Nieuws / Jazztube
Monica Akihary wint Boy Edgarprijs
De Boy Edgarprijs, de grootste prijs in Nederland op het gebied van jazz en geïmproviseerde muziek, is toegekend aan zangeres en tekstdichter Monica Akihary. Dat is afgelopen vrijdag door het Fonds Podiumkunsten bekendgemaakt op het netwerk- en showcase-evenement InJazz in Rotterdam. De jury noemt Monica Akihary 'thuis in muzikale tradities uit alle windstreken'. Ze is een musicus die 'actief het avontuur opzoekt en niet stopt waar het schuurt.' Tijdens liveoptredens maakt ze diepe indruk als improvisator en verhalenverteller'.
De Boy Edgarprijs, genoemd maar de Nederlands jazzdirigent, pianist en trompettist Boy Edgar (1915-1980), wordt op woensdag 6 december uitgereikt op een concertavond in het Bimhuis, Amsterdam. Onderdeel van de prijs is een bronzen wisselsculptuur van Jan Wolkers en een geldbedrag van € 25.000,-. Eerdere winnaars van de Boy Edgarprijs waren onder anderen Ronald Snijders, Martin Fondse, Yuri Honing en Eric Vloeimans. De prijs wordt ondersteund door Buma Cultuur, Sena Performers en North Sea Jazz. Het Fonds Podiumkunsten organiseert sinds 2022 het selectieproces.
Akihary vormt samen met gitarist en componist Niels Brouwer de kern van Boi Akih. Het duo is al actief sinds 1997. Afhankelijk van het project sluiten andere musici aan. Boi Akih ('prinses Akih') is moeilijk in een genre te plaatsen. "World jazz noem ik het wel", zegt ze. Experiment en improvisatie zijn essentieel in hun muziek en daarbij gebruiken ze elementen uit uiteenlopende muziekculturen. De traditie van de Molukken speelt een belangrijke rol. Monica Akihary groeide er op. Ze zingt soms in het Engels, soms in Haruku, de taal van het eiland van haar vader. In de loop van de jaren heeft het duo andere invloeden toegevoegd: klanken van de kora, een Afrikaans instrument, van klassieke Indiase muziek, Europese folk en moderne jazz.
"Onze muziek ontstaat voor een deel op het podium", zegt Akihary. "Dan begint het pas echt. Je laat je leiden door de muziek en door de bijdragen van anderen. Daarin komt onze aanpak overeen met jazz." Jazz is voor haar een hoge kunstvorm. "Ik kan er veel in kwijt, met mijn stem en in kleur. Als ik zing ben ik vrij en los van alles. Miles Davis, Sarah Vaughan en Ella Fitzgerald zijn voorbeelden voor mij. Maar ook Nederlandse artiesten, als Ernst Reijseger en Ab Baars. Net als zij zoeken wij naar een eigen plek, naar een identiteit in die muziek. Die zoektocht is nooit klaar."
Monica Akihary zegt vooral gefocust te zijn op die muzikale speurtocht, nieuwe wegen te verkennen, nieuwe samenwerkingen aan te gaan. Met het winnen van een prijs was ze nooit zo bezig. De toekenning kwam dus als een grote verrassing. Toch ziet ze die als een grote erkenning, na al die jaren. "Het is ook niet alleen maar makkelijk als je als artiest niet de gebaande paden gaat. Hoe kom je rond? Het aantal plekken waar je kunt optreden is in al die jaren ook flink afgenomen, door bezuinigingen." Gelukkig heeft Boi Akih veel contacten en optredens in het buitenland, waaronder de Molukken.
Concert Het lied van de verloren zoon Ben van Gelder Trio, woensdag 21 juni 2023, Brouwerij Martinus, Groningen
Tout Groningue was woensdagavond uitgelopen voor het optreden van het Trio Ben van Gelder. De verloren zoon - schuin aan de overkant van het Schuitendiep geboren - presenteerde een concert van standards. Van traditionelere snit dus dan bij een optreden in Feerwerd, een klein jaar eerder, toen er overwegend werk van broer Gideon werd vertolkt. Eerlijk gezegd vind ik het vroege werk van bijvoorbeeld Cecil Taylor of John Coltrane, toen die nog op evergreens improviseerden, zeker zo interessant als hun latere, meer abstracte aanpak. Zo hoor je wat een begenadigd artiest kan doen met werk dat je reeds uit den treure hebt gehoord.
