdat de band zijn handelsmerk gemaakt heeft van die uitgesponnen 'modules' die cyclische patronen als startpunt nemen.

'Modul 14' en 'Modul 23' zijn herwerkingen van eerdere stukken, maar er zijn ook een paar nieuwe stukken, die een vergelijkbare insteek hanteren: eindeloos wentelende interactie, repetitief en uitgevoerd met een Zwitserse precisie. Echt rauw is het nooit en uit de band springen doet het evenmin, maar daar is het deze band niet om te doen. Wat primeert is het in stand houden van die balans tussen het mechanische en het menselijke en in die herhaling een vorm van extase vinden.

Voor sommigen zal dit misschien warmte of verrassingen missen, anderen zullen zich te goed doen aan de trance. Geen miskoop voor wie het eerdere werk kent, misschien een goed startpunt en ontdekking voor nieuwe luisteraars.

Nik Bärtsch (piano, keyboard), Sha (basklarinet, altsaxofoon), Jeremias Keller (bas), Kaspar Rast (drums)

Deze recensie verscheen ook in Jazz&mo'

Labels: cd, Jeremias Keller, Kaspar Rast, Nik Bärtsch, Sha

(Guy Peters, 2.4.25) - [print] - [naar boven]

Stel u had mij afgelopen weekend voorspeld dat ik het nog eens mee zou maken, een volle stomende zaal jongens en meisjes, door de bank genomen een kwart van mijn eigen jaren, die staan te swingen op bigbandmuziek en bij elke solo in wild geraas uitbarsten. Mijn reactie was kort geweest: "Jaja! Kicken! Dream on!" en ik had al bij de koelkast gestaan voor twee keiltjes.

Toch gebeurde precies dat, afgelopen donderdag aan het Boterdiep numero 69, te Groningen stad. Het thema van de 2025-editie van het Nederlands Studenten Jazz Orkest (NSJO) was 'Van eigen bodem' en dat bleek een trip door ruim honderd jaar Nederlandse liedjes. De nadruk lag op actuele galmpop die door de aanwezigen feilloos werd meegezongen en die voor mij terra incognita was en is. Één ding herkende ik, iets van rapper Typhoon, maar dat kun je bezwaarlijk tot de galmpop rekenen. De echte klassiekers, van Jean-Luis Pisuisse en Herman Emmink tot André Hazes, ja, die zitten ook wel in mijn systeem.

Maar mooi hè, dat die jongelui ook eens meemaken dat je voor een bult geluid niet per se een gitaar plus versterker nodig hebt, maar dat het net zo goed lukt met een dertigkoppige bigband. Het geheime wapen van het NSJO is de tienmans (m/v/mv) strijkerssectie. Tien violisten en cellisten, die gezamenlijk een beste keel kunnen opzetten en ook als solist hun persoontje staan. De tweede troef was de dubbele vocal group. Velvet Vox, drie dames, werd gesteund door drie achtergrondzangeressen. De vocalisten waren in feite de enige professionals van de avond - afgezien van dirigent Bernard van Rossum. Het orkest wisselt periodiek van samenstelling en bestaat uit studenten aan Nederlandse universiteiten. Van de solisten viel trompettist Quirijn op. Lekker brassy en brash. Masculien, om niet te zeggen macho.

"Dit is het mooiste wat ik ooit heb gehoord," hoorde ik achter me een jongen zeggen. Het klonk een beetje beduusd.

Foto: Hammie van der Vorst

Labels: Bernard van Rossum, concert, Nederlands Studenten Jazz Orkest, NSJO

(Eddy Determeyer, 1.4.25) - [print] - [naar boven]

Het pianoduo blijft een geliefde combinatie binnen de jazz en de geïmproviseerde muziek. Alleen al bij ECM Records verschenen de afgelopen maanden een zestal albums waarin we de piano in deze combinatie horen. Vandaag besteed ik aandacht aan een cd waarop we de piano horen in combinatie met de altviool: 'Transylvanian Dance'.

Begin vorige eeuw maakte de Hongaarse componist Béla Bartók diverse tochten door Transsylvanië, nu een deel van Roemenië, om opnames te maken van de plaatselijke volksmuziek. Muziek die hij vervolgens verwerkte in zijn eigen composities. Die opnames bleven gelukkig bewaard en acht daarvan werden door pianist Lucian Ban - afkomstig uit dezelfde streek - en altviolist Mat Maneri gebruikt voor de stukken op hun album 'Transylvanian Dance'. Het betreft hier liveopnames, gemaakt in het in de streek gelegen Timișoara.

Over de wonderlijke opener 'Poor Is My Heart' zegt Maneri, iets wat we goed terug horen in zijn vioolspel: "Poor Is My Heart never fails to fill mine. There's a magic of sorrow that can be manipulated with a simple slide of ambiguous harmony. I often find myself moved by the melody as I'm playing it, by the magic of the echoes of the past vibrating in the present." Iets wat volgens mij ook sterk geldt voor 'Romanian Folk Dance', dat door het relatief langzame tempo eigenlijk helemaal niet klinkt als een volksdans.

Wat het duo van 'Lover Mine Of Long Ago' maakt, is minstens zo bijzonder. De melancholie uit de titel krijgt prachtig gestalte middels vrij karige, maar doeltreffende piano-aanslagen en prachtig droevig, vrij duister altvioolspel. Vergelijkbaar hiermee is 'The Exchanted Stag', alleen klinkt de muziek hier wat minder melancholiek. Tussen deze twee stukken valt de stomende ritmiek van Ban in het titelstuk bijzonder op, opzwepend en broeierig zet het Maneri aan tot al even swingende strijkbewegingen. Maar dat stuk vormt wel een uitzondering, ook 'The Harvest Moon Ballad' - het origineel van Bartók bevat een lied van twee vouwen waarin ze dank uitbrengen aan God voor de goede oogst - klinkt opvallend droevig. Ban: "Our take sought to reveal this aching, yearning quality", iets dat mijns inziens uitstekend gelukt is. Ook bijzonder is de klank van Maneri in 'The Boyar’s Doina', hou het daar maar eens droog bij.

Labels: cd, Lucian Ban, Mat Maneri

(Ben Taffijn, 31.3.25) - [print] - [naar boven]

In 1926 stuurde dagblad De Telegraaf zijn muziekrecensent Louis Arntzenius naar Amerika. Hij moest verslag uitbrengen over het culturele leven aldaar. Arntzenius bracht een bezoek aan een 'colored theater' in Newark, New Jersey, waar hij een avond met zwarte artiesten meemaakte. 'Ik ben de aller-eenigste van ander ras,' schreef hij. De ster van de show was Clara Smith, een van de zogeheten 'classic blues singers'. 'De kreet!' kraste de scribent. 'Van achter de coulissen komt hij, luid en klagend: de noot der blues... Opeens staat Clara daar, het lichaam als een vlam, in fel oranje en zwart om 't bruin der huid. Wijd open is de mond, als in een trance ligt 't hoofd achterover. En hard, wreed klinkt de blues-noot als 'n pijnschreeuw, ons allen opjagend en verschrikkend. Luid, luid, diep trillend uit de keel gescheurd, de gil van een gekweld, gemarteld dier.'

Eddy Determeyer beschrijft de opkomst van de blues onder een jong publiek in de jaren zestig en laat zien dat Nederland daarbij een soort voortrekkersrol heeft gespeeld.

