Concert / Jazztube
Ton sur ton Jakob Bro Trio, woensdag 23 september 2015, Bimhuis, Amsterdam
De dag na dit concert viel mijn oog op een krantencitaat over de kracht van taal. Toen ik het woord 'taal' verving door 'muziek' resoneerde daarin het optreden van het Jakob Bro Trio: 'Muziek kan stilte brengen als je haar de tijd geeft om te klinken én na te klinken.'
Dit driemanschap klinkt kwetsbaar en delicaat en dat is inderdaad de taal en toon waarmee gemusiceerd wordt. Ze doen dat echter wel zonder schroom en met zelfverzekerde zeggingskracht. Bezwerende leemtes worden langzaam doorweven met ton sur ton melodieslierten. Door z'n geduldige ingehoudenheid bereikt het een onderhuidse uitbundigheid waaraan je je als luisteraar graag laaft. Het is muziek van het kleine gebaar. De setting op het podium is dan ook compact, zodat er dicht op de huid gespeeld kan worden. Meestromen in elkaars verkenningstochten en wachten hoe het muzikale zich ontvouwt.
Jakob Bro's eerste album als bandleider, 'Gefion', verscheen kortgeleden op ECM Records. Niet verbazingwekkend als je ziet met wie hij zoal samenspeelde: onder anderen Bill Frisell, Paul Motian, Paul Bley en Tomasz Stanko.
Bro creëert met zijn schemerige flarden gitaarspel een soort fijnbesnaarde muziekwolken. Samen met de ingenieuze en knoestig spelende Thomas Morgan op bas en het poëtische spel van drummer Joey Baron weet hij met dit trio prachtig verstilde uitzichten te schetsen. Daarin is er niemand die expliciet begeleidt. Alle drie spinnen zonder opdringen een eigen inbreng, die zich vlecht tot een fluisterende verleiding om mee te laveren op de grens van muziek en klank.
De focus is de schoonheid van het kleine, het subtiele, het introverte en de nuances, die maar al te vaak over het hoofd worden gezien. Het lijkt een soort bezwering van de alomtegenwoordige luidheid van de wereld om ons heen. Een introspectief maaswerk dat, ondanks het losse en soms abstracte karakter, in zijn klank en structuur blijft verrassen. Variërend tussen vallende windstiltes en gretige stroompjes. Naarmate de avond vordert wordt er ook expressiever gespeeld, maar altijd met die ingehouden jubeling, die het heerlijk spannend houdt.
Een optreden waarvan je eigenlijk achteraf pas realiseert dat je ademloos hebt zitten luisteren naar een stille kracht, die blijkbaar ver en lang naklinkt. Een fijne avond wordt met 'Love Me Tender' veelbetekenend afgerond.
In de Jazztube hierboven zie je Jakob Bro, Thomas Morgan & Joey Baron tijdens een optreden op Umbria Jazz 2015.
Klik hier voor foto's van dit concert door Maarten Mooijman.
Concert
Dwalen op het ondermaanse
Jorg Kaaij, Bert van Erk en Steve Altenberg, donderdag 24 september 2015, Jazzcafé Alto, Groningen
Jazz is drijfzand. Je moet er goed de weg in weten, anders zak je onherroepelijk weg. Wel, de heren Kaaij, Van Erk en Altenberg zijn uitstekende padvinders. Een standard, of dat nou 'Deception' van Miles Davis is, of 'Conception' van George Shearing, of iets daartussenin, fiksen ze fluitend, de handen in de zakken. Maar ook eigen werk, zoals het nummer 'Nachos Nerve' van saxofonist Jorg Kaaij, dat klinkt als een kind van 'Freedom Jazz Dance' en 'I Want To Be Happy', maar dan op twee noten, met een meer gedetailleerde bridge, levert geen problemen op.
Over bruggen gesproken: de saxofonist gaat zó vrij met de melodie van 'Chelsea Bridge' om dat hij voor hetzelfde geld op de Kijk in 't Jatbrug aan het dwalen zou kunnen zijn. Zijn geluid op de tenor is puur en vol; vertaald naar de bariton kom je dan in de buurt van Pepper Adams uit. Lekker massief. Daarbij blijft de saxofonist every inch a gentleman. Niet dat hij vies is van de blues, maar daarbij moet je dan niet zozeer aan een Joe Houston denken of een Arnett Cobb of een andere gore Texaan. Deugdelijke opvoeding, vrees ik.
Het onverwoestbare 'How High The Moon' krijgt van de contrabas van Bert van Erk als contramelodie 'Ornithology' mee. Hij soleert hier in de hogere regionen van zijn instrument. Drummer Steve Altenberg daarentegen blijft down to earth, dus zo'n 380.000 kilometer lager. Hij zit ook daadwerkelijk lager dan een reguliere drummer. Alsof hij vanaf twee treden beneden het maaiveld opereert. Goed geaard, zouden ze in new age-kringen zeggen.
Klik hier voor foto's van dit concert door Willem Schwertmann. En bekijk hier een video-opname van 'Chelsea Bridge' door Kaaij, Van Erk & Altenberg in Alto.
Vooruitblik
JINJAZZ & Draai om je oren presenteren: Ingrid Laubrock's Ubatuba
Op vrijdagavond 9 oktober treedt er een New Yorks topensemble aan in Brebl in het Nijmeegs Honigcomplex: Ingrid Laubrock's Ubatuba geeft die avond haar enige concert in Nederland!
Ingrid Laubrock is ongetwijfeld een van de meest gevraagde saxofonisten die er op dit moment rondlopen. Een saxofoniste van de meest avontuurlijke soort. Ze ging van Duitsland naar Londen, waar ze samen met pianist Liam Noble en drummer Tom Rainey, haar man, Sleepthief oprichtte. Ze vestigde zich uiteindelijk in New York, alwaar de groep Anti-House het licht zag, met daarin onder anderen pianist Kris Davis en gitarist Mary Halvorson, tegenwoordig allebei ook zelf succesvol als leider. Met dit ensemble maakte zij furore.
In Brebl presenteert Laubrock haar nieuwste ensemble Ubatuba, met composities van eigen hand. Opnieuw een all-star formatie bestaande uit niemand minder dan saxofonist Tim Berne, tubaspeler Dan Peck, trombonist Ben Gerstein en drummer Tom Rainey. De composities zijn van de hand van Ingrid zelf. Een ensemble dat niet zou misstaan op festivals als Moers, Music Meeting of North Sea Jazz. Op 9 oktober is zij voor een exclusief concert te gast bij JINJAZZ in Brebl. Om dit mogelijk te maken hebben Draai om je Oren en JINJAZZ de handen ineengeslagen.
En hier vindt je geluidsfragmenten van een optreden van Ingrid Laubrock's Ubatuba in Firehouse 12, New Haven op 12 september 2015.
Speciaal voor lezers van Draai om je oren geven we twee vrijkaartjes weg! Geef antwoord op de volgende vraag: Welke van de volgende drie muzikanten maakte in eerste instantie geen deel uit van Anti-House: Mary Halvorson, Kris Davis of John Hébert? Mail je antwoord naar draaiomjeoren@live.nl.
Terugblik / Concert
Branford Marsalis ontlokt schitteringen aan de Laurenskerk
zaterdag 11 juli 2015, North Sea Round Town, Laurenskerk, Rotterdam
Bij de komst van het North Sea Jazz Festival naar Rotterdam, 10 jaar geleden, werd ook North Sea Round Town (NSRT) opgezet. Een parallel festival, dat fungeert als aanjager voor North Sea Jazz. Met 200 concerten, verdeeld over 100 binnen- en buitenlocaties in de hele stad, maakt NSRT een swingend muziekspektakel van Rotterdam. Daarnaast worden in het kader van dit festival ook tentoonstellingen, lezingen, workshops en jamsessies organiseert. In de kleinste uurtjes wordt NSRT in Bird afgesloten met de BoogieBall afterparty's na de eerste en de tweede dag van North Sea Jazz.
De aftrap van NSRT was tijdens de Jazzdag op 26 juni jongstleden. In de weken daarna dienen ongebruikelijke plekken zoals huiskamers, restaurants en pleinen als podium voor de stad en de muziek. In het Centraal Station spelen brassbands. De Nazaten duiken overal op. Onder andere in Theater Walhalla, waar ze saxofonist James Carter als hun kompaan mogen begroeten. Hoogtepunt in de NSRT-programmering van dit jaar is een soloconcert van Branford Marsalis in de Laurenskerk. Daarmee vieren NSRT en North Sea Jazz hun tienjarig bestaan in Rotterdam.