En een begenadigd artiest kun je altsaxofonist Van Gelder wel noemen. Zijn geluid is - dat memoreerde ik reeds eerder - geëvolueerd van een ijl, breekbaar op Lee Konitz geschoeid fluisteren naar een ruwere, rijkere fase. Soms komt hij daarbij in de regionen van de tenorsax. In Thelonious Monks 'Round Midnight' introduceerde hij dissonanten, waardoor zijn toon ging harmoniëren met de textuur van zijn alt, die gezandstraald leek. Van Gelder kan zich ook romantisch en lyrisch zingend neervlijen in 'Like Sonny' van Coltrane, of in Jobims 'How Insensitive'.
De saxofonist is zeker van zijn zaak, maar hanteert tegelijkertijd ook een losse aanpak. Elke volgende noot blijft tot het laatste moment een verrassing. In 'Darn That Dream' (Jimmy Van Heusen) hoorde je hoe de bekende melodie andere songs, of op zijn minst aanzetten daartoe, bevatte. Bassist Zack Lober was ook al aanwezig in Feerwerd. Hij moest zijn instrument met enige regelmaat bijstemmen in het stomende klimaat van de brouwerij. In plaats van Martijn Vink zat nu Joost van Schaik achter de ketels. Het spel van die laatste is verfijnd, melodisch en functioneel, waardoor hij met name in de Monk-titels goed tot zijn recht kwam.
Gezien het succes van de concertreeks van het afgelopen seizoen mogen we verwachten dat Martinus ook vanaf september het Groninger walhalla van de moderne jazz blijft.
Protest
Musici eisen meer aandacht voor jazz en wereldmuziek bij NPO
Musici en muziekorganisaties protesteren vandaag bij de Tweede Kamer tegen het structurele gebrek aan jazz- en wereldmuziek bij de publieke omroep. Muzikanten trekken in een protestmars naar de Tweede Kamer om een petitie aan te bieden, in de vorm van een protestboek, aan alle culturele beleidsmakers uit de politiek. Dit boek bestaat uit 260 brieven waarin musici de noodklok luiden, waaronder Hans Dulfer, Trijntje Oosterhuis, Ronald Snijders, Eric Vloeimans, Izaline Calister, Rembrandt Frerichs, Peter Beets en Componist des Vaderlands Martin Fondse. Ook muziekorganisaties als North Sea Jazz, het Concertgebouw, het Bimhuis, TivoliVredenburg, World Music Forum NL en Nederlandse Conservatoria betuigden hun steun.
NPO moet meer structurele zendtijd geven aan jazz- en wereldmuziek op de hoofdkanalen van radio en tv, aldus de musici en muziekorganisaties. Om dit statement kracht bij te zetten, wordt er op dinsdag 27 juni een muzikale protestmars georganiseerd onder leiding van het Jazz Orchestra of the Concertgebouw, waarbij musici en vertegenwoordigers van muziekorganisaties meelopen. Het protest is een initiatief van de Beroepsvereniging van Improviserende Musici (BiMpro), ondersteund door het Jazz Orchestra of Concertgebouw (JOC) en de Kunstenbond.
De afgelopen jaren is er steeds minder ruimte voor jazz- en wereldmuziek op de publieke omroep. In 2019 verdween het muziekprogramma Vrije Geluiden van de televisie, en begin dit jaar werd NPO Radio 4 officieel NPO Klassiek, waarmee ook in de ether vrijwel geen plek meer overblijft voor jazz- en wereldmuziek. Voor Fleurine, vocaliste en voorzitter van Beroepsvereniging Improviserende Musici (BiMpro), was het de druppel die de emmer deed overlopen. Ze kaartte deze 'kaalslag' in november 2022 al aan in een opiniestuk in het NRC. Het leidde tot een gesprek van een jazz- en wereldmuziek delegatie met Jurre Bosman, directeur audio bij de NPO, een bezoek aan staatssecretaris van cultuur en media Gunay Uslu, een rondetafelgesprek op OC&W en een kamervraag, maar inhoudelijk gaf de NPO geen duimbreed toe.
