Cd Yuri Honing Acoustic Quartet - 'Desire' (Challenge, 2015) Opname: december 2014
Op het tweede album van Yuri Honings Acoustic Quartet - 'True' is het eerste uit 2012 - vervangt bassist Gulli Gudmundsson Ruben Samama. De opzet is in grote lijnen dezelfde gebleven, al is 'Desire' iets uitgesprokener qua sfeer. Het album kwam al in het voorjaar van 2015 uit, maar omdat volgende maand nog een tournee door het land volgt en de cd hier nog niet besproken was, besteden we toch nog even aandacht aan deze uitgave. De muziek is niet bepaald vrolijk, met titels als 'Sad Song' en 'Lasciate Mi Morire'. Ook de andere stukken, langzaam of in medium tempo, sporen tot zelfreflectie aan.
Het eerste stuk, tevens het titelstuk, zet mooi de toon voor de rest van het album. Iedereen die zich enkele minuten in het boeddhisme heeft verdiept, weet dat verlangen de bron van alle ongeluk is. Honing kan dankzij zijn onmiddellijk herkenbare strakke toon, met dat lichte vibrato die brede plakken geluid suggereert, meteen een pakkende sfeer neerzetten. Het smaakvol gedoseerde spel van pianist Wolfert Brederode en drummer Joost Lijbaart zorgt ervoor dat de spanning niet meteen oplost, maar juist verder uitgebouwd wordt. De rol van Gudmundsson is vooral dienend in het ensemblegeluid, waarbij hij veel strijkpartijen voor zijn rekening neemt.
Het eerste stuk is misschien meteen ook het beste van het album, al blijft het niveau van de rest van de plaat opvallend hoog. De acht stukken zijn zo opgebouwd dat er weinig loze ruimte is waarin vrijblijvend gesoleerd kan worden. Daarnaast steken alle composities harmonisch en melodisch compact in elkaar. Zwakke momenten kent het album niet. Ik denk te kunnen zeggen dat dit waarschijnlijk Honings sterkste plaat tot nu toe is, deels omdat er weinig geforceerde cross-overs zijn naar andere genres en vooral omdat de muziek ook binnen het jazzidioom makkelijk voor zich spreekt. Voor de liefhebbers is er ook een uitgave op rood vinyl. Zonder twijfel een van de beste Nederlandse jazzplaten van 2015.
Bekijk hier een videoclip van 'Route Du Paradis', een track van dit album.
Concert
Een taart met veel zeer goede muziek Verjaardagsconcert Ig Henneman, dinsdag 22 december 2015, Zaal 100, Amsterdam
Je krijgt taart, dat is een van de voordelen van verjaardagsfeestjes. Was het onlangs raak bij Ab Baars die 60 werd, gisteren was het Ig Henneman die iets te vieren had. Zij werd 70, je zou het niet zeggen, maar dat terzijde. En ook hier dus weer taart en wat nog veel belangrijker is, bijzonder veel zeer goede muziek. Henneman had dan ook flink uitgepakt, waardoor het kleine zaaltje van Zaal 100 zo ongeveer halfvol zat met deelnemende musici, die in wisselende combinaties de boel onveilig maakten met spetterende improvisaties en gloedvolle vertolkingen van door Henneman gecomponeerde stukken.
Want natuurlijk kennen we Ig Henneman als getalenteerd altvioliste in de vrije improvisatie, maar ze excelleert eveneens in dat andere idioom, dat van hedendaags gecomponeerde muziek. Dat bleek maar weer met de uitvoering van haar solostuk voor viool, gebaseerd op een gedicht van de Duitse dichteres Ingeborg Bachmann, getiteld: 'Im Gewitter der Rosen'. Henneman koos voor de Engelse vertaling: Wherever we turn in the storm of roses,
the night is lit up by thorns,
and the thunder of leaves,
once so quiet within the bushes,
rumbling at our heels.
De heftige, intense en zelfs ietwat schurende en schrijnende solo wordt hier ten gehore gebracht door Diamanda La Berge Dramm. Ze speelt het met overgave en kruipt bij de luisteraar onder de huid. Mooi ook hoe ze tegen het einde zichzelf begeleidend het gedicht reciteert. Ook 'Riassunto', een solo voor basklarinet wordt gespeeld. Door Fie Schouten. Ook in deze compositie horen we een kleurrijk componist die het volledige register van het instrument op een speelse wijze benut.
Maar natuurlijk is er evengoed veel ruimte voor vrije improvisatie, zoals reeds gezegd in diverse samenstellingen. Zo is er een set voor de strijkers met La Berge Dramm, altviolist George Dumitriu, bassist Wilbert de Joode en natuurlijk Henneman zelf. Aangevuld met Oscar-Jan Hoogland die onlangs een typisch jaren 70-apparaat van Henneman kreeg, dat bij haar stond te verstoffen, de Siel. Het houdt het midden tussen een synthesizer en een keyboard en produceert, in ieder geval bij Hoogland, de nodige onheilspellende geluiden. De strijkers klinken daarbij als krijsende vogels in de wind. Vogels van diverse pluimage. Totdat De Joode overstapt op tokkelen en zo een nieuwe dimensie aanbrengt in de set. Dumitriu gaat hier in mee en een enerverend trio volgt, met Hooglands geluidsgolven op de achtergrond. Het is Henneman die hier vervolgens een heldere melodie tegenover zet.
Boeiend is ook de klarinettenset. Met Ab Baars en David Kweksilber op klarinet en Fie Schouten op basklarinet. Geflankeerd door Gerri Jäger op drums. Tastend en verkennend zoeken de drie rietblazers hun weg. Sfeervol, maar ook fel kwetterend. Jaeger kruidt het geheel met felle slagen en stuwt het kwartet naar grote hoogte.
En wat te zeggen van de set met Joost Buis op trombone, Felicity Provan op trompet en Anne La Berge op fluit, waarbij het eveneens Jaeger is die voor het ritme zorgt. Een marsachtig ritme ditmaal, terwijl de blazers een bont palet aan klanken produceren. Maar melodieën blijven bij de improviserende mens nooit lang en worden dan ingewisseld voor onbestemdere klanken. Ook hier wordt dan ook onbelemmerd geplopt, gesist en gekrijst. Het lijkt verdorie wel of we in een donker bos zijn beland vol vreemde verschijnselen! En dan staan ze nog één keer met z'n allen op het podium voor een afsluitende, onstuimige finale waar het enthousiasme van afspat, waarna de discussie start wie de volgende is voor een muzikale verjaardag...
In deze aflevering van Jazz Rules hoor je de 15 beste Belgische jazzalbums van het jaar 2015. Samengesteld door een comité van jazzorganisaties en jazzjournalisten.
Dirk Roels krijgt studiogasten over de vloer, belt muzikanten op en kraakt zelfs champagne! Geniet van de laatste uitzending van 2015.
De opening van 2016 in het Bimhuis wordt op zaterdag 2 januari verzorgd door het Blue Lines Sextet. Deze uitbreiding van het Blue Lines Trio treedt dan voor het eerst op. Het trio, bestaande uit musici van drie verschillende generaties: Michiel Scheen (1963), Raoul van der Weide (1949) en George Hadow (1992), is nog niet bepaald veel te zien geweest op de vaderlandse podia. Voor het sextet worden Ada Rave, de in Amsterdam wonende Argentijnse saxofoniste, trombonist Wolter Wierbos en de Gentse trompettist Bart Maris aan het trio toegevoegd.
Michiel Scheen maakte naam in het begin in de jaren tachtig, maar vanaf 1991 tot 2002 speelde hij nauwelijks. Wat is er toen gebeurd? Ken Vos sprak met hem en de andere leden. Contrabassist Raoul van der Weide was al actief aan het eind van de jaren zeventig, maar verdween in de jaren negentig van de scene, om iets meer dan 15 jaar geleden weer terug te keren. De jonge Engelse drummer George Hadow is een opvallende nieuwe naam in Nederland en zeker iemand om in de gaten te houden.
Concert
Betoverend!
Iiro Rantala & Marius Neset, vrijdag 18 december 2015, Paradox, Tilburg
Saxofonist Marius Neset imponeert al vanaf zijn debuut op het North Sea Jazz Festival van 2012 en de vorige optredens van zijn kwartet in Paradox waren verbijsterend. De Noor Neset heeft inmiddels vier platen uitgebracht: 'Golden Xplosion', 'Lion', 'Pinball' en het gelauwerde 'Birds'. Iiro Rantala is redelijk onbekend, maar deze Finse pianist heeft zelfs al zes albums uitgebracht, waaronder het recente 'My Working Class Hero', waarin een hommage wordt gebracht aan John Lennon. Hij heeft een vijftienjarige staat van dienst met het Trio Töykeät en is in deze bezetting vastgelegd op het Blue Note-label. De huidige generatie Scandinavische improvisators is alom gelauwerd. De eclectische Nordic Sound is inmiddels een begrip geworden. Rantala en Neset verkiezen een ander muzikaal idioom dan de meeste van hun landgenoten. Zij vormen sinds een jaar een gelegenheidsduo, maar hebben nog geen gezamenlijk album tot stand gebracht.
Gewoontegetrouw bestaat een concert uit twee delen, maar deze keer is bewust gekozen om, onder de noemer past & present, zowel de invloeden waaraan de Scandinavische muzikanten hebben blootgestaan als hun actuele muzikale invloeden voor de bühne te brengen. Voor de pauze toont het duo dat hun staalkaart aan inspiraties zeer divers is. In een prachtige en ingetogen cantate van Bach wordt de voorliefde van Rantala voor het klassieke repertoire duidelijk. De sopraansaxofoon zingt melodisch rond, balancerend op het snijvlak van klassiek en improvisatie. De jeugdliefde van Neset is ingegeven door het legendarische album van Queen, 'Night At The Opera'. In 'Bohemian Rapsody' maakt de bombastische klassieker plaats voor een wervelende en lichtere variant. Tegendraadse accenten kleuren de compositie en de levendige, solistische bijdragen zijn de spreekwoordelijke kers op de taart. Het rebels arrangement van Rantala in Birds klassieker 'Donna Lee' siddert van start tot finish. Dat stijlen zich verder ontwikkelen in de jazz wordt onderstreept door interpretaties van Pat Metheny's sensitieve compositie 'Antonia' van 'Secret Story' en de eigenzinnige lezing van 'Oops' van de legendarische fusiongroep Steps Ahead.