Muzikale helden als Duke Ellington en Vince Guaraldi namen hun muziek op in de imposante Grace Cathedral in San Francisco. Eind 2014 sloot ook Branford Marsalis zich op in dit historische bouwwerk en speelde meer dan een uur tussen het kleurrijke glas-in-lood. Het soloalbum 'In My Solitude' is daarvan het tastbare resultaat. Deze missie eiste diepe concentratie van Marsalis. "Na een concert breng ik mijn tijd gewoonlijk door met mijn vrienden. Na deze opnames wilde ik alleen maar slapen."
De Laurenskerk is het enige monument uit de middeleeuwen dat nog rest in Rotterdam. Marsalis begint zijn concert met een fuga van C.P.E. Bach. Vanuit stilte herrijzen de eeuwenoude noten in de serene atmosfeer, om zich te voegen naar de akoestiek van de kerk. De geluidsweerkaatsing tussen de pilaren en glas-in-loodramen geeft een magistrale galm. Noten krijgen zwevend een tweede leven en sterven langzaam weg. Marsalis geeft zich over aan de pure akoestiek van de kathedrale kerk en benut alle mogelijkheden die de ruimte hem biedt. Zijn muziek krijgt een nieuwe, bijna sacrale betekenis.
Marsalis interacteert voortdurend met het gebouw. Alle aspecten van zijn spel staan onder invloed van de akoestische eigenschappen van de kerk. Die akoestiek geeft hem totaal andere mogelijkheden tot experimenteren. Sequensen krijgen nieuwe klankeigenschappen, afhankelijk van het tempo waarin ze worden gespeeld. Lange noten, bij trage tempi, worden eindeloos gedragen en vallen loom over elkaar heen. Snelle korte noten vormen vreemdsoortige, op toeval berustende akkoorden, die elkaar in een razend tempo verdringen. Galm en resonantie geven nieuwe mogelijkheden aan het creëren en ervaren van muziek. Als gevolg van de echo verbuigen tonen en ontstaan dopplereffecten. De bijzondere akoestische omstandigheden maken nieuwe expressies mogelijk. Ook de verschillende saxofoons die Marsalis bespeelt roepen eigen associaties op.
Het concert is mooi opgebouwd en bevat sterke iconen uit de canon van de jazz. 'Stardust' symboliseert dromen en verlangens. Johnny Hodges' 'In A Sentimental Mood' wordt gemodelleerd in een sobere sfeer, die associaties met Simon Carmiggelt oproept, en trekt het gemoed in berustende verering. 'When The Saints Go Marching In' vormt een fraaie tegenpool en brengt de kerk tot viering.
Marsalis is in dialoog met zichzelf. Hij is zijn eigen motor. Zijn 'Solitude'-project brengt hem op een nieuwe manier tot zichzelf. Het luiden van de kerkklokken brengt alle kerkgangers tot een ander bewustzijn...
Concert
Tierra, Viento Y Fuego!
Cubop City Big Band: 'The Latin Side of Earth, Wind & Fire', donderdag 17 september 2015, Bimhuis, Amsterdam
In het donker, achterin de zaal van het Bimhuis, danst de hele avond een echtpaar op leeftijd ingetogen maar oh zo elegant de Cubaanse son montuno. Of noem het salsa, of mambo. De man van het stel, psychiater Ira Goldwasser, bijgenaamd Dr. Salsa vanwege zijn kennis van en liefde voor de latin jazz, was er al in de jaren vijftig bij: als professioneel mambo dancer in New York City, waar in glanzende danspaleizen de Latin Fever welig tierde.
Onder andere bebopper Dizzy Gillespie had eind jaren veertig de samenwerking gezocht met grootheden uit de Afro-Cubaanse scene, zoals bandleider Machito en arrangeur/componist Mario Bauzá. Cuban Be Bop was geboren, afgekort Cu-bop. In latere incarnaties heette de fusion van Noord-Amerikaanse jazz, popharmonieën en Cubaanse ritmes boogaloo, salsa of - alles omvattend - latin jazz.
In 1982 hoorde de getalenteerde jonge drummer Lucas van Merwijk bandleider Machito (kort voor diens heengaan) spelen in De Kroeg in Amsterdam. Wat een onwaarschijnlijk podium voor een grootheid, maar wat een gelukje: Van Merwijk was voor zijn leven verkocht.
Op het Bimhuispodium anno 2015 excelleert zijn 19-koppige band met maar liefst twaalf blazers - allen uit de top van Nederlandse jazzscene - opgesteld in secties van vier rond het hart van de band: de ritmesectie. Van Merwijk is van achter zijn drumstel gekomen en demonstreert zijn skills op timbales in een een-twee-drietje met conguero Bulu Viloria en bongomaster Marco Toro, beide Venezuelanen. Middenvoor staan de twee leadzangers. Het is prettig kijken naar de precieze vertaling van zoveel ritmische details in het bewegende lichaam van Alberto Caicedo. Maar zijn grote kracht én die van zangeres Yma America schuilt in hun dienstbaarheid aan het geheel in plaats van het opeisen van een speciale status als frontman- of vrouw.
De stukken van de ongeëvenaarde funkband Earth, Wind & Fire lenen zich uitstekend voor hun latinversies. Alleen al dankzij de befaamde EWF-blaaspartijen, die één op één bruikbaar zijn. Het mengsel is bij nader inzien zo voor de hand liggend als een rum-cola.
Twee arrangementen van bandlid/trombonist Ilja Reijngoud springen er uit: het rijke, gelaagde 'Getaway' en 'Boogie Wonderland' die als chachacha het disco origineel nog overtreft. Ook het brutale arrangement van toetsenist Marc Bischoff voor 'Let’s Groove' vormt een hoogtepunt. De Spaanse vertalingen geven het EWF-repertoire een laatste overtuigend duwtje richting latin.
Tot zijn verrassing ontvangt Van Merwijk aan het begin van de tweede set voor zijn grote verdiensten voor de latin jazz uit handen van Dr Salsa de niet al te officiële Dr Salsa Award - een soort van sportbekertje. Van meer allure zijn de geciteerde dichtregels van Fernando Ortiz, waarin deze stelt dat Cuba's grootste bijdrage aan het geluk en welvaren in de wereld niet de sigaren zijn, niet het suikerriet, maar de muziek met die nog altijd springlevende bron van Afro-Cubaanse ritmes.
Pas bij het laatste nummer, 'Star', staat het publiek op en danst, gehoor gevend aan zanger Alberto Caicedo's expliciete oproep. Nu is er heel veel goeds over het Bimhuis te zeggen, maar een glanzend danspaleis is het niet. Vandaar dat een dergelijke aanmoediging bijna altijd nodig blijkt, behalve dan voor die ware aficionados, stilletjes achterin de zaal.
Cd / Jazztube
Wojtek Justyna Tree...Oh!? - 'Definitely Something' (eigen beheer, 2015)
Opname: mei 2014
De Poolse gitarist Wojtek Justyna is een eclectisch muzikant. Actief binnen de jazz, maar zoals hij zelf zegt: "While I was getting deeper into it (de jazz, red.) I always remained open to all styles. You name it: blues, funk, hiphop, rock, bluegrass, r'n'b were all on heavy rotation on my iPod and have left their own specific mark on my musical personality. I'm sure you'll hear all these influences weaving through this album."
Met 'this album' bedoelt Justyna zijn debuutalbum 'Definitely Something', dat hij onlangs uitbracht met zijn trio, onder de ludieke naam: Wojtek Justyna Tree...Oh!? Met verder Daniel Lottersberger op bas en Alex Bernath op drums, die tevens verantwoordelijk is voor de rap. Daarnaast heeft Jusyna op zijn debuutalbum een aantal gasten uitgenodigd. Zo horen we op 'Honey On My Knees', een stevig swingend funky nummer, Frank Deruytter in een stomende solo op tenorsax en Jamal Thomas als extra slagwerker en levert Coen Molenaar in 'Getting There' een bijdrage met een flitsende en opruiende solo op het hammondorgel.
In 'Stop Calling Me' grijpt Justyna met behulp van zanger Michael 'Big Mike' Ventimiglia terug op de traditie van de blues. Terwijl Ventigmiglia met trillende donkere stem zijn partij zingt, laat Justyna met behulp van zijn gitaar horen vervaarlijk te kunnen janken. In 'Two Rivers' staat de Ghanese traditie centraal. Met behulp van fluitist en percussionist Dela Botri en zangeres Mame Balla weet hij ook in dit genre te overtuigen.
Het zijn deze bijdragen die dit album zijn meerwaarde geven. Justyna zelf blijft op dit album namelijk redelijk aan de veilige kant. Het rockt en swingt allemaal prima, maar echt vernieuwend is het niet wat hier gebeurt. Maar als je van eclectische jazz met een flinke dosis rock en funk houdt, dan heb je hier een prima album aan.