Klik hier om het artikel te lezen.

Labels: artikel, blues, Clara Smith

(Maarten van de Ven, 25.3.25) - [print] - [naar boven]

Misschien zijn we gewoon teveel verwend in De Smederij, de laatste maanden. Dat de bovenburen elke dinsdagavond de grond onder de voeten verliezen wanneer beganegronds het dak erafgaat. Want op zich is Harry van der Laan (Zwolle, 1970) gewoon een prima saxofonist met een mooi vol, licht geruwd geluid. Maar zijn aanpak was dus wat meer introvert dan we van de wekelijkse Jazz Jams gewend zijn. Een Boss Tenor weliswaar - maar dan van het zachtzinnige soort. Dat liet hij duidelijk horen in 'Amsterdam After Dark' van collega-tenorist George Coleman en in 'This I Dig Of You' van zijn held Hank Mobley, de kampioen middengewicht van de jazztenoristen. Wanneer de serie 'Midnight Slows' van het Franse label Black And Blue nog had bestaan had Van der Laan daar mooi ingepast. Naast Buddy Tate. Associaties met het balladwerk van tenorist John Coltrane drongen zich op in de compositie 'Szo En Szo' van de leider (wanneer ik het goed heb verstaan). Van der Laan is cultuurhistoricus van zijn vak, dus die associaties waren niet zo vreemd.

Het begeleidende trio van Diederik Idema, Hans Lass en Sebastian Demydczuk - piano, bas en drums respectievelijk - is een goed op elkaar ingespeelde unit. Nochtans duurde het even eer de neuzen dezelfde kant opstonden. Alsof iedere muzikant een ander liedje in zijn hoofd had. De verbroedering was een feit in 'AM-PM', andermaal een stuk van de saxofonist, gebaseerd op 'Night And Day'. Hierin bewees Lass maar weer eens dat hij in veel situaties de meest avontuurlijke solist is. Idema roerde listig 'Milestones' door 'Speak Low', waar Demydczuk een lange, intense solistische bijdrage aan leverde.

Foto: Hammie van der Vorst

Labels: concert, Diederik Idema, Hans Lass, Harry van der Laan, Sebastian Demydczuk

(Eddy Determeyer, 22.3.25) - [print] - [naar boven]

Vocaliste Sanne Rambags is een van die musici die op deze blog met een zekere frequentie voorbij komt, al was de laatste keer alweer drie jaar geleden, bij het verschijnen van het album 'Sonna'. In 2018 kreeg zij een compositieopdracht van November Music, waarvoor ze een negental schilderijen van de Noorse kunstenaar Edvard Munch als uitgangspunt nam. Deze collectie, waarvoor Munch menselijke aspecten als liefde, angst, dood en jaloezie als basis nam, noemde hij 'The Frieze Of Life: A Poem About Life, Love And Death' en exposeerde hij voor het eerst in Berlijn, in 1902. Rambags maakte evenzoveel stukken waarin ze op haar manier reflecteert op die schilderijen, soms haar stem inzettend als louter klank - wat ik toch altijd nog het meest boeiende vind - soms ook werkend met teksten, regelmatig gebaseerd op dagboekfragmenten van Munch. Na die première verdween deze cyclus in de la om er pas vorig jaar weer uit te komen. Met violiste Roosmarijn Tuenter, pianist Jeroen van Vliet en percussionist Joost Lijbaart legde ze de compositie vast en bracht deze eind vorig jaar uit als download bij haar eigen label, Sonna Records. Naar aanleiding daarvan startte een korte tour bij Paradox in Tilbug, voor Rambags een tweede huiskamer.

Inmiddels verblijft ze al enige tijd in Oslo, bezig met een master. De liefde voor Noorwegen zit dus diep, iets dat we al geruime tijd terughoren in haar muziek en zeker ook in deze cyclus, die duidelijk aan zeggingskracht wint nu ze die schilderijen daar letterlijk binnen handbereik heeft. En ook in deze cyclus bemerken we dat Rambags door de jaren heen opvallend consistent bezig is geweest, want deze muziek had net zo goed gewoon vorig jaar gecomponeerd kunnen zijn; zo goed vergelijkbaar is het met alles wat ik de afgelopen jaren van haar hoorde, zowel op cd als live. Ook hier valt op hoe graag ze werkt met subtiele klanken en uitgebeende vormen. Zelden horen we in die stukken veel meer dan strikt noodzakelijk is. Rambags schuift twee stenen over elkaar, ademt eens diep in en uit; Van Vliet slaat slechts een paar noten aan, met die fluwelen aanslag, zo kenmerkend voor hem; Lijbaart beperkt zich regelmatig tot een paar belletjes of een enkele streek met een strijkstok langs een bekken en ook Tuenter heeft vaak genoeg aan wat pizzicato spel. Die paar stukken waarin er dan ineens wél sprake is van dynamiek klinken dan voor je gevoel veel harder als in werkelijkheid het geval is, zo gewend ben je aan dat subtiele, sterk gedoseerde spel. Direct al in dat eerste stuk 'Starry Night' bijvoorbeeld, gecomponeerd met die prachtige sterrenhemel van Munch in gedachten, horen we dat subtiele spel, bijvoorbeeld middels dat patroon dat Van Vliet speelt, prachtig aangevuld door Tuenter, spel dat door merg en been gaat. Diezelfde valt op in 'Madonna', al even subtiel en karig. Louter een bijzonder strak, pizzicato gespeeld motief, een enkele noot van Van Vliet, en Lijbaart met die strijkstok: het is allemaal precies genoeg en zeker niet meer dan dat.

Daartussen beweegt Rambags zich, met niet te preciseren klanken, zuivere ademhaling en soms met teksten, deze opdienend in Sprechgesang - bijvoorbeeld in 'Anxiety', met teksten uit het dagboek van Munch - of met veel gevoel en emotionele kracht de woorden naar buiten slingerend, zoals in 'The Voice'. Mooi is ook als Tuenter de tweede stem zingt, bijvoorbeeld in 'Woman Of Three Stages'. Bijzonder hoe die vocale klanken hier in elkaar grijpen, elkaar versterken. Rambags doet hier in alle opzichten recht aan dat bijzonder werk van Munch. Net zoals je bij die schilderijen altijd het gevoel hebt dat er nog een wereld achter ligt, dat Munch een sluier oplicht van zijn gevoelsleven, maar ook niet meer dan dat, zo krijg je ook bij Rambags het gevoel dat er nog veel meer te vertellen valt. Voeg daarbij dat Munch een Noor was en dat zeker de laatste tijd Rambags daar steeds dichter bij komt, steeds beter aanvoelt welke muziek er bij die peilloze dieptes van zijn schilderijen past: een combinatie van Scandinavische jazz, geïmproviseerd en de volksmuziek van daar. Muziek ook waar de leegte in doorklinkt. Goed dat ze deze cyclus opnieuw heeft opgepakt en nu ook voor ons heeft vastgelegd. Dat en haar verblijf in Noorwegen zal haar ongetwijfeld gaan inspireren tot verdere stappen.

Klik hier om het album 'The Frieze Of Life' te beluisteren.