Fleurine: "In de missie van de NPO staat dat programma's niet alleen gemaakt mogen worden voor het grote publiek, maar ook voor kleinere doelgroepen en dat zij alle bevolkingsgroepen dient te vertegenwoordigen. Hier wordt immers ons belastinggeld uitgegeven. Maar die brede vertegenwoordiging blijft uit binnen de muziek. Nederland heeft een multiculturele samenleving, waarvan een kwart anno 2023 een migratieachtergrond heeft. Het kijk- en luisterpubliek wordt veel te eenzijdig bediend en komt nauwelijks in contact met het erfgoed van andere in Nederland levende culturen. En als er al iets aan jazz op tv gedaan wordt, zoals binnenkort weer rond North Sea Jazz, dat jaarlijks meer dan 75 duizend mensen naar Rotterdam trekt, worden vooral de internationale hoogtepunten van pop- en soulartiesten uitgezonden. De rest van het jaar is er geen structurele plek die verdieping biedt voor jazz- en wereldmuziek liefhebbers."
Daarnaast stel BiMpro dat het gebrek aan vertegenwoordiging van deze genres tot talent- en kapitaalvernietiging leidt: "In Nederland hebben we negen internationaal geroemde conservatoria met een jazzafdeling. Elk jaar studeren daar circa 300 jonge studenten af in jazz- en wereldmuziek. Hoe kunnen in Nederland opgeleide makers publiek bereiken en zalen vullen zonder structurele uitzendmogelijkheden op radio en tv? Het Rijk investeert in hun opleiding, maar laat ze vervolgens in de kou staan doordat de NPO haar missie en verantwoordelijkheid niet naleeft."
Lucille Werner (CDA) stelde eerder dit jaar een Kamervraag over het schrappen van jazz- en wereldmuziek, die door de NPO beantwoord werd met een verwijzing naar hun themakanaal op NPO2. De NPO draait wel non-stop soul en jazz op het digitale kabelkanaal NPO Radio 2 Soul & Jazz. Fleurine: "De naamgeving van dit kanaal dekt de lading absoluut niet voor waar het jazz betreft; er wordt hoofdzakelijk commerciële soul gedraaid. Er wordt hoogstens één jazznummer per uur gedraaid en dan is het ook nog eens zelden van eigen bodem, van de musici die het nodig hebben ontdekt of gehoord te worden. Oude internationale iconen als Nina Simone of Frank Sinatra komen dan voorbij. Qua wereldmuziek hoor je er Bob Marley of Peter Tosh, eveneens internationale oude top40-hits. Er worden geen programma's op gepresenteerd die informatieve, educatieve of historische diepgang bieden met betrekking tot artiesten."
Daar komt nog bij dat als er al artiesten uit eigen land op dit digitale platform worden gedraaid, zij hier vanwege het feit dat het niet op een hoofdkanaal in de either) is, slechts een schijntje van auteursrechtelijke inkomsten uit verdienen in vergelijking tot verdiensten van op hoofdkanalen gepresenteerde muziek. "Het is in meerdere opzichten een schijnoplossing die geen zoden aan de dijk zet. Wij roepen de Nederlandse politiek én de NPO op tot verandering. Meer zendtijd voor jazz- en wereldmuziek op de hoofdkanalen van radio en tv is van groot belang, zowel voor alle Nederlandse makers als voor het diverse Nederlandse publiek."
"… Ik weet niet eens waar te beginnen en dat is waarschijnlijk het beste bewijs van de impact die Peter Brötzmann uitgeoefend heeft op mijn leven en luisteren, en dat van vele anderen. Voor iemand met zo'n stug, ontoegankelijk imago - de man straalde uit dat de wereld naast de muziek, en dan vooral naast concerten, hem eigenlijk geen kloot interesseerde - zijn de reacties na zijn overlijden verrassend emotioneel en geschokt."
Guy Peters heeft mooie en levendige herinneringen aan de Duitse freejazzsaxofonist Peter Brötzmann, die dinsdag 22 juni op 82 jarige-leeftijd overleed, thuis in Wuppertal. "Hij was een van de meest pure, intuïtieve improvisatoren die ik ooit zag. Overweldigend en onvergetelijk. Een natuurkracht."
