Cd's
Nicole Mitchell portret - deel 2 Nicole Mitchell's Black Earth Ensemble - 'EarthSeed' (FPE, 2020)
Opname: 22 juni 2017 Nicole Mitchell & Moor Mother - 'Offering - Live At Le Guess Who' (Don Giovanni, 2020)
Opname: 10 november 2018
Vandaag het tweede deel van een portret van Nicole Mitchell, waarin we twee projecten onder eigen naam van deze veelzijdige fluitiste belichten.
'EarthSeed' maakte Mitchell samen met haar eigen Black Earth Ensemble en de componiste, zangeres en in live-elektronica gespecialiseerde Lisa E. Harris. De twee brengen met dit conceptalbum een hommage aan de in 2006 overleden zwarte schrijfster Octavia E. Butler, die in de jaren 90 een aantal verontrustende romans schreef over het verval van de VS. Romans die helaas getuigden van een vooruitziende blik, zoals we op dit moment ook zelf kunnen constateren. Met verder zanger Julian Otis, violiste Zara Zaharieva, celliste Tomeka Reid, trompettist Ben LaMar Gay en percussionist Avreeayl Ra, weten de twee hun verhaal op ongemeen boeiende wijze voor het voetlicht te brengen. Een zeer spannend album, met de allure van een opera, waarin de sfeer van verval in iedere noot doorklinkt. Neem als voorbeeld 'Biotic Seeds' en de wijze waarop hier de stem van de vertellers, Harris en Otis, wordt gecombineerd met de klank van LaMar Gay's trompet en Zaharieva's viool. Of neem het duidelijk Afrikaans georiënteerde, zeer ritmische 'Yes And Know', met onder meer een fabelachtige fluitsolo. Een ander hoogtepunt vormt het onvervalste staaltje stemkunst in 'Phallus And Chalice' en let dan ook zeker op de ondersteunende rol van de instrumenten in het geheel.
En dan is er tot slot nog het optreden van twee jaar geleden op Le Guess Who, samen met dichteres en voordrachtskunstenaar Camae Ayewa, beter bekend onder de naam Moor Mother, door Don Giovanni Records uitgebracht onder de titel 'Offering'. Ook hier brengen de twee met kracht een politiek statement, al begint 'Up Out Of The Ugly' instrumentaal met een delicate fluitklank en golven elektronica, tot we Moor Mother horen: "so much ugly" zingt ze te midden van spookachtige elektronica. Drie sterke, intense en overrompelende stukken, met het tweede, het zeer indringende 'Vultures Laughing', als verontrustend hoogtepunt. Moor Mother zingend, pratend met dreigende stem, ondersteund door al even dreigende noiseklanken. Bijzonder is ook de elektronica in 'Prototype Eve', deels psychedelisch surrealistisch en deels verontrustend. Ongeschikt voor tere zielen, maar dat geldt voor dit gehele optreden.
Laten we beginnen met SMANDEM., ofwel gitarist Rafael Devante Sinay, toetsenist David Nino van der Grinten, bassist Aäron Bouwman en drummer Kick Woudstra. 'Self-Titled' heet de EP die dit kwartet uitbracht. En al in de opener 'Gotu Lust' laten deze musici horen niet in een hokje gestopt te willen worden. We horen zeker jazz, maar ook rock en een vleugje dance. Sinay blijkt lekker te kunnen scheuren met zijn gitaar en toetsenist Van der Grinten kan prima overweg met voor de jazz ongebruikelijke akkoorden. Voeg hierbij de vette groove van het duo Bouwman-Woudstra en u weet genoeg. De bas die we horen in 'DM' is dan ook duidelijk een elektrische, prima passend bij de elektrische klanken van de gitaar en de keyboards, jazz met een vleugje ambient is het gevolg. Het blijkt de opmaat tot 'Caption This', een pittig nummer waarin de geest van de late Miles Davis ronddwaalt. In het aansluitende '12 AM In Bali' verweeft het kwartet elementen uit de wereldmuziek, zonder daarbij de eigen stijl geweld aan te doen. Bijzonder is hier ook de gastbijdrage van fluitiste Elena Pinderhughes. Met 'Parasite' tenslotte, waarin we zangeres Pink Oculus horen, maken we op overtuigende wijze de overstap naar rap en r&b.