Foto: Eddy Westveer

Labels: cd, concert, Jeroen van Vliet, Joost Lijbaart, Roosmarijn Tuenter, Sanne Rambags

(Ben Taffijn, 18.3.25) - [print] - [naar boven]

Het concept ligt zo voor de hand. Twee aan elkaar gewaagde tenorsaxofonisten die elkaar niet alleen uitdagen, maar ook aanvullen en versterken. Nochtans kan ik me uit de geschiedenis van de jazz maar twee of drie voorbeelden voor de geest halen (tenor battles reken ik voor het gemak niet mee). De duo's Zoot Sims-Al Cohn en Eddie Davis-Johnny Griffin en, dichter bij huis, het ATO (Amsterdams Tenoren Onderzoek) uit de jaren zeventig en tachtig. Maar dat waren drie tenoristen, Hans Dulfer, Rinus Groeneveld en Jan Cees Tans, dus die tellen strikt genomen niet mee.

In De Smederij haalden de saxofonisten Gerben Wasser en Art Badenko alles uit de kast om hun grote voorgangers eer te bewijzen. Daarin slaagden de heren met vlag, wimpel en een tien met een griffel. Gelijk met het nummer waarmee werd afgetrapt, Joris Teepes 'Second Avenue Story', werden we meegesleurd, een maalstroom van harmonieën en disharmonieën in, van waanzin en ontnuchtering. Nou, ontnuchtering, daar kwamen we eerlijk gezegd niet eens aan toe. De geluiden uit de saxen schoven en schuurden langs elkaar, soms ging de muziek richting vroege free jazz, maar vaker zaten we midden in de souljazz. Daarbij speelde Wasser overwegend eerste en van de twee zware tenoren was hij de zwaarste. Maar in feite beschikte Badenko over een vergelijkbaar kamerbreed geluid. Op milde wijze naaiden de blazers elkaar op, waarbij ze elkaar eerder completeerden dan overhoop bliezen.

Ook drummer Nitin Parree bleek een ontdekking. Niemand die zijn 'r' even feilloos kan laten rollen op de snaartrommel. Hij speelde met pit en plezier en zijn accenten stampten de band voorwaarts. Met een vingerknip zat hij in een groove en zie hem daar maar eens uit los te bikken. Bassist Joris Teepe had de dankbare taak om de naden te stikken waarmee het ensemble bijeen werd gehouden.

Van de andere kant: op deze manier komen we natuurlijk nooit van die jazzmuziek af.

Foto: Hammie van der Vorst

Labels: Art Badenko, concert, Gerben Wasser, Joris Teepe, Nitin Parree

(Eddy Determeyer, 15.3.25) - [print] - [naar boven]

Een ongewoon album opgebouwd rond korte tracks die de Noorse drummer Thomas Strønen opnam tijdens wat beschikbare studiotijd. Tijdens de pandemie bezorgde hij die aan een paar muzikanten die ermee aan de slag gingen. Het resultaat is een combinatie van compacte solo- en duostukken. En als Taborn spontaan reageerde op wat hij toegestuurd kreeg, dan studeerde Sinikka Langeland eerst de patronen in, vooraleer ze er haar kantele (uit de citerfamilie) en zang over legde. Samen met Chris Potter wordt het geluid wat opengetrokken richting kosmos, terwijl Jorge Rossy, vooral bekend als drummer, hier opvalt met zuinig rondgestruinde pianoklanken. Het maakt van 'Relations' een ongewone vingeroefening die fascineert, maar uiteindelijk niet lang nazindert. Daarvoor mist het cohesie en een spanningsboog.

Thomas Strønen (drums, percussie), Craig Taborn (piano), Chris Potter (sopraansax, tenorsax), Sinikka Langeland (kantele, zang), Jorge Rossy (piano).

Klik hier om een track van dit album te beluisteren: 'Pentagonal Garden'.

Deze recensie verscheen ook in Jazz&mo'

Labels: cd, Chris Potter, Craig Taborn, Jorge Rossy, Sinikka Langeland, Thomas Stronen

(Guy Peters, 14.3.25) - [print] - [naar boven]

De soli van altsaxofoniste Kika Sprangers hebben wel iets van wat je in de klassieke muziek doorgecomponeerde werken noemt. Korte thema's duiken op en gaan kopje onder, herhaling is uit den boze. Doorgaans is er ook geen duidelijk omschreven metrum. Als er al sprake is van helder omlijnde structuren, zou je eerder aan suites moeten denken dan aan traditionele jazzschema's.

Mede daardoor is je geen seconde verveling gegund. Qua sound en inhoud zitten haar bedachtzame soli dichter bij Lee Konitz dan Earl Bostic, om maar twee uitersten van het spectrum te noemen. 'De man die op eierschalen loopt’, zo werd trompettist Miles Davis in de jaren vijftig wel aangeduid. Welnu, ook onder Sprangers' voeten blijven die keurig heel.

Haar benadering van de sopraansaxofoon is vergelijkbaar, meer Wayne Shorter dan Sidney Bechet. Haar geluid is vol en lyrisch, niet zo schraal als bij sommige van haar collega's, die voornamelijk schalmeien evoceren.

Dat onwijs gave geluid wordt ondersteund door Thomas Pol op contrabas en Jamie Peet op drums. Pols begeleidende partijen zijn in feite ook speelse, avontuurlijke solo's. Daarbij zijn zijn noten helder en duidelijk gedefinieerd en onwaarschijnlijk mooi. Peet geeft het feest der schoonheid reliëf. Listig voegt hij velerlei ritmen aan het brouwsel toe, hij kan de spanning behoorlijk opvoeren en toch altijd 100% in controle blijven.

Zo, daar kunnen we weer een tijdje op vooruit.

Foto: Wim van de Vrugt

Labels: concert, Jamie Peet, Kika Sprangers, Thomas Pol

(Eddy Determeyer, 12.3.25) - [print] - [naar boven]

Concert | Jazztube
Van een niet mis te verstane eigenheid
Matthias Van den Brande Quartet feat. Jean-Paul Estiévenart, donderdag 20 februari 2025, CC Palethe, Pelt

Vers van de pers presenteerde het kwartet bij PELT JAZZ in CC Palethe deze avond hun nieuwe cd 'Fields Of Color'. Deze week ontving ik de opnamen die onze audiomaster Piet Vermonden maakte van het concert. Een welkome hulp en herbeleving bij het schrijven van deze recensie.

Na de opener 'Lunar Landscape' volgt 'The Subway'. We horen klip en klaar dat alle musici van dienst hun brevet van vermogen al jaren op zak hebben. Zoals hier bassist Tijs Klaassen, met een lange loepzuivere pizzicato solo impro van hoog tot laag.

'Yellow Fields' [ZIE JAZZTUBE HIERONDER] opent met een sprankelende feature van trompettist Jean-Paul Estiévenart, scherp op de snede met inzet van het hele instrumentregister. Saxofonist Matthias Van den Brande vervolgt met een aansprekend muzikaal betoog, dat aan duidelijkheid niets te wensen overlaat. De compositie eindigt met een gedecideerd coda van drummer Wouter Kühne en tutti slot.

Verder gaat het met de ballad 'Nostalgia', met een vrije intro van tenorsax en een substantiële bijdrage van de contrabas. Weemoedig, breekbaar, verhalend en mijmerend zijn de associaties hierbij. 'Multiforms' begint met een pittig muzikaal duel van drums en saxofoon. Maar dan komt Estiévenart tussenbeide en maant tot kalmte. Zoals gebruikelijk in een formatie die zich onderling perfect verstaat wordt ruimschoots een weerwoord geboden aan Kühne. En dat doet de drummer terdege, veelzeggend en overtuigend.

