Cd's
Linnéa Talp - 'Arch Of Motion' (Thanatosis, 2022) Alex Zethson - 'Residy' (Thanatosis, 2022)
Opname: 16 oktober 2021 Johan Berthling - 'BJÖRNHORN' (Thanatosis, 2022)
Opname: februari 2021
Het sinds 2016 bestaande Thanatosis Produktion is zonder meer een interessant label als het gaat over experimentele en geïmproviseerde muziek. Geen wonder, de man achter het label is pianist Alex Zethson, die met zo ongeveer iedereen in de Scandinavische impro-scene samenwerkt. We komen hem dan ook tegen op 'Arch Of Motion' van Linnéa Talp, samen met onder anderen Martin Küchen en op het vrij nieuwe 'Residy', waarop we Zethson solo horen. Een ander bijzonder interessant recent album is 'BJÖRNHORN' van bassist Johan Berthling.
De basis voor 'Arch Of Motion' ligt in orgelopnames die Talp maakte in diverse Zweedse kerken. Over de achtergrond zegt ze: "I've been trying to work with my body, my breath and my listening. I wanted to integrate a sense of slow and simple movement into the music—push/release, forward/backward, inhale/exhale—everything centered around being present, translated into sounding." Aanvullende opnames vonden plaats op andere locaties, door musici als basklarinettist Christer Bothén, die onlangs net als Küchen nog te horen was tijdens Summer Bummer, trombonist Mats Äleklint, gitarist Mandus Almqvist Johansson, vocaliste Mariam Wallentin en natuurlijk Zethson zelf. De kern bij Talp is de drone: "To be in a tone or a chord for a long time enables subtle details to appear and to expand, which is so fascinating", verklaart ze. En ja, zoals ze zelf verderop opmerkt: het orgel is daar bijzonder geschikt voor. Des te opvallender is het dat dit album uit maar liefst acht stukken bestaat, waarvan de langste maar net iets langer is dan vijf minuten. Al weet Talp, samen met haar medemuzikanten in ieder stuk wel weer een bijzonder coherente klankwereld op te roepen.
Drones vinden we ook op 'Residy', waarbij Zethson niet alleen de piano bespeelt, maar waarop we hem ook in de weer horen met synthesizers en een EBbow. Overigens kiest Zethson wel voor langere stukken - slechts twee - en bovendien voor minder variatie. De inspiratie haalde hij bij de eenentwintigste Goldbergvariatie van Johann Sebastian Bach. Over zijn werkwijze zegt hij: "I built chords based on selected notes from each bar of the piece, but kept the essential structure and retained the note order. The notes and intervals comprising these chords were then dispersed across three sound sources - two synths and a E-bowed grand piano – and the transitions from chord to chord were worked out". In het verlengde hiervan valt het inderdaad op dat we Zethson zelden een toets horen aanslaan. Maar zeker een boeiend en vooral bijzonder subtiel album, dat het vraagt om aandachtig te beluisteren.
De muziek op 'BJÖRNHORN' heeft zeker ook een repetitief karakter, maar kent wel veel meer variatie dan de overige twee albums. Zo vallen reeds in het eerste van de zes delen, waar deze 'suite' uit bestaat, de sterk ritmische patronen op, patronen waarin Berthling ook duidelijk naar de folk verwijst. Dat doet hij ook in het tweede, veel intiemere stuk. En gebruikt hij in het eerste stuk de strijkstok, hier speelt hij pizzicato. Bijzonder is ook het lome, vrij duistere ritme, hier horen we Berthling wederom met de strijkstok, in het derde en vierde deel. Na het bijzonder ingetogen vijfde deel klinkt tot slot het jagende zesde, waar de bassist andermaal met zijn strijkstok het tempo opvoert. Tussen de delen een tot drie en vier tot zes zit het innemende en opvallend subtiele 'For Turiya', dat verder afwijkt doordat hier niet de nadruk ligt op ritme, maar op melodie.
