Cd's / Jazztube
Jasper Somsen Trio - 'A New Episode In Life Part I' (Challenge, 2017) Opname: 11 juli 2016 Jasper Somsen Trio - 'A New Episode In Life Part II' (Challenge, 2017) Opname: 12 juli 2016
Bassist Jasper Somsen besloot in 2016 tot het oprichten van een nieuw trio. Hij vroeg drummer André Ceccarelli, waar hij mee samenwerkte in Enrico Pieranunzi's European Trio, en pianist Jean-Micel Pilc, die hij eerder weer via Ceccarelli ontmoet had. In juli 2016 reserveerden ze voor twee dagen een studio om het debuutalbum op te nemen, maar dat werden er - doordat het proces zo vlot verliep - twee. Part 1 van 'A New Episode in Life' kwam in maart vorig jaar uit, Part 2 volgde in oktober.
Het eerste album bevat een serie composities van Somsens hand, ieder in het cd-boekje voorzien van enkele poëtische regels. Het eerste stuk 'Beneath The Surface (For Enrico)' is een eerbetoon aan de beroemde pianist waarmee Somsen intensief samenwerkte: Enrico Pieranunzi. Een lyrisch stuk waarin Pilcs lyrische pianospel de toon zet naast Somsens ritmische basspel. Die bas, het zal u niet verwonderen in een trio waarvan de bassist de leider is, speelt een grotere rol dan we normaal tegenkomen bij deze bezetting. Hier is eens niet de piano het leidende instrument, maar de contrabas. In een ballad als 'Full Circles' horen we dat goed terug. Zowel de bas als de piano spelen hier tegelijkertijd een hoofdrol, ieder speelt zijn eigen melodische patroon. Ook 'Parallel Reality' is er een mooi voorbeeld van. Opvallend is hier de combinatie van Pilcs vederlichte pianoaanslagen en Somsen’s gebruik van de strijkstok in zijn spel.
Verder blijkt dit eerste album er een te zijn vol melodieuze, lyrische jazznummers, waarin het trio gevoel voor harmonie koppelt aan krachtig spel. En Somsen mag dan de naamdrager van het trio zijn, dat betekent geenszins dat de twee andere musici hem slechts volgen. Integendeel, dit is een trioalbum in de ware zin van het woord en dat het complete album werd opgenomen in één dag toont aan dat de musici elkaar uitstekend aanvoelen en dat horen we terug op deze schijf.
En dan ben je ineens veel te snel klaar. Al het materiaal opgenomen in één dag, terwijl de studio is gehuurd voor twee dagen. Na wat overleg besloot het trio al snel om dan maar direct een tweede album te maken en die te laten bestaan uit standards en improvisaties. Allereerst trakteert het trio ons op 'Solar' van Miles Davis, dat uitgetrokken wordt tot een vierdelige suite. In één keer in nog geen half uur opgenomen. En dat is te horen, de spontaniteit knalt van deze opnames af. Het tekent direct het verschil met het eerste album. Zo mooi afgewogen en gedirigeerd als de stukken van Somsen klinken op het eerste album, zo spontaan klinken de standards en de improvisaties op deze tweede.
Neem het vierde deel van de 'Solar Suite' en die prachtige explosies van Pilc op piano op dat krachtige ritme van Somsen en Ceccarelli. Covers volgen van Thelonious Monk ('Blue Monk'), Jerome Kern en Oscar Hammerstein ('All The Things You Are') en Cole Porter ('All Of You'). Daarnaast horen we een handvol improvisaties, waarvan met name het titelnummer 'A New Episode In Life' opvalt. Lyrisch en met impact.
In de Jazztube hierboven zie je een liveopname van het Jasper Somsen Trio featuring Jean-Michel Pilc & André Ceccarelli. Ze spelen 'Chasing The Sun In You'.
Klik hier voor onze recensie van het concert dat het Jasper Somsen Trio eerder dit jaar gaf in Paradox, Tilburg.