De heerlijk lome ballad 'Seagram Murals' wordt door Klaassen geopend op een keyboard met summiere ter zake doende basale klanken, gevolgd door Van den Brande solo en uitgeschreven ensemblespel. Aansluitend soleert Estévenart met een improvisatie om U tegen te zeggen. Tot besluit presenteert Kühne met zijn rijke inventieve spel de finale 'klappen op de vuurpijl'.

De toegift 'Wow' is een compositie in uptempo van Kühne. Een kers op de taart, waarbij de rillingen over het lijf lopen met de stratosferische improvisatie van Estiévenart, een van de toptrompettisten van België. Behendig, trefzeker qua techniek en met een 'mals' geluid. Daarna improvisaties van Van den Brande en Klaassen van eenzelfde hoog niveau. Kortom, een van de vele hoogtepunten van het concert.

De composities, merendeels van de leider, zijn origineel, spanningsvol en van een niet mis te verstane eigenheid, die zijn klasse kenmerkt. En met dit kwartet werd de uitvoering ervan gesublimeerd.

Ten slotte spreek ik de hoop uit dat dit kwartet vaker te horen is op podia in België, Nederland en verder. Het bijwonen van een liveconcert als hierboven beschreven kan zomaar als memorabel worden ervaren, alle cd-opnamen ten spijt. Dit laat onverlet dat de recent verschenen cd 'Fields Of Color' een aanrader is. Mede omdat in de bijgaande liner notes Matthias Van den Brande uitleg geeft waarom hij bij het componeren al vanaf zijn jeugd inspiratie put uit het werk van kunstenaar Mark Rothko.

Foto's: Cees van de Ven. Klik hier voor meer foto's van dit concert.

Labels: concert, jazztube, Jean-Paul Estiévenart, Matthias Van den Brande, Tijs Klaassen, Wouter Kühne

(Cees van de Ven, 10.3.25) - [print] - [naar boven]

Wanneer deze band nog wat meer tijd in het oefenhok en op de podia doorbrengt, kan Zack Lober's NO FILL3R aanzienlijk aan cohesie winnen. Vooral in het begin van het optreden in Feerwerd hoorden we veel los zand. Teveel filler. De opzet, met de tenor van Jasper Blom die veelal tweede stem speelt achter de trompet van Suzan Veneman, biedt perspectieven. Maar waar de sax breed, kerkvullend speelt, laat de trompet vooral bedachtzame, doch geïsoleerde noten los. Blom gaat daarbij echt tot het gaatje, soms.

Drummer Sun-Mi Hong grossiert in strakke structuren, waaraan eveneens het nodige denkwerk vooraf is gegaan. Samen met leider en bassist Zack Lober vormt ze een organisch groovende basis. Met zijn begeleidende partijen geeft Lober zijn band een orkestrale opzet. In zijn solofeature 'Besame Mucho' kreeg het zo noodzakelijke voorspel dat tot de vele kussen leidt uitgebreid aandacht.

Volgende maand staat NO FILL3R in de studio voor zijn tweede album. Nog een paar weken om de puntjes op de i te krijgen, dus.

Foto: Jan Tempel

Labels: concert, Jasper Blom, NO FILL3R, Sun-Mi Hong, Suzan Veneman, Zack Lober

(Eddy Determeyer, 7.3.25) - [print] - [naar boven]

Vooruitblik
Transition To Equality

Aan de vooravond van de Internationale Vrouwendag 2025 zet Transition To Equality op vrijdag 7 maart Vrouwen in Muziek binnen Nederland in de schijnwerpers. Hoe is de balans op het speelveld in de klassieke muziek, popmuziek, jazz, world, impro en contemporary anno 2025. Transition To Equality gaat op zoek naar oplossingen: wat kan er beter en wat kunnen we van elkaar leren binnen de verschillende genres? Hoe zorgen we dat vrouwen gelijke kansen krijgen op het speelveld en bij toelatingen op conservatoria?

BiMpro, Mind the Gap! en ZoJazz-Stage hosten deze derde editie van Women in Music in het Zandkasteel in Amsterdam-Zuidoost. Vorig jaar was het percentage mannen in het publiek en de panels 25%, dat mag meer zijn! Deze editie is het speelveld verlegd naar álle muzikale genres.

In het middagprogramma worden onderzoekscijfers gedeeld. We bespreken de sociale (on)veiligheid met experts in panels en hebben discussies over ouderschap als uitvoerend musicus. Hoe ziet het speelveld eruit in de verschillende genres, op conservatoria, podia en festivals? En hoe zit het bij componisten en tekstdichters, airplay, playlists, radio en tv? Zo wordt bijvoorbeeld maar 22% van de muziek op de radio uitgevoerd door een vrouwelijke artiest.

In de panels zitten onder meer Laurien Timmermans (directeur ArtEZ Arnhem & Zwolle), Juan Martinez (artistiek leider van het Jazz Orchestra of the Concertgebouw), Okke Westdorp (directeur van het Conservatorium Amsterdam), componist-saxofonist Marike van Dijk (afdelingshoofd Prins Claus Conservatorium Groningen) en Boy Edgarprijs-winnaar en musicoloog-fluitist Ronald Snijders. De panels worden afgewisseld met muzikale intermezzo's van vrouwelijke componisten, zoals Saskia Venegas & Maya Friedman (modern gecomponeerd), Giefa Sparkle (R&B) en SaraLee Vos & Susana Raya (nederpop met een bluesy randje).

Het avondprogramma bestaat uit een concert en een jamsessie met bekende vrouwelijke componisten, musici en jong talent uit de jazz, world em impro, waaronder Lilian Vieira, Hermine Deurloo, Ellister van der Molen, Jina Sumedi, Simone Mens, Truus Engels en hosts Graziella Hunsel Rivero en Fleurine.

De dag is voor iedereen toegankelijk: muziekprofessionals en -studenten, pers, stakeholders en andere geïnteresseerden.

Klik hier voor meer informatie en om je aan te melden voor de verschillende onderdelen van deze dag.

Labels: Mind the Gap!, nieuws, Transition To Equality, vooruitblik

(Maarten van de Ven, 6.3.25) - [print] - [naar boven]

Welbeschouwd spreken rietblazer Maarten Hogenhuis en gitarist Jesse van Ruller twee verschillende talen. Die worden dan op wonderlijke wijze overkoepeld door een metataal, zodat alles mooi aaneensluit. Het recital van de heren was een samenspraak die deels schematisch afgesproken was en voor het overige de instant composing-beginselen was toegedaan.

De oorsprong van het duo ligt in de coronatijd, toen de muzikanten een ad-hocproject in de Amsterdamse Studio 150 uitvoerden dat naar meer smaakte. Zo kwamen de albums 'Spirits High' en 'Follow The Sound' tot stand.

Ook al daar de heren elkaar voortdurend nauwlettend in de gaten hielden bleken ze aan elkaar gewaagd. In 'Breaking Mirrors' speelde Van Ruller een borrelende groove die geaccentueerd werd door een figuurtje uit het loopstation. 'Imagine A Room' resulteerde in een weids klanklandschap, verstild als een ECM-plaat. Ook associaties met het contrapuntisch werk van rietblazer Jimmy Giuffre dienden zich aan. Maar Hogenhuis en Van Ruller trokken net zo makkelijk in spiralen rond elkaar vervlochten bouwsels op, zoals je die in het echt in feite alleen met een computer vorm zou kunnen geven. Maar hier fiksten ze het live, in 'Spirits High'.