In de Jazztube hierboven het Wojtek Justyna Tree...Oh!? met een uitvoering van het titelnummer van dit album: 'Definitely Something'.
Ever curious what it would be like to pack a small room with Ben Goldberg on clarinet, Steve Cardenas and Liberty Ellman on guitar, Trevor Dunn on bass, Ches Smith on drums and Rob Sudduth on tenor saxophone and then play a Thelonious Monk song so slow that a single 4/4 measure takes almost a minute? Yes, of course you were, and you will not be disappointed with the results.
Check out this gift from Ben Goldberg from his residency at The Stone last winter. It's a free download on Bandcamp.
"Fire!, het trio van saxofonist Mats Gustafsson, drummer Andreas Werliin en bassist Johan Berthling, creëert die storm vanaf de allereerste noot. De combinatie van free jazz, punk en noise die dit trio ons voorschotelt, is ongeëvenaard heftig en past wat dat betreft perfect in het Incubate-programma."
Van vrijdag 18 tot en met zondag 20 september bezocht Ben Taffijn het tweede gedeelte van het multidisciplinaire festival Incubate in Tilburg. Hij zag er concerten van Jasper Stadhouders Improv Ensemble, Trio 7090, Dirk Serries & Rutger Zuydervelt, Fire! en Barchan.
Paul Janssen maakte een fotografisch verslag van het concert van PAND7090: klik hier. En Hans van der Linden fotografeerde Fire! op Incubate 2015: klik hier.
Op 17 september 2015 werd componist en rietblazer-pianist Theo Loevendie 85 jaar. Loevendie's werk wordt over de hele wereld uitgevoerd en hij kan bogen op een indrukwekkende carrière met vele hoogtepunten. Hij was centrale componist op menig festival, gaf in verschillende landen masterclasses en won legio prijzen, waaronder twee Edisons en de Amerikaanse Koussevitzky Award (gedeeld met Pierre Boulez). Hij was de eerste componist die de prestigieuze 3M Award ontving.
Loevendie schreef zes opera's, waarvan de laatste, de mini-opera 'The Liberator', in 2009 in Boston in première ging. Ook ging in dat jaar een tekstbewerking van Kees van Kooten van Loevendie's over de gehele wereld uitgevoerde 'De Nachtegaal' in première, die verscheen op dvd en cd. In oktober 2014 ging met groot succes zijn opera 'The Rise Of Spinoza' in première in het Concertgebouw.
Zijn verjaardag wordt feestelijk gevierd met een concert in het Bimhuis in Amsterdam op zondagmiddag 27 september. Loevendie treedt op met de Wellingtonians, zijn vaste groep waarmee hij al bijna drie jaar lang maandelijks te horen is op de zondagmiddag in café Welling, met gitarist Maarten van der Grinten, bassist Mark Haanstra en drummer Joost Lijbaart.
Aan het concert zullen onder andere meewerken: Erik Bosgraaf, Nora Fischer, Yuri Honing, Michel Marang, Osiris Trio, Ralph van Raat, Fie Schouten en Wolter Wierbos. Klarinettisten Schouten en Marang en het Osiris Trio zullen geschreven werk van Loevendie uitvoeren. Zangeres Fischer zal een door Loevendie speciaal voor deze avond gecomponeerde mini-opera ten gehore brengen. Tevens zullen een aantal ensembles van het Conservatorium van Amsterdam composities van hem uitvoeren.
Diezelfde middag is op de Joodse omroep de documentaire 'Theo Loevendie – Een universele vogel' van Marieke Rodenburg en John Albert Jansen te zien. Ook gaat op die dag in de Doelen in Rotterdam het eerste deel van een blokfluitconcert met barokorkest in première, door Erik Bosgraaf en de Holland Baroque Society.
Concert
De potentie is aanwezig The Jazz Commotion, zondag 20 september 2015, Taste of Jazz, De Fermerie, Deventer
Alhoewel in november de Nacht van de Jazz zal worden gehouden op de podia van de VIP (Vereniging van Jazz en Improvisatie Muziek Podia) is de subsidiestroom voor de jazz al sinds geruime tijd behoorlijk verdampt. Dat betekent dat het aantal jazzpodia landelijk dramatisch is teruggebracht.
Gelukkig zijn er in enkele provinciesteden nog wat plaatselijke initiatieven tot stand gekomen om jazzconcerten te organiseren. Weliswaar bescheiden, maar met zeer goede bedoelingen. Zoals Taste of Jazz in de oude Hanzestad Deventer. Eén keer per maand van september tot en met april wordt er op de derde zondag van de maand een jazzconcert geprogrammeerd in de historische accomodatie De Fermerie.
Op het openingsconcert van dit seizoen bijt Prinses Christina Concours-winnaar The Jazz Commotion de spits af. Het kwartet, dat uit pas afgestudeerde en nog studerende conservatoriumstudenten bestaat, vertolkte een mainstream jazzrepertoire bestaande uit standards (o.a. Cole Porter) en vroege composities van onder meer McCoy Tyner en Miles Davis. In 'klassieke' bezetting – Mo van der Does op altsax, Stefan Bos op (elektrische) piano, William Barrett op bas Lluis Naval Mengiban op drums – werd uiterst bekwaam, maar nogal schools, gemusiceerd en gesoleerd.
Wellicht – gelet op de jonge leeftijd – bevindt het viertal zich nog in een rijpingsfase. In ieder geval is de potentie aanwezig. Het kwartet kan aan allure winnen door zich te richten op eigen composities en wat vrijer en avontuurlijker te improviseren. Ook de collectieven kunnen wel een tikje dynamischer. Het lijkt niet uitgesloten dat dit kwartet in enkele jaren tijd een graag geziene gast zal zijn op de grote en bekende Nederlandse jazzpodia.
Voor de pauze was er een intiem Braziliaans concert van zangeres Annelore Horn en gitarist Rick Snelling. Veel bossanova's dus, die zeer sympathiek werden gezongen door Horn en adequaat begeleid door subtiel ritmisch gitaarspel van Snelling. Ik begrijp echter niet wat dit optreden met (taste of) jazz van doen heeft. Of begint bij dit kleine sympathieke jazzpodium de vervuiling en verloedering net als bij het NSJF (North Sea Jazz Festival) en meerdere festivals en podia ook al toe te slaan?!
Klik hier voor foto's van dit concert door Maarten Jan Rieder.
Concert
In het midden van de wereld
Pranas Kentra Trio & Hiske Oosterwijk, zaterdag 19 september 2015, Cantina, Groningen
Aan de deur word ik welkom geheten door de uit Sicilië afkomstige uitbater, ik kom te zitten naast een jongeman uit Barcelona die voor het eerst in Groningen is, de drummer uit Litouwen moet dezelfde nacht nog door naar New York en de gitarist uit Litouwen moet dezelfde nacht nog terug naar Litouwen. In de muziek van het Pranas Kentra Trio is het rustig als in het oog van een orkaan.
Nou, dat laatste klopte niet helemaal. Want in het laatste nummer, een eigenwijze visie op Charlie Parkers 'Now Is The Time' (vocaliste Hiske Oosterwijk: "A blues with no clues"), ging de gitaar van Pranas Kentra over een hobbelig keienpad, vaak mooi in contrapunt met de basgitaar van Benson Itoe. Kentra verstaat de kunst van het weglaten, zodat de luisteraar uitgedaagd wordt een melodietje of een frase in zijn hoofd af te maken. Maar hij kan ook, al dan niet met behulp van loops, multimelodieën spelen. De muziek van het combo, dat een jaar of vijf geleden aan het Groninger Prins Claus Conservatorium ontstond, is een eigen merk mengsmering van jazz, pop, funk, elektro en Oost-Europese ritmen.
Oosterwijks stem wordt instrumentaal ingezet: in 'Frankische' mengde de subtiele scherpe fluittoon van de versterking er aangenaam mee. Daarbij viel de rotsvaste timing van drummer Stefan Goranov op: welke krankzinnige licks hij ook op je losliet, je voet bleef onverstoorbaar. De zangeres draait haar hand overigens ook niet om voor een 'rechte' evergreen als 'My Favorite Things'.
Het tweede stuk, 'Desolate In A City', had - dat zal niet verwonderen - een meer introspectief karakter. Hier vergleden non-figuratieve soundscapes langzaam van kleur naar kleur. De ritmen waren navenant abstracter – doch alles mondt uiteindelijk toch weer uit in een funky tapijtje. Hij is toch nog goed terechtgekomen in die vreemde stad, die jongen.