De muziek van het Idema/Serierse Quartet, met naast gitarist Gijs Idema en zangeres Anna Serierse ook bassist Cat Jiskoot en drummer Tim Hennekes is een stuk eenduidiger: jazz die nogal eens aangeduid wordt met de noemer modern creative. Met andere woorden jazz met duidelijke invloeden vanuit andere stijlen als wereldmuziek en pop, zonder daarmee de jazz geweld aan te doen. Na het korte 'Mikado' horen we Serierse solo in 'T.T' met een prachtig staaltje lyrische stemkunst, waarin geen normaal woord is te onderscheiden. Verderop valt de rest van het kwartet bij en valt op hoe mooi stem en instrumenten bij dit kwartet samenvallen. Idema en Serierse - ze ontmoetten elkaar vijf jaar geleden aan het conservatorium van Amsterdam - passen perfect bij elkaar, mede dankzij Idema's ingetogen wijze van spelen. Zijn kwaliteiten liggen duidelijk in de details, zo leren zijn solo's verderop in 'T.T' en 'III'. De Nederlandstalige jazznummers zijn volgens mij op een hand te tellen, maar hier vinden we er dan toch een, de poëtische ballade 'Over, Onder (Miniatuur)'. En het zal aan mijn vooroordelen liggen, maar wennen blijft het. Wel val ik voor de zangerig ingetogen bassolo van Jiskoot. Verder bevat alleen 'Motus' een tekst - mooi dat de teksten van beide nummers in het boekje staan - in alle andere gevallen bedient Serierse zich louter van vocale klanken, telkens prachtig ondersteund door deze musici.
De concerten zijn via deze link te volgen als livestream.
De innovatieve pianist, componist, bandleider Sun Ra blijft ook anno 2020 nog steeds tot de verbeelding spreken. "Sun Ra maakte op de toekomst gerichte spacemuziek die doortrokken was van het verleden. Trompettist Fred Adams vertelde hoe hij van vriendjes hoorde dat ene Sun Ra met een vliegende schotel in een Chicagoaans park zou landen. Daar aangekomen zag hij een fantastische optocht van 'ruimtemuzikanten' in reflecterende gewaden en met Flash Gordon-hoedjes."
Naar aanleiding van een bijzondere video met het concert dat de Sun Ra All Stars gaven tijdens de Berliner Jazztage in 1983 gaat Eddy Determeyer in op deze markante muzikant, die zeker zo belangrijk was als spirituele kracht, filosoof en dichter.
"De onderhavige opname is interessant omdat het bij mijn weten de enige keer was dat de kern van de band bekleed was met een schitterende constellatie aan prominente gastmuzikanten. Lester Bowie op trompet, Don Cherry, vestzaktrompet en zang, Archie Shepp, tenorsax en vocals, Philly Joe Jones, drums en Famoudou Don Moye, percussie. Met recht de Sun Ra All Stars."
Klik hier om zijn artikel te lezen en de Jazztube te bekijken.
Cd's
Nicole Mitchell portret - deel 1 Mark Dresser Seven - 'Ain't Nothing But A Cyber Coup & You' (Clean Feed, 2019)
Opname: 16-18 september 2018 Matthew Shipp Trio & Nicole Mitchell - 'All Things Are' (RogueArt, 2019)
Opname: 7 augustus 2018
Vrouwen zijn nog altijd ondervertegenwoordigd in de jazz, iets dat nog sterker geldt voor zwarte vrouwen. En als je dan ook nog kiest voor de fluit, een instrument dat we niet vaak horen in de jazz, lijkt doorbreken helemaal onmogelijk. Het lukte Nicole Mitchell en al zo'n twee decennia
speelt zij een bijzondere rol in de hedendaagse jazz. Een paar projecten van de laatste anderhalf jaar tonen daarbij haar enorme veelzijdigheid.
Dressers septet is een heuse all star band, met naast de naamdrager op bas en Mitchell op diverse fluiten rietblazer Marty Ehrlich,
trombonist Michael Dessen, violist Keir Gogwilt, pianist Joshua White en drummer Jim Black. 'Ain’t Nothing But A Cyber Coup & You' is het tweede
album van deze band, na het in 2016 verschenen 'Sedimental You'. En een septet mag dan geen bigband zijn, de muziek heeft er opvallend veel van weg. Zeker door de strakke blazersarrangementen, bijvoorbeeld in het titelstuk, die als rustpunten dienen voor de opvallend virtuoze solo's, Mitchell voorop. Zo is ze al uitgebreid te horen in opener 'Black Arthur’s Bounce'. En de fluit mag dan beperkt zijn in het bereik, het gaat geenszins ten koste van de zeggingskracht. Van virtuositeit en zeggingskracht getuigen ook zeker de solo's van Ehrlich en White. In het zeer
korte 'Pre-Gloam' - zeer korte en vrij lange stukken wisselen elkaar hier op dit album af - horen we Mitchell op de altfluit, alsof de aarde zich opent. Prachtig is ook haar bijna klassiek klinkende bijdrage in de ballade 'Gloaming', juist de fluit met zijn transparante klank past hier perfect. Volop knarsende noten en dwarse verbanden in 'Let Them Eat Paper Towels' en tegen het einde weer zo'n schitterende fluitsolo, overigens hier op een aantrekkelijk ritmisch patroon van drummer Jim Black. Tot slot moeten we hier het korte, folkachtige melodietje 'Song Tine' nog noemen.