Uit de collectie van zijn vader, de vermaarde fluitist en fluitenbouwer Jelle Hogenhuis, had zoonlief een voyanka opgediept, een herdersfluit uit de Balkan met twee kanalen. Zo kon hij in 'The Outsider' à la Rahsaan Roland Kirk simultaan twee melodietjes laten klinken. Maar dan dus niet met drie of vier instrumenten in de bakkes, gewoon een nietig fluitje. (Hij beloofde het uit te proberen op de schapen van de buren.)

Gaandeweg ontstonden er in de muziek voortdurend nieuwe structuren - maar echte liedjes werden die niet. Eerder een tochtje per kajak over de Colorado River, met al haar vortexen, versnellingen, vertragingen en onzichtbare scherpe rotspieken.

Foto: Wim van de Vrugt

Labels: concert, Jesse van Ruller, Maarten Hogenhuis

(Eddy Determeyer, 27.2.25) - [print] - [naar boven]

Op 2 mei 1926 ging in Berlijn de film 'Die Abenteure des Prinzen Achmeds' van Lotte Reiniger in première. Het is een animatiefilm, maar dan gemaakt met uitgeknipte figuren en uitgekiende belichting, een zogenoemde 'silhouet-animatiefilm'. Een in alle opzichten bijzondere productie waarin Reiniger diverse verhalen uit het beroemde 'Duizend-en-een-nacht' aan elkaar smeedt. Componist en musicus Steven Kamperman kwam de film enige jaren geleden op het spoor en besloot hier nieuwe muziek voor te schrijven, mede daar het verhaal bij hem de liefde voor de muziek van het Midden-Oosten weer aanwakkerde. Baraná, de groep die Kamperman aan het begin van dit millennium vormde met de in 2013 overleden Behsat Üvez, kwam daarbij weer in zijn gedachten. Intussen ontmoette Kamperman de Turkse bassist Esat Ekincioğlu en de Iraanse gitarist Hamid Reza Behzadian, waarmee hij dit project, opgedragen aan Üvez, oppakte. Met film en muziek tourt hij nu langs diverse zalen, ik woonde de tweede uitvoering in de PlusEtage bij, terwijl de bij ZenneZ verschenen cd 'Prince Ahmed' de muziek in de vorm van een serie suites bevat.

Een film met muziek is geen onverdeeld succes. En zeker niet in een vrij complex - en bijzonder oubollig - verhaal als dat van deze prins. Kijk je naar de film en probeer je het verhaal te volgen, dan ontgaat je deels de muziek en vice versa. Als je daarbij dan ook nog wat aantekeningen wilt maken voor dit verhaal, wordt het helemaal een lastige kwestie. Nu kan ik de muziek voor een groot deel terughoren op die cd en het verhaal teruglezen in het bijgaande boekje, volgens Kamperman dé reden om vooral ook de cd te kopen, waar ik het natuurlijk volledig mee eens ben, maar daar heb je op het moment dat je daar zit niet zoveel aan. Je kunt ervoor kiezen om het verhaal niet te volgen en louter plaatjes te kijken, veel mis je niet. Het is nogal stereotype en soms zelfs ronduit bedenkelijk wat Reiniger ons hier voorschotelt, al moeten we wel in gedachten houden dat er in 1926 heel anders naar niet-westerse culturen gekeken werd dan nu bijna een eeuw later. Zo heeft de Chinese keizer duidelijk meer weg van een aap dan van een Chinees en is die slechte tovenaar natuurlijk een Afrikaan. Verder is de man-vrouwverhouding uiterst voorspelbaar. Beide vrouwen die een hoofdrol spelen zijn uiterst frêle dames, die maar amper op hun eigen benen kunnen staan. Zonder hun beider geliefden die hen uit alle mogelijke benarde situaties redden, zijn ze helemaal nergens. En ja, het is een sprookje en dus loopt het allemaal goed af, na een felle strijd tussen goed en kwaad.

Maar het inspireerde Kamperman tot het schrijven van gloedvolle muziek, waarin hij dit verhaal zo goed mogelijk volgt. Het is hedendaagse jazz, vermengd met een stevige scheut rock - met name op het conto van Behzahdian, die we horen op bijzondere instrumenten als een Indiase slidegitaar en een lapsteelgitaar - en op de nodige momenten duidelijke invloeden uit het Midden-Oosten en China. Kortom: een aantrekkelijke mix van muzikale stijlen, aaneengesmeed door Kampermans compositorische gaven, waar we overigens reeds eerder getuige van waren. We beginnen met een ouverture, waarin we allereerst Ekincioğlu en dan Behzadian ontwaren, een ouverture die spanning oproept, met name door het spel van de gitarist. Kamperman voegt zich erbij met de melodie gespeeld op altklarinet. Dan bevinden we ons op de verjaardag van de kalief met vrolijke noten van Kampermans melodica en Behzadians mondharmonica. En daar gaat het mis als de Afrikaanse tovenaar opduikt met een vliegend paard, dat al snel Ahmed, de zoon van de kalief, mee de hemel insleept. Die weet niet hoe het paard te stoppen en belandt uiteindelijk op het eiland Wak-wak waar hij prinses Pari Banu ontmoet en haar dienstmeisjes, overigens in omgekeerde volgorde. Beide ontmoetingen gaan overigens muzikaal gepaard met prachtige solo's van Behzadian op lapsteelgitaar.

Hij ontvoert haar op zijn paard - hij weet inmiddels hoe hij moet opstijgen en landen - en brengt haar naar China, waar hij haar ten huwelijk vraagt. Het is vooral Kamperman die hier opvalt met een flitsende solo op altklarinet. Dan duikt die tovenaar echter weer op. Hij ontvoert Pari Banu en verkoopt haar aan de Chinese keizer - iets dat vanzelfsprekend vergezeld gaat van duidelijk Chinees geïnspireerde, maar ook spannende muziek - en sluit Ahmed op onder een steen op de top van een vulkaan. Hij rekent echter buiten de vulkaanheks. Zij bevrijdt Ahmed en besluit hem te helpen, iets dat gepaard gaat met muziek op de grens van rock en jazz en met een prachtige bassolo van Ekincioğlu. Na de nodige verwikkelingen, waarin we ook nog Aladin tegenkomen die inmiddels zijn hart verpand heeft aan Ahmeds zuster Dinarsade, ontbrandt de eindstrijd tussen de tovenaar en de demonen van Wak-wak aan de ene kant en de vulkaanheks en de geesten van Aladins lamp aan de andere kant. Een episode waarin dit trio volledig losgaat in een mix van experimentele jazz en tegen metal aanleunende rock, met - en dat noemde ik nog niet eerder - Kamperman op drums, een rol die ik hem niet eerder zag vervullen. En dan spoeden we ons naar het einde, de goeden winnen vanzelfsprekend en Ahmed en Dinarsade worden verenigd met de kalief. Deze maakt het ook goed met de in ongenade gevallen Aladin en accepteert Pari Banu als vrouw van zijn zoon. Eind goed, al goed.

Op woensdag 26 februari is dit programma te zien bij Podium JIN in de Lindenberg, Nijmegen. Klik hier voor meer informatie.