Op donderdag 24 september vindt in RASA het kick-off concert plaats van de cd-release tour 'Glass To Sand' van Kapok.
Het eigengereide en veelgeprezen instrumentale indie-trio Kapok zit niet stil. Na de succesvolle ontvangst van hun tweede album (2014), dat werd bekroond met een Edison, had de band zoveel nieuwe ideeën dat ze direct begonnen te werken aan de opvolger. Het nieuwe album 'Glass To Sand' is het resultaat van een intense zoektocht. Meerdere opnames werden vernietigd, op zoek naar het fundament en daarmee naar vernieuwing. Door die rigoureuze aanpak heeft Kapok een nieuw geluid gevonden: donkerder, filmischer, en gebouwd op grooves uit de indierock, americana en Afrikaanse muziek.
"Naast de atypische samenstelling van Kapok schuilt de magie van dit trio in zijn avontuurlijke aanpak, zijn frisheid en het speelplezier, waardoor we hier echt wel met een unusual jazz trio te maken hebben en wat verklaart waarom het trio op korte tijd furore maakte. Kenmerkend voor het trio is de avontuurlijke en evenwichtige mix van structuur en improvisatie. In de erg ritmische composities met funky- en rockritmes, maar ook in de meer lyrische passages doorklonken vleugjes van herkenbare melodieën, wat Kapoks muziek eigentijds en laagdrempelig maakt", schreef onze recensent Robert Kinable naar aanleiding van hun optreden bij JazzCase in Dommelhof Neerpelt in oktober 2014.
In het voorprogramma tijdens deze tour staat Circa, een pianotrio, maar dan net even anders. Pianiste Chloe van der Lek schrijft donkere stukken met bezwerende en herhalende patronen, waarin invloeden uit hiphop, jazz en klassiek te vinden zijn. Ondertussen leggen de twee drummers Mees Siderius en Wouter Bakker elkaar het vuur aan de schenen met een dik tapijt van grooves en breaks. Een veelbelovend trio, kortom.
Speellijst
24/09 RASA, Utrecht
26/09 Bimhuis, Amsterdam
27/09 Grenswerk, Locatie Take Five, Venlo
18/10 Verkadefabriek, Den Bosch
23/10 Brinkhuis, Laren
31/10 Festival Jazz International, Rotterdam
Concert
Sylvia verovert publiek
Thijs van Leer, Eef Albers, Koos Wiltenburg, Thomas Zoetelief & Pierre van der Linden, zaterdag 12 september 2015, Paradox, Tilburg
In de jaren zeventig veroverde de band Focus met een mix van rock, klassiek en jazz wereldwijd de harten van vele muziekliefhebbers. Maar het toenmalige kwartet met Thijs van Leer (orgel, dwarsfluit) en gitarist Jan Akkerman viel uit elkaar en maakte begin deze eeuw een doorstart met nieuwe muzikanten. Met deze band werden drie albums geproduceerd en er werd intensief getoerd door Zuid-Amerika en Europa.
Van Leer bestookte het podium in Paradox voor dit concert met een andere bezetting. Alhoewel, drummer Pierre van der Linden, bandlid van het eerste uur, was van de partij en gitarist Eef Albers speelde al eerder een tijdje bij Focus. Hij werd in 1977 de opvolger van Akkerman toen deze na het zoveelste akkefietje de band verliet. Dus heel vreemd is dit allemaal niet. Als gastmuzikanten koos Van Leer ook voor bassist Koos Wiltenburg en gitarist Thomas Zoetelief. Beiden met een behoorlijke staat van dienst in de jazz, maar de heren Wiltenburg, Zoetelief en Albers hebben vaker de planken gedeeld, onder andere in de Koos Wiltenburg Group. Big boys met een big sound en een goed op elkaar ingespeeld clubje dus. Met Van Leer als kopstuk en aanjager en Van der Linden als solide hartslag; niet te stuiten die man.
Van de twee gitaristen kreeg Albers de meeste ruimte. Albers, die als toonaangevend jazzmuzikant wordt beschouwd, is bij het grote publiek minder bekend. Zijn spel kenmerkt zich door een duidelijke opbouw van thema en spanning. Zijn soli zijn lang en heftig. Als hij losgaat, gaat hij ook echt los. Zelfde geldt voor Wiltenburg; stevige drive, vette baslijnen. Hij houdt de vaart er goed in. Zelfs in de meer ingetogen stukken barst het van de dynamiek. Op sommige momenten is het iets te veel voor gevoelige trommelvliezen, maar we nemen het voor lief en af en toe eens flink uit je dak gaan moet kunnen. Deze mannen behoren tot de oudere generatie, maar bewijzen dat energie en vitaliteit niet gebonden is aan leeftijd.
Niets ten nadele van prachtig gitaarwerk van Albers, maar Zoetelief is iets genuanceerder in zijn spel. Deze sympathieke, goedlachse gitarist is creatief en op sommige momenten zelfs lyrisch. Als tegenhanger (en medespeler) van Albers een prima keuze. Hij brengt meer kleur en diepgang in de arrangementen. De neiging om door te schieten zit er bij de heren wel in en wat meer balans maakt het geheel een stuk interessanter en aantrekkelijker om naar te luisteren. Jammer genoeg kwam hij solistisch weinig aan bod.
Thijs van Leer is natuurlijk onlosmakelijk verbonden met zijn orgel en dwarsfluit. De mooie, warme klanken van de fluit blijven een genot om naar te luisteren. Als hij de zo bekende melodieën speelt, verstomt de rest even en zit het publiek aan hem gekluisterd. En waar hoor je tegenwoordig nou nog de dwarsfluit? Ook het orgel is niet weg te denken in deze setting, alhoewel het leek alsof het toetsenaandeel in de Focusstukken 'Focus III', 'House Of The King', 'Hocus Pocus' en 'Sylvia' flink gereduceerd was ten opzichte van vroeger. Of misschien kwam het omdat het forse gitarenwerk overheerste. Het mocht de pet niet drukken.
De band trapte af met 'All Blues' van Miles Davis en naast de bekende Focus-toppers volgden nog 'Oleo' van Sonny Rollins, 'Cause We’ve Ended As Lovers' van Stevie Wonder, een ode aan J.S. Bach, 'How Deep Is The Ocean' en een supersnel 'Autumn Leaves'. De toegift was wederom een stuk van Rollins, 'St. Thomas'.
'Sylvia' werd als vijfde stuk gespeeld. Daar hadden we op gewacht en het was een ontlading. Er ging een golf van herkenning door de zaal en mensen zongen luidkeels mee. Wat een feest!
Klik hier voor foto's van dit concert door Monique van der Lint. En bekijk hier foto's van dit concert door Donata van de Ven.
Cd
Augusto Pirodda Quartet - 'A Turkey Is Better Eaten' (El Negocito, 2014)
Opname: oktober 2010 Buffa/Battaglia/Bodrato/Mazzucco - 'Pow-Bee' (Leo Records, 2015)
Opname: 15 januari 2015
Twee cd's van kwartetten met dezelfde samenstelling van instrumenten: piano, sax, bas en drums. Het is altijd weer interessant om die naast elkaar te leggen en te kijken hoe de diverse musici deze bezetting gebruiken en tot wat voor soort jazz dit leidt. Allereerst de bij El Negocito verschenen cd van het Augusto Pirodda Quartet, 'A Turkey Is Better Eaten'. Reeds in het openingsnummer 'If I Were A Bell' valt het eclatante samenspel op tussen pianist Pirodda en altsaxofonist Ben Sluijs en het swingende basspel van Manolo Cabras. Het titelnummer 'A Turkey Is Better Eaten' is aanvankelijk vooral een creatieve en speelse ontmoeting tussen Pirodda en de ritmesectie, waarin vooral drummer Marek Patrman overtuigt met swingend ritmische roffels. In 'Falling Fragments', 'Psalm Nr. 5' en 'Scotty' laat dit kwartet horen ook prima overweg te kunnen met meer contemplatieve stukken. Vooral 'Psalm Nr. 5', een compositie van Patrman, kent een grote mate van intensiteit, met name in het saxspel van Sluijs. Maar ook de solo van Pirodda verderop in het nummer is luisterrijk en getuigt van een zekere mate van spiritualiteit. Al met al heeft dit kwartet een sympathiek album afgeleverd, dat met beide benen in de traditie staat. Niet hemelbestormend of vernieuwend, maar er wordt hier wel met veel passie en overtuigingskracht gemusiceerd en dat is heel wat waard.