Vooruitblik
JINJAZZ & Draai om je oren presenteren:
Ken Vandermark's Made To Break
Na succesvolle concerten van Ingrid Laubrock's Ubatuba (2015) en De Beren Gieren (2016) slaan JINJAZZ Nijmegen en Draai om je oren andermaal de handen ineen! Op maandagavond 8 oktober maakt Ken Vandermark's Made To Break zijn opwachting in Brebl, het enige concert in Nederland. Van alle musici die eind vorige eeuw uit de bruisende Chicago-scene voortkwamen is Vandermark de meest opvallende; een van de meest spectaculaire blazers uit de actuele jazz. Ken Vandermark is al lang geen onbekende meer. Deze rietblazer uit Chicago heeft een lange staat van dienst en heeft een eindeloze reeks samenwerkingsverbanden op zijn naam staan: The Vandermark 5, The Resonance Ensemble, Sonore, DKV Trio, Lean Left, Side A, Fire Room, Powerhouse Sound en Made To Break. Hij heeft samengewerkt met onder anderen The Ex, Paal Nilssen-Love, Paul Lytton, Mats Gustafsson en Joe McPhee.
Vandermarks kwartet Made To Break wordt gezien als een van zijn meest radicale en experimentele ensembles. Het project werd in 2011 gestart om invloeden uit Ethiopische muziek (geïnspreerd door de samenwerking met The Ex), nieuwe muziek (John Cage, Morton Feldman) en moderne jazz en impro samen te brengen. Hiervoor verzamelde Vandermark een internationale groep topmuzikanten: de Oostenrijker Christof Kurzmann verzorgt loops en elektronica, de Amerikaanse drummer Tim Daisy en de Nederlandse bassist Jasper Stadhouders. Het resultaat is overweldigend en de band overdonderde dan ook zowel jazz- als rockpubliek.
'No band has ever attempted to bridge the sounds of free improvisation, funk, and electronics before Ken Vandermark formed the quartet Made To Break.' (All About Jazz)
Win een kaartje!
Speciaal voor lezers van Draai om je oren geven we twee vrijkaartjes weg voor dit concert. Beantwoord de volgende vraag: Ken Vandermark noemt een Nederlandse drummer als een van zijn inspiratiebronnen. Om wie gaat het? Stuur een mailtje met het juiste antwoord naar draaiomjeoren@live.nl.
Klik hier om tickets te bestellen en voor meer informatie over dit concert.
Lees hier onze recensie van het album 'Before The Code' van Made To Break.
Gizmo begon als het Coaching Project op Jazz Middelheim in 2015 met de Amerikaanse saxofonist Chris Cheek. De gelukkige studenten van het Conservatorium Antwerpen waren toen gitarist Geert Hendrickx, pianiste Cho Rong Kim, drummer Simon Raman en bassiste Anneleen Boehme. Boehme staat dit seizoen met meerdere connecties in zaal Rataplan geprogrammeerd, waaronder Gizmo en het gevierde LabTrio, waarmee zij in 2017 al kaarsjes mocht uitblazen voor hun tiende verjaardag. Raman stelt een dezer dagen met pianotrio Steiger het nieuwe album 'Give Space' voor.
Een vijfsterrenverhaal kunnen we Gizmo nog niet noemen, maar er is duidelijk veel talent aanwezig. Deze zomer verscheen een eerste EP met opnieuw een gevestigde waarde erbij, opnieuw een saxofonist. Logistiek kan het maar nog zo makkelijk zijn dat nu Ben Sluijs meespeelt, voor de waardevolle inbreng is dat een grote plus.
De vijf composities op dit schijfje zijn van Hendrickx en daarin voorziet hij voor elke muzikant plaats en ruimte om te improviseren. Opener 'Toadvine' is zo'n heerlijk nummer dat het meteen genieten is. De gitarist speelt de intro, die gevolgd wordt door melodieus samenspel dat levensvreugde en speelplezier uitstraalt. De pianosolo, die ingehouden begint, ontwikkelt een ferm karakter, dat gestimuleerd wordt door de begeleiding van bas en drums. Met zijn vijven maken ze een toppertje van deze compositie.