Concert
Gezalfde muziek in heiligdom
Van Gelder Quartet, zondag 25 september 2022, Jacobuskerk, Feerwerd
Soms is het best aantrekkelijk om in een achterlijke regio te wonen. Vanuit het hele land hoor ik alarmerende berichten over (verder) teruglopende bezoekersaantallen. Maar hier in het Hoge Noorden moet ik het eerste slechtbezochte concert van het seizoen nog meemaken. Sterker: het optreden van de Gebroeders Van Gelder was al maanden stijf uitverkocht.
Hoho, wacht even: achterlijk, is dat niet wat denigrerend, Determeyer? Zeker. Maar hoe kun je anders verklaren dat de mensen hier altijd op een reusachtige gasbel hebben geleefd waardoor 420 miljard euro naar Den Haag vloeide, terwijl hun huizen uit elkaar scheurden ("fundering liet reeds te wensen over") en de eerst bom van noordelijke makelij nog onder de Trêveszaal moet worden ontdekt? 8,9 op de schaal van Richter, als ik het zo moet inschatten. Terwijl de eerste de beste boer die meent het mandaat te hebben op de verwoesting van de aarde al lang met zijn trekker de trappen op was gereden?
Goed, de Van Gelders. Grappig is dat zij degenen waren die de concertreeks in Feerwerd vijf jaar geleden openden. Feerwerd, waar moet dat nu weer liggen? Lieden die het konden weten verklaarden de initiatiefnemers voor gek. Feerwerd (Fiwwerd), krap-aan vijfhonderd inwoners, dáár hedendaagse jazz?! Ha. Voor de bezoekersaantallen in de Jacobuskerk zou menige dominee een moord plegen.
Afgelopen weekend hadden er wel 180 liefhebbers naar de Van Gelders gewild, een derde van de bevolking dus. Maar de maximale capaciteit van het middeleeuwse godshuis blijft steken op 120 zielen. Het repertoire van het kwartet bestond uit eigen werk - voornamelijk uit de koker van pianist Gideon van Gelder - plus, heel toepasselijk, sacrale composities van Hogepriester Thelonious Sphere Monk. Afgetrapt werd met 'Crepuscule With Nellie' en wat gelijk opviel was dat het saxofoongeluid van Broeder Benjamin meer vlees op de botten heeft gekregen. Soms, in ballads, kon je nog echo's van zijn oorspronkelijke idool Lee Konitz ontwaren. Dan werd zijn sound zo puur als een Heilig Hart.
De eigen stukken waren vaak tamelijk eenvoudig van structuur, maar dan zat er weer een ritmische twist in die je bij de les hield. Het was een soort swingende kamerjazz, waarbij slagwerker Martijn Vink zelden de brushes losliet. De tweede helft werd ingeluid met 'Arctic Queen' van Broeder Gideon. In feite het enige straight-ahead nummer van de middag. Het had een compositie van Charlie Parker kunnen zijn. De ballad 'Lullaby' kon zó een stripclub in. De musici vielen gretig op 'Evidence' aan en pulkten het vakkundig open. 'At Night' werd geopend met een lange dromerige Satie-achtige solo van Gideon. Wij gelovigen noemen dat 'verstorven'.
Als de toegift 'Round Midnight' klinkt is het vijf uur in de middag. Ook te zien aan de stand van de zon die door de ramen valt, op bij benadering 45 graden boven de horizon. Een paar van de kerkramen bevatten nog authentiek (voor?)oorlogs glas. Beetje achterlijk, ik zei het al.
Klik hier voor foto's van dit concert door Willem Schwertmann.
Cd
Ingrid Laubrock & Andy Milne - 'Fragile' (Intakt, 2022)
Opname: 24 juni 2021
Na 'Kasumi' met Aki Takase uit 2019 en 'Blood Moon' met Kris Davis uit 2020 is 'Fragile' met Andy Milne het derde duo-album dat saxofoniste Ingrid Laubrock met een pianist opnam.