Labels: cd, concert, Esat Ekincioğlu, film, Hamid Reza Behzadian, Steven Kamperman

(Ben Taffijn, 25.2.25) - [print] - [naar boven]

Jazztube
Braam Sixty

De Nijmeegse pianist/componist Michiel Braam speelt al ruim drie decennia een eigen rol in de Nederlandse jazz- en geïmproviseerde muziek. Op 17 mei vorig jaar werd hij 60. Dat vormde de reden voor een speciaal programma in het Nijmeegse filmtheater LUX, met 's middags de première van de film 'Braam Sixty' en 's avonds een concert door Bentje Braam met Braam zelf op de piano. Het werd een memorabel feestje!

Op overrompelende wijze wordt in 'Braam Sixty' duidelijk hoe breed en divers het muzikale universum van Braam is. Filmer/kunstjournalist Bas Andriessen heeft in de loop van de jaren een onschatbaar uitgebreid archief van beeldmateriaal gefilmd en talloze documentaires gemaakt, die samen een boeiend beeld geven van de Nederlandse muziekscene, met een focus op contemporain gecomponeerde en geïmproviseerde muziek. In de bijna vier uur durende film neemt Andriessen met Braam diens carrière onder de loep, gelardeerd met liveopnamen en studiosessies van de vele muzikale projecten van de pianist/bandleider. Zo horen en zien we onder meer Bik Bent Braam, Nopera, eBraam, Nos Otrabanda, Son Bent Braam en optredens met Willem Breuker en Theo Loevendie.

Al met al is het een prachtig document geworden over een bijzondere muzikant. Veel kijkplezier!

Labels: Bas Andriessen, film, jazztube, Michiel Braam

(Maarten van de Ven, 24.2.25) - [print] - [naar boven]

Concert
Tegenwicht in schoonheid
Carlo Nardozza & Philippe Thuriot, zondag 16 februari 2025, OC Sint-Amandus, Kleine-Spouwen

Met al het gedonder en de hoogoplopende meningsverschillen in onze wereld van vandaag heeft een mens soms nood aan wat tegenwicht in schoonheid. Welnu, dat was het geval met het concert van dit illustere duo met Carlo Nardozza en Philippe Thuriot.

Accordeonist Philippe Thuriot is alom geroemd om zijn veelzijdigheid. Vertolker van werken van J.S Bach, Ravel, Scarlatti, G.F. Händel, maar evengoed Piazolla, Mancini, Rocco Granata of Will Tura. Hij bracht een reeks solo-cd's uit en speelt als solist, in bigbands en symfonieorkesten. Trompetist Carlo Nardozza is gekend en geprezen in binnen- en buitenland, zowel met bigbands als met eigen formaties.

Beiden beschikken over uitzonderlijke techniek op hun instrument en dito improvisatorische kwaliteit. Dit alles echter altijd relevant, in dienst van de composities en wars van pathos. Met ogenschijnlijk gemak zetten beiden alle stukken naar hun hand, zelfs de lange en complexe unisono's.

Een veelkleurige en afwisselende setlist werd geboden. Zoals het uptempo 'Yo Soy Maria' van Piazolla of de ballads 'Lascia Ch’io Pianga' van G.F. Händel en 'Paisellu Mio' van Rocco Granata; ze vonden allemaal de harten van het publiek.

Ik ben me bewust van het feit dat het wat extra's vraagt qua embouchure, maar wat had ik graag Nardozza in enkele ballads op bugel gehoord. Ook daarop is zijn geluid en timbre onontkoombaar.

Beider vriendschap, zowel letterlijk als muzikaal, was voor alle aanwezigen zicht-, hoor- en voelbaar. Een bis na een welverdiend slotapplaus was dan ook onvermijdelijk. Derhalve is deze duoset een absolute aanrader voor programmators en publiek.

Foto: Cees van de Ven. Klik hier voor meer foto's van dit concert.

Labels: Carlo Nardozza, concert, Philippe Thuriot

(Cees van de Ven, 21.2.25) - [print] - [naar boven]

Zou er dan toch nog hoop zijn? Nou, getuige de verrichtingen van de jonge muzikanten op de wekelijkse Jazz Jams in De Smederij ben je onwillekeurig geneigd je zwartgalligste gedachten even achter slot en grendel te zetten. Altsaxofonist Miguel Martinez is docent op het Prins Claus Conservatorium in Groningen. Hij was op het lumineuze idee gekomen om drie van zijn meestbelovende leerlingen uit te nodigen een bijdrage te leveren aan het optreden van zijn kwartet. Goeiedag! Zo'n Marina Mihaylova, tenorsaxofoon, wil je wel uitnodigen voor je verjaarspartijtje. Mooi rond en zelfverzekerd geluid, fraaie opbouw, niks mis mee. Ook in de afsluitende jamsessie deed ze van zich spreken. Net als - nu we toch bezig zijn - drummer Alexia Harpa, die opvallend pittig, precies en enthousiast tekeerging.

Kortom: er zijn kennelijk nog jongelui die niet naar bed gaan met beginnende blindheid annex een voorlopig bescheiden bochel ("staat je echt heel goed, Keesje") van het turen op hun walkietalkiescrollie. Die de dag daarentegen eindigen met kramp in het kakement, lippen die het loodje hebben gelegd of ontwrichte polsgewrichten van het blazen en het trommelen. ("Ik heb nog zo gezegd, Liesje, niet langer dan zes uur achter elkaar studeren!")

Goed, het Miguel Martinez kwartet dus. De bezetting van zijn band - Gijs Idema op gitaar, Andrea Caruso op bas en Joost van Schaik op drums - was nieuw: de muzikanten hadden nooit in deze configuratie met elkaar gespeeld. En dat was wonderbaarlijk: hoe konden Martinez en Idema in godsnaam ter plekke die contrapuntische lijnen verzinnen, laat staan spelen in 'Parker 51'? In datzelfde nummer werden we vergast op het melodische drummen van Van Schaik. Hij bezit tevens de faculteit om achter de soli van Caruso op zijn bekkens een tropische regenbui te evoceren, zoals je die van achter een dikke muur kunt horen. Zo'n moessonbui die dagenlang blijft drenzen. Zelf heb ik overigens een voorkeur voor tropische buien van maximaal vijf minuten, waarbij er vijf ton hemelwater op je kanis pleurt, maar dat terzijde.

In het openingsnummer 'Driftin'', van Herbie Hancocks eerste lp, klonk het gezelschap nog wat onwennig. Maar daarna vonden de muzikanten elkaar in 'Subconscious-Lee', "van Lee Konitz, een van mijn favoriete saxofonisten," aldus Martinez. Daarin werd gelijk duidelijk hoe Idema het complete bereik van zijn gitaar gebruikte, van laag gonzen tot het hoogste piepen. Hij is een speelse speler die elk nummer met plotselinge sprongetjes, pirouettes en wendingen een avontuurlijk karakter geeft. De leider zelf, die zijn bewondering voor Cannonball Adderley niet onder stoelen of banken stak, was op zijn best in lyrische ballads als het onverwoestbare 'Darn That Dream'.

Nog meer goed nieuws? Ja: door een gelukkige samenloop van omstandigheden treedt Joost van Schaik de komende weken elke dinsdagavond aan in De Smederij. Die Groningers hebben ook altijd mazzel.