Bijzonder is zeker ook 'All Things Are', de getuigenis van de samenwerking tussen Mitchell en het Matthew Shipp Trio – met naast Shipp, bassist Michael Bisio en drummer Newton Taylor Baker – opgenomen tijdens een hete dag in augustus 2017. De stemmige opener 'Elements' zet Mitchell direct in de schijnwerpers met de drone-achtige klanken van de altfluit, terwijl Shipp de melodie speelt. Verderop schuiven de klanken echter verder naar elkaar toe en ontstaat er een opvallende eenheid, prachtig hoe ze hier samen de melodie weergeven. In 'Well Spring' overheerst de blues, puntig gespeeld door Shipp, uitbundig verfraaid door Mitchell en strak begeleid door Bisio en Baker. Een stemming van melancholie maakt zich van ons meester. Het kenmerkt ook het wat experimentelere 'It', 'Hidden Essence' en 'Blossom'. In die twee laatste valt vooral het krachtige en soms zeer ritmische pianospel van Shipp op. Prachtig klinkt de fluit ook in 'Water And Earth' en 'Fire And Air'. Middels een grote diversiteit aan technieken weet Mitchell de elementen in klank te vangen, op de achtergrond sfeervol ondersteund door dit trio.
De Noorse pianist Bugge Wesseltoft heeft sinds het begin van zijn carrière, aan het begin van de jaren 90, altijd de grenzen van de jazz
afgetast. Er zijn klassieke invloeden, met name in zijn soloalbums en de albums die hij met zangeres Sidsel Endresen opnam en er zijn invloeden van de experimentele elektronica, met als meest markante voorbeeld het album 'Duo', dat hij in 2011 maakte met de techno-producer Henrik Schwarz. Twee jaar geleden kwam daar een nieuw project bij, een pianotrio, waarin we hem horen met bassist Dan Berglund, waar hij al eerder intensief mee samenwerkte, en drummer Magnus Öström - oftewel Rymden. Hun debuutalbum 'Reflections & Odysseys' volgde al snel en begin dit jaar verscheen het tweede album 'Space
Sailors'.
Daarop komen die werelden samen, want een klassiek pianotrio is dit geenszins. Temeer daar alle drie de musici naast hun akoestische instrumenten over een uitgebreid scala aan elektronica beschikken. Bij deze muziek past ook dat de structuur van de stukken over het algemeen nogal uitgesproken is. Bij Rymden geen ingewikkelde manoeuvres, onverwachte wendingen, oeverloze solo's of soortgelijke zaken. Nee, de muziek lijkt ook daarin vaak meer op popmuziek dan op jazz. Neem stukken als het zeer ritmische 'Terminal One', 'The Final Goodbye' of 'The Actor (Gonzo Goes To Pasadena)', waarin alles in dienst staat van een groove waar in het gehele nummer geen centimeter van wordt afgeweken. Kortom, veel meer dan we in de jazz gewend zijn draait het hier primair om ritme en melodie.
'Söndan' en 'Pigrimstad' zijn de onvermijdelijke rustpunten, het eerste gebouwd rond downtempo klanken van de elektronica en het slagwerk,
spaarzaam ingekleurd met transparante pianoklanken, het tweede vormgegeven als een klassieke jazzballade, met als start een melancholieke bassolo. En dan is er nog die titel: 'Space Sailors', die de verwachting wekt van een zeker psychedelisch effect. Welnu, daaraan is zeker geen gebrek. We vinden het in 'The Spacesailor', dat helemaal de sfeer van de psychedelische rock ademt, iets wat nog versterkt wordt doordat Wesselftoft achter de Fender Rhodes heeft plaatsgenomen, maar meer nog in de twee delen van 'Arriving At Ramajay', dat iedere liefhebber van dit genre aan moet spreken.