De intentie om na de pauze actuele muziek te spelen komt slechts gedeeltelijk uit. Weliswaar komen drie tracks van het recent uitgebrachte album 'My Working Class Hero' langs. De composities dateren echter van decennia geleden en van toegevoegde waarde is slechts ten dele sprake. De aanraking van de toetsen is onberispelijk en toegewijd, maar de ware omwenteling in relatie tot het origineel komt pas in het nummer 'Woman' tot wasdom. Mede door de versnellingen van de pianist en het onheilspellende karakter. De verbazingwekkende techniek en fysieke controle van Neset is op het fenomenale af, in het bijzonder op de tenor. Ze staan volledig ten dienste van de muzikale zoektocht. Neset kan als een zwervende kat, op zoek naar zijn prooi, om het thema heen draaien. Extatisch op zoek van de ene naar de andere climax. Het bloedstollende exposé 'Store Is Over' vormt de muzikale apotheose van de avond. In dit stuk speelt Neset langdurig dubbeltonen via de circular breathing-techniek. De ballad wordt door een grenzeloze overvloed aan klanken een raadselachtige, weidse en instrumentele bespiegeling.
Klik hier voor foto's van dit concert door Cees van de Ven. En hier vind je een fotoverslag door Louis Obbens.
Cd
Defunkt – 'Mastervolt' (Zip, 2015)
Opname: 2014
Met een knal op de snare begint 'Bring Out The Jams', het eerste nummer van Joe Bowie's nieuwe album. Die klap is emblematisch: waar het 'Mastervolt' ook aan moge ontbreken, aan pit in ieder geval niet. Aan de rest ook niet, als je het mij vraagt.
Sommigen zullen wellicht de rock-aanpak van eerdere Defunktdrummers missen. Mij bevalt het levendige, soepele, snelle werk van Jon Grandcamp wel. Defunkt is funkier dan ooit. Joseph Bowie is meer richting P-funk opgeschoven – maar eerlijk gezegd is George Clinton een slome duikelaar vergeleken bij de zingende trombonist. Diens boodschap is onverminderd urgent. Hij kan zich nog steeds ongeremd opwinden over de misstanden in de wereld. De vos mag zijn new wave-kuifje verloren hebben, zijn streken zitten nog onberispelijk.
De liedjes klokken vrijwel allemaal tussen de vier en de vijf minuten. Ze zijn compact en volgeladen. Van vier blazers, vier man & vrouw ritme en drie vocalisten is in de studio een complete bigband annex feestkoor gefabriceerd. Het geheel ademt wonderlijk genoeg een live sfeer – deze aanpak moet nodig de bühne op! Van de internationale cast moet gitarist Rocco Zifarelli genoemd en geroemd worden, met zijn energiek schurende en dissonante solobijdragen.
Wat nu Lulu, wil je hem echt nóg een keer horen?
Hier kun je geluidsfragmenten van dit album beluisteren.
"Live doet Annette Peacock behoudens wat technische assistentie alles alleen; naast de vleugel worden ook een synthesizer en wat samples gebruikt. De muziek blijft daardoor bedrieglijk eenvoudig klinken. De gezongen en gesproken songs mijden gebruikelijke cyclische schema's en de melodieën meanderen zich ritmisch één op één met de krachtige, poëtische teksten. Daar waar de meeste vocalisten geneigd zijn om voor complexe intervallen of bij harmonische wendingen hiaten in de teksten te laten vallen, blijven de woorden van Peacock die veranderingen op de voet volgen."
Op zondag 22 november bezocht Ken Vos in TivoliVredenburg het festival Le Guess Who. Hij zag er concerten van Okay Temiz & La Fanfare Du Belgistan, Mustafa Özkent Ve Belçika Orkestrasi, Bennie Maupin en Annette Peacock.
In Jazz Rules #64 ontvangt Dirk Roels contrabassist, plastisch kunstenaar, beeldhouwer en schilder Paul Van Gysegem. Op zijn 80e is hij nog steeds actief! Van Gysegem organiseerde in 1969 al de Avant Garde-jazzconcerten in het Gentse Gravensteen. Nadien speelde hij ook vaak met onder anderen pianist Mal Waldron en zijn Antwerpse tegenpool Fred Van Hove. Paul Van Gysegem brengt muziek mee, onder meer van zijn eigen sextet met Jeanne Lee en nog verschillende andere unieke liveopnames.
Daarnaast is er ook nog muziek van Kamasi Washington, het Mark Giuliana Jazz Quartet en Makaya McCraven.
Concert / Boekpresentatie
ParaBIEBop verbindt jazz met literatuur Wil Boesten's jazzroman 'Grond' met live jazz van Teus Nobel, Reinier Baas & Alexander van Popta, donderdag 17 december 2015, Paradox, Tilburg
Een schakel maken tussen jazz en literatuur is de insteek bij ParaBIEBop, en nieuw initiatief van Paradox Tilburg, literair festival Tilt en Bibliotheek Midden-Brabant. Over jazz en jazzmuzikanten wordt veel en met diepgang geschreven. Jazzmuziek zoekt van origine de diepte op en daarover filosoferen en schrijven levert mooie verhalen en doorwrochte beschouwingen. Die link is dus snel gelegd. Maar kan zoiets ook op een podium?
De roman 'Grond' gaat over jazz en liefde. Liefde voor muziek, jazz, de trompet en life as it is. Het wandelt door het leven van een gefrustreerde jazztrompettist die een belangrijk bewustwordingsproces doormaakt. Om zich goed in te kunnen voelen liep schrijver Wil Boesten – jazzliefhebber bij uitstek – geruime tijd mee met trompettist Teus Nobel en kon zich op die manier het jazzjargon eigen maken. Tussen beide mannen ontstond een band die duidelijk terug te vinden was bij de muzikale omlijsting van Boestens voordracht op het Tilburgse jazzpodium.
Boesten las fragmenten voor uit zijn boek, die op cruciale momenten gevolgd werden door korte, lyrische improvisaties van jazzhelden Nobel (trompet, bugel), Reinier Baas (gitaar) en Alexander van Popta (vleugel). Hun muzikale overpeinzingen versterkten de impact van de vooraf gelezen stukjes uit het boek als het ware, visualisatie van het moment was een logisch gevolg. Sommige passages uit het boek waren reden voor Baas om met rebelse akkoorden dwars door de melodie heen te razen. De frustraties van de hoofdpersoon uit het boek kregen er gestalte door. Waar nodig benadrukten Nobel en Van Popta de meer breekbare momenten van gevoeligheid en ontroering met subtiele melodielijnen. Het trio bleef steeds klein, wat in dit geval deugd deed aan het verhaal van Boesten.
De eerste uitvoering van dit initiatief was voorzichtig, de zaal zat niet vol, maar het publiek was gemêleerd. Er waren schrijvers, fervente boeklezers en jazzliefhebbers. De jazzliefhebbers kochten het boek en de boeklezers waren enthousiast en voornemens meer jazz te gaan zien en luisteren. Om terug te komen op de vraag, kan zoiets op een podium? Jazeker, zou ik zeggen, heel goed zelfs. Missie geslaagd. Op naar de volgende editie in 2016.
Klik hier voor foto's van deze avond door Donata van de Ven.
Cd
Daniel Levin & Rob Brown - 'Divergent Paths' (Cipsela, 2015)
Opname: 18 november 2012
Cellist Daniel Levin en altsaxofonist Rob Brown brachten in 2011 een duo-album uit onder de naam 'Natural Disorder'. En twee jaar later, in november 2012, verzorgden zij samen een concert in het Portugese Coimbra, waarvan de opnamen nu zijn uitgebracht door het nog jonge Portugese platenlabel Cipsela Records, onder de titel 'Divergent Paths'.
De volledig geïmproviseerde set bestaat uit drie stukken. In het eerste 'Mutuality' komen de twee musici elkaar het meest dichtbij. Als in een harmonische dans cirkelen ze om elkaar heen, met als hoogtepunt de ingetogen en melancholische solo van Brown, terwijl op de achtergrond Levin duistere lijnen trekt op zijn cello om aansluitend Brown volledig het speelveld te laten. Energiek blaast hij zijn springerige noten. Als Levin weer invalt is het kreunend en krassend, tot ook hij de kans krijgt om te soleren en zijn instrument onheilspellend laat janken, waarbij hij zijn strijkbewegingen afwisselt met wilde grepen in de snaren. Maar de dans gaat door, waarbij de beide partners laten horen volledig aan elkaar gewaagd te zijn.
'Dialogue', het langste stuk van het album, begint met een minutenlange monoloog van Brown, die fragiele, hoge tonen uit zijn altsax perst in een enerverende, soms naar dissonantie neigende reeks. En dan ineens is Levin er met lange, donkere strijkbewegingen op de achtergrond, de blaasbewegingen van Brown als het ware inkaderend. In Levins solo - de dialoog is hier vooralsnog van korte duur - is fragiliteit eveneens het codewoord. Zorgvuldig kiest hij hier zijn noten, waarbij hij zijn instrument intens en weerbarstig laat klinken. Maar als Brown zich er weer bijvoegt, ontstaat dan toch eindelijk die dialoog - of zijn het toch twee monologen, die tegelijkertijd klinken en elkaar afwisselen? U mag het zeggen.
De korte afsluiter 'Match Point' is het meest energieke stuk van het album. De twee duikelen hier als volleerde acrobaten met grote souplesse over elkaar heen, waarbij hun instrumenten langs elkaar schuren en onheilspellende klanken voortbrengen, en zo deze set naar een wonderlijke climax voeren.