De composities van Laubrock zijn openhartig en spontaan geschreven na de corona-episode die voor iedereen zo'n grote impact heeft gehad. Zeker ook voor uitvoerende kunstenaars die hun wereld en inkomen zagen versmallen, maar desondanks nu hun creativiteit ruim baan geven en sensitief alle ervaringen en gevoelens van deze periode onderdeel laten worden van hun actuele muzikale identiteit.
Enkele stukken zoals 'Fragile' en 'Splinter' zijn voorbeelden van het inzetten van niet zo voor de hand liggende klankexploraties van zowel saxofoon als geprepareerde piano. Andere tracks leveren het bewijs dat deze twee grote muzikale karakters het gezegde "één plus één is meer dan twee" alle recht aandoen!
Daarvan is 'Fragile' het bewijs. Improvisatie, puurheid, kwetsbaarheid, subtiliteit en interactie zijn de kenmerkende elementen die gelden voor beider spel. Elke goed verstaander van vrije jazz zal het zeker weten te waarderen!
Klik hier om twee tracks van dit album te beluisteren.
Cd / Cassette
Brave New World Trio - 'Seriana Promethea' (Intakt, 2022)
Opname: 28 november 2021 Devin Brahja Waldman & Hamid Drake - 'Mediumistic Methodology' (Astral Spirits, 2022)
Opname: december 2019
Hamid Drake hoorde ook bij de grote groep musici die aantrad tijdens het laatste door Sound in Motion georganiseerde Summer Bummer Festival. Niet alleen sloot hij het festival af in een duo-optreden met rietblazer Peter Brötzmann, ook hoorden we hem met basklarinettist Christer Bóthen en bassist Torbjörn Zetterberg. Recent verschenen er ook twee albums waarop we deze bijzondere drummer horen. Als onderdeel van het Brave New World Trio, dat hij vormt met saxofonist en basklarinettist David Murray en bassist Brad Jones, maakte hij 'Seriana Promothea' voor Intakt Records en samen met altsaxofonist Devin Brahja Waldman realiseerde hij de cassette 'Mediumistic Methodology' voor Astral Spirits.
Drake is vooral een zeer ritmische drummer, een kwaliteit die zich direct openbaart in het titelstuk 'Seriana Promethea', een perfecte voedingsbodem voor een uitmuntend swingende solo van Murray op basklarinet, die overigens alle stukken op dit album componeerde en verder vooral te horen is op tenorsax. En dit blijkt slechts de opmaat, vrijwel het gehele album bestaat uit stomende stukken waarin we de drie horen op het scherpst van de snede. Het bijna twee keer zo lange 'Necktar' laat horen dat Murray nog altijd tot de beste saxofonisten van zijn generatie behoort. Op perfecte wijze koppelt hij abstractie aan melodie. Andere mooie voorbeelden hiervan zijn 'Rainbows For Julia', 'Switchin’ In The Kitchen' en vooral in het swingende 'If You Want Me To Stay', met name vanwege de soepele wijze waarop hij zich hier door de melodie werkt, waarbij hij korte uitstapjes geenszins mijdt. Tussendoor krijgen we een perfecte kijk op de ritmesectie en het gevoel voor groove, waar zowel Drake als Jones in overvloed over lijken te beschikken. Blijf hier maar eens stil bij zitten. Een van de weinige uitzonderingen op dit gegeven is 'Metouka Shell (Ballad For Adrienne)'. Met onder andere een prachtige solo van Jones, een van de weinige momenten waarop de bassist zich van de strijkstok bedient. En dit mag dan een ballade zijn, Murray en de zijnen brengen ook hier de dynamiek naar binnen.