In de Jazztube zie je een liveconcert van Rymden. Opgenomen in jazzclub Victoria, Oslo op 18 januari 2019.
Cd
Thunderblender - 'Stillorgan' (W.E.R.F., 2020)
Opname: februari 2019 & 2020
Met weeklagen ('Lament') een album beginnen, het oogt misschien niet erg uitnodigend. De spaarzame vormen in het eerste nummer hebben echter hun kracht. Door heel sober warme en kille klanken te combineren kan het beluisteren van 'Stillorgan' al met een louterend effect beginnen. Dat mag dan verrassend zijn, het is het begin van een opeenvolging van nummers waarvan een aantal de luisteraar kan overrompelen.
Gaat 'Movin On!' met een dansbare cool ineens vrij vrolijk vooruit, op 'Last Light Out' staat al haast geen rem meer op de energie en inventiviteit van Thunderblender. Daar rolt het drietal - Hendrik Lasure (piano, effecten), Jens Bouttery (drums, bas synth) en Sam Comerford (tenor- en bassaxofoon, composities) - in een vruchtbare dynamiek een veelzijdig samenspel uit dat imponeert!
Dit album baadt niet in een onmiskenbaar sfeertje, maar ruilt snel bezinning in voor intense prikkels. 'Stillorgan' heeft veel weg van een gedeelde, artistieke weergave van leven met de druk en de complexiteit van de moderne tijd. Of zo ben ik geneigd te willen vatten hoe de muzikale ideeën en titels als 'Doubt', 'Hope', 'Arrival' en 'Last Minute Panic' elkaar opvolgen. Tussen verschillende stemmingen en wisselende situaties lijkt teruggekoppeld te worden naar een innerlijk evenwicht toe. Om steeds opnieuw creatief om te kunnen gaan met nieuwe condities. Zodat je ook zingend door het leven kan gaan, ondanks en dankzij alle commotie soms ('Panix Redux'). En de nodige rust vindt voor het slapengaan ('Lights Out').
Onder het stof vandaan Keith Jarrett - 'Budapest Concert' (ECM, 2020) Opname: 3 juli 2016
Deze week maakte de inmiddels 75-jarige Keith Jarrett bekend dat zijn carrière na twee beroertes, gekregen in het voorjaar van 2018 met als gevolg daarvan een enkelzijdige verlamming, vrijwel zeker ten einde is. Naar eigen zeggen is met zijn linkerhand een kopje vasthouden voor de komende tijd het hoogst haalbare. Een tragedie, temeer daar het hier zonder meer gaat om een van de meest boeiende pianisten van de afgelopen decennia en bovendien om een van de weinigen die zowel in het klassieke gecomponeerde genre als in de vrije improvisatie excelleerde. Bijzonder is ook dat Jarrett sinds mensengeheugenis of solo te horen was, of met zijn inmiddels onafscheidelijke begeleiders: de twee maanden geleden overleden bassist Gary Peacock en drummer Jack DeJohnette.
Gelukkig brengt ECM Records met enige regelmaat opnamen uit die daar anders toch maar stof liggen te vergaren, zoals nu met opnames van een concert in Boedapest uit 2016 - dat dit op vrijwel hetzelfde moment gebeurt als waarop Jarrett naar buiten brengt wat hem ruim twee jaar geleden overkwam, is natuurlijk wel enigszins bizar. Twaalf geïmproviseerde delen, natuurlijk, verdeeld over twee cd's en tot slot twee standards: 'It’s A Lonesome Old Town' en 'Answer Me, My Love' als toegift. Een enigszins enigmatisch begin, maar wel direct vol in de actie, waarna hij de blues opzoekt en aansluitend in het tweede deel de stilte tussen de noten weegt. We zien hem zitten, ietwat voorover gebogen, volledig in de concentratie. En dan is er weer even dat moment dat hij zijn mond niet kan houden, iets dat ook zo kenmerkend is voor zijn optredens. De man
zit zo verdiept in zijn spel dat het hem simpelweg ontsnapt voor hij er erg in heeft. In de delen drie en vier zoekt Jarrett wederom het ritme en met name in het vierde deel weet hij met die zo voor hem kenmerkende groove meer dan te overtuigen.