Cd's
Bandler Ching - 'Coaxial'
Sdbas, 2023 M. CHUZI - 'Papara'
Sdban, 2022 Condor Gruppe -'Gulliver'
Sdban, 2022
Meer Sdban Records vandaag en dus meer grensoverschrijdende muziek van onze zuiderburen. Na de albums van Compro Oro, Schroothoop en Diswasher_ is het nu tijd voor Bandler Ching, een creatie van rietblazer Ambroos De Schepper, dat 'Coaxial' uitbracht; M. CHUZI dat 'Papara' lanceerde en tot slot het inmiddels vrij bekende Condor Gruppe, die vorig jaar 'Gulliver' realiseerde.
Het kwartet Bandler Ching creëert een enigmatische mix van jazz, funk en pop. Opener 'You Call It' valt dan ook vooral op door duister spel op de elektrische bas van Federico Pecoraro, gerichte slagen van drummer Olivier Penu en ritmische patronen op het keyboard van Alan Van Rompuy. Daar tussendoor laveert De Schepper met zijn lange uithalen. Nog mooier is hoe het volume gaandeweg dit stuk steeds verder oploopt en ons meesleept. Aansluitend in 'Awpril' vreemde, maar wel dansbare ritmes. Met jazz heeft dit niet veel meer te maken, met funk en dance des te meer. Maar het maakt niet uit in welk hokje je het stopt, het klinkt allemaal prima en daar gaat het tenslotte om. In 'Dag Na Naamdag' laat dit kwartet echter horen ook prima met jazz overweg te kunnen, met die mooie, intieme solo van De Schepper en boeiend, ritmisch toetsenwerk van Van Rompuy. En ook hier loopt de spanning gaandeweg mooi op. Voor 'RoodGroen' heeft het kwartet een gast uitgenodigd: Vieze Meisje, oftewel Maya Mertens verrast ons met mooi Sprechgesang. Een leuke vondst, die eindeloze herhaling van "Alweer denk ik". Meeslepende klanken ook in 'Rave Fever', ach ja, de titel geeft al aan wat u kunt verwachten en futuristische ritmiek in 'Delice'. Afsluiten doet de band met het ingetogen 'Kitsune': lange lijnen, geaccentueerd door gerichte slagen van Penu.
M. CHUZI is een octet, bestaande uit drie blazers, Robbe Latré, Martin Lissoir en Matteo Badet, twee gitaristen, Gil Duarte Da Cruz en Thomas De Vries, Niels D'Haegeleer op basgitaar en Jan Herman en Basile Bourtemburg op slagwerk, waarbij de laatste ook te horen is op keyboards. Samen maken ze een bijzonder ritmische, stomende mix van jazz, krautrock, funk en wat al niet meer.
Direct al in opener 'Tzatziki' zetten ze de boel op scherp, met een hoofdrol voor Lissoir op baritonsax. Boeiende ritmische patronen ook in 'Mammoet', waarin we bovendien tromboniste Nabou Claerhout horen met een aantrekkelijke solo. Maar niet alleen dat, ook hier treffen we stevige rock aan - wat wil je met twee gitaristen en een elektrische bas. 'Carbonade' kent eveneens een gastrol, een Franstalige rap van Joy Slam, goed passend bij dit funky nummer. Strakke ritmische patronen, mooi hoe de gehele band hier vaak volledig unisono klinkt, ook in 'Intermetsauce' en 'Tahimi Miso'. De twee laatste nummers kregen de titel 'Sambal' en 'Pickles', titels die dit octet ook aan het gehele album mee had kunnen geven, zo opwindend klinkt het allemaal.
Sinds Condor Gruppe in 2013 debuteerde met een titelloze EP hoort de groep tot een van de meest interessante Belgische acts. In eerste instantie was het een kwintet, bestaande uit de gitaristen Michiel Van Cleuvenbergen en Milan Warmoeskerken, Kris Delacourt op gitaar en toetsen, Jan Wygers op bas en Krist Torfs op drums. Uitbreiding volgde in 2016 met de komst van de blazers Dirk Timmermans, Matti Willems en Hanne De Backer, waarmee we nu dus ook met een octet van doen hebben.