Zo spetterend als ‘Seriana Promothea’ aanvangt, zo ingetogen gaat het er in 'Knock Knock', de opener van 'Mediumistic Methodology', aan toe. Ietwat stroeve, nasale klanken horen we Waldman hier blazen, vergezeld van een enkele schermutseling van Drake. Een wonderlijk klankspel, dat op boeiende wijze de abstractie viert. Gaandeweg krijgt de muziek wat meer reliëf en diepgang, al blijft ook dan abstractie de boventoon voeren. Pas tegen het einde ontvouwt zich een bescheiden melodie. Dat melodieuze spel komt mooi tot bloei in de ballade 'Esprit Es-Tu Lá'. Opvallend is ook hier dat de bijdrage van Drake vrij bescheiden is. Bescheiden, maar wel uiterst doeltreffend legt hij precies de juiste accenten. Pas in 'Table-Turner', het lange nummer op de tweede kant van de cassette, komt het duo echt op stoom. Hier is ook de rol van Drake een stuk groter, wat zorgt voor strakke ritmische patronen waar Waldman goed raad mee weet. Een eindeloze stroom aan opwindende klanken ontlokt hij aan zijn altsax. En tussendoor zit een drumsolo, waaruit andermaal Drake's gevoel voor ritme blijkt.
Festival / Vooruitblik Jubileumeditie Stranger Than Paranoia
Op 16 september start het Nijmeegse Podium JIN het nieuwe seizoen met een jubileumeditie van Stranger Than Paranoia. Dit verrassende en avontuurlijke festival bestaat 30 jaar.
Altsaxofonist en initiatiefnemer van het festival Paul van Kemenade beweegt zich soepel tussen verschillende muzikale settingen, van bop tot flamenco en van vrije impro tot klassiek. Dit jaar opent hij Stranger Than Paranoia met zijn Paul van Kemenade "Classic" Quintet met Jeroen van Vliet op piano, Louk Boudesteijn op trombone, Eric van der Westen op contrabas en Pieter Bast op drums.
Het Classic Quintet maakt al meer dan 30 jaar furore en speelde samen met onder anderen David Murray, Kenny Wheeler, Philip Catherine, Pierre Blanchard, David Linx en Les Frères Guissé. Wereldwijd waren zij te gast op toonaangevende festivals. Tegenwoordig komen ze alleen bij elkaar voor speciale gelegenheden. 30 jaar Stranger Than Paranoia is er zo een!
Bram Stadhouders Suite X is een collectie van acht originele barokmuziektracks voor onze tijd. Het resultaat van een jamsessie van Stadhouders met Nils Frahm, Arve Henriksen en een gereïncarneerde J.S. Bach? Nee, het zijn de out-of-the-box-denkers van Baroque Orchestration X met wie Stadhouders een onorthodox verbond is aangegaan. B.O.X is een Vlaams barokensemble dat hoofdzakelijk samenwerkt met acts uit de indiepop-scene, zoals recentelijk met Dez Mona, Efterklang en Spinvis. Een gedroomd pact voor het samensmelten van verschillende muziekwerelden. Voor deze editie van Suite X is een strijkkwartet uitgenodigd onder leiding van Benjamin Glorieux.
Met Suite X brengt Stadhouders een eerbetoon aan de weldadige barokklank, die hij op even logische als verrassende wijze met de sound van elektrische gitaar en live-electronics weet te mengen. De ene keer als klanklandschap, dan in een pakkende groove en met lyrische melodieën die zich meteen in het hoofd nestelen. Een meesterproef waarin heden, verleden, elektronisch, akoestisch en de kunst van het improviseren uit de rijke barok- en jazztradities samenvloeien.
De afsluiting is dit jaar in handen van dé jazzsensatie van dit moment, te weten gitarist Teis Semey met zijn even rauwe als verfrissende 'Mean Mean Machine'-Quintet.