De tweede cd bevat de delen vijf tot en met twaalf en de twee standards. Zeker voor Jarretts begrippen vrij korte en relatief melodieuze
stukken. Zo heeft het vijfde deel onmiskenbaar iets van een intieme ballade, net als het prachtige zevende deel, waarbij vooral de opbouw bijzonder is en de wijze waarop hij hier de linker- en de rechterhand met elkaar combineert. Na in het zangerige achtste deel met de rechterhand een frisse regenbui te hebben gesimuleerd, keert Jarrett in deel negen weer terug naar de abstractie. Golven weerbarstige noten stromen de Béla Bartók Concert Hall in. Tot slot van zijn improvisatie, na het zeer intieme elfde deel, keert de blues terug in uptempo. En Jarrets 'Lonesome Old Town' is in alles een oude, stille stad. De noten krijgen hier alle ruimte om weg te waaien.
Digitaal album
Peter Evans - 'Standards' (More Is More, 2020)
Peter Evans die wat doet met standards, dat is niet nieuw. Denken we bijvoorbeeld aan 'Stardust' op het album 'Ghosts' (2011) of aan 'All The Things You Are' op 'Live in Lisbon' (2009). En een album met louter trompet en piano, dat deed hij ook al. Denken we maar aan 'Weatherbird' met Cory Smythe, dat het gelijknamige nummer in de historische samenwerking tussen Louis Armstrong en Earl Hines als vertrekpunt had.
De geschiedenis van de jazz was en is voor Peter Evans studiemateriaal en een bron voor inspiratie. Meestal gaat hij met oude composities om als een muzikant die hongert naar vernieuwing. Naspelen is dan niet aan de orde. Het worden heuse bewerkingen, vaak ferme vertimmeringen.
Voor zijn doen doet de trompettist de traditionele jazz bijzonder veel eer aan op 'Standards'. Natuurlijk is hij niet te verlegen om origineel uit de hoek te komen. Dat hij hier vijf composities presenteert die zeven, acht, negen minuten duren geeft het al aan. Hij speelt er mee, brengt toevoegingen aan, rekt ze uit... En daarbij blijft hij opvallend trouw aan de geest van het materiaal.
Het openingsnummer is tekenend voor elk volgend stuk. De pianist begeleidt, zoals bij een zangeres, het verhaal. De bezongen emoties krijgen een aarding mee en achtergrondkleuren, alsook aansluitende bedenkingen. Al zijn de vertolkers maar met twee, het geheel wordt meer dan de som der delen. 'Everything Happens To Me' overstijgt, zoals in verschillende versies van uiteenlopende artiesten, het zelfmedelijden omdat alles tegenzit. Het fatalistische zelfbeklag krijgt relativerende noten mee.
De intro bij 'I’ll Remember April' mag de oren doen spitsen en er de spanning even inhouden voor wat komt. Het kondigt de uitgebreide verklanking aan van vurige vlammen en gloeiende assen, herinneringen om later het hart aan te verwarmen. Zoals de tekst het wil die gaat over een affaire in de lente - "The fire will dwindle into glowing ashes..."
Techniek en gevoel, vorm en inhoud worden - de teksten indachtig - op meeslepende manieren verenigd. Het hemelse en het aardse worden aan elkaar gepaard in 'Heaven' van Duke Ellington, uit het Second Sacred Concert. Dat elke track weer zo bijzonder en uiterst genietbaar kan worden - bij herhaalde beluistering opnieuw en opnieuw - is zeker mede toe te schrijven aan het superieure trompetspel van Peter Evans. De verdienste van het welslagen ligt niet minder bij de compagnon, pianist Samuel Gapp. De jonge, (eveneens) klassiek geschoolde kracht toont zich een fijngevoelig talent en raakt beheerst en uiterst gepast de toetsen, zoals op het eigen 'Blues', maar ook op 'Embraceable You'.
Deze recensie verscheen ook op Jazz'Halo | Foto: Cees van de Ven
Cd / Jazztube
Terje Rypdal - 'Conspiracy' (ECM Records, 2020)
Opname: februari 2019
De Noorse gitarist Terje Rypdal maakte in 1971 zijn eerste album voor ECM Records, eenvoudigweg 'Terje Rypdal' geheten, het was zijn tweede plaat. In de bijna een halve eeuw die ons scheidt van dat moment is hij het label altijd trouw gebleven en het nog maar net verschenen 'Conspiracy' vormt daarvan het beste bewijs. Nu werd het ook wel weer eens tijd voor een nieuw album; het laatste stamt uit 2013 en dat betrof de opnames van een voor Rypdal gecomponeerd werk, 'Melodic Warrior'. Voor het laatste jazzalbum, 'Crime Scene', moeten we zelfs terug naar 2010.