Jazz is. Jazz leeft. Gebeurt. Beweegt. Jazz neemt. Jazz geeft. Jazz weet. Jazz spreekt. Jazz doet. Jazz laat. Jazz komt. Jazz gaat. Uniek. Muziek. Van vlees en bloed. Jazz waagt. Jazz wint. Breekt baan. Jazz bonkt. Jazz staat. Jazz valt. Is overal. Ontroert. Verwarmt. Grijpt bij de keel. Jazz knettert. Knalt. Ontketent. Heerst. Jazz heelt. Jazz zuivert. Lichaam. Geest. Jazz swingt. Jazz vecht. Is waar. Is echt. Geen loze kreet. Geen leeg gebaar. Jazz werkt. Versterkt. Ontwapent. Toont. Jazz laaft. Jazz loont. Is water. Brood. Jazz lacht. Jazz huilt. Jazz in. Jazz uit. Legt bloot. Daagt uit. Jazz kookt. Jazz bruist. Jazz troost. Jazz bijt. Jazz bloedt. Heeft schijt. Is zwart. Is wit. Is rood. Niet grijs. Jazz vloekt. Jazz moet. Verbroedert. Zoekt. Jazz vindt. Jazz wijst. Jazz schokt. Jazz eist. Jazz hoog. Jazz laag. Jazz voor. Jazz na. Jazz rookt. Jazz jaagt. Is eigen baas. Vereent. Verzoent. Begeestert. Woedt. Bevrijdt. Bewijst. Begrijpt. Vervoert. Jazz spreidt. Jazz sluit. Bezielt. Verrijkt. Geeft hoop. Verblijdt. Jazz shittert. Glanst. Jazz flitst. Jazz danst. Verhit. Zweept op. Bemint. Verleidt. Jazz roept. Jazz voelt. Jazz groeit. Jazz bloeit. Jazz blaakt. Jazz blijkt. Betovert. Geilt. Jazz ademt. Zweet. Jazz fluistert. Schreeuwt. Ontmaskert. Snijdt. Jazz glijdt. Jazz sluipt. Jazz slijpt. Jazz spuit. Jazz klinkt. Jazz dwingt. Jazz lonkt. Jazz blinkt. Jazz vraagt. Jazz raakt. Verlost. Verbaast. Viert feest. Verklaart. Is bitter. Zoet. Is hot. Is cool. Jazz ijlt. Vooruit. Voorbij. Ver weg. Dichtbij. Paraat. Bereid. Op weg. Altijd. Jazz was. Jazz is. Jazz blijft.
Cd
Lorrèn - 'Shades Of Blue' (Stargate Music, 2015) Karsu - 'Colors' (SuMusic, 2015)
Ondanks de verschillen hebben de recente albums van Lorrèn en Karsu ook veel gemeen. Hun stijl behoort duidelijk tot de wereld van de cross-over. Ze combineren op eclectische wijze soul, jazz en folk met elkaar en weten het pure amusement te overstijgen, ook al kiezen beiden voor een redelijk traditionele aanpak. Dat het allemaal niet vernieuwend is wat hier gebeurt, betekent dan ook niet dat er niets te genieten valt.
Lorrèn zegt zelf dat ze er op uit is om de luisteraar te raken met haar muziek. Dat is wat ze waardeert in vakgenoten als Adele en Amy Winehouse. Dat deze zangeressen Lorrèn geïnspireerd hebben, is overduidelijk bij het beluisteren van haar debuutalbum 'Shades Of Blue'. Over de titel zegt ze zelf: "Alle liedjes zijn een reflectie van de afgelopen vijf jaar en de gevoelens die ik daarin heb beleefd. Blauw is mijn favoriete kleur: koningsblauw, grijsblauw, hemelsblauw, zeeblauw, babyblauw: ik vind het allemaal mooi, het ligt heel erg aan mijn gevoel in het moment. De verschillende 'shades' staan symbool voor de dingen die ik heb meegemaakt. Meestal zie ik alles zeeblauw, soms heb ik momenten waarin alles eventjes donkerblauw is." Dat grote zangeressen haar voorgingen betekent geenszins dat Lorrèn Rettich, zoals ze voluit heet, niets meer toevoegt. Zeker in aanmerking nemend dat ze het grootste deel van dit debuut zelf gecomponeerd heeft.
Het album bevat een aantal ballades, waarvan 'Struggle' misschien wel het meest opvalt. Zelf omschrijft ze het als volgt: "Het liedje gaat over het leven, er zijn momenten waarop je het even niet meer ziet zitten. Ik schreef dit liedje toen ik niet helemaal lekker in mijn vel zat en destijds waren het woorden om mijzelf op te beuren." Maar er is ook ruimte voor het meer optimistische uptempo werk als 'Come Closer' en 'Set The Rules'. Het laatste is getoonzet op een aantrekkelijk, door een orgel gespeeld ritme, waar we gastbijdragen van trompettist Teus Nobel en saxofoniste Susanne Alt in ontwaren. En dan hebben we nog 'The Game Of Love', de single waarmee ze afgelopen zomer tot Radio 2 Talent werd uitgeroepen. Het is een slepend soulnummer, waarin Lorrèn voluit gaat.
Karsu, zo weten we, startte haar carrière achter de piano bij haar ouders in het restaurant. Daar bleef het niet bij en vooral in het buitenland is haar ster inmiddels tot grote hoogte gestegen. Zo stond ze inmiddels reeds drie keer in Carnegie Hall. Op het vrijwel geheel door haar gecomponeerde 'Colors' mengt zij haar Turkse roots op overtuigende wijze met het soul/jazz genre. Zo heeft 'Monday' duidelijk een Turks ritme en waagt ze zich op deze cd ook aan een aantal nummers met Turkse teksten. Commercieel wellicht niet zo verstandig, maar daar trekt Karsu zich niets van aan. 'Domates Biber Patlican' is hier een prachtig voorbeeld van, inclusief heerlijk vette blazerspartij en zomerse Turkse funk. Dit mede dankzij de uitgebreide, negenkoppige band, die Karsu voor de opnames van dit album heeft verzameld en die zorgt voor een vol en swingend geluid.
In het genre van de ballades klinkt Karsu eveneens overtuigend. Ze laat hier horen een zangeres te zijn die haar teksten met veel gevoel en understatement voor het voetlicht brengt en die houdt van dramatiek en theater. Zo horen we een getormenteerde zangeres in 'Turn It Around', een intieme ballade over de angst in de steek gelaten te worden door de geliefde. Haar donkere, weemoedige stem leent zich prachtig voor dit genre. We horen het ook in 'Coffee Around Nine', dat gaat over de hunkering naar de ander. Je voelt gewoon het verlangen in die stem.
Concert
Ritme, groove en melodie
Mark Guiliana Beat Music, vrijdag 11 december 2015, Paradox, Tilburg
Twee maanden geleden heeft het akoestische kwartet van Mark Guiliana met een standaard instrumentatie centraal gestaan in Paradox. Onder de noemer van Beat Music Productions heeft de drummer zijn eerste releases uitgebracht: 'The Los Angeles Improvisations', 'My Life Starts Now' en 'Beat Music'. Het laatste album vormt tijdens het optreden het leitmotief.
Het concert heeft een gemengd publiek op de been gebracht. Jonge mensen zijn aangetrokken door de elektronische en dansbare interactie tussen de bandleden, terwijl andere luisteraars zijn gekomen voor de fenomenale drumvaardigheden van Guiliana. Laten we er geen misverstand over bestaan: gedurende de twee sets ontstaat op meesterlijke wijze een permanente energetische flow met een bloedstollende dynamiek. Inzet van elektronica kan soms leiden tot eentonige, repetitieve muziek, maar in deze setting blijft het auditief razend interessant en afwisselend. De atmosferische creaties van toetsenist Jason Lindner en de elektronica van Steve Wall zijn hier mede debet aan.
Gedurende de avond blijkt Guiliana's drummen maatgevend voor het groepsconcept. Zijn stijl kan worden omschreven als natuurlijk maar extravert, met een ongelooflijk constante en ritmische precisie. De drummer gebruikt zijn inventiviteit ook om leentjebuur te spelen bij andere genres. Deze genres, waaronder techno, worden vaak geassocieerd met drumcomputers en de inzet van laptops. Deze handelswijze voedt echter de creativiteit en muzikaliteit van het muzikale spectrum. Guiliana benadert de nauwkeurigheid van een drumcomputer, maar behoudt het natuurlijke timbre en het gevoel dat past bij de bezieling van live drumspel.
Beat Music zit vol met polyfonische verkenningen, die worden gevormd door eendrachtig samenspel tussen Guiliana en de elektrische bassist Chris Morrissey. Het drumwerk en de regie zijn vanzelfsprekend in handen van Guiliana. Samen met zware elektrische basgrooves en nagalmende keyboardgeluiden wordt een postmoderne wall of sound neergelegd. De individuele nummers zijn verrassend aaneengeregen met vocale samples. Deze zijn ontleend aan verschillende toespraken en vormen een weerslag van de artistieke waarden en politieke grillen van de Amerikaanse natie. Ook houdt de muziek een verrassend midden tussen melodische gedragen stukken en bezwerende soundscapes. In deze zeer gevarieerde hypermoderne muzikale reis vormen ritme en groove, naast vervreemding en hypnotiserende elementen, de sleutelbegrippen.
Klik hier voor foto's van dit concert door Louis Obbens.
Cd / Jazztube
Gilad Hekselman – 'Homes' (Jazz Village, 2015) Opname: 10-11 mei 2014
Hij is een beetje een mooimaker, gitarist Gilad Hekselman. Zijn spel is niet vrij van behaagziekte. Maar ook niet van slordigheid. Het thema van 'Parisian Thoroughfare' wordt afgeraffeld, of, preciezer gezegd, snelle passages worden zo gearticuleerd dat er nieuwe accenten komen te liggen en dus een nieuwe kijk op deze Bud Powell-compositie ontstaat. Dichterlijke vrijheid? Kan wel zijn, maar het staat wel haaks op mijn oren.
Effectief is het duet dat Hekselman met zichzelf uitvoert in 'Cosmic Patience'. Op de achtergrond speelt hij met veel treble en sustain een soort orgelbegeleiding, wat aanleiding geeft tot aardige problemen en oplossingen. In 'Last Train Home' onthult hij zijn grote voorbeeld, Wes Montgomery.