De opener 'What Could Have Been' is typisch voor deze band. Een subtiele klankwolk waaruit geleidelijk een strak ritmisch patroon groeit, volledig passend binnen de minimalistische traditie. Bijzonder strakke muziek waarin niets aan het toeval wordt overgelaten en waarin trance een bijzonder grote rol speelt. Muziek ook die eerder associaties oproept met kraut- en postrock en minimal music dan met jazz. En waarin we, bijvoorbeeld in 'Galata', ook invloeden van Indiase muziek tegenkomen. Jazzinvloeden, naast Arabische horen we terug in het tweeluik 'Rasa - Farid', met een prachtig ingetogen partij van De Backer op baritonsax. En in dit tweede deel vallen de mooie ritmische, unisono gespeelde blazerspatronen op. 'Inside Out' roept de muziek van Ennio Morricone in herinnering en dan met name zoals we die kennen van zijn westerns. En over invloeden gesproken, in 'Echoes Of Things' duikt ineens Maurice Ravels 'Bolero' op.
Op donderdag 2 maart overleed op 89-jarige leeftijd saxofonist Wayne Shorter. Daarmee ging weer een jazzicoon van ons heen. Maar gelukkig leeft zijn muziek voort, want die is nog altijd relevant, zoals saxofonist Ben van den Dungen in een uitgebreide nagedachtenis aan de saxofonist stelt.
"Wayne Shorter heeft een bijzondere, geweldige en lange carrière gehad. Hij neemt een plaats in de geschiedenis in als een leading saxofonist, een groot componist, een belangrijke bandleider en een subtiele innovator. Hij speelde in zijn hele carrière in beroemde groepen, die bepalend en toonaangevend waren en die dat vandaag de dag nog steeds zijn. Voor mij persoonlijk is de groei en ontwikkeling van het muzikale leven van Wayne Shorter zo mooi en bewonderenswaardig. Er gaat iets puurs en sympathieks van uit. Ik ervaar het ook als kwetsbaar en tegelijkertijd heeft het een enorme kracht."
Cd
Joëlle Léandre - 'Zurich Concert'
Intakt, 2023 | Opname: 17 maart 2022
Kort door de bocht: artiesten als Joëlle Léandre herinneren je eraan dat je een onderscheid kan maken tussen artiesten die goed zijn en zij die gedreven worden door het heilige vuur. Deze grande dame van de contrabas verzuchtte ooit eens dat de moderne improvisatie meer nood heeft aan grote karakters, kanonnen die publiek én navolgers begeesteren en aanzetten tot grotere daden. William Parker is er zo eentje, wijlen Peter Kowald was dat ook. En natuurlijk maakt Léandre ook deel uit van dat selecte clubje. 'Zurich Concert' mag gelden als zoveelste bewijs: doorheen vijf stukken gaat ze de confrontatie aan met het instrument, gebruikt ze het als spreekbuis voor haar ontembare artistieke impulsen.
Als vanouds laat ze die strijkstok over de snaren dansen, schuren en razen, met een onwaarschijnlijk bereik aan klanken, texturen en boventonen, nu eens potig percussief en dan weer subtiel zingend. Soms begeleidt ze zichzelf met woordenloze zang, krijgt de muziek de vibe en intensiteit van een oeroud ritueel. En laat dat net zijn wat je overhoudt van Léandre's beste albums en performances: niet enkel bewijs van die technische virtuositeit en imposante instrumentbeheersing, maar ook die onstuitbare urgentie en geëngageerde dadendrang, die zich eigenlijk op een primitief, fysiek niveau afspeelt. Je zou kunnen concluderen dat Léandre's theatrale muziek niet voor iedereen is, maar tegelijkertijd vergt het enkel de openheid en sensitiviteit waarmee je ook een gedicht of schilderij benadert. Wat er vervolgens binnenkomt kan je dag helemaal op z'n kop zetten. Dát gevoel.
Concert Intense creativiteit in hechtheid Tim Armacost Trio, dinsdag 6 juni 2023, De Smederij, Groningen
Ja, zo horen we een jazztrio het liefst. Power, creativiteit, samenhang, vrijheid in die hechtheid. Dat zijn karakteristieken die op het trio van tenorist Tim Armacost van toepassing zijn. "We werken al samen sinds 1985," verklaart bassist Joris Teepe. Maar ik denk dat hij zich
vergist, dat het 1975 moet zijn geweest.
Zowel in de bezetting als in de lineaire aanpak van Armacost horen we verwantschap met het werk van Sonny Rollins. Het geluid van die eerste
beweegt zich tussen stralend goud en diepbruin, het is minder 'vet' dan dat van Rollins, maar op die school heeft hij dus gezeten. De dialoog met Teepe in 'Little Melonae' wordt op het scherpst van de snede uitgevoerd. Dat de samenwerking inderdaad niet van vandaag of gisteren is, merk je ook aan de onderlinge verstandhouding. De trefzekere manier waarop kleine ritmische of melodische vamps ingebed zijn.