Teis Semey groeide op in een klein dorp op het Deense platteland. Als kind studeerde hij klassiek piano, maar toen hij de gitaar ontdekte wist hij dat muziek alles was wat hij wilde, een uitweg naar de toekomst. Semey probeert met zijn muziek het gat tussen klassiek en punk te overbruggen. Op zijn veertiende verhuisde hij naar Zweden, om daarna in Amsterdam te belanden voor een conservatoriumstudie. Daar won hij het Princes Christina Jazz Concours en de prijs voor Beste Arrangement in de Keep An Eye-jazzcompetitie. Hij bracht een tijd in Los Angeles door, waar zijn debuutalbum 'Where The Fence Is The Highest' uitkwam, om later weer in Nederland te gaan wonen. 'Mean Mean Machine' is zijn derde release als bandleider. Met dit nieuwe album grijpt Teis voor het eerst terug op zijn Scandinavische roots.
Ook dit jaar slaagde Sound in Motion er weer in om in De Studio te Antwerpen Summer Bummer te organiseren, met wederom een groot aantal musici uit de wereld van de experimentele muziek. Dit keer opgedragen aan trompettiste Jaimie Branch, die enige dagen geleden, nog veel te jong, overleed. Opmerkenswaard daarbij is dat er in twee dagen geen trompet klonk, helemaal geen koper overigens. Wel veel rieten en heel veel snaren. Het mocht de pret niet drukken.
Een opmerkelijke editie dus, ook vanwege het feit dat een groot deel van de aanwezige musici afkomstig is uit het Midden-Oosten, iets dat alles te maken had met de residentie van het Praed Orchestra!, een initiatief van Praed, ofwel klarinettist Paed Conca en de met elektronica werkende Raed Yassin. Verder hoorden we deze twee dagen Maurice Louca, Youmna Saba, Sam Shalabi, Radwan Ghazi Moumneh en Khaled Yassine. In het optreden van dat Praed Orchestra!, zestien musici sterk en in allerlei afsplitsingen daarvan. Het leverde mooie momenten op van muziek die balanceerde tussen free jazz, rock en diverse vormen van Arabische muziek. Een van de hoogtepunten in het concert van het Praed Orchestra! zat aan het einde, met een bijzonder intens zingende Alan Bishop, terwijl in andere stukken juist de meer ingetogen klanken overheersten. Bijzonder was ook het concert van The Dwarfs Of East Agouza (Bishop, Louca en Shalabi) eerder op de dag. Shalabi opende hier met felle rock, terwijl Louca er verderop verslavende ritmes ingooide, wat leidde tot een meeslepende maalstroom aan klanken, vaak zo kenmerkend voor de Arabische (pop)muziek.
Ook op zaterdag een drietal concerten van musici die elkaar vonden tijdens de residentie de dagen voor Summer Bummer. Alle drie kenmerkten ze zich door hun ingetogen karakter en de nadruk op klank, wellicht nog wel het sterkst tot uiting komend in de laatste optreden, waarin we Martin Küchen, Hanne De Backer en Alan Bishop op rieten aantroffen, vergezeld van de fenomenaal spelende percussionist Michael Zerang. Vooral het laatste stuk ging om pure klank, met Zerang op een soort van gong, qua klank de drie blazers dicht benaderend. Maar bijzonder was zeker ook de eerste van de drie met Louca en vier vrouwelijke musici: violiste Elisabeth Klinck, die op meerdere momenten dit festival bewees van alle markten thuis te zijn; harpiste Ann Eysermans, die helaas zaterdag als onderdeel van het Praed Orchestra! verstek moest laten gaan; Youmna Saba op oed en Els Vandeweyer op vibrafoon. Maar Saba hoorden we hier ook met hartverwarmende vocalen, waarmee ze de muziek het spirituele introk.