In één nummer, 'Keedee', zitten Marcus Gilmore en Jeff Ballard achter de ketels. Een battle kun je het niet noemen, eerder een stoeipartij. Je kunt visualiseren hoe die twee naar elkaar zitten te grijnzen, terwijl ze de ritmes laten tikken, stompen en ratelen. Gilmore in z'n eentje slaat in 'Verona' een lekkere groove die niet van ophouden weet, met vooral in het hoog - de bekkens - dynamiek en variatie.
In de Jazztube hiernaast kun je kijken en luisteren naar een studio-uitvoering van albumtrack 'Verona'. Met naast Gilad Hekselman op gitaar en Marcus Gilmore en Jeff Ballard op drums Joe Martin op bas.
Concert
Zesde Kolonne Label Night
HRNS, The Flipside Paradox & Sun Machinery, donderdag 10 december 2015, DE Studio, Antwerpen
De Zesde Kolonne is allesbehalve een doorsnee platenlabel, zo blijkt ook weer uit deze label night waarop een drietal acts hun kunsten mogen vertonen: HRNS (spreek uit als horens), Sun Machinery en The Flipside Paradox. In één lange set van meer dan drie uur (!) laten deze drie groepen zich horen. Het is HRNS, bestaande uit Joachim Saerens op Fender Rhodes en synthesizers en Bert Hornikx op drums en overige elektronica, dat de aftrap realiseert. Waarbij Saerens op Fender Rhodes een duidelijk psychedelisch getint geluid produceert, dat eindeloos doormeandert, slechts enigszins beteugeld door Hornickx' ritmische slagwerk. Dit is muziek zonder duidelijke kop en staart. Muziek om eindeloos bij weg te dromen, dobberend op een luchtbed. Opzienbarend is het allemaal niet, maar op de een of andere manier kun je ook niet anders dan je mee te laten nemen op een eindeloze trip.
En zoals in de vrije impro normaal is, lopen één voor één ineens een aantal andere aanwezige musici het deel van DE Fred - dat als podium dient - op om even lekker mee te jammen. Tot HRNS bijna ongemerkt overgaat in The Flipside Paradox. Ach, what's in a name. Alhoewel, kunnen we ons bij HRNS nog lekker mee laten voeren op de psychedelische klanken, dat lukt bij The Flipside Paradox van geen kanten. Daar is deze muziek te hoekig, te opstandig, zeg maar gerust te anarchistisch voor. Hier heerst de punkattitude. Mede dankzij zanger en stemkunstenaar Nick J. Swarth, die zijn woorden getergd de zaal in slingert. Maar ook gitarist Niels Duffhues draagt in niet geringe mate bij aan het sfeertje met zijn gruizige solo's. Toegegeven, soms komt er iets voorbij wat je zo maar een leuke melodie zou kunnen noemen, maar dat duurt nooit lang. Dit zijn immers meesters in het ontregelen, die zich prima thuisvoelen in de schemerzone tussen harmonie en chaos.
Dan staat rietblazer Edward Capel ineens op het podium en vindt de transformatie plaats naar Sun Machinery. Een pauze is ons niet gegund. Ritmisch, kleurrijk en uiterst sensitief vertelt Capel zijn verhaal. Een mooi verhaal, want Capel is als geen ander in staat om ongegeneerd melodieus de luisteraar mee te nemen. Sentimenteel wordt het nooit, maar hij zoekt wel degelijk de grenzen op. Nu is het geluid van Sun Machinery, dat duidelijk zijn inspiratie haalt bij de Miles Davis van eind jaren 60, sowieso groots en meeslepend, dus passen doet het allemaal wel. De combinatie van stevig, rock-georiënteerd gitaarspel van Gijs van de Broek, een stomend ritmetandem - bestaande uit bassist Siem Nozza en slagwerker Marcus Kuipers, het enerverende spel van Bart van Dongen op de synton en de eerdergenoemde capriolen van Capel op alt- en sopraansax staan garant voor menig magisch moment.
Dan mengt meester-ontregelaar Luk Sponselee zich in het geheel. Met zijn Korg en schakelkastjes haalt hij vakkundig de harmonie uit deze zonnige machine en schakelt het geheel over naar de tweede set van The Flipside Paradox. Waarna het complete concert eindigt met een eveneens tweede set van HRNS, die door Sponselee - tevens labelbaas en organisator van deze avond - tegen twaalf uur verzocht wordt nu maar eens te stoppen. Het is mooi geweest.
In deze aflevering van Jazz Rules, radio uit de buik van de Belgische jazz, een babbel met pianist Kris Defoort - "Eigenlijk ben ik een muzikale veelvraat" - en livemuziek van het concert tijdens Citadelic-festival in het SMAK, waar Defoort een impro concert gaf samen met de Nederlandse trombonist Wolter Wierbos.
De legendarische jazzdrummer Tony Williams zou op 12 december 70 geworden zijn. Williams speelt mee op baanbrekende albums zoals 'Out To Lunch' van Eric Dolphy. Maar hij is vooral bekend als drummer van het tweede kwintet van Miles Davis. Jazzdocent Frederik Goossens blikt terug op zijn leven en carrière.
Studiogast is de Limburgse trompettist Carlo Nardozza die net een nieuwe plaat uit heeft, 'Duology', samen met bassist Christophe Devisscher. Dirk Roels draait ook muziek van Fabian Fiorini, het Rémi Panossian Trio, Freddie Hubbard, BJO en Chet Baker. Geniet hier van Jazz Rules, radio uit de buik van de Belgische jazz!
Reportage / Concert
Tineke Postma, boegbeeld van zichzelf Uitreiking Buma Boy Edgarprijs aan Tineke Postma, woensdag 9 december 2015, Bimhuis, Amsterdam
Uit handen van Terri Lyne Carrington (drummer, collega en maatje) ontvangt saxofonist, componist en bandleider Tineke Postma de Buma Boy Edgarprijs 2015 tijdens een door haar zelf samengestelde concertavond in het Bimhuis. In drie formaties treedt ze op met Nederlandse en internationale gasten. Een avond met een krans.
De eerste set van het concert is gereserveerd voor het Tineke Postma Kwartet. Ze is nu tien jaar actief met haar Nederlandse formatie. Het van dit kwartet afkomstige cd-album 'The Dawn Of Light' werd in 2011 bekroond met een Edison. Postma speelt het eerste stuk op sopraansax. Haar muzikale missie is direct duidelijk. In een onderzoekende bespiegeling is haar geluid lyrisch, energiek en alert. Met haar kwartet zoekt ze verbinding en verkent ze vrije vormen. De kwaliteiten van het Tineke Postma Kwartet bestrijken een breed palet. De muziek heeft stuwkracht, is expressief en gelaagd. Fraai ingepast zijn flarden Weense school en fragile dramatiek. Een muzikale verfijning en precisie die associaties oproept met Dave Brubeck. In 2016 maakt het Tineke Postma Kwartet een tournee.
In het Bimhuis wordt Tineke kort geïnterviewd. De Boy Edgarprijs komt onverwacht. Ze is vereerd en aangemoedigd, en voelt zich geïnspireerd. Jazz is voor haar de mooiste muziekvorm. Er is altijd een wisselwerking tussen musici en zo ontstaan nieuwe verhalen. De saxofoniste wil verantwoorden waar ze mee bezig is. Ze blijft zich ontwikkelen door veel naar anderen te luisteren en les te blijven nemen. In haar muziek is ze op zoek naar meer vrijheid. Jazz is een raamwerk waarbinnen en -buiten alles mogelijk is. Leermeester en collega Greg Osby leerde haar om jezelf altijd af te vragen wat en waarom je speelt. Ga nooit op de automatische piloot. Wat wil ze nog bereiken? Nooit stilstaan, maar verkennen. Vernieuwing is urgent. Daarnaast is lesgeven fijn en inspirerend.
In de tweede set gaat Tineke Postma een muzikale dialoog aan met pianist Jasper van 't Hof. Met hem musiceren leidt automatisch tot instant poetry. Interactie maakt Van 't Hof fris en dartel. Ideeën en ingevingen buitelen over elkaar heen. In duet leidt dit tot onverwachte dialogen. Tineke wordt geprikkeld tot het uiterste. Klankschoonheid is doorgaans gebaseerd op dingen die je kent, kunt en uitdagen. Van 't Hof is ongrijpbaar. Hij stuwt je in de richting van introspectie en originaliteit. Postma's tegenspel danst op de wind en schetst ruwe schaduwen. De duetten monden uit in filmische bespiegelingen, vette grooves en fascinerende flarden swing.
De laatste set op deze avond is gereserveerd voor Sonic Halo. In deze nieuwe internationale groep staat Tineke Postma zij aan zij met haar vroegere leermeester Greg Osby, met wie zij rietduetten op altsax speelt. Een vrij ongebruikelijk combinatie. De groep bestaat verder uit drummer Terri Lyne Carrington, pianist Florian Weber en contrabassist Clemens van der Feen. Qua instrumentatie is dit de vaste samenstelling van de groep. Gitarist Reinier Baas is uitgenodigd voor een gastoptreden. Hij is erg succesvol met zijn verrassende, naar avant-garde neigende cross-overs. Tineke is blij dat ze met hem kan samenwerken.
Zoals gezegd, ziet Tineke Postma jazz als een raamwerk, met veel ruimte voor verrassende interacties en vrijheid. De performance van Sonic Halo past feilloos in haar muzikale benadering. Als collectief creëert de groep verdieping en energiek spektakel. De sound van Sonic Halo vormt een kosmopolitisch spectrum. De groepsleden voeden elkaar met een rijkdom aan ideeën. Sonic Halo begeeft zich in een avontuur van theatrale bezwering en stilistische verfijning. Strakke melodische lijnen en asynchrone ritmiek vormen een kader voor impressies en vrije vormen.