Jamie Peet mag je tot de beste Nederlandse jazzfunkdrummers rekenen. Maar ook in een meer straight-ahead setting als de onderhavige horen
we een meester aan het werk. In 'Just In Time' - hoe toepasselijk - speelt hij een zeer fysieke en vormvaste solo. Hij werkt met uitroeptekens: harde knallen op de snaartrommel, op de bekkens een machinerie die reddeloos uit elkaar spat. Daarnaast spaart hij de bastrommel niet. Zo intens mag het wel vaker klinken.
Cd's
Compro Oro - 'Buy The Dip'
Sdban, 2022 | Opname: 21 mei 2022 Schroothoop - 'MACADAM'
Sdban, 2023 Dishwasher_ - 'Dishwasher_'
Sdban, 2023
De nieuwe generatie Belgische jazzmusici vertoont in toenemende mate muzikaal grensoverschrijdend gedrag. En Sdban Records blijkt een belangrijk podium voor deze jongens en meisjes die zich nergens toe wensen te beperken. Gitarist Bart Vervaeck en drummer Falk Schrauwen kwamen we al tegen bij Echoes Of Zoo, maar laten ook van zich horen op 'Buy The Dip' van Compro Oro. Verder hier aandacht voor 'MACADAM' van Schroothoop en het debuutalbum van Dishwasher_. Ook met de naamgevingen blijken ze al creatief.
Het is Wim T.J. Segers die begint op vibrafoon, maar hij wordt al snel ingehaald door bassist Vervaeck, drummer Matthias Debusschere, en Frederik Van Den Berghe en Schrauwen op percussie. Een straf ritmisch patroon kenmerkt dit 'Ben-Hur' en voor ons geestesoog zien we de
wagenrace. 'The Lower 9th' is een soort mix van minimalistische ritmes en de gitaarmuziek van The Shadows. Vervaeck speelt ook een hoofdrol op het swingend melodieuze 'Bitcoins', een nummer dat de progressieve rock van de jaren 70 in herinnering roept. Prachtig dat gemoedelijke, ietwat slome ritme in 'Lament' en 'Solstice', beide op opwindende wijze een mix van diverse culturen verklankend. In 'Karsilama' gooit het kwartet het weer over een geheel andere boeg. Hier horen we experimentele elektronica en rock vermengd met Indiase ritmiek, gevolgd door 'Dungeon', waarin het ritme weer centraal staat, meeslepend en ruig tegelijk.
Schroothoop bestaat uit Rik Staelens op wind & string instruments, bassist Timo Vantyghem, ook te horen op de duimpiano, en percussioniste Margo Maex. Op hun tweede album 'MACADAM' verkent het trio de geluiden van afgedankte voorwerpen die in de macadamstraten van Brussel zijn gevonden. Zo veranderen houten kratten in gitaren en lieren. Schroot wordt een duimpiano, een cimbalom of percussieklokken. Ook hier horen we direct in 'Cheval Orange' een bonte mengeling waarin de Indiase muziek nog het meest opvalt. Eenzelfde sfeer zit in 'Blikschade' en het titelstuk 'Macadam', waarin vooral Staelens' bijdrage op fluit opvalt. Bijzonder zijn ook 'Perte Totale' en 'Onderhuids', met name vanwege de spanning die hier wordt opgeroepen middels een bonte wereld van piep- en kraakgeluiden. Wat dat betreft is vooral de titel van het tweede stuk uitstekend gekozen. De duimpiano speelt een grote rol in 'Plastic Roses', een stuk dat sterk doet denken aan de Zuid-Afrikaanse jazz zoals we die bijvoorbeeld kennen van Abullah Ibrahim.
Schroothoop komt uit Brussel en aan dit album hoor je mooi het multiculturele karakter van deze stad terug, waarbij dit toch vooral een album is dat je bijblijft vanwege die verslavende ritmiek, bijvoorbeeld in het duidelijk door Arabische muziek beïnvloede 'Cascaraï'.