Het gevoelige 'Born Out Of That' en het balladerende 'Winter Lake' varen wel bij de altsax met de korrelige ruis van Sluijs, maar ook de jonge muzikanten laten horen dat zij finesse in de vingers hebben. Hoewel dit tragere nummers zijn, zit er een meeslepende flow in. Energieker wordt het weer in 'Bits', dat afsteekt met een intro op drums. Hier komen rockinvloeden naar voren en pakt de gitarist een keer flink uit, waarna de saxofonist ook een stevige duit toevoegt. 'Bulb' volgt dan al als een wat ijle afsluiter die een zekere tristesse aandraagt. Die wordt met dwarsfluit triestig zangerig verklankt, omringd met lyrisch pianospel en spaarzaam, maar efficiënt aangevuld door de andere groepsleden. Zo zou je gaan betreuren dat het plaatje op 30'17" al afrondt.
Concert
Overrompelend begin van nieuw concertseizoen Lean Left, woensdag 12 september 2018, Paradox, Tilburg
Lean Left is een kwartet met een redelijk bijzondere bezetting: twee gitaristen, een rietblazer en een drummer. Vier mensen die hun sporen in de experimentele muziek reeds lang verdiend hebben. Gitaristen Terrie 'Ex' Hessels en Andy Moor, rietblazer Ken Vandermark en drummer Paal Nilssen-Love zijn ook voor u waarschijnlijk allang geen onbekenden meer.
Hier in Paradox beginnen ze met twee duo's en Hessels - Moor mag aftrappen. Een dialoog tussen twee mannen die elkaar, van bijna dertig jaar samenspelen in The Ex, door en door kennen. Moor houdt het hier eenvoudig, Hessels gebruikt de strijkstok om zijn snaren te teisteren en gebuikt zijn kast als percussie. Zoekend en aftastend spel met een krachtige ondertoon.
Na zo'n tien minuten is de beurt aan het duo Vandermark - Nilssen-Love. In Vandermarks spel, hier op tenorsax, horen we melodische flarden, naast onbestemde uitweidingen. Nilssen-Love's spel ligt van begin af aan op kruissnelheid, we zijn het van hem gewend. Samen creëren ze een hechte samenhang, Vandermark onvermoeibaar zijn patronen blazend, Nilssen-Love al even onvermoeibaar zijn ritmes roffelend.
Dan is het de beurt aan het kwartet voor een set van een uur, waarin we als luisteraars mee de draaikolk in worden gezogen. Wie de muziek van deze heren kent, weet wat hem te wachten staat. Hessels en Nilssen-Love beginnen de inleidende schermutselingen, Moor voegt er even later een ritmisch patroon bij en Vandermark een melodie. Gaandeweg raakt het kwartet op stoom, ontstaat die draaikolk en komen onvermoede krachten los. Korte, rustige momenten zijn er zeker gedurende de set, ze dienen om nieuwe inspiratie op te doen voor een volgende klankuitbarsting. Intussen kunnen we genieten van de creativiteit van deze musici in het maken van geluiden. Zo demonstreert Hessels hoe je met een theekop slide-effecten creëert en hoe je de gitaar bespeelt middels de rand van het podium, terwijl Moor ons laat horen wat je allemaal met een huis-, tuin- en keukenborstel kunt doen.
Ergens in de set, na één zo'n rustiger moment, schakelt Vandermark over op klarinet, waarmee hij een opvallend hoge, ijle toon produceert. Het gitaarspel van Moor is hier al even bijzonder: donkere, beukende ritmes doen ons meedeinen. En steeds kan er weer een tandje bij. Eindigen doen we deze set dan ook met een oorverdovende climax. In de toegift gaat het er wat rustiger aan toe. Vandermark blaast een ingetogen melodie, terwijl Nilssen-Love, Hessels en Moor de melancholie centraal stellen.