De solo's in dit concert onderscheiden zich door grote diversiteit. Baas speelt gepassioneerd. Hij creëert een even flamboyante als omfloerste atmosfeer en geeft daarmee een inspirerende boost. Weber speelt atonale bespiegelingen met symfonisch gelaagde harmonieën. De band vlijt zich als een orkest om hem heen. Van der Feen kiest een ingetogen positie. Met toegewijde verfijning ontlokt hij verstilde magie aan zijn contrabas. Carrington voegt zich organisch naar de energie in de groep, of kiest voor contrasten. Haar spel bezit veerkracht en originaliteit. Osby toont zich vereerd met de lovende woorden die Tineke tussentijds tot hem richt. Ze ging bij hem in de leer. Hij ziet dat moment als een vorm van samenwerking en wederzijdse beïnvloeding. Voor beiden een leerzame ervaring. Osby is een toegewijde leider, die zich bescheiden opstelt. Zijn spel is visionair.
Tineke Postma staat deze avond onvermijdelijk in het centrum van de belangstelling. Gelauwerd en vooral als boegbeeld van zichzelf, als diva van de altsaxofoon. Ze geniet zichtbaar, maar laat nog liever haar muziek voor zich spreken.
Klik hier voor een fotoverslag van deze avond door Cees van de Ven.
De concertavond werd live uitgezonden in VPRO's Vrije Geluiden en kan hier worden teruggeluisterd.
Concert
Tribute to Louis, eh, Ellington
Michael Varekamp Kwartet, zondag 6 december 2015, Huis Ter Wolde, De Bult
'A Tribute To Louis Armstrong' heette het concert van het Michael Varekamp Kwartet, maar voor hetzelfde geld had het 'A Tribute To Duke Ellington' kunnen wezen. Want om de een of andere reden was de verhouding Pops/Duke in het gepeelde repertoire bij benadering fifty/fifty. Niet dat dat veel uitmaakte; we hoorden goede mainstream jazz door een heel behoorlijk mainstream combo.
Hoe belangrijk in die muziek de afstemming tussen contrabas en bastrommel is, demonstreerden Harry Emmery en Erik Kooger in het eerste nummer, 'Shout ’em Aunt Tillie'. Met zo'n solide ritmebasis heb je een onwrikbaar fundament – voor het betere growlwerk van trompettist Michael Varekamp bijvoorbeeld. Inderdaad, meer Cootie Williams dan Louis Armstrong – ik kan me in de gauwigheid geen Armstrongplaat voor de geest halen waarin die growlt. Varekamp kwam, wanneer hij gewoon open speelde, verbazingwekkend dicht bij die laatste. Ook zo'n messcherpe attaque, ook zo'n prachtig glanzende koperklank, ook zo'n puntgave projectie.
Harry Emmery weet hoe je noten moet laten glijden, hoe je ze kunt kneden, hoe je ze kunt laten dansen. In 'My Blue Heaven' speelde hij een bassolo die pendelde tussen fijnzinnig en exuberant. Maar de meest jazzy man van de middag was toch toetsenspeler Erwin Hoorweg. Hij zat naast een levensgrote Lesliebox, maar speelde geen Hammond, doch een meer handzame Coumar Mojo. Daarmee kon hij subtiele orkestrale tinten aan de muziek geven ('Aunt Tillie'), maar ook op de Jack McDuff-toer tekeer gaan, zoals in 'Back O’Town Blues'. Op de vleugel bewees hij met een waaier aan variaties dat 'Caravan' nog altijd een prima jamstuk is. Hoorweg weet daarbij ook nog eens hoe je een stuk moet beëindigen wanneer er kennelijk niks is afgesproken.
Zwitserland associëren we met koekoeksklokken, gruyèrekaas en idyllische plaatjes van alpenweiden, niet onmiddellijk met jazz. En dat is jammer, want het land heeft wel iets te bieden op muzikaal vlak. Bovendien spelen een aantal Zwitsers al jaren mee in het Europese jazzcircuit, denk maar aan Irène Schweizer en Pierre Favre. Dankzij het voortreffelijke muziekonderwijs steekt de laatste jaren een nieuwe en jonge lichting de neus aan het venster. De namen van de musici van Pilgrim doen momenteel nog geen belletje rinkelen, maar ze zijn wel bezig zich volop een reputatie bijeen te spelen.
In de Lokerse Jazzklub bracht deze jonge band twee boeiende sets, waarbij lange nummers gespeeld werden die als een suite klonken. De nummers waren gecomponeerd, maar lieten veel ruimte aan de musici om ze verder in te kleuren en bij te werken, waarbij de groep erin slaagde steeds als een geheel te klinken. Pilgrim nam de luisteraar mee op een reis waarbij het reizen belangrijker was dan de bestemming. Eens vertrokken op hun tocht was er geen weg meer terug en werd de luisteraar op sleeptouw genomen. Er werd met een vanzelfsprekendheid gelaveerd tussen verschillende sferen en stijlen en ook qua volume ging het van intimistisch stil naar oorverdovend luid. Een label op die groep kleven is dus niet gemakkelijk. Wel klonken ze het ganse concert bevlogen, maar ook integer.
'Italian Cirus Story' is het titelnummer van hun laatste cd en saxofonist Christoph Irniger vertelde dat het een ode was aan de Italië wonende Amerikaanse saxofonist Matt Renzi, die op sax klinkt als een kruising tussen Chris Speed en Mark Turner. Bij die laatste volgde Irniger les en in zijn spel valt iets van de mild intrusieve explosiviteit van Turner terug te vinden. Bij de eerste noten wordt je niet omvergeblazen, maar geleidelijk aan neemt de onderhuidse kracht in zijn spel de overhand. Pianist Stefan Aeby is een prijsbeest die intiem en lyrisch speelde, maar soms ook krachtig uit de hoek wist te komen, waarbij hij ook in de hevigere passages oog voor detail bleef houden. Hij componeerde eveneens 'Or Not', dat welhaast klonk als bebop. 'Or Not' klinkt dan ook bijna als 'Ornette'.
Elektronica speelde een niet onbelangrijke rol in de muziek. Zo liet een geluidsopname met spoken word een ander licht schijnen op een intieme ballade en maakte gitarist Dave Gisler dankbaar gebruik van een ganse batterij pedaaltjes. Hij bediende deze met kennis van zaken en dreef de muziek soms in de richting van ontregelde rock. Raffaele Bossard liet zich kennen als een degelijke bassist, die weinig soloruimte opeiste maar het geheel wel bij elkaar hield. Drummer Michael Stulz legde met zijn mallets soms een dreigende sfeer over de muziek en bleek een ontdekking. Hij zat voortdurend de andere groepsleden achter de veren en zorgde er samen met de gitarist voor dat de jazz soms richting rock uitsloeg.
Na de muzikale zwerftocht werd het publiek terug naar huis gebracht met een standard die gekend is van Frank Sinatra, 'A Lovely Way To Spend The Evening'. Zelfs in hun keuze van een standard bleek Pilgrim to the point.
Cd
Ellery Eskelin - 'Solo Live At Snugs' (Hat Hut, 2015)
Opname: 1 december 2013
"What is a piece of music? What is a phrase? Can a saxophone be a string quartet? Can it be an orchestra?" Het zijn vragen die tenorsaxofonist Ellery Eskelin zichzelf stelt naar aanleiding van zijn solo-optreden, dat hij op 1 december 2013 gaf als onderdeel van Snugs' soloconcertserie in Brooklyn, New York. "This idea was just as intimidating, maybe even more so, as it was the first time [in 1992, red.]" zegt Eskelin over dit optreden.
Het is niet vreemd. Kwetsbaarder dan in een soloconcert kun je je als musicus immers niet opstellen. Niemand om je achter te verschuilen, niemand die het van je over kan nemen. Daar sta je dan, alleen, teruggeworpen op jezelf. De stelling van Eskelin hierbij - "take care of the work and everything else takes care of itself" - getuigt dan ook van wijsheid.
Op het album 'Solo Live At Snugs' is het geïmproviseerde optreden verdeeld in vier stukken. Eskelin start met 'Turning A Phrase'. Alsof hij zijn werkterrein afbakent, zo begint dit stuk. Langzaam lijnen trekkend, waarna het intense inkleuren begint. Met vooral lage tonen en een enkele hogere, klinkend als een scheepshoorn, creëert hij zijn patronen. Om uiteindelijk de hogere regionen van het instrument te verkennen. 'State Of Mind' klinkt fragiel, waarbij Eskelin zijn lange frases van elkaar scheidt door effectieve stiltes, zodoende een ragfijn klankweefsel wevend, dat gaandeweg steeds doordringender begint te klinken. 'Unwritten Rule' klinkt als een intense monoloog, waarin Eskelin ons zijn verhaal vertelt. Een verhaal met een enigszins melancholieke ondertoon. Bijzonder zijn hier ook de hoge nootjes die hij over de luisteraar uitstrooit. Het afsluitende 'Weave / Warp And Woof' klinkt het meest doordringend. De toon is hier schril, afgeknepen en soms gruizig van aard. Omzichtig en precies zoekt Eskelin zijn weg.
Na het beluisteren van dit album kunnen we alle vragen die Eskelin zich stelde met 'ja' beantwoorden en stellen dat de saxofoon een wonderlijk instrument is. Niemand die dit beter verwoordde dan de componist Hector Berlioz in Journal des Débats: "The voice of the saxophone... its chief merit, in my opinion, is in the varied beauty of its accent, sometimes serious and quiet, sometimes passionate, sometimes dreamy or melancholy or vague like the faint echo of an echo, as indistinct laments breeze in the woods, and even better, as the mysterious vibrations of a bell, long after it was hit. No other existing musical instrument, known to me, has this strange sound placed on the edge of silence."