Foto: Diederik Idema

Labels: Alexia Harpa, Andrea Caruso, concert, Gijs Idema, Joost van Schaik, Marina Mihaylova, Miguel Martinez

(Eddy Determeyer, 17.2.25) - [print] - [naar boven]

Sja, hoe gaat dat. Zo eens in de zoveel tijd moet ik even aanwippen bij Sem van Gelders Swingmaster (nog altijd de beste platenzaak voor jazz en blues in Nederland). Ook al omdat ik Sem sinds 1970 ken. Voor een praatje - Swingmaster is de dorpspomp hier in Groningen - en om de collectie thuis een beetje op een gezond peil te houden.

Ik moest maar even achterin de zaak kijken, zei Sem, daar stonden nog wat 78-toeren platen die hij uit zijn eigen verzameling had gevist. Doch echt goedkoop zouden die niet zijn, waarschuwde hij. Maar goed, Sem matst mij altijd, dus ik was niet bang. Hij vroeg voor vier exemplaren 25 euro, niet onredelijk inderdaad. Zo kwam ik in het bezit van Vogue V. 3264, van Tab Smith and his Fabulous Alto and his Orchestra; Blue Star No 215, van Charlie Ventura and his Orchestra; Jazz Selection J.S. 587, van J.C. Heard and his Orchestra en Savoy 592, van Herbie Fields' Hot Seven. Allemaal favorieten en om ze naar de juiste plek in de 78-toeren kast te dirigeren sloeg ik Jepsens 'Jazz Records' op. Juist ja, Savoy 592 van 5 mei 1945, opgenomen in New York en hee, kijk eens, met ('possible') ene Miles Davis op trompet. Raar hoor: het platendebuut van Davis was toch zijn Savoy-sessie van 26 november met Charlie Parker's Reboppers. Nou ja, dat wil zeggen, hij had, eveneens met een gelegenheidsorkestje onder leiding van diezelfde Herbie Fields, met zanger en danser Henry 'Rubberlegs' Williams twee weken eerder, op 24 april, zijn debuut gemaakt, ook voor Savoy. Maar daar was hij slechts in wat obligato's op demper te horen, achter de vocalen. Alsof hij off-mike was opgenomen. Dus gelijk de Jazz-Research Group ingeschakeld, een internetforum van musicologen, muziekjournalisten, muzikanten en andere kenners, waarop de leden elkaar prangende vragen voorleggen, zoals, onlangs, heeft Artie Shaw echt een lamp gemaakt van zijn klarinet? (Antwoord: niet erg waarschijnlijk, Shaw was wel apart, maar niet gek.)

De goegemeente reageerde verdeeld. Niemand die de opnamen kende; er was nooit iets van heruitgebracht. Hoe kan het in godsnaam dat deze opnamen niet in de Miles Davis-canon staan, vroeg violist en labeleigenaar Anthony Barnet zich af. 'I think I have never heard Miles play like that before,' aldus Jan Lohman, auteur van 'The Sound of Miles Davis: The Discography - A Listing of Records and Tapes 1945-1991'. Maar ook: 'This sounds like young Miles shaking in his shoes,' aldus Marcello Piras, die verbonden is aan het Center for Black Music en de University of Michigan. Van dichter bij huis reageerde de Spaanse, in Amsterdam woonachtige trompettist Pablo Castillo Gómez de la Torre: "Yes! That is Miles Davis' record debut as far as I know (...) Great sides, nice to hear Miles so much influenced by swing music!" De geleerden zijn er nog niet helemaal uit, met andere woorden.

Zelf dacht ik aanvankelijk dat het voor 75% zeker was dat we hier inderdaad met Davis van doen hebben. Inmiddels, mede nadat ik alle andere suggesties had overwogen en verworpen, ben ik er voor 95% zeker van (vier procent voor Joe Morris, een procent voor een willekeurige trompettist). Het is uiteraard leuk om zo'n kennelijk zeldzaam, nimmer heruitgebracht plaatje in huis te hebben. De reden dat de nummers nooit op lp of cd zijn uitgebracht zou kunnen zijn dat op één kant van de schijf sprake is van oversturing bij de opnamesessie - althans, zo hoor ik dat. In ieder geval een euvel dat een beetje geluidsrestaurateur wel op kan lossen, lijkt mij.

Nogmaals, heel grappig, zo'n artefact en wellicht zou ik er op een gespecialiseerde veiling of platenbeurs best wat munten voor kunnen krijgen. Ik kan me voorstellen dat er wel wat malloten zijn die dit Portrait of the Artist as a Young Man in huis zouden willen hebben. (Hoho, Madonna, jou bedoel ik uiteraard niet.) Maar aardiger nog zou zijn dat dit spul onder het volk komt. Dus contact opgenomen met Universal, dat Concord vertegenwoordigt, de eigenaar van de Savoy catalogus. Leuk, zeldzaam plaatje heb je daar, was de reactie. Verder niks. Terwijl ik al een heel album voor ogen had. In 1992 heb ik namelijk in St. Louis Eddie Randall Jr geïnterviewd. Hij is (was?) de zoon van trompettist, bandleider en begrafenisondernemer Eddie Randall, die begin jaren veertig zijn Blue Devils leidde, waarin Miles debuteerde. Bij die gelegenheid liet hij me opnamen van dat orkest horen, met voor zover ik me kan herinneren een duidelijk aanwezige Miles. Ook die registraties zijn nimmer op de plaat verschenen. Mijn idee zou zijn: spoor die opnamen op, via de erven Randall of een plaatselijke universiteit. Combineer die met 'Pointless Mama Blues', 'Deep Sea Blues' en 'Bring It on Home' van Rubberlegs, voorts de twee opnamen op Savoy 592, dan zijn eerste platen met Parker, plus nog een willekeurige obscure jamsessie of radio-opname uit die tijd (Royal Roost?). Dan heb je een gouden plaat, zo niet de plaat van het jaar.

Maar ja, je weet: bij platenmaatschappijen houden ze zich al jaren uitsluitend bezig met het aanslijpen van hun algoritmes.

Foto: Francis Wolff

Labels: artikel, Concord, Eddie Randall, Jazz-Research Group, Miles Davis, Savoy

(Eddy Determeyer, 16.2.25) - [print] - [naar boven]

'One Way Ticket To Tibet' bevat het eerste postcorona-concert dat gespeeld werd in Brebl in Nijmegen, op 20 februari 2022. Misschien verklaart dat de intensiteit en weerbaarheid die zelfs in de kalmste momenten voelbaar blijven.

De muziek wijkt af van Van de Graafs werk voor en met I Compani, maar is eigenlijk al net zo'n rijke combinatie van geluiden en invloeden. Nu eens dobbert de muziek op een hamerende jazzdrive, dan weer verkeert het in zinderende folkoorden of lijkt het bezwangerd door spirituele intenties. Soms staat het ten dienste van het woord. Maar het is vooral een viering van de spontane en poëtische interactie, want de vrijheid en het plezier van samen muziek maken spatten van dit album.

Er één muzikant uitpikken zou flauw zijn, want alle zes leveren ze een cruciale bijdrage. En trouwens, wie er in slaagt om eigen composities, iets van Steve Reich, een ode aan Coltrane en teksten van T.S. Eliot, Gertrude Stein, Matsuo Bashō én Robbie Basho (zijn machtige 'Blue Crystal Fire') samen te brengen en te laten klinken alsof het zo moest zijn, heeft iets bijzonders klaargespeeld.