Het tweede kwartet bestaat uit vier Italiaanse musici: saxofonist Adrea Buffa – hier zowel op alt- als tenorsax, pianist Stefano Battaglia, bassist Fiorenzo Bodrato en drummer Dario Mazzucco. Hun cd 'Pow-Bee' (met een lengte van ruim 75 minuten!) opent melodieus met 'Corale', waarin vooral Battaglia zijn visitekaartje afgeeft, gevolgd door Buffa, subtiel geassisteerd door de ritmesectie. Gaandeweg het nummer loopt de druk op en raken Buffa en Battaglia verwikkeld in een speels duel, waarbij Battaglia's aanslagen Buffa tot intens saxspel verleiden. 'Il Ritorno' kan alleen maar van een Italiaans kwartet afkomstig zijn: met ritmisch geklater danst Battaglia hier om Buffa's lenige saxspel heen, het Italiaanse esprit volmaakt vertolkend. Ook in 'Messa Nera' verkeren we in Italiaanse sferen. Hier weet Battaglia te overtuigen met een zangerige, melodische en licht weemoedige pianopartij, terwijl Buffa verderop een intense, bij tijd en wijlen dramatisch klinkende solo blaast. Geleidelijk verandert het album van karakter. Zo zijn 'No Sugar, Please' en 'Tapioca Dance' veel meer vrije improvisaties en ontbreken de Italiaanse roots hier nagenoeg. Wel kruipt in 'Tapioca Dance' de blues erin, een mooi einde inluidend.
Het maakt 'Pow-Bee' tot een afwisselender album dan 'A Turkey Is Better Eaten'. Daarnaast zoekt het kwartet van Buffa en Battaglia net iets meer de randen op, musiceert het net iets feller, iets meer op het scherp van de snede en intenser, waardoor dit album je als luisteraar meer weet te raken.
Beluister hier het album 'A Turkey Is Better Eaten' van het Augusto Pirodda Quartet en klik hier om te luisteren naar 'Mojo' van Buffa/Battaglia/Bodrato/Mazzucco.
"Een bijzondere act dit jaar is het speciale project rondom gitarist Jasper Stadhouders. Van maandag tot en met zaterdag treedt hij op met een groot gezelschap improvisatoren voor een show van 75 minuten per avond."
Van maandag 14 tot en met donderdag 17 september bezocht Ben Taffijn het multidisciplinaire festival Incubate in Tilburg. Hij zag er concerten van Jasper Stadhouders Improv Ensemble, Sun Kil Moon, Khyam Allami en Sun Araw "Trio" XI.
Incubate gaat als u dit leest nog even door, tot en met zondag, en brengt nog veel moois. Tot zaterdag kunt u nog naar een van de concerten van het Jasper Stadhouders Improv Ensemble, terwijl Stadhouders zondag optreedt met Ken Vandermark, Nate Wooley en Steve Heather onder de naam Shelter. Ook Fire! en Lean Left (Paal Nilssen-Love met Ken Vandermark) treden zondag op.
Concert
Meer nieuw dan jazz
BASta! Invites... Emmanuel Baily, zondag 13 september 2015, Bleek, Sint-Niklaas
Bleek, gevestigd in een voormalig handelspand in Sint-Niklaas, wil zich opwerpen als toevluchtsoord voor muziek, illustratie, feest, schilderkunst, fotografie en alles wat zich met een artistieke dynamiek aandient. Low budget en low profile profileert Bleek zich ook als een plek waar kwaliteit kan bovendrijven.
In het soloproject BASta! geeft Joris Vanvinckenroye zijn muzikaal universum vorm en maakt de grenzen tussen klassiek, folk, jazz en andere muziek irrelevant. Dit seizoen geeft Vanvinckenroye onder de naam 'BASta! Invites...' een aantal concerten waarbij hij telkens een muzikale gast uitnodigt. De concerten vinden plaats iedere 13e van de maand, van september tot januari, ergens in de regio Sint-Niklaas. De aftrap werd gegeven in Bleek, met gitarist Emmanuel Baily als gast.
Emmanuel Baily kennen we als gitarist bij Wang Wei, waar hij jazz, hedendaagse en andere muziek complexloos met elkaar mengt. Met het trio Kind Of Pink gebruikt hij de muziek van Pink Floyd als basis voor boeiende exploraties. Baily startte de avond solo met een stukje Bach, een goede gelegenheid om kennis te maken met zijn mooie semi-akoestische geluid op gitaar, waarbij hij handig het volume manipuleerde en zo het nodige reliëf in zijn spel legde. Tijdens andere nummers maakte hij met mate gebruik van een resem effecten, die vooral nuance toevoegden aan zijn spel. Patserig werd het nooit, ingetogen intens des temeer.
Iets later op de avond werd een lange improvisatie gespeeld, waarbij de nodige ruimte gelaten werd voor een solo introductie van bassist Joris Vanvinckenroye. Hij leek te starten met een knipoog naar Bach, om daarna via een uitgeschreven compositie een nieuwe wereld in te trekken, die mede vorm gegeven werd door het gitaarspel van Baily. Zowel de bassist en gitarist maakten gebruik van extended techniques uit de nieuwe muziek.
De sterkte van Vanvinckenroye kwam tot uiting in een andere improvisatie. Hij begon met een ritmisch motiefje, dat hij via een loop hergebruikte als achtergrond om er een tweede mooie lijn (zowel qua vorm als klank) aan toe te voegen. Ongemerkt werden nog een paar andere lijnen in het geheel geweven en voor je het besefte speelde Vanvinckenroye solo wel een heel orkestraal stuk. BASta!, alias Joris Vanvinckenroye, is een eenmansorkest met oog voor orkestratie.
Het concert eindigde met een zweterig huppelende bossa, geschreven door de gitarist. Het duo Bailey-Vanvinckenroye zorgde voor een intrigerend mooie avond. De twee muzikanten lieten elkaar de nodige ruimte, hadden oor voor elkaar en vonden een gemeenschappelijke grond in hun zin voor melodie, waardoor ook langere improvisaties steeds toegankelijk bleven. "Nieuwe jazz die meer nieuw dan jazz aanvoelt", werd in de inleiding gezegd en zo voelde de muziek ook aan.
'BASta! Invites...': deze keer was het een jazzgitarist, volgende keer is violiste Ananta Roosens, die vooral in de tangowereld vertoeft, te gast. Benieuwd wat die ontmoeting brengt. Wordt vervolgd, in Sint-Niklaas en het weide hinterland.
In deze aflevering van Jazz Rules interviews met Eve Beuvens over haar nieuwe plaat met Heptatomic. Het septet stelde ze voor op Jazz In 't Park in Gent. Ook de Nederlandse saxofoniste Tineke Postma speelde daar met het trio Loriers/Postma/Aerts. Postma won onlangs de Boy Edgarprijs. Drummer Antoine Pierre, van onder andere TaxiWars, neemt momenteel een album op met het project Antoine Pierre Urbex. Een voorproefje. En Rudresh Mahanthappa komt binnenkort naar Gent met zijn nieuwe album 'Bird Calls'.
Concert
I Got Rhythm
John Dikeman, William Parker & Hamid Drake, woensdag 9 september 2015, Bimhuis, Amsterdam
Met veel kracht en energie stuiteren Dikemans rauwe noten in een lange, onuitputtelijke reeks over het podium. Maar het spektakel komt zeker niet alleen van tenorsaxofonist en powerblazer John Dikeman. Het ritmetandem, bestaande uit bassist William Parker en drummer Hamid Drake, trekt een ritmische structuur op waar je eveneens niet bij stil kunt blijven zitten.
Aan alles is te merken dat de leden van dit trio - hun nieuwe cd 'Live At La Resistenza' verscheen onlangs bij El Negocito Records - volledig aan elkaar gewaagd zijn. Vooral in de heftige momenten als Drake zowat het huisdrumstel van het Bimhuis aan gort slaat en Dikeman scheurend en gierend net niet uit de bocht vliegt, terwijl Parker woest groovend de benodigde structuur aanbrengt. Toch horen we in twee volledig geïmproviseerde sets ook de blues. Tussen het muzikale geweld klinkt de weemoed door, schrijnt en schuurt het. Bijzonder zijn ook de momenten waarop het ritme volledig wordt uitgeserveerd en waarin Parker plukkend en trekkend aan zijn snaren om het strakke ritme van Drake heen danst.