Dishwasher_ is eveneens een trio, bestaande uit tenorsaxofonist Werend Van Den Bossche, bassiste Louise Van Den Heuvel en drummer Arno Grootaers. Ook hun debuutalbum valt geenszins in een vakje onder te brengen. Reeds in 'Bahái' horen we zeker jazz, bijvoorbeeld in de bijdrage van Van Den Bossche, maar ook onvervalste rock, aan minimalisme verwante ritmes en boeiende elektronisch voortgebrachte klankwolken. Ook 'Buraq' bevat elementen van jazz, maar ook van ambient, lounge en dance. Meer dance in 'Blue Bridge', maar dan wel van het experimentele soort, vermengd met invloeden van ambient, funk en ja, ook jazz.
En dan is het tijd voor rust, middels de langzaam voorbij vliedende klankwolken van 'Marwan', dat een wat mysterieuze sfeer verklankt. Verderop horen we Van Den Bossche in een mooie, slepende solo, te midden van inspirerende klanknevels. De invloeden op dit album strekken zich ook uit tot die van de niet-westerse muziek. Zo horen we in 'Kuhl' duidelijk invloeden uit de Arabische muziek. Mooi is ook de spanning die het trio weet op te roepen in 'Terra', met name door het steeds verder aanzwellende ritme.
Concert / Jazztube
Traag voortkabbelende tempi Circonflexe, zondag 4 juni 2023, Lutherse Kerk, Groningen
'Stromend, melodieus, verhalend, verfijnd, poëtisch, toegankelijk, verrassend, licht melancholisch.' Zo karakteriseert pianist en componist Eltjo de Lang (67) zijn muziek. Hij trok de aandacht toen Groningen in de jaren tachtig overspoeld werd door een golf jonge jazzmusici. Maar hij besloot de kost te gaan verdienen met het transcriberen en transponeren van bestaande composities van derden, doorgaans in de klassieke sfeer. Doch het bloed kroop enzovoort en zo kwam hij op het idee een erfenis aan te wenden voor de oprichting van het kwartet Circonflexe, met de ongebruikelijke bezetting altviool (Richard Wolfe), accordeon (Gertie Bruin), contrabas (Bert van Erk) en piano.
De groep beleefde haar vuurdoop in de Lutherse Kerk, een voormalige schuilkerk uit de late zeventiende eeuw met een prima akoestiek. Een
gebrandschilderd raam met een afbeelding van naamgever Martin Luther, op dat moment nog Augustijner monnik, verwees naar de sacrale herkomst van het gebouw. Het onderschrift 'Hier sta ik, ik kan niet anders, god helpe mij', met daaronder de jaartallen 1517-1917, lijkt misleidend: de theoloog zou die tekst hebben uitgesproken op 18 april 1521, tijdens een Rijksdag in Borms. Ook de borden naast de preekstoel met daarop de psalmen 87, 675, 681, 686 en 700, die kennelijk kort tevoren in de zaal hadden gegalmd herinnerden aan de eigenlijke functie van de concertzaal.
Wel, ook de geboden muziek had een soort gewijd karakter. De Lang verwees niet zozeer naar zijn verleden als improvisatieartiest, maar meer naar de klassieke muziek die daaraan ten grondslag lag. Samengevat was het impressionistische kamermuziek met een volks vleugje. Met name de compositie 'Es Un Tango No?' zou een eerbetoon aan Astor Piazolla geweest kunnen zijn. De Langes composities hadden een simpel karakter, wat de meesterhand verried. Na twee keer beluisteren zou je ze zó mee kunnen fluiten. Daaraan lag het niet dat menig ooglid het zondagmiddag zwaar had. Dat had te maken met de beperkte dynamiek en de traag voortkabbelkabbelkabbelende tempi. Daar zou, met andere woorden, nog wel wat aan gesleuteld kunnen worden. Want de combinatie altviool-accordeon was zonder meer een vondst.
Onder het stof vandaan | Interview
Wallace Davenport
De eerste keer dat trompettist Wallace Davenport in Europa kwam, was in 1954. De man werd geboren in New Orleans op 30 juni 1925 en stierf aldaar, op 18 maart 2004. Davenport was hier met het orkest van vibrafonist en volksmenner Lionel Hampton en de Amsterdamse Apollo Hal was de eerste halte van de Europese tournee. Inmiddels zijn er niet veel mensen meer die hebben meegemaakt hoe het publiek toen tijdens 'Flying Home' door de vloer zakte. "In 1980 was ik met Lionel weer in Holland en sprak ik met een jongeman die me vertelde hoezeer hij van het optreden had genoten. We kregen het over de Apollo Hal in 1954 en ik vroeg hem of hij zich dat nog kon herinneren. 'Nee,' zei hij, 'ik was toen nog niet geboren, maar mijn vader was erbij.' De mensen zijn niet veranderd, op 'Flying Home' beginnen ze te springen en te krijsen. 26 jaar eerder deden ze precies hetzelfde."