Concert
Monk als vierde lid
Alexander von Schlippenbach Trio, zaterdag 5 december 2015, Grand Theatre, Groningen
Die Von Schlippenbach zou ik wel eens een avondje in zijn eentje willen meemaken. Met name in de meer open passages kwam zijn pianospel in het Grand Theatre goed tot zijn recht. Duidelijk is tot wie zijn avondgebedje gericht is. De Heilige Thelonious Sphere Monk leek in alle nummers als vierde lid van het trio mee te doen. Dat wil zeggen, veel van zijn thema's schemerden heel direct in Von Schlippenbachs spel door en het was significant dat de tweede helft van het recital begon met 'Just A Gigolo'. Misschien nog wel meer dan met Bing Crosby of Louis Prima, die er hits mee scoorden in 1931, respectievelijk 1956, associëren we dat nummer met Monks versie uit '54. De Duitser gaat verder dan Monk. Diens thema's fungeren als geraamtes voor de exploraties van Von Schlippenbach, waarbij zijn linkerhand clusters plaatst die schrijnen van dissonantie.
Tournees kunnen slopende aangelegenheden zijn. Ik weet niet hoe het schema er voor het Alexander von Schlippenbach Trio uitziet, maar het combo maakte in het Grand bij vlagen een tamelijk lusteloze indruk. Met name saxofonist Evan Parker straalde weinig uit. Hij blies circulair ademend een paar soli die voornamelijk uit harmonischen waren opgetrokken, maar daar bleef het zo'n beetje bij. Een bescheiden mens.
In plaats van de oorspronkelijk beoogde Paul Lovens zat nu Paul Lytton achter de ketels. Popliefhebbers kennen hem als de percussionist op het legendarische album 'An Electric Storm' van de elektronische popgroep White Noise (1969). In kringen van de improvisatiemuziek heeft hij naam als grondlegger van het London Musicians Collective en als muzikale maatje van Evan Parker, al 45 jaar... De massieve masculiene moessonregens die hij uit zijn kit ranselde, reflecteerden de apocalyptische storm die op hetzelfde moment over zijn vaderland raasde.
In deze aflevering krijgt Dirk Roels de enige vrouwelijke, professionele jazztrompettist van België over de vloer: Marie Anne Standaert. Ze heeft een paar favoriete platen meegenomen en speelt ook een stukje live. Nog meer trompetten met de nieuwe plaat van Carlo Nardozza en bassist Christophe Devisscher: 'Duology' is net uitgebracht in eigen beheer.
Verder muziek van de box 'Miles Davis At Newport, The Bootleg Series Volume 4' en nieuw werk van Antoine Pierre Urbex. Docent jazzgeschiedenis Frederik Goossens staat stil bij de geboortedag van pianist Wynton Kelly, 2 december 1931. Volgens Miles Davis was Wynton de lucifer die de muziek deed branden.
Cd Ben Monder - 'Amorphae' (ECM, 2015) Opname: oktober 2010 & december 2013
Het is sferische en dromerige muziek waar gitarist Ben Monder affiniteit mee heeft. Hij kiest zijn noten zorgvuldig en neemt de tijd om zijn melodieën op te bouwen, waarbij hij de stilte niet schuwt.
Het materiaal waar de cd 'Amorphae' uit opgebouwd is, bestaat uit een tweetal opnamesessies. In de eerste sessie, die van oktober 2010, wordt Monder op een aantal nummers bijgestaan door slagwerker Paul Motian. Tijdens de tweede sessie, in december 2013, verzorgt Andrew Cyrille het slagwerk en bespeelt Pete Rende op twee nummers de synthesizer. Deze twee nummers, 'Gamma Crucis' en 'Zythum', vormen direct het hoogtepunt van het album. In 'Gamma Crucis' wiegt het trio je volledig in slaap. De muziek van Monder en Rende klinkt als een reeks nevelslierten en de enige spanning ontstaat hier door Cyrille, die de lange lijnen zo nu en dan zeer gericht onderbreekt met een enkele slag van zijn viltenstok. Ook 'Zythum' heeft dat beeldende karakter. Hier waan je je op een eenzame, verlaten vlakte, terwijl de duisternis invalt. En ook hier vullen de drie instrumenten elkaar perfect aan bij het creëren van die desolate sfeer.
Maar ook de stukken waarin Monder en Cyrille samen optrekken, 'Tumid Cenobite' en 'Hematophagy', zijn van grote klasse. Waarbij opvalt dat de bijdrage van Cyrille bijna niet te onderscheiden is, zó subtiel en natuurlijk klinken zijn toevoegingen. Paul Motian is wat dat betreft nadrukkelijker aanwezig in de stukken die Monder met hem opnam. In de klassieker 'Oh, What A Beautiful Morning' van Rodgers en Hammerstein, de enige cover op het album, is het met name Motian die hier een bijna zinderende spanning opbouwt met zijn slagwerk. En het is dat je weet dat op dit nummer maar twee musici te horen zijn, want zeker in het tweede deel klinkt hier voor je gevoel een compleet ensemble.
Op twee stukken is Monder tenslotte ook solo te horen. Het album opent en eindigt ermee, als een soort markeringspunten. Beide zijn het ijle, sferische stukken, nog eens onderstrepend waar Monders kracht ligt. Dit is een album dat prima past in de catalogus van het ECM-label.
Concert
Weemoed en opwinding tijdens Nacht van de Jazz Savina Yannatou & Primavera En Salonico / De Deeldeliers, zaterdag 28 november 2015, Paradox, Tilburg
Op verschillende plekken in het land werd de Nacht van de Jazz gevierd. Eindelijk, kun je wel zeggen en 'gevierd', dat kun je ook stellen. Qua programmering van deze bijzondere avond deed het Tilburgse jazzpodium zijn naam eer aan. Savina Yannatou met haar band Primavera En Salonico bracht ingetogen volksmuziek, terwijl De Deeldeliers de boel op stelten zetten met strak swingende feestjazz, waarbij kopman Jules Deelder een voorspelbare aantrekkingskracht uitoefende.
Yannatou werd begeleid door een gezelschap van zes muzikanten die een imposante hoeveelheid typische instrumenten bespeelden, zoals de ud (Arabische luit), ney (lange fluit), quanûn (soort cimbalom) en de tambura (Bulgaars snaarinstrument), naast de accordeon, viool, contrabas en verschillende percussie-attributen. De Griekse zangeres bracht een veelvoud van liederen, die ze verzamelde tijdens haar reizen door verschillende landen. Haar inleving en die van haar muzikanten was indrukwekkend en van de doorleefde gezichten af te lezen. Melancholie overheerste met thema's als verdriet, heimwee en verlangen. Yannatou's mooie en technisch kunstige stem voerde je mee in deze aaneenschakeling van levensverhalen. Hierdoor, en door de grote verscheidenheid aan instrumenten met hun karakteristieke klanken, werd je meegelokt in een beladen wereld van ervaringen, ontmoetingen en levenswijsheid. Ingetogen is dus haast een understatement.
Voor de echte liefhebbers kon het niet lang genoeg duren, toch werd gaandeweg de ontrust voelbaar. Ondanks de prachtige muziek en de ultieme beleving was het ook, nou ja, veel. Veel melancholie, veel smart en van de uitdrukking op de gezichten werd je een beetje verdrietig. De momenten dat Yannatou lachte waren op een hand te tellen en juist dan zag je haar stralen. En dan was er toch een soort opluchting. Zoiets als: gelukkig, dat kan ze nog!
Ondertussen was de nacht in aantocht, de behoefte aan feest nam toe. De noodzakelijk ingelaste soundcheck van De Deeldeliers deed de opwinding alleen maar toenemen. Bas van Lier met zijn Hammond, Boris van der Lek op sax en Erik Kooger op slagwerk zorgden voor een broodnodig, swingend intermezzo. Jules Deelder nam plaats achter een apart opgestelde snaredrum, waarop hij de hele avond met brushes zou meespelen. Maar het was een soundcheck, want eerst moest er ge-dj'd worden door Deelder. Hij draaide jazzplaatjes waarop hij zelf stond te swingen, totaal in zijn eigen wereld verzonken. Goeie plaatjes, dat wel.
Die introverte houding bleef trouwens opvallend zo tijdens het hele concert. Deelder reageerde vooral op zijn aangever Van Lier, waarmee hij – als rode draad door hun optreden - een soort dialoog voerde. Met het publiek maakte hij nauwelijks contact. Soms, als het licht erop viel, kon je de ouder wordende blik in zijn ogen door de donkere glazen van zijn bril heen zien. Ook zong hij een liedje, wat door de breekbaarheid aandoenlijk was, ook al was dat misschien niet zijn intentie.
Maar door opzwepend sax spel van Don Boris, denderende hammondklanken onder de handen van Dominee Van Lier vandaan, alles strak en ritmisch aan elkaar gedrumd door Erik de Noorman en opgeluisterd met veel vette solopartijen, werd het feest in Paradox. De stoelen gingen er zelfs voor aan de kant en dat wil wat zeggen. Van Deelen liet het zich aanleunen en ondanks aandringen van het uitzinnige publiek aan het einde hield hij het voor gezien; de toegift kwam er niet.
Monique van der Lint maakte foto's van beide concerten: klik hier voor foto's van Savina Yannatou en hier voor De Deeldeliers. En hier vind je een fotoverslag van deze Nacht van de Jazz-concerten door Donata van de Ven.
Cd
Medeski, Scofield, Martin & Wood- 'Juice' (Okeh, 2014) Bill Frisell - 'Guitar in The Space Age!' (Okeh, 2014)
Ze zijn alweer van vorig jaar, de beide albums van twee vooraanstaande Amerikaanse gitaristen: John Scofield en Bill Frisell. En hoe verschillend ook, beiden grijpen op deze albums terug op de klassiekers uit de popmuziek en voorzien deze van een nieuw jasje. En beide gitaristen horen we hier niet alleen. Scofield vroeg het trio Medeski, Martin & Wood, waar hij reeds eerder mee samenwerkte, om hem te assisteren. Frisell zocht de samenwerking met Greg Leisz, Tory Scherr en Kenny Wollesen.