Maar nu dus, op zijn drieënzeventigste, komt hij met dit 'Conspiracy', opgenomen met een kwartet bestaande uit Ståle Storløkken op keyboards, Endre Hareide Haltre op elektrische bas, Pål Thowsen op drums en percussie en Rypdal zelf natuurlijk op gitaar. Het is een vrij kort album geworden, ruim een half uur, maar met een grote intensiteit. 'As If The Ghost... Was Me!?' zet wat dat betreft direct de toon. De breed uitwaaiende gitaarklank, Storløkken die voor de tweede stem zorgt, Thowsen heel zacht op de achtergrond. Het is weer eens zo'n onvervalste, ietwat duistere, maar zeer sfeervolle Scandinavische klankwolk, iets waar Rypdal in is gespecialiseerd. Het gaat bij hem nooit primair om de melodie, al is die er vaak wel, maar veel meer om het oproepen van een bepaalde sfeer door middel van breed uitwaaierende patronen. Ook 'What Was I Thinking' is daar een prachtig voorbeeld van. En daarin past dat dit kwartet musiceert als een hechte eenheid; hier is het groepsgeluid doorslaggevend, gesoleerd wordt er niet. Het gaat iedere keer weer om die samenballing van energie. Om die unieke veelkleurige, gelaagde klanksculptuur.
Rypdal is dan ook eigenlijk helemaal geen jazzgitarist. Deze muziek, en het titelstuk 'Conspiracy' maakt dat nog mooier duidelijk, staat eigenlijk veel dichter bij postrock dan bij jazz. Rypdal laat hier zijn gitaar vervaarlijk janken, het is ineens gedaan met de rust. Hij krijgt stevige ritmische ondersteuning van Haltre en Thowsen en sleept ons mee in een vervaarlijke maalstroom. Met 'By His Lonesome' keert de rust terug en horen we Rypdal een wat omfloerste melodie spelen, terwijl de rest van het kwartet de klankwolken voor zijn rekening neemt. Het laatste substantiële stuk, 'Baby Beautiful' zit een beetje tussen de twee werelden in. Het kent schitterende klanksculpturen - let hier vooral ook Storløkkens keyboards - maar ook forse, rock-achtige momenten. Tot slot een duistere wolk, het korte 'Dawn', bijna als een soort van toegift.
In de Jazztube zie je 'Conspiracy' live ter gelegenheid van de 70ste verjaardag van Terje Rypdal. Opgenomen in jazzclub Victoria, Oslo op 26 augustus 2017. Met naast Rypdal op gitaar Ståle Storløkken op keyboards, Nicolai Eilertsen op bas en Pål Thowsen op drums.
Drie dagen, drie streams, drie podia. Van 20 t/m 22 november streamt het festival Amersfoort Jazz 19 concerten live vanuit Theater De
Lieve Vrouw en De Observant. Voor het typische festivalcachet wordt gezorgd vanuit het online Amersfoort Jazz Café, met presentatie door onder meer Izaline Calister, SaraLee Vos, Bart Wirtz en Rolf Delfos. De uitzending wordt opgeluisterd door DJ Maestro. Het evenement is gratis online te beleven.
In het theater geven gerenommeerde jazzformaties en -artiesten acte de présence, zoals Tineke Postma, Izaline Calister en Margriet Sjoerdsma Odelion. Voor grensoverschrijdende verrassingen zorgen Artvark & Drums United, Efe Erdem Three4 en Stormvogels Alter Ego Jazzbarock Consort.
In de Observant zijn vrijdag- en zaterdagavond Amersfoort Jazz Club Nights, met Steffen Morrison, Shirma Rouse, Saskia Laroo, Alexander Beets & The Round Midnight Orchestra ft. Paul van Kessel en Gallowstreet Brassband, terwijl op zondag de intimiteit wordt gezocht met de tango van Naos en de elegante Caribbean jazz van actrice Manoushka Zeegelaar Breeveld.
Amersfoort Jazz presenteert de nieuwe generatie met ondermeer Sun-Mi Hong, Kika Sprangers, Xavi Torres, Thomas Pol, Sebastiaan van Bavel, Gideon Tazalaar, Tim Hennekes en Simio (de driedubbele winnaar van het Prinses Christina Concours). In samenwerking met de Spaanse partners Jazz I Am, Jazz Terrassa en Institute Ramon Llull stelt het festival een jong kwintet samen van de grootste talenten uit Nederland en Spanje.