Het bleef deze twee dagen zeker niet bij Praed en alle afsplitsingen. Ocean Eddie, bestaande uit saxofonist Viktor Perdieus en de ook in het Praed Orchestra! aanwezige pianist Andreas Bral en accordeonist Stan Maris, verraste direct al met een prachtig ingetogen, dromerige set, de ideale klankwereld om zo'n festival mee te openen. Dat terwijl mooie repetitieve ritmes eveneens een grote rol speelden. Iets dat we ook terugvonden in de soloset van gitarist Tashi Dorji, zonder meer een van de hoogtepunten van dit festival. Zeer bijzonder was ook het optreden van Christer Bóthen, een inmiddels legendarische basklarinettist, op zaterdag. Waar hij zijn faam aan ontleent werd hier weer eens onomstotelijk duidelijk. De prachtige klank, het verfijnde gebruik van circulaire ademhaling, de vernuftige wijze waarop hij stiltes inzette: het laat niets te wensen over. Vooral het eerste deel met bassist Torbjörn Zetterberg kan worden bijgeschreven in de annalen. Halverwege mocht als gast drummer Hamid Drake aantreden en verruilde Bóthen de basklarinet voor de piano. Het deed me soms wel wat denken aan Abdullah Ibrahim, net zo swingend, de blues eer betonend.
Op 22 augustus overleed in Brooklyn, New York jazztrompettiste en componiste Jaimie Branch. Ze is slechts 39 jaar oud geworden.
Branch belichaamde de essentie van jazz: vrijheid om te musiceren, vrijheid om te experimenteren. Improvisatie als volwaardige en volmaakte kunst. Haar muziek was doordrongen van engagement, zonder er doekjes om te winden. Laffe politici werden niet gespaard. Zo is haar 'Love Song' gericht aan "assholes & clowns". Maar, zoals ze in een interview zei: "You know, even assholes need some love."
Jaimie Branch is niet uit het niets komen aanwaaien. De trompettiste maakte al een aantal jaren deel uit van de levendige muziekscene in Chicago toen zij naar New York verhuisde en daar wilde laten horen hoe Chicago klinkt. In januari 2016 begon ze in Brooklyn aan een reeks maandelijkse freejazzsessies met andere muzikanten uit Chicago en vanaf juni werkte ze een deel van de ideeën verder uit die improviserend waren ontstaan. Door haar voorkeur voor improvisatie en haar bijdrage aan de muziek van anderen in Chicago had Branch al goede contacten in het milieu. Zij wist zich in New York te omringen met celliste Tomaka Reid, bassist Jason Ajemian en drummer Chad Taylor. Met hen en nog vier gastmuzikanten maakte Jamie Branch haar 'Fly Or Die' stap voor stap tot een debuutalbum waar duidelijk aan gewerkt is. Het resultaat is een soort van suite met schitterende kleuren in uiteenlopende taferelen. (Danny De Bock)
Bij eerste beluistering lijkt 'Fly Or Die' een wat eigenaardige, soms zelfs bizarre plaat, maar al snel wordt duidelijk dat Branch er samen met haar kompanen in geslaagd is om een totaalwerk te creëren dat z'n heel eigen hoekje opeist. Het is jazz, er wordt vrij geïmproviseerd, aangeleund bij kamermuziek, lijfelijke grooves én collagekunst, maar de overheersende indruk is die van organische samenhang, een schier eindeloze creativiteit en een persoonlijke stempel die misschien wel even op zich liet wachten, maar dubbel zoveel indruk maakt door zijn treffende originaliteit. In een periode waarin soms de meest ordinaire scheten tot kunst verheven worden, is dit niet minder dan een revelatie. (Guy Peters)
Twee jaar later verscheen de opvolger, 'Fly Or Die II: Bird Dogs Of Paradise', waar we Branch ook als vocaliste horen, met messcherpe, maatschappelijk bevlogen teksten. Tot slot kwam vorig jaar 'Fly Or Die Live' uit. Koop dat album en je hebt een aardige impressie van het concert op Rewire [Festival in Den Haag, RED.]. Maar ook niet meer dan een impressie, want meer dan andere jazzmusici moet je Branch live horen. Haar zien dansen en bewegen over het podium, ze kan nog geen vijf seconden stilstaan. Haar horen blazen, op het scherpst van de snede, haar horen zingen, praten, schreeuwen, met grote urgentie. (Ben Taffijn)
In de Jazztube hieronder een korte documentaire over Jaimie Branch. Foto: Louis Obbens
"Dat het optreden van het Brusselse trio Don Kapot niet langs de geijkte banen zou verlopen kon je al vaststellen voordat er een noot was gespeeld. Een eigenwijs knopje maakte zich los van het instrumentarium en verdween rollend op de deel van de schuur in Krassum. Zelden zal men een triumviraat hebben gehoord met een vergelijkbare rauwe power. Een soort punkjazz was het, doorspekt met lyrische vlagen. Een mooi hecht trio met voor de verandering uitgesproken dansbare jazz. Niemand danste."