Ook op het recente album 'Juice' klinkt het kwartet bestaande uit Scofield, Medeski, Martin & Wood weer heerlijk funky en met een vleugje blues. Reeds in opener en cover 'Sham Time' van de Amerikaanse funk- en jazzsaxofonist Eddie Harris is het raak. Scofield laat zijn gitaar uitbundig swingen op de lome groove van John Medeski's hammondorgel en Billy Martins laid-back basgeluid. 'Light My Fire' van The Doors kent natuurlijk iedereen. Het is hier Medeski die de show steelt in een vette solo. Scofield doet er vervolgens nog een schepje bovenop en dat alles op de strak geslagen beat van Martin. Alleszins een frisse interpretatie vaan deze klassieker. Dat geldt evenzo voor de lang uitgerekte Cream-klassieker 'Sunshine Of Your Love'. Eindeloos spint het kwartet dit nummer uit, het materiaal iedere keer weer van een andere kant belichtend, waarbij het psychedelische reggae-achtige karakter van dit nummer bijzonder goed uit de verf komt. Het klinkt ronduit zompig, wat hier wordt gepresenteerd.
Ook Bob Dylan komt op dit album voorbij en wel middels een cover van de klassieker 'The Times They Are A-Changin'. Medeski's Hammond lijkt hier wel een kerkorgel en ook Scofields geluid klinkt gewijd. Het album bevat ook een aantal eigen stukken, waarvan Scofields 'North London' beslist hitpotentie heeft. De door Medeski op Hammond gespeelde melodie nestelt zich veilig in het geluidengeheugen, om daar vervolgens niet meer uit te verdwijnen en Scofields gitaarklanken klinken hier welluidend en bluesy. 'Louis The Shoplifter' is het meest jazzy nummer van het album, mede dankzij de wat hoekige pianosolo van Medeski en de swingende bluesy drumsolo van Martin. 'Juicy Lucy' haakt aan bij de Latijns-Amerikaanse rock waar Santana beroemd mee werd. Gastsolist Pedrito Martinez levert hier aantrekkelijk spel op de conga's en vuurt Medeski aan op zijn orgel. Ook Scofield weet prima raad met deze vette sound en laat zijn gitaar uitbundig janken.
Bill Frisell grijpt op 'Guitar In The Space Age!' eveneens terug op de klassiekers, en wel uit de tijd van de ruimtevluchten van de Apollo eind jaren zestig. Vandaar 'Space Age'. Veel meer dan 'Juice' is dit een trip down memory lane, waarbij Frisell en de zijnen een sound creëren die het midden houdt tussen The Shadows en het Dreamers-project van John Zorn. Een belangrijke factor in Frisells band is namelijk Greg Leisz, die de pedal steel bespeelt. Een instrument dat je in de jazz vrijwel nooit hoort, maar dat in de countrymuziek zijn sporen ruimschoots heeft verdiend. Het is dan ook vooral de blanke muzikale traditie waar dit album een ode aan is. 'Turn, Turn, Turn' van Pete Seger, maar beroemd geworden door The Birds, is de bekendste cover die voorbijkomt, maar is zeker niet de beste. In 'Messin’ With The Kid' van Baby Huey & The Baby Sitters klinkt Frisell in zijn solo heerlijk fel en levert Kenny Wollesen bijzonder strak slagwerk. En bij het beluisteren van 'Surfer Girl' van The Beach Boys springt spontaan het glazuur van je tanden, zo heerlijk zoet wordt dit nummer gespeeld, met dank aan de zangerig klinkende pedal steel.
Ook op 'Rumble' van Milt Grant wordt er hartstochtelijk gemusiceerd. Leisz speelt hier voor de verandering gitaar en zet samen met Frisell onvervalste bluesrock neer, met een hoekige twist. Ook het klassieke 'Rebel Rouser' van Duane Eddy is dit kwartet op het lijf geschreven. En tot slot 'Telstar', de klassieker van The Tornados. Een beter einde is moeilijk denkbaar. Nog één keer laat Frisell zijn gitaar vibreren, teistert Wollesen zijn drumstel met een strakke beat, horen we de pedal steel zingen en dreunt Scherrs bas. Een heerlijk einde van een heerlijk album. Wat kan nostalgie toch mooi zijn!
Klik hier om te luisteren naar de track 'Sham Time' van de cd 'Juice'. En hier kun je luisteren naar twee tracks van de cd 'Guitar in The Space Age!': 'Surfer Girl' en 'Baja'.
Concert / Jazztube
Met ziel en zaligheid... Brad Mehldau Trio, dinsdag 1 december 2015, TivoliVredenburg | Herz, Utrecht
Als we de zaal binnenkomen zeggen de bordjes streng 'verboden te fotograferen'. De pianostemmer is zijn werk nog aan het afronden. De Herzzaal van TivoliVredenburg is goed gevuld als het trio aftrapt met 'Solid Jackson', een hommage aan Charlie Haden. Hij zei dit vaak als iemand lekker speelde of als hij van iemand afscheid nam.
Van meet af aan is duidelijk hoe vervlochten dit driekoppige muziekschepsel is. Er is nauwelijks oogcontact, maar met de oren gespitst wordt er bijzonder secuur geluisterd. Natuurlijk luisteren ze naar elkaar, maar ze zijn er eigenlijk op gebrand om de vibe van het moment te horen en daarop in te pluggen.
Als je al sinds 2005 samenspeelt, zou je kunnen zeggen dat je elkaar niets meer te vertellen hebt. Voor dit trio betekent het echter dat de aandacht verschuift naar de intentie achter de noten en dat resulteert in fijnmazig samenspel. Nieuwsgierig naar wat de avond gaat brengen en waar de vacuüms gaan ontstaan, gespitst op het onverwachte en het onvoorbedachte. Ze weten dat als dat ruimte krijgt er magie kan ontstaan.
Overgave lijkt daarbij het sleutelwoord. Je wijden aan wat zich toonbaar wil maken en dat volgen. Maar overgave is geen knopje wat je aan kunt zetten. Het vraagt zuivere concentratie en een subtiel gevoel voor de afwezige aanwezigheid, waarin denken en controle losgelaten kunnen worden. Met als gevolg dat jij, als muzikant, het instrument wordt van het scheppende principe. Dan ontstaat gevleugelde muziek die resoneert bij de luisteraar als schoonheid en verstilde troost.
Het inspirerende spel van pianist Brad Mehldau en zijn kompanen doet je stilstaan bij het luisteren zelf en bij wat muziek voor je betekent. Waarom iets immaterieels je zó veel waard kan zijn. Muziek als die hondstrouwe metgezel met wie je lief en leed deelt.
Mehldau speelt veel eigen werk en staat met Sidney Bechets 'Si Tu Vois Ma Mère' stil bij de gebeurtenissen in Parijs.
Het musiceren ziet er soms makkelijk en achteloos uit. Maar niets is minder waar; wat je ziet zijn musici die de kunst van geanimeerd samenspel verstaan. Het speelplezier en de inventiviteit van deze drie met ziel en zaligheid spelende heren is een inspirerende verademing. Ze weten je als luisteraar te betrekken in hun verbazing, plezier en toewijding.
Larry Grenadier is een fijn wevend-spelende bassist, die ongewoon veel aan de melodielijnen bijdraagt. Drummer Jeff Ballard is een genot om te horen en zien. Hij speelt melodisch en haalt een kleurrijk palet aan klanken - met diverse stokken, brushes, handen en nagels - uit zijn kit met onder andere twee verschillende snaredrums. Mehldau is in vele opzichten een eerbiedig en begenadigd pianist, die wordt aangevuurd door de liefde voor het spel. Hij weet je mee te voeren in zijn in klanken gehulde introspectieve muziekmeditaties.
Mehldau is gul met toegiften, met onder andere Nick Drake's 'Riverman' en als derde en laatste toegift Paul Simons 'Still Crazy After All These Years'. Waarmee hij refereert aan de heilige gekte, die nodig is om jezelf te blijven hervinden en uit te dagen.
In de Jazztube hierboven zie je het Brad Mehldau Trio live aan het werk op 4 november 2015 in het Aztec Theatre, San Antonio, Texas.
Concert
Een avondje ongecompliceerd musiceren Ab Baars 60 jaar, woensdag 21 november 2015, De Ruimte, Amsterdam
'Je wordt maar één keer 60', zal Ab Baars gedacht hebben, 'laat ik er dan ook maar een mooi feest van maken.' Zo gezegd, zo gedaan. Baars nodigde een aantal collega's uit, besprak De Ruimte, een relatief nieuw podium in Amsterdam-Noord, regelde eten en drinken en maakte het geheel ook nog eens toegankelijk voor publiek. En een feest was het, zowel voor de musici, waaronder natuurlijk Baars zelf, als voor het publiek. In wisselende samenstelling werden de sterren van de hemel gespeeld door levenspartner en altvioliste Ig Henneman, oude vriend Michael Moore op altsax en klarinet, relatief nieuwe vriendin Kaja Draksler op piano, oude rot in het vak Martin van Duynhoven, eveneens oude vriend en bassist Wilbert de Joode en na de pauze als extra versterking trombonist Joost Buis. En tussen de bedrijven door dichteres Anneke Brassinga, wier gedichten opvallend goed kleurden bij de muziek van deze crème de la crème van de Nederlandse jazz.
En, wel zo passend bij een verjaardag, maakten we een reis door het leven en de invloeden van Baars. Chico 'Von' Freeman kwam voorbij, maar ook klarinettist, inspirator en leermeester John Carter, Duke Ellington en natuurlijk Mischa Mengelberg. Daarnaast was er vanzelfsprekend ruimte voor vrije improvisatie. Zo klonk 'Von' van Freeman in een uitvoering door Van Duynhoven, De Joode, Draksler, Henneman, Moore (op altsax) en Baars (op tenorsax), waarbij Baars en Moore een strakke melodie bliezen, geflankeerd door Henneman, terwijl Draksler als een waterval klonk op de achtergrond. Maar hoogtepunt hier was het extatische duet tussen Baars en Henneman.
In 'Wij Gaan Naar De Italiaan' weerklonk Mengelbergs typische stijl en werd er ongegeneerd geciteerd uit de geschiedenis van de jazz en aanverwante muziekstijlen. Draksler soleerde hoekig en toch ook melodieus, recht doend aan de grote meester, en Henneman liet haar altviool speels, krachtig en flamboyant klinken. Van Ellington hoorden we 'Perdido'. De band was inmiddels compleet met de na de pauze aangeschoven Buis. Het ritmetandem Van Duijnhoven–De Joode had het hier duidelijk naar de zin en opteerde voor onvervalste swing. Moore, Draksler en Buis zorgen voor eclatante solo's en de band liet horen wat een fantastische componist Ellington eigenlijk is.