Bone is het trio rond saxofonist Andy Declerck dat een verrassende tribute aan Steve Lacy brengt. Lacy was bij leven en welzijn een impressionante persoonlijkheid. Hij sloot zijn muziek niet op in een hokje, maar maakte de verbinding tussen jazz, poëzie, kamermuziek en andere kunstvormen. Hij schreef een kleine 400 composities. Een universeel mens met een open blik. Zijn octet scheerde hoge toppen, het duo met Mal Waldron bezat een geladen intensiteit. Lacy stierf in 2004. De muzikale nalatenschap bleek te persoonlijk om slaafse volgelingen te hebben. Met het overlijden van bassist Jean Jacques Avenel, zijn compagnon de route van vele jaren, ging de geest van Lacy nog meer op in de nevelen van 'way back when'.
En plots is daar Bone - eveneens de titel van een compositie van Steve Lacy. Met deze groep duiken de drie leden van Bone onder in het Lacy-universum, zowel wat composities betreft als manier van improviseren en converseren. Het trio zag het levenslicht in Den Afkikker, de uitvalsbasis in Gent voor de Europese afscheidstournee van Lacy voor hij na een jarenlang verblijf in Europa terug naar Amerika vertrok. Hij overleed er kort nadien op 69-jarige leeftijd.
Declerck speelt voornamelijk sopraansax, het instrument waarmee Lacy onvermijdelijk geassocieerd wordt. Declerck klinkt op dit instrument niet als een copycat van Lacy, de toon is minder scherp. Het verhaal dat verteld wordt is wel degelijk vintage Lacy. Violist Mikhail Bezverkhni heeft daar ongetwijfeld een bijdrage in. Deze voormalige winnaar van de Koningin Elisabethwedstrijd speelde regelmatig met Steve Lacy. Stijn Engels is de fijne pianist die het trio vervolledigt. Het trio speelt in de geest van Lacy, waarbij ze soms klinken als een kamermuziekensemble dat niet te gebiologeerd naar de partituur kijkt. Ze brengen de wereld achter de noten tot leven.
Klassiekers uit het Lacy-repertoire als 'Blues For Aida', 'Bone' en de Mal Waldron-compositie 'All Alone' staan op het programma, evenals stukken van Bach of Ravel. Inderdaad... de geest van Steve Lacy, 14 jaar na zijn overlijden. Verrassend en verfrissend. Een klein en achteloos meesterwerkje.
Concert
Terugkeer in een uitverkocht huis
Eric Vloeimans' Gatecrash + Jorrit Westerhof, zaterdag 8 september 2018, Paradox, Tilburg
Eric Vloeimans was weer eens terug in Paradox en dat betekende een uitverkocht huis. Gatecrash was voor de gelegenheid uitgebreid met gitarist Jorrit Westerhof. Paradox houdt van Vloeimans en die liefde bleek de avond wederzijds te zijn. Op zich niet zo gek, gezien het Tilburgse verleden van de trompettist, waar hij ook aan refereerde met opmerkingen over Niko Langenhuijsen en Gemeentereinigingsorkest Vaalbleek. Ook de vrijwiligers van Paradox en programmeur Bartho van Straaten kregen een (terecht) compliment voor het draaiende houden van de mooie jazzclub die Paradox is. Met Tilburger Jeroen van Vliet op Fender Rhodes en Bredanaar Jasper van Hulten op drums werd het een klein Brabants feestje, zoveel was duidelijk. IJslander Gulli Gudmundsson werd gecomplimenteerd met zijn nieuwe look.
Er werd voornamelijk nieuw werk gespeeld en Vloeimans kondigde aan dat er aan een nieuw Gatecrash-album wordt gewerkt evenals aan een uitgebreide tour. Dat laat nog wel even op zich wachten; het voornemen is om dit in 2020 te realiseren. Het was niet helemaal duidelijk of Jorrit Westerhof daarin mee zal draaien of dat hij vanavond bij