Tijdens het North Sea Jazz Festival van 1981 sprak Eddy Determeyer met Wallace Davenport. "Ik speel professioneel sinds mijn twaalfde. Als ik aan de beurt was voor een solo werd ik op de piano gehesen."
Cd
Dave Douglas Quintet - 'Songs Of Ascent, Book 1 - Degrees'
Greenleaf Music, 2022 | Opname: 2021
Trompettist Dave Douglas is vaak op z'n best als zijn albums een thematische coherentie krijgen, of het nu gaat om persoonlijk verlies ('Be Still', 'Brazen Heart'), religieuze muziek ('Present Joys' rond de Sacred Harp-traditie) of zelfs Het Lam Gods ('Secular Psalms'). 'Songs Of Ascent', dat uit twee albums bestaat, legt de link met zijn Gentse project en werd geïnspireerd door psalmen 120 tot 134. Het resultaat klinkt niet bijzonder religieus, maar wel als het werk van een bevlogen band die speelt met vuur en souplesse.
Het was al geleden van 2015 dat Douglas een album uitbracht met deze bezetting, die stevig in de jazztraditie verankerd zit, maar ook de ruwe kantjes en bruisende energie intact houdt. Ornette Coleman is een referentie die meermaals opduikt, en hier en daar suggereert de band zelfs een groter, robuust ensemble. Douglas vormt een ultrasolide tandem met rietblazer Jon Irabagon en wordt geruggensteund door een ritmesectie die hem in een zetel plaatst. Het samenspel is gefocust en vetvrij, wat het des te straffer maakt dat elke muzikant in zijn/haar eigen huiskamer opnam. 'Book 2 - Steps' kan je enkel aanschaffen als abonnee van het label.
Cd
Kodian Plus - 'Disengage'
A New Wave Of Jazz, 2023 | Opname: 26 maart 2022
Vandaag aandacht voor het bij Serries' A New Wave Of Jazz verschenen 'Disengage', het meest recente album van een uitgebreid Kodian Trio, met naast de vaste leden Colin Webster en Andrew Lisle ook Charlotte Keeffe en Verhoeven.
'Disengage' begint ook al met geknisper en gesputter. 'Latching Effect' kreeg het eerste van de vier stukken als titel mee. Een geluidssculptuur vol onverwachte klanken. Langzaam krijgt de muziek vorm en gaan we de onderlinge stemmen onderscheiden, altsaxofonist Colin Webster met springerige klanken, trompettiste Charlotte Keeffe het experiment zoekend, Martina Verhoeven met dwarse akkoorden op piano en tot slot Dirk Serries op gitaar en Andrew Lisle op drums. En verderop krijgt het weer de bekende dynamiek, waar we ook in de PlusEtage weer in werden meegezogen. En dan klinkt er ineens een bloedmooie en uiterst melodieuze solo van Webster, met prachtige zijpaadjes van Keeffe, groots.
Het kan altijd nog heftiger leert 'Carious' ons. Dat krijg je als zo'n kwintet eenmaal goed op stoom komt. Serries, Verhoeven en Lisle leggen een hecht fundament waarmee Webster en Keeffe uitstekend vooruit kunnen. En tegen het einde een mooi duet tussen Verhoeven en Keeffe, elkaar vliegen afvangend. Lisle mag openen in 'The Five-Headed Anomaly', ritmisch en toch ook weer niet. Webster sluit aan met lange uithalen, lekker over de top zoals we dat van hem kennen. Het vormt de opmaat tot wederom bijzonder heftige klanken. In het vierde en laatste stuk 'Kind Of Things' overheerst weer de klank, een bont palet, tot er verderop structuur in komt, lange lijnen van Webster, meer experimentele van Keeffe, op een stevige ondergrond. Tot het stil valt, op slechts enkele noten van Verhoeven na, die ons verstild naar het einde begeleidt.
.jpg "Wallace Davenport, 1976 (foto: Anko Wieringa)")