Op zaterdag 27 augustus bezocht Eddy Determeyer in het Groningse Reitdiepdal de ZomerJazzFietsTour. Hij zag er optredens van Sanem Kalfa, het Nationaal Jeugd Jazz Orkest o.l.v. Maarten Hogenhuis, Jan Klare 3000 en Don Kapot. Daags ervoor bezocht hij in popcentrum Simplon de Proloog met optredens van Louis Sclavis & Vincent Courtois en Flat Earth Society.
Festival
Jazz Middelheim 2022 Part 3
Aka Moon & João Barradas, Kurt Rosenwinkel Trio, Philip Catherine Piano Trio & Alexandre Cavaliere, Fred Hersch Trio & Desguin String Quartet, maandag 15 augustus 2022, Park Den Brandt, Antwerpen
Zoals ieder jaar heeft Jazz Middelheim ook nu weer een coachingstraject uitgestippeld, waarbij een beroemde jazzmuzikant studenten van het Conservatorium Antwerpen uitdaagt om zichzelf te overstijgen in een samen uitgewerkte set, die ze live brengen op het podium van Jazz Middelheim. Dit jaar is de Deense gitarist Jakob Bro die met Flight Of The Black Zebra zorgt voor een avontuurlijk begin van deze laatste festivaldag.
Aka Moon heeft een jubileum te vieren. In 1992 begonnen saxofonist Fabrizio Cassol, bassist Michel Hatzigeorgiou en drummer Stéphane Galland dit trio, genoemd naar een Pygmeeën-gemeenschap waar ze even daarvoor verbleven. Het trio kenmerkt zich nog steeds door de powervolle groove en pakkende thema's, die met aanstekelijk spelplezier worden gebracht. Gallands stuwende en strakke drumwerk in combinatie met Hatzigeorgiou's lekkere attack en stevige basgitaargeluid, soms met een funky inslag, staan garant voor een ijzersterke ritmesectie. Leuk detail: Galland werkt met twee snaredrums, beide verschillend getuned. Voor deze gelegenheid trad Aka Moon aan met de Portugese accordeonist João Barradas. Een geweldenaar op zijn instrument, dat hij stante pede kan muteren in een zogenaamde synth accordeon, waarna iemand die zich buiten de festivaltent bevindt zou kunnen denken dat er ook iemand op Fender Rhodes meedoet. Hij toont zich in zijn solo's al net zo meeslepend als Cassol, wiens priemende en zangerige altsax Aka Moon vervolmaakt. Gekend zijn hun oosters getoonzette stukken, die zich langzaam ontvouwen, vaak vanuit inleidend saxofoonspel. Maar ook voor extatisch werk met jazzrock-elementen draait het drietal zijn hand niet om. En plots kun je verrast worden door een razendsnelle unisono interlude van bas en accordeon. Een heerlijk concert.