En dan de afsluiter. Ab Baars solo op tenorsax. Haarscherp, gevoelig en met grote intensiteit blies hij zijn melodie. Het publiek luisterde ademloos. Zo moet het. Wow, op naar de volgende 60 jaar Ab Baars! Alsnog van harte!
Cd
Carmen Souza & Theo Pascal – 'Epistola' (Galileo, 2015)
Kenmerkend voor de jazz van de laatste drie decennia is zijn eclecticisme. Er wordt vlijtig gestudeerd op de geschiedenis van de muziek en op alle andere muzikale invloeden die ons bereiken, per 747 of per iTunes. Dat gaat allemaal in de grote kookpot.
'Epistola' is een geslaagd voorbeeld van die inclusieve aanpak. Kaapverdianen Carmen Souza en Theo Pascal hebben geen voordehandliggende jazzy folkplaat gemaakt, maar lieten hun smaak de vrije teugel. En dus ademt het resultaat misschien nog wel meer jazz dan Kaapverdische coladeira. Bijna vanzelfsprekend zijn er ook Braziliaanse invloeden de muziek ingeslopen.
Ook voor Kaapverdische begrippen zingt Souza behoorlijk extreem. Om in jazztermen te blijven: haar expressie en stemgeluid zijn schatplichtig aan Eartha Kitt en Billie Holiday, daarnaast heeft ze het ongelikte van Betty Carter. En Greetje Bijma, ben ik bijna geneigd daaraan toe te voegen.
De begeleiding is al even beweeglijk en fantasievol, met de contrabas van Theo Pascal als baken. Duidelijk is dat het voor deze muzikanten niet gewoon de volgende studiosessie was.
Het resultaat klinkt alsof de composities om de teksten van Souza gedrapeerd werden. Op drie nummers na betreft het eigen werk van de bassist en de vocaliste. Dat voor een traditional uit het noordoosten van Portugal gekozen werd ('Mira-Me Miguel') is niet vreemd: dat land deelde tot voor veertig jaar de lakens uit in de groene eilandengroep ten westen van Senegal. Ook Horace Silvers 'Cape Verdean Blues' is niet vergezocht: de voorvaderen van de vader van de soul jazz kwamen er vandaan. Maar het slotnummer is 'Moonlight Serenade', een compositie en herkenningsmelodie van orkestleider Glenn Miller. Dit zal de eerste keer zijn dat deze evergreen een dergelijke folksy, cabareteske behandeling heeft ondergaan. 'Afro Monk', een eigen werkje, rept in de tekst van de pianist en componist ("Bô e eum monge, bô arte e meditacâo" = "Gij zijt monnik, gij mediteert"), maar qua vorm - een zwierige wals - heeft het niets van doen met de gekartelde composities van de hogepriester van de jazz.
'Epistola' is een heerlijke melange van christelijke mystiek en heidens hedonisme.
Klik hier om een vijftal nummers van deze cd te beluisteren.
Concert
Pendelen tussen introspectief en explosief Tigran Hamasyan Trio, vrijdag 27 november 2015, Bimhuis, Amsterdam
De Armeniër Tigran Hamasyan tourt momenteel met twee projecten. Recentelijk startte hij met het imponerende Luys i Luso-project waarin hij Armeens gewijde liederen uitvoert met het Yerevan State Chamber Choir in allerlei kerken over de wereld. We mogen hopen dat dit bezielde project Nederland nog gaat aandoen. Maar dat terzijde.
Het andere project is zijn Mockroot-tour, waarvoor hij deze avond met zijn trio het energieke repertoire van zijn laatste album komt spelen.
In tegenstelling tot het album vanavond geen keyboards, maar alleen de vleugel. Er zijn een aantal vaste ingrediënten die gedurende de avond telkens in een andere samenstelling langskomen. Lyrische zang van Hamasyan in combinatie met melancholieke pianomelodieën. Hamerende unisono jazzrockpartijen. Oneven ritmes en veel breaks. Binnen nummers of in de opeenvolging van nummers schakelt hij steeds tussen virtuoze onstuimigheid en de verstilde melancholie van zijn Armeense wortels. Het is het een of het ander, zonder veel nuances daartussen.
Er wordt degelijk gemusiceerd, met op bas Sam Minaie, die de jazz benaderd vanuit het perspectief van een symfo-rockband, en drummer Arthur Hnatek, die moeiteloos en zeer gedreven met verschillende maatsoorten en breaks overweg kan. Het samenspel is solide, maar het gaat ergens mank.
Gedurende het concert bekruipt je de observatie dat je naar hardwerkende musici kijkt, die een zaal enthousiast kunnen krijgen, maar je wordt er niet door geraakt. Het ontbreekt aan gewaagd avontuur, het is te veel op zeker. Er zijn zeker boeiende en indringende momenten, maar veel blijft ergens halverwege de zaal hangen. Het is ook te vaak een herhalende breuk.
Misschien hebben ze dit materiaal al te vaak gespeeld en is het elan inmiddels wat sleets geworden. Muzikaal technisch zit het allemaal prima in elkaar en je kunt niet ontkennen dat er vuurwerk is. Maar wel vuurwerk dat steeds meer van hetzelfde is. Te veel op effect weet Tigran het publiek met baldadige technische virtuositeit op zijn hand te krijgen. Razende akkoordensalvo's, die overgaan in cyclische arpeggio's en dan weer het gevoelige en liederlijke materiaal. Te veel routine, zonder veel echte zeggingskracht.
Natuurlijk zijn er vertederende momenten, als hij de melodie fluit - alleen begeleid door de piano, de momenten die wat minder dichtgetimmerd zijn. Maar die momenten zijn schaars. Het is óf introspectief óf explosief, zwart of wit, zonder veel grijswaarden.
Tigran heeft inmiddels toch een behoorlijke reputatie opgebouwd en is een veelzijdig talent. Misschien is de tijd rijp om zijn heavy-ivory kant iets meer rust te geven en in te wisselen voor wat meer less is more. We blijven in ieder geval wel nieuwsgierig naar waar hij een volgende keer mee komt.
Klik hier voor foto's van dit concert door Louis Obbens.
Concert / Jazztube
Muziek uit een verdwenen tijd Savina Yannatou & Primavera En Salonico, woensdag 25 november 2015, De Singer, Rijkevorsel
Mensen op drift, het is van alle tijden. De Griekse zangeres Savina Yannatou neemt ons mee naar de Noord-Griekse stad Thessaloniki een eeuw geleden. In 1912 was de stad Grieks geworden na sinds 1430 onderdeel uitgemaakt te hebben van het Osmaanse Rijk. Het waren rumoerige jaren, die jaren na 1912 met de Eerste Wereldoorlog en een enorme brand die in 1917 het grootste deel van de oude Turkse stad in de as legde. Een brand die de nu Griekse overheersers ook de kans gaf om de Osmaanse geschiedenis uit de weg te ruimen, waarmee de diaspora van de Turkse inwoners een aanvang nam. En waarmee de eerste schreden werden gezet in de ontmanteling van wat rond de vorige eeuwwisseling een multiculturele metropool was, culminerend in de uitroeiing van nagenoeg de complete Joodse bevolking tijdens de Tweede Wereldoorlog. Turken, Grieken, Joden, Armeniërs, Bulgaren en Serven leefden zij aan zij en vormden eens de bevolking van deze bruisende havenstad. Het is die tijd waar Yannatou ons met haar ensemble mee naar toe neemt en ons de liederen van voorschotelt.
Liederen met poëtische, vaak hartverscheurende teksten vol verlangen, hunkering en weemoed, maar soms ook liederen vol opgewektheid die gepaard gaan met felle, ritmische dansen zoals in 'Dimo Is Solun Hodeshe', een Bulgaars lied waarin accordeonist Kostas Vomvolos zodanig snel over de toetsen raast dat hij nog maar amper te volgen is en waarin violist Kyriakos Gouventas een van zijn gloedvolle solo's geeft.
'La Cantiga Del Fuego' is een Sefardisch lied over die grote brand op 18 augustus 1917. Henry Collinson Owen, een Britse journalist, was erbij die dag: "Het was een verpletterend en intriest schouwspel, die jammerende gezinnen, het dreunen van instortende huizen op het moment dat ze verzwolgen werden door het vuur, aangeblazen door de wind." Het moet een vreselijk moment geweest zijn en Yannatou verklankt het samen met Primavera En Salonico op bewonderenswaardige wijze. Innemend is het Sefardische liefdesliedje 'Una Muchacha En Selanica', waarbij Yannatou zich laat begeleiden door Vomvolos op de qanun - een plankciter. Ze zingt het met een snik in de stem, intens en gevoelig, wat goed combineert met de droge, ietwat metalige klanken van de qanun. Even intens is 'Calin Davullani', een Turks lied dat gaat over een meisje dat drie dagen voor haar bruiloft komt te overlijden. Percussionist Kostas Theodorou zet hier met een regelmatig ritme letterlijk de toon en onderstreept zo het hartverscheurende karakter.
De wereld waar Yannatou ons mee naartoe neemt en die ook is vastgelegd op de bij ECM Records verschenen cd 'Songs Of Thessaloniki' is helaas verdwenen en Thessaloniki is al lang niet meer die multiculturele metropool die het was. Het is daarom niet meer dan bijzonder wat Yannatou met Primavera En Salonico ons hier presenteert. En het mag gezegd worden: uit welke cultuur het lied ook komt, het wordt in alle gevallen met veel passie en deskundigheid vertolkt. Iedere keer weer even geloofwaardig.
Wie meer wil weten over de geschiedenis van deze bijzondere stad verwijs ik graag naar het boek 'Thessaloniki' van Mark Mazower.
In de Jazztube hierboven zie je Savina Yannatou & Primavera En Salonico live bij VPRO's Vrije Geluiden met 'Sareri Hovin Mernen'.
Cd