De set na de pauze kent, in ieder geval in het eerste deel, een ander karakter. Drake begeleidt zichzelf op een handtrommel, in een zeer snel ritmisch patroon, terwijl hij een Tibetaans gebed zingt. Je hoeft de tekst niet te kunnen verstaan om te weten dat dit een lied is waarin de kern van het bestaan wordt geraakt. Dat krijg je wel mee dankzij de smartelijke wijze van zingen. Dan valt Parker in, hier op schalmei, een even klagelijk en smartelijk geluid voortbrengend. De basdrone die Dikeman met circulair breathing-techniek op de achtergrond uit zijn tenorsax perst, maakt het geheel compleet. En als hij vervolgens dichterbij komt, blaast hij een bijzonder stemmige partij. En zoals gieren om hun prooi cirkelen, zo cirkelt Parker even later, solo, om het ritme heen. Aanzetten zijn het, voorzien van veel stiltes. De solo van Dikeman, die hierop volgt, is er weer één die perfect past in 's mans idioom. Even rauw, lyrisch, ontwapenend en rechtdoorzee als altijd. En dan die solo van orkaan Drake. Genadeloos geselt hij zijn snaredrum in een overweldigend ritme.
Cedric Craps maakte foto's van het concert dat Dikeman, Parker en Drake op 8 september in het S.M.A.K. te Gent gaven. Klik hier om ze te bekijken.
De Vlaamse vibrafonist Wim Segers en zijn kwintet Compro Oro hebben iets met latin-jazzicoon Cal Tjader. De liefde heeft geleid tot een album vol latin jazz dat de toepasselijke naam 'Transatlantic' draagt, met op de hoes een oceaanstomer badend in tropisch geel licht. Het kwintet grijpt terug op de traditie van eind jaren 60, toen jazz en latin succesvol met elkaar werden vermengd door musici als Stan Getz, Joao en Astrud Gilberto, Antonio Carlos Jobim en de hierboven genoemde Cal Tjader.
Maar de kracht van Compro Oro ligt erin dat het kwintet niet in de traditie blijft hangen. Integendeel, daar zijn deze Vlamingen te dwars voor. Zo kent 'Hire Desire' ook zeker invloeden uit de Ethiopische jazz van Malatu Astatke, met name in het laidback en tegelijkertijd puntige gitaarspel van Bart Vervaeck. In 'The Cuban 5' kunnen de twee slagwerkers, percussionist Robbe Kieckens en drummer Frederik Van Den Berghe, hun kunsten optimaal voor het voetlicht brengen, terwijl bassist Mattias Geernaert een serie ritmische grooves toevoegt. Het is goed soleren voor Vervaeck op een zo aanstekelijke beat.
In 'Freddy’s Tune' biedt de ritmesectie Segers én Vervaeck een dansbaar ritme om op te soleren. De bijdrage van de vibrafonist is kleurrijk en precies, die van de gitarist gruizig en vol spanning. In 'Voodoo Valley' valt de gastbijdrage van Nathan Daems op; hij blaast een zinderende solo op de washint – een etnische fluit. Het kleurt goed bij het monotone, Afrikaans aandoende ritme van dit nummer, wat zorgt voor een broeierige sfeer. Een ander hoogtepunt is 'Johnny Does Whatever He Wants', gebaseerd op de traditional 'Johnny I Hardly Knew Ya'. Vervaeck speelt hier een indrukwekkende blues vol vervoering, terwijl de bescheiden bijdragen van de andere musici de benodigde spanning leveren. Het tikken met de stokjes door de drummer, de behoedzame slagen op de conga's, de weemoedige klanken van de bas, alles valt hier perfect op zijn plaats.
Klik hier om twee tracks van dit album te beluisteren: 'Hire Desire' en 'The Cuban 5'.
Ondanks alle lovende aanbevelingen loopt het niet storm in Cloud Nine. Het duurt ook even voor het publiek doorheeft dat de leden van Polar Bear het podium betreden. Schuchter vraagt slagwerker Seb Rochford de mensen wat meer naar voren te komen. Achter zijn laptop gebogen trapt digitale klankschepper Leafcutter John af met het spinnen van een ritmische soundscape. Rochford en bassist Tom Herbert voegen daar de laag aan toe waarmee de groove wordt gelegd.
Polar Bear is midtempo-muziek met lange lijnen, waarbij geput wordt uit dub, jungle, breakbeat, minimal, jazz, ambient en modale muziek. Dat resulteert in atmosferisch meanderende stukken, waarin ritme en maat toonaangevend zijn. Het is muziek die even tijd nodig heeft voor ze je met voldoende overtuigingskracht weet mee te voeren in haar dromerige trance.
Rochford speelt hakkelend, veelal op zijn trommels, om de beat heen. In de klanktapijten van John zitten de meer metaalachtige ritmeklanken van bekkens, bellen en schalen. De tenorsaxofonisten Pete Wareham en Shabaka Hutchings doorweven het geheel met stippelende notenreeksen. Ze complementeren elkaar spelenderwijs. Soms door de draad van elkaar over te pakken en een andere richting in te slaan, soms als tweede stem bij de ander, maar nooit unisono.
De gespeelde stukken komen van Polar Bears laatste album, waarvoor bandleider Rochford zes weken naar de Mojave woestijn trok om te componeren.
De muziek heeft ontegenzeggelijk iets meditatiefs. In het repetitieve 'Don’t Let The Feeling Go' weerklinkt in de verte het mantra-achtige van 'A Love Supreme'.
Het boeiende van de band zit niet in volume, tempo of de losse ingrediënten, maar juist in de wuivende cadans van hun hypnotiserende drones. Het is een avontuur in het subtiel verschuiven en wisselen van nuances en accenten.
Bij het laatste stuk wil componist Rochford graag kwijt dat er een hoop gaande is in de wereld en dat het antwoord unrelenting and unconditional love is. In dit stuk mag saxofonist Wareham zijn moment pakken; hij weeft weerbarstige draadjes door het staccato grid en geeft zich prettig over aan pittig puntige overtonen en dubbeltonen.
Waarom het Belgische testosteron-kwintet STUFF. plotseling als tweede band aan het programma is toegevoegd is een raadsel. Maar jammer is het wel. Hun stijl en mentaliteit staat haaks op die van Polar Bear. Daarnaast had Polar Bear met een tweede set de chemie van de avond nog verder kunnen uitwerken en had het de tijd gehad om volledig tot zijn recht te kunnen komen.
In de Jazztube hierboven Polar Bear met 'Be Free'. Een optreden tijdens de Mercury Prize Awards-ceremonie op 29 oktober 2014. Foto's: Tim van Veen
Cd
C.B.G. - 'Erasing Borders' (TryTone, 2015) Opname: juli 2013
De van oorsprong Argentijnse, maar reeds enige tijd in Nederland wonende gitarist Guillermo Celano kreeg in 2013 van het North Sea Jazz Festival de jaarlijkse compositieopdracht. Nu, twee jaar later, staat het werkstuk op cd onder de naam 'Erasing Borders' en gespeeld door één van Celano's projecten: C.B.G., oftewel de Celano/Baggiani Group, die Celano reeds enige jaren vormt met muzikale partner en slagwerker Marcos Baggiani. Verder bestaat C.B.G. uit rietblazer Joachim Badenhorst en bassist Clemens van der Feen.
In het titelnummer zet Badenhorst een overtuigende solo neer op tenorsax, met lange melodische lijnen en een enkele schurende beweging. 'The Architect' bevat een puntige dialoog tussen Celano en Badenhorst. Samen bouwen zij de compositie. Maar ook Baggiani speelt in dit nummer een belangrijk rol met een krachtige solo, die na enige tijd door Celano's gierende gitaarspel bruut wordt doorsneden. Baggiani schakelt vervolgens over op een ritmisch, blues-georiënteerd patroon, dat de voortdurende solo van Celano diepgang verleent en bij de luisteraar ene meneer Hendrix in gedachten brengt.
Over 'The Immigrant' zegt Celano zelf: "The Immigrant was an attempt to resurrect many of the emotional situations in which immigrants find themselves." Het verbaast dan ook niet dat Celano in dit nummer de luisteraar weet te raken. De krachtige, maar ook weemoedige solo van Badenhorst op tenorsax wordt allengs steeds schrijnender, emotioneler, terwijl Celano zijn gitaar laat scheuren en janken en de ritmesectie het tempo verder opvoert. In 'War For Peace And Oil', ook al zo'n maatschappelijk bewust nummer, valt Van der Feen op met zijn stuwende bassolo en hanteert Badenhorst de basklarinet in verstilde lange frases, de ernst van dit nummer onderstrepend. Terwijl Celano aanvankelijk met heldere klanken het verhaal vertelt over het wel en wee van oorlogen. Bij het thema van het verhaal past echter dat hij uiteindelijk ook hier weer zijn gitaar laat gieren en janken.
Klik hier om te luisteren naar het titelnummer van dit album: 'Erasing Borders'.