Het trio van gitarist Kurt Rosenwinkel brengt op Middelheim een repertoire van wat minder bekende standards en een enkele eigen compositie, zoals te horen is op hun laatste album 'Angels Around' uit 2020. Met Rosenwinkels 'Simple #2' start het concert vrij mainstream, met een hard geluid en veel guitar-wizzardy. Heel wat beter is 'Self Portrait In Three Colors', een mooi rustig stuk geschreven door Charles Mingus. Hierin komt de triosound goed tot zijn recht. Het stevige 'Punjab' van Joe Henderson geeft Gregory Hutchinson ruimte voor een eerste, typisch Amerikaanse hard aangeslagen drumsolo. Zijn trading fours met rimshots in een stuk van Jobim zijn heel wat interessanter. Het spel van Rosenwinkel heeft meer zeggingskracht als hij het wat kleiner houdt, in de ballads bijvoorbeeld. Dan krijgt zijn gitaarspel en -klank ook meer reliëf. In een bluesy stuk horen we pure, relaxte gitaarklanken op een bedje van fijn brusheswerk. Het optreden eindigt memorabel met een opzwepende solo van Hutchinson, waarin hij alles uit de kast haalt.
Daarna is het tijd voor een levende gitaarlegende: Philip Catherine. Hij opent met een prachtige uitvoering van 'Lover Man'. Zijn drumloze trio is geweldig op elkaar ingespeeld. Met name de piano van Andrioli en de gitaar van Philip vormen een elkaar subliem aanvullende twee-eenheid. Ze dartelen om elkaar heen, maar gaan plots ook op in een volle unisono. Maar ook bassist Bart De Nolf maakt intrinsiek deel uit van het trio, met zijn warme basgeluid. Catherine verstaat de kunst van de 'kleine' noten, die hij belangrijk kan maken, al kan hij net zo goed rinkelende akkoorden aanslaan. Hij legt zoveel gevoel in zijn spel. Catherine's gitaarspel raakt je in het hart, maar ook Andrioli's parelende pianolijnen zijn van een adembenemende schoonheid. Verstild soms, haast contemplatief. Tranentrekkend mooie lijnen strooit hij schijnbaar moeiteloos uit zijn mouw. Dan sluit violist Alexandre Cavaliere aan voor het aan Catherine's kleinzoon opgedragen 'Clement', een duo voor gitaar en viool. Een fijn tweegesprek. 'Broken Wing' volgt, een song die de gitarist nog speelde met Chet Baker. Mooi detail: Catherine die alles stillegt voor een echte pianosolo van Andrioli, waarna de viool elegant aanhaakt. Culminerend in een soort danser à deux. Het concert wordt besloten met een gevoelige interpretatie van het Oekraïense volkslied 'Sjtsje Ne Vmerla Oekrajiny', wat zoveel betekent als 'Oekraïne is nog niet vergaan'. Een mooi hart onder de riem.
Al van jongs af aan is Fred Hersch gefascineerd door de klank van het strijkkwartet. In de concertloze coronajaren putte de pianist kracht en inspiratie uit meditatie en nam hij een album op waarin hij zijn jazztrio laat samenvloeien met een strijkkwartet: het eind vorig jaar verschenen 'Breath By Breath'. Op Jazz Middelheim brengt Hersch dit project met een Europese setting: het Antwerpse Desguin Quartet, de Nederlandse bassist Clemens van der Feen en de Duitse drummer Jonas Burgwinkel. De vertolkte Sati Suite maakt indruk met prachtige, zwierige thema's en ademt een sfeer van elegantie en grandeur, in een mooie podiumopstelling: het trio staat in een halve boog rondom het strijkkwartet dat vooraan zit. De combinatie voelt heel naturel aan; nergens klinkt het ook maar een moment als geforceerd, mede dankzij de sterke composities - die zeker ook een zalvende en meditatieve inslag hebben - en gelaagde arrangementen. Een experimenteler stuk valt op door het slimme gebruik van ruimtes tussen de noten en pizzicatospel door de strijkers. Impressionistisch en subtiel. Na de suite speelt de groep nog enkele losse stukken, waaronder 'Pastorale' - een hommage aan Robert Schumann, jazz in perfecte symbiose met klassiek - en Monks 'Pannonica', solo ingeleid door Hersch en strijkend overgenomen door Van der Feen. Een waardige afsluiting van wederom een prima editie van Jazz Middelheim.
Klik hier voor een fotografisch verslag van de vierde dag van Jazz Middelheim door Cees van de Ven.