Amersfoort Jazz eert ook de legendes. Hans Dulfer (80) keert terug met zijn nieuwe formatie. Boy Edgar Prijs-winnaar Jasper van 't Hof neemt plaats achter de vleugel en de synthesizer. Trompettiste Ellister van der Molen speelt en vertelt over de filmmuziek van Miles Davis. In
De Lieve Vrouw zijn drie filmvoorstellingen van de spraakmakende film 'Miles Davis: Birth of the Cool' (2019).
Cd
Cyclope - 'Uilenvlucht' (eigen beheer, 2020)
Opname: oktober 2019
Deze cd kan het beste worden beluisterd in totale afzondering en volledige luisterbereidheid, uw gsm op stil en aan uw voordeur het bordje NIET STOREN. Dat zijn voorwaarden om al het moois dat door Lode Vercampt op cello en Jean-Philippe op klarinetten juist op waarde te schatten. Zet u schrap voor Cyclope!
Samenspel, toonvorming en muzikale verstandhouding frapperen. Zelden hoor je op klarinet zulke beheerste langgerekte verfijnde glissandi tot in het uiterste pianissimo, zoals in het stuk 'Insomnia'. De aangrijpende verhaallijn van Poncin op een bedje van geplukte single notes van Vercampt is van een grote schoonheid.
Volkomen muzikale eensgezindheid hoor je onder andere in 'Laudes'. Daar is geen speld tussen te krijgen. De wijze waarop dit duo in deze uitgave-in-eigen-beheer tot klinken werd gebracht verdient alle waardering.
Van bovenstaande superlatieven moet geen woord worden teruggenomen. Het luisterplezier van 'Uilenvlucht' is van dien aard dat ik het bordje NIET STOREN nog even laat hangen en de repeat-toets van de speler nog eens indruk.
Ook voor Lode Vercampt en Jean-Philippe Poncin geldt het motto: SUPPORT ARTIST, BUY THEIR STUFF, SHARE THEIR WORK.
Klik hier om te luisteren naar een track van dit album: 'Venijnbomen'.
Concert / Jazztube
Met een mondmasker achter de tv
Tobias Klein, Oguz Büyükberber & Rie Watanabe, zondag 25 oktober 2020, De Ruimte, Amsterdam
Optredens met maximaal 30 man publiek waren vorige week nog toegestaan, zodat het eerste concert als onderdeel van het tweejaarlijkse Basklarinet Festijn, georganiseerd door Fie Schouten en haar partner Tobias Klein, gewoon kon doorgaan. En wat een zegen, ik kon thuis meegenieten. Iets wat overigens ook voor u geldt, want het concert is via de JazzTube hieronder nog gewoon te bekijken. Een trio vanavond met allereerst twee musici die in onze contreien hun sporen op die basklarinet inmiddels wel hebben verdiend en ook al jaren regelmatig samenspelen: de eerder genoemde Tobias Klein en Oguz Büyükberber. Ze worden ondersteund door percussioniste Rie Watanabe.
De video had wat later aangekund, nu zitten we wel heel lang te kijken naar de voorbereidingen en de beeldkwaliteit laat behoorlijk te wensen over, maar dat alles mag de pret geenszins drukken in deze doorlopende set van ongeveer drie kwartier en een korte toegift. Een sputterende dialoog van de beide klarinettisten zet direct de toon, op de achtergrond is Watanabe in de weer met keukengerei. Flarden van melodieën, losse invallen, het zoeken naar verbinding, kortom vrije improvisatie. Subtiel en indringend. Dan stapt Klein over op een coherent patroon, terwijl Büyükberber ondersteuning biedt met enkele gerichte grepen en Watanabe overschakelt naar de vibrafoon. Toch spreekt het moment dat daarop volgt mij meer aan, het moment waarop Büyükberber weer overstapt op zijn eigen patronen en de spanning tussen de twee toeneemt.
De bijdrage van Watanabe is opvallend bescheiden, je moet de oren spitsen om haar goed te kunnen horen. Overigens betekent dat geenszins dat die bijdrage er niet toe zou doen, want juist in die onnadrukkelijke opstelling zit de kracht, met name omdat het zo goed past bij het vaak al even subtiele geluid van de twee basklarinetten. Het mooie van een basklarinet is - we horen het optimaal terug in dit concert - het grote bereik dat reikt van een relatief schril hoog tot diep laag. Mooie momenten zijn dan ook die waarin de twee elkaar afwisselen en samen het complete palet van kleurrijke klanken aan ons voorschotelen. Zeer subtiel kan, een mooie frase zit zo rond de 35e minuut, maar flink uithalen behoort ook tot de mogelijkheden, beluister Büyükberber in de 38e minuut. Hier mooi in het hoog, terwijl Klein diep in het laag accenten plaatst
en Watanabe met een bekken in de weer is.