Concert
Een eclatante collage van tonen Michael Moore/Achim Kaufmann Duo & Quartet, donderdag 3 september 2015, Bimhuis, Amsterdam
De uitnodiging voor de feestelijke opening van het nieuwe seizoen van het Bimhuis ging dit jaar naar Michael Moore en Achim Kaufmann. Met voor de pauze een duo-optreden en na de pauze een uitbreiding tot kwartet, met Wilbert de Joode op bas en Michael Vatcher op drums. Twee concerten met andere woorden waar de improvisatieliefhebber zijn vingers bij voorbaat bij aflikt. En de voorpret werd beloond.
Moore op altsax en klarinet en Kaufmann op piano kiezen in de eerste set voor een aantal eigen composities en een paar stukken van Herbie Nichols en Andrew Hill. Stukken die zij eerder ook opgenomen hebben onder de titels 'Nothing Something', 'Something Nothing' en 'Furthermore'. 'Disappearing', een compositie van Kaufmann, levert muziek op die past bij de titel. Moore kiest hier voor de klarinet vanwege de licht melancholische toon en Kaufmann levert fijnzinnig pianospel. Het nummer heeft het ongrijpbare dat past bij verdwijnen en wisselt tussen contemplatief en weerbarstig. In 'Wildflower' van Herbie Nichols valt het duospel bijzonder op door zijn dwars swingende en speelse karakter. Ook 'Yellow Violet' van componist/pianist Andrew Hill is de moeite waard en dan met name vanwege het intense en precieze pianospel van Kaufmann. Al laat Moore hier ook horen hoe prachtig en gevoelig hij mooie melodieën kan blazen.
De sessie van het kwartet na de pauze bestaat uit één lange improvisatie. Na enkele speelse frases zet Vatcher het ritme in, enthousiast gevolgd door De Joode. Kaufmann bespeelt vooral hamerend de rechterzijde van de piano om vervolgens over te stappen op een stevige en zeer creatieve solopartij. Als Moore aansluit op altsax doet hij dat met vlotte, kwikzilverachtige bewegingen. De ritmesectie is intussen volledig op stoom. Maar even zo plotseling keert de rust terug en nemen Vatcher, hier alleen op snaredrum, en De Joode de kans waar om een dwars duet neer te zetten, waarna Kaufmann in de piano duikt, hoge tonen producerend terwijl Moore op basklarinet zacht vibrerende diepdonkere klanken produceert. Ook nu loopt het tempo echter onmerkbaar op tot een eclatante collage van tonen.
Een zeer ritmische, Latijns-Amerikaans aandoende passage van de ritmesectie levert voor Moore de voedingsbodem voor een virtuoze klarinetsolo, terwijl Kaufmann piketpaaltjes slaat. Ook de vibrerende altsaxsolo verderop, op het pompende ritme van de overige leden van dit kwartet, staat als een huis.
In deze aflevering van Jazz Rules hoor je een eerste reactie van de laureaat van de Sabam Jazz Award 2015, trompettist Laurent Blondiau. Dirk Roels heeft een interview met Sgt. Fuzzy over hun debuutplaat, die ze voorstelden op het Gentse festival Jazz in 't Park 2015. Pianist Bas Bulteel is studiogast bij Dirk Roels. Hij opende onlangs Jazz in 't Park, de aftrap van zijn tournee met zijn trio voor JazzLab Series. Verder een blik op de affiche van het nieuwe Hello Jazz Festival én muziek uit de nieuwe plaat van The Spin Quartet, de band van de Amerikaanse trompettist Chad McCullough.
"Het is altijd passen en meten met de ZomerJazzFietstour, tenminste als je ook maar enigszins afwijkt van de in het onmisbare programmaboekje geadviseerde fietsroutes. Zo had ik het in mijn hoofd gehaald om grotendeels, maar niet geheel, de Zwitserse route te volgen. Het gaat helemaal mis als je een keer een afslag mist, zoals mij een keer overkwam, want dan ben je meteen een half concert kwijt. Het is voor één correspondent onmogelijk te zeggen of de ZJFT van dit jaar geslaagd is, want ik heb immers minstens 19 optredens gemist. "
Op zaterdag 29 augustus bezocht ook Ken Vos de ZomerJazzFietsTour in Groningen. Hij zag er concerten van Michael Moore Bigtet, WHO Trio, Kuhn Fu, Erika Stucky Bubbles + Bangs, Tristan Honsinger House Of Wasps, Ziv Taubenfeld/Urs Röllin en Michel Godard/Steven Kamperman & Oene van Geel.
Cd / Jazztube
De Beren Gieren - 'One Mirrors Many' (Clean Feed, 2015)
Het gaat behoorlijk snel voor De Beren Gieren. Schreven we in de loop van 2012, in onze recensie van debuutplaat 'Wirklich Welt So', al dat ze klaar waren voor het echte werk, dan zitten we drie jaar laten evenveel albums verder. Met dat verschil dat het trio intussen is uitgegroeid tot een van de absolute kleppers van de Belgische jazz.
Na die debuutplaat was 'A Raveling' immers het album dat de aanpak verfijnde en verbeterde, en liet horen dat die positie van De Beren Gieren - ergens op de wip tussen knallende jazz en verfijnde klassiek, tussen rebellie en intelligentie - met een opmerkelijke consistentie uitgevoerd werd. En dan was er vorig jaar 'The Detour Fish', tijdens het Ljubljana Jazzfestival van 2014 opgenomen met een oude bekende, trompettiste Susana Santos Silva. Het was hun intrede bij Clean Feed, maar misschien ook wel de toetrede tot een niveau hoger op het internationale platform.
Bij dat label komt nu ook de volgende plaat uit van het trio, 'One Mirrors Many'. En die laat horen dat het de drie nog altijd niet voor een gat te vangen zijn. De plaat is meteen herkenbaar als eentje van De Beren Gieren, maar laat ook nieuwe dingen horen (elektronica vooral), terwijl de nadruk deze keer wat minder sterk op de humor, de dreigende chaos en de weerbarstige energie komt te liggen. Daarmee is 'One Mirrors Many' niet zozeer de stap vooruit die 'A Raveling' was, maar eerder een stap opzij. Na de weldaad op het album met Santos Silva en de energie van de voorbije concerten voelt dit album haast aan als een herbronning, of een uitgepuurde variant, van de gehanteerde tactieken. Het gaat er betrekkelijk ingetogen aan toe. Daarom niet minder boeiend of intens, maar gewoon meer gedoseerd, waardoor ideeën geïntroduceerd, rustig gebruikt en (eventueel) ook hergebruikt kunnen worden.
Opener 'Schaduwleven' is meteen een mooie. En een kale, met zacht gestreken bas, zingend metaal, de piano voelend, prevelend langs minimale zones. En hier en daar subtiele elektronica. Geen beats, geen verscheurende ingrepen of ingrijpende manipulatie, maar toegevoegde nuances, extra spielereien en laagjes die de oren doen spitsen. Het totaal is statig, voorzichtig drama en suggereert dat het alle kanten uit kan gaan. 'Rebel Jazz To Rebel Against' is vervolgens geen aanslag op de goegemeente, geen boude action painting, maar een eigenzinnige combinatie van droge, percussieve stuwing, een piano die pas na verloop van tijd in de pas loopt en de weg bereidt voor een haakse groove met ratelend metaal en daarna vooral herhaling. Véél herhaling. Met focus, denderende intensiteit en een patroon dat de spanning naar het rood duwt. Een eerste hoogtepunt.
De band keert ook een paar keer terug naar een vroege belofte, i.c. het gebruiken van korte tussenluikjes, allemaal met dezelfde titel, 'Broensgebuzze'. Deze keer #8 en #7, het ene intiem en lyrisch, gestuurd door piano, maar met elektronica bewerkt, het andere donker brommend en golvend. Maar dat is niet alles, want het album bevat in totaal vijf stukken (op een totaal van tien) die niet boven de twee minutengrens geraken; stuk voor stuk korte experimentjes, de ene keer als een galmende koortsdroom of met trippelende ritmesectie, en de andere keer met valse rocktics en elektronische spiegeleffecten. Ze zorgen er meteen ook voor dat je nooit helemaal greep krijgt op het album als geheel, dat net iets te grillig heen en weer slingert om helemaal vast te pinnen.