Een performance om te ontdekken.

Annelie Koning (zang), Bo van de Graaf (altsax, tenorsax), George Dumitriu (viool, altviool), Dion Nijland (bas), Albert van Veenendaal (piano, klokkenspel), Makki van Engelen (drums).

Deze recensie verscheen ook in Jazz&mo'

Labels: Albert van Veenendaal, Annelie Koning, Bo van de Graaf, cd, Dion Nijland, George Dumitriu, Makki van Engelen

(Guy Peters, 14.2.25) - [print] - [naar boven]

Dat de naam van trompettist en bugelblazer Joep van Rhijn niet bekender is in Nederland heeft te maken met het gegeven dat hij tegenwoordig in en vanuit Zuid-Korea opereert. (Inderdaad, ook in K-Pop situaties.) Met name het zuivere laag van zijn bugel kwam mooi tot zijn recht in het Jacobuskerkje. Ik denk dat de Heere toch wel een voorkeur heeft voor bazuingeschal en het slepende psalmengalmen maar voor lief neemt. Ach, de schaapjes bedoelen het goed.

De rol van bassist Ronald Jonker was bescheiden, maar daarom nog niet oninteressant. Hij speelde de gangbare baspartijen, maar wist die in een soort orkestraal geluid in te bedden. Gitarist Joost van der Beek bleek een eigenzinnige muzikant. Zijn bijdragen waren evenzovele brutale commentaren op de soli van de leider, maar dan net een paar graden gekanteld. Alsof het rood en groen van een ouderwets 3D-plaatje uit elkaar verschoven waren. Arretje Nof in outer space. Daarbij ontsnapte geen zijpaadje of oprit aan zijn aandacht. Soms sprong hij onverwacht op een voorbijsukkelend treintje, zodat we voortdurend op nieuwe vergezichten werden vergast. Hij bleek ook nog eens een authentiek 1938-geluid in huis te hebben.

Dit alles speelde zich af in de mooiste lightshow van Nederland. Nergens valt het zonlicht 's middags zo betoverend via geslepen ramen op de goegemeente. Kan zijn dat de zeventiende eeuwse Hollandse schilders de Zuiderzee gebruikten als lichtspiegel voor hun landschappen. Hier in het Noorden hadden we de Waddenzee - tot op de dag van vandaag.

Foto: Jan Tempel

Labels: concert, Joep van Rhijn, Joost van der Beek, Ronald Jonker

(Eddy Determeyer, 13.2.25) - [print] - [naar boven]

Het kwartet van Tomeka Reid is bijzonder vanwege de bezetting van cello (Reid zelf), gitaar (Mary Halvorson), contrabas (Jason Roebke) en drums (Tomas Fujiwara), maar zeker ook vanwege de muzikale verrichtingen van deze musici, die allen inmiddels tot de meest bekende behoren in dit genre van de jazz. Drie albums verschenen er tot nu toe: het titelloze debuut uit 2015, 'Old New' uit 2018 en '3+3', dat vorig jaar uitkwam. Deze avond staan ze in het Tilburgse Pardadox, de dag erop doen ze het Amsterdamse Bimhuis aan. Overigens als enige concerten in Nederland en België. En wat me het meest opviel tijdens het concert in Paradox zijn twee dingen: het enorme ritmegevoel van dit kwartet en het prachtige samenspel tussen Reid en Halvorson.

Tijdens de eerste set, van bijna een uur - op zichzelf al een concert - speelt het kwartet de drie stukken van het laatste album, beginnend met 'Turning Inward / Sometimes'. Een subtiele klankwereld vormgegeven door Reid, Roebke en Fujiwara brengt ons in de stemming. Halvorson wacht geduldig af tot het haar beurt is, tot het volume is toegenomen en Reid het roer omgegooid heeft met een fijnzinnige, ietwat weemoedige melodie, haar strijkstok hanterend. Dan pas treedt deze gitariste aan met een opvallend licht geluid, een eerste moment waarop zij en Reid elkaar treffen. En dan treedt dat andere element aan het licht dat dit concert zo bijzonder maakt: de groove, vooral in handen van Roebke en Fujiwara, krachtig gebracht en met veel passie, wat onder andere leidt tot een uitmuntend duet van die twee. Maar eerst horen we nog die flitsend swingende solo van Halvorson, nog altijd een van de beste gitaristen van dit moment. Mooi is dat dit stuk, na een kort en wat abstracter moment, op diezelfde ingetogen wijze eindigt als dat het begon.

Reid start 'Sauntering With Mr. Brown' met een mooi pizzicatopatroon, Fujiwara komt erbij met boeiende accenten, Roebke volgt en het geheel ontpopt zich tot een langzame blues. En dan horen we Halvorson met een speelse, enerverende klank. Opvallend in dit stuk is ook die solo van Reid wat verderop: explosief spel met de strijkstok. Wat 'Exploring Outward / Funambullst Fever' bijzonder maakt is het experimentele spel van Roebke en Reid, waarbij we die laatste haar snaren horen bespelen met de achterkant van haar strijkstok, terwijl Fujiwara de zijkanten van zijn trommels bespeelt. Het tweede deel van dit stuk, 'Funambulist Fever' is met zijn ingetogen blues van een geheel ander karakter. Een hoogtepunt hier is de bezwerende solo van Fujiwara, spelend met vilten stokken, een dwingende ritmiek ontvouwt zich. En ook hier horen we weer een krachtig duet van Reid en Halvorson.

Na de pauze staat ouder werk op het programma, te beginnen met 'Niki’s Bop', te vinden op 'Old New'. Een bijzonder stuk, waarbij het marsachtige ritme doet denken aan de begrafenismarsen van New Orleans. 'Woodlawn', van het naamloze debuut, zou ik aansluitend willen definieren als een ritmische ballade. Halvorson speelt hier een grote rol, onder andere door die solo - het geluid hier associeer ik enigszins met dat van oude computerspelletjes - en ook hier valt het duospel weer op van haar met Reid. En dan is er nog die meesterlijke solo van Roebke. Wat een ritmegevoel heeft die man, de vonken vliegen ervanaf! Ook 'Ballad' bezit kenmerken van een mars, vormgegeven door Fujiwara op de snaredrum. Een ritmiek dat Reid gebruikt voor een boeiende melodie. En let hier ook zeker op de wijze waarop Halvorson de tweede stem vormgeeft. Qua samenspel tussen die twee moet ook zeker 'Glass Light' van dat eerste album genoemd worden. Prachtig zoals de twee elkaar hier afwisselen in de rol van solist en begeleider. Als toegift van dit fantastische concert klinkt 'Sadie', ook te vinden op 'Old New'. Ook al zo'n mooi ritmisch stuk, waarin jazz, blues en folk hand in hand gaan en waarin alle vier de bandleden nog eens de kans krijgen om te schitteren.

Foto's: Louis Obbens. Klik hier voor meer foto's van dit concert.

In de Jazztube hieronder kun je kijken naar een concert van het Tomeka Reid Quartet uit 2017 in het Art Institute of Chicago.

Labels: concert, Jason Roebke, jazztube, Mary Halvorson, Tomas Fujiwara, Tomeka Reid

(Ben Taffijn, 10.2.25) - [print] - [naar boven]

Lees verder in het archief...