Een mooie start van dit interessante festival waarin zowel aandacht is voor vrije improvisatie als hedendaags gecomponeerd. Klik hier voor meer informatie over het Basklarinet Festival.
In de Jazztube hierboven kun je dit concert terugkijken. Mocht je een donatie willen doen daarvoor, dan wordt dat zeer op prijs gesteld natuurlijk.
Op 6 oktober jl. overleed de legendarische saxofonist/producer/arrangeur Tony Vos. Als saxofonist (*Eindhoven, 1931) stond Vos aan de wieg van de naoorlogse jazz in Nederland. In de jaren 50 won hij diverse prijzen in het jonge genre, maakte furore met Herman Schoonderwalt en prijkte met zijn eigen kwartet op de Brusselse poster naast Chet Baker. Hij schreef muziekgeschiedenis met de reeks 'Jazz Behind The
Dikes' (Phonogram), de facto de eerste Nederlandse jazzgrammofoonplaten van betekenis.
Talloze jazzspelers schaarden zich gretig aan zijn zijde, zoals Rob Madna, Wessel Ilcken, Rita Reys, Frans Elsen, Piet Noordijk, Ack en Jerry van Rooyen, Pim en Ruud Jacobs, Ruud Pronk en vele anderen. Vanaf 1960 traden spelers als Jan Huydts, John Engels, Greetje Kauffeld, Han Bennink, Rob van den Broeck, Misha Mengelberg, Wim Essed, Leo de Ruyter, Hennie Vonk en Jack van Pol toe tot de entourage van de bescheiden altist. Voor al deze spelers was Vos een lichtend voorbeeld en velen hebben zich later - en tot op de dag van vandaag - schatplichtig betuigd aan de jazzpionier. De ouderen onder ons zullen hem kennen van het tv-programma van schrijver/dichter Simon Carmiggelt, waarvoor Tony Vos de Duke Ellington-klassieker 'In A Sentimental Mood' leverde, (omdat het origineel te duur was, aldus wijlen Cees Schrama). Het saxofoonspel van Vos was lyriek in optima forma. Het bracht de jonge Ferdinand Povel ertoe om plaatjes van Tony Vos in zijn agenda te plakken.
Vanaf de jaren 60 was Tony Vos producer van Phonogram en aldus de man achter de doorbraak van diverse bekende artiesten, zoals Boudewijn de Groot, Cuby & The Blizzards en Ekseption. In die tijd werd hij tevens programmamaker bij Radio Veronica op zee. Ook scoorde hij zelf hits, als zanger, zoals met 'Zwoele Zotte Zomer Net Als Vroeger'. Aan het succesverhaal kwam in 1969 echter een abrupt einde, toen Vos samen met zijn echtgenote Tineke de Nooij betrokken was bij een ernstig auto-ongeluk en hij vanwege een intensieve revalidatie lange tijd uit de muzikale running was.
Eerst in 1976 pakte hij de altsaxofoon weer op, met name in de omgeving van Baarn, waar hij in die tijd woonde. Cees van der Wilden, David de Marez Oyens, Jan Verwey en Rindert Meijer werden zijn speelkameraden. Aldaar werd hij in 2006 tijdens Festival de Muzen vereerd met de Amer Award uit handen van zijn vriend Cees Schrama, en getrakteerd op een tribute-concert waar zijn kinderen SaraLee (zang) en JaiJai (drums) aan meewerkten. Daarna verhuisde hij met zijn geliefde Esma terug naar Eindhoven, waar hij sporadisch nog wel gezien werd in het jazzcircuit, maar zoetjesaan in de herfst van zijn leven belandde.
Amersfoort Jazz nodigde de oude meester in 2019 weer uit om als 'living legend' een gastrol te vervullen bij de Amersfoortse bigband On The Move, waar hij jarenlang deel van had uitgemaakt. Het was een roerend weerzien met zijn oude speelkameraden, die hem op handen dragen. Zijn mooie toon was er nog, zijn onverbeterlijke jazz feel ook; wel vergat hij soms in welk nummer hij aan het soleren was. Hij werd na het concert namens Amersfoort Jazz geïnterviewd door zijn 9-jarige kleindochter Joïa Vosje Bakker.
Deze recensie verscheen ook in Jazzism | Foto's: Cees van de Ven