Resten er nog drie songs, en dat zijn stuk voor stug hoogtepunten hier. De frivoliteit van 'La Laisse Lointaine' met die plagerig terugkerende noot in de aanloop en finale, laat horen dat De Beren Gieren geen 'Knalsonate' of andere zottigheid nodig heeft om het boeltje levendig en speels te houden. '(De Zachte Jacht Op De) Volkswolf', goed voor bijna een kwart van de albumlengte, is de favoriet, een fraai uitgewerkt stuk dat aanvoelt als een suite op zich en passeert via impressionistische regionen met delicaat pianogedwarrel, zingende bas en cimbalen, maar ook via kletterende metaal, donderende uitvallen, minimale stukjes en een focus die altijd tastbaar blijft, maar vooral zorgt voor een onaflatende beweging. Het uitbundige komt dan weer terug in 'Muziek Weet Niks', een hoop trinkel tinkel, snarengepluk en geratel, met snelle loopjes, struikelende en vloeibare ritmes en een knoert van een climax.
Kortom: alweer een album waarmee het Gentse trio kan uitpakken en dat live aangegrepen zal worden voor verdere verkenning/ontmanteling. Fulco Ottervanger, Lieven Van Pee en Simon Segers staan intussen synoniem voor een geheel eigen en eigenzinnige synergie, die volstrekt uniek is in België, maar ook mee kan op het internationale platform. Het bevestigt ook nog eens wat we ook na Ottervangers passage op Jazz Middelheim al konden concluderen: de tijd van experimenteren onder de kerktoren is definitief voorbij. Dit is niet meer het zoeken naar een coherentie visie, maar een verdere verfijning en uitbreiding ervan, en dat op ongemeen hoog niveau.
Deze recensie verscheen ook op Enola.be
Klik op de afbeelding hierboven om twee tracks van dit album live te zien en te horen op een try-out van De Beren Gieren in februari 2015 tijdens het Storm!-festival in Oostende: 'Volkswolf' en 'Schaduwleven'.
Concert
Deze man maakt geen muziek, hij ís muziek Lonnie Holley, woensdag 2 september 2015, The North Sea Jazz Club, Amsterdam
"Thumbs up for mother universe", zo ontmoet Lonnie Holley - beeldend kunstenaar, musicus, zanger, dichter, performer en improvisator zijn luisteraars na afloop van een verbijsterend intens concert in The North Sea Jazz Club in Amsterdam. De energie en begeestering waarmee hij zijn publiek, samen met cellist Dave Eggar en slagwerker Steve Nistor, tegemoet treedt, zijn gerust overweldigend te noemen. Waarbij zijn afkomst, het zevende kind uit een arm gezin van 27(!) kinderen, waarbij verwaarlozing meer regel dan uitzondering was, een onmiskenbare Fundgrube betekent. Opvallend is dat Holley hier op geen enkele manier met wrok op terug kijkt. Integendeel, op het podium staat een man vol kracht en compassie die de wereld ziet als zijn werkterrein en met bijna Messiaanse toewijding zijn publiek in vervoering brengt. Waarbij zijn liederen gaan over de gebeurtenissen van het leven en de daarbij behorende emoties. Hij zingt ze met alles wat in hij in zich heeft: fluisterzacht, pratend, schreeuwend, jankend met overslaande stem. Als een mes zo scherp en tegelijkertijd ontroerend intens.
'And The Testimony Says - In The Hideaway (For Anne Frank)' is daarbij ongetwijfeld het ontroerende hoogtepunt. "Quiet, baby don't cry, some might hear you", zingt hij fluisterend, met overslaande stem. "Shhht". Terwijl Eggar allerminst stil is, want een gloedvolle, dramatische solo speelt op zijn cello, zoals je dat alleen op een cello kunt doen. En dan die stem van Holley: vol kleur, emotie en gevoel weet hij over te brengen hoe absurd de situatie waarin Anne Frank en haar medebewoners zaten, was. Hoe kun je nu huilen zonder geluid te maken? Hoe onnatuurlijk. En dan Nistor die door zijn conga's zachtjes te beroeren het geheel als het ware inkadert.
'Making A Joyful Noise', ook te vinden op Holley's tweede album 'Keeping A Record Of It', is eveneens een hoogtepunt, maar dan op een heel andere manier. Hier viert de vrolijkheid hoogtij. Daar zit hij te swingen achter zijn keyboards. Vol intense speelsheid, passie en blijheid schreeuwt hij het uit: "Making noise, making noise!"
Cd / Jazztube
Hugues Vincent / Vladimir Kudryavtsev / Maria Logofet - 'Free Trees' (Leo, 2015) Opname: april 2014
Over de titel van deze cd 'Free Trees' zegt bassist Vladimir Kudryatsev: "Roots of our lifetime experiences, the things that influence us are always here with us. We are being nourished by the roots just like trees, we cannot be detached from them, and like trees we are capable of bringing some extravagant fruit. The shape of a tree – always new, unrepeatable but recognizable: trees take the curves of the objects standing in their way or penetrate them." Het is dan ook geen toeval dat we op de achterzijde van het cd-doosje een foto vinden van een oude autobus midden in een bos waar de bomen letterlijk doorheen groeien. En op eenzelfde wijze banen de drie musici zich een weg, waarbij ze zich door niets en niemand laten tegenhouden. Hugues Vincent op cello, Maria Legofet op viool en de eerder geciteerde Kudryatsev op bas creëren als modern strijktrio een eigen, vaak redelijk verrassende klankwereld.
Bij 'Adventures Of A String Section On The Moon', een van de langere stukken op dit album met 21(!) composities, is het inderdaad net alsof we op de maan zitten. Onbestemde klanken, waar we nu niet direct strijkers in herkennen, worden afgewisseld met rustige basaanslagen. Dan klinkt er een geluid dat nog het meest doet denken aan het geluid dat een speeldoosje voorbrengt, afgewisseld met space-achtige geluiden - niet zo gek natuurlijk als je vanaf de maan speelt. Aansluitend neemt het nummer een vlucht met staccatospel om uiteindelijk uit te monden in een klassiek aandoende passage, die de muziek van Sjostakovitsj in herinnering brengt.
'Secret Passions' is een toepasselijke titel voor een ander stuk op dit album. Een zinderende dans voeren de musici hier met elkaar op, uitdagend en flamboyant. Vooral het duet viool–cello, ondersteund door enkele basgrepen, getuigt van een enorme passie. In 'My Kingdom For A Horse!' staat overduidelijk een steeds onstuimiger wordend paard op stal. Aan dit trio te horen moet het nodig de wei in! Ook 'Old House (Winter China)' is een zeer beeldende compositie. Het is één en al gekraak dat we hier horen en de wind die tussen de planken door waait, gelardeerd met een Chinees aandoende melodie.
Bijzonder is ook 'Fukushima Lullaby'. Een fijnzinnige compositie, maar met een dwingende wijze van musiceren. Aan alles hoor je: dit gaat ergens over, ook als je de titel en de gebeurtenissen die de titel in herinnering roept niet zou weten. Vooral de vioolsolo, in combinatie met de diepe klanken van de cello, is van grote intensiteit. 'Long Ago When We Rocked' tenslotte is een misleidende titel. Dat dit nummer rockt is zonder meer waar, maar dat doet een groot gedeelte van dit album. Laat dat 'Long Ago' dus maar weg, getuige ook 'Life Of Insects' en 'Odysse'.
Klik op de afbeelding hierboven om een impressie van 'Free Trees' te zien en te horen.
"Die 'routes' die Marcel Roelofs, programmeur van de ZomerJazzFietsTour, voor je heeft uitgestippeld, daar heb ik niet zoveel mee. De Zwitserse, Centrale, Noordelijke, Westelijke en Oostelijke route – ik kies gewoon lekker telkens het eerstvolgende interessant lijkende optreden dat qua tijd en afstand het best aansluit. Onbewust was ik deze keer kennelijk op het Zwitserse parcours terechtgekomen: het alphoornconcert van Jean-Jacques Pedrettis Windbone, het WHO Trio van de tegenwoordig in Luzern woonachtige slagwerker Gerry Hemingway en indien de tweede set van gitarist Urs Röllin op tijd was begonnen had ik ook die gehoord. Bovendien traden Bubbles + Bangs van vocaal performer Erika Stucky en het kwartet Kuhn Fu van drummer Christian Kühn daags tevoren al tijdens de Proloog aan. Alle voorwaarden waren dus aanwezig om ter gelegenheid van de 29ste ZomerJazzFietsTour zo zat als 'n Zwitsertje te worden."
Op vrijdag 28 en zaterdag 29 augustus bezocht Eddy Determeyer in Groningen de Proloog en de ZomerJazzFietsTour.
Concert / Jazztube
Jakob Bro's eerste album als bandleider, 'Gefion', verscheen kortgeleden op ECM Records. Niet verbazingwekkend als je ziet met wie hij zoal samenspeelde: onder anderen Bill Frisell, Paul Motian, Paul Bley en Tomasz Stanko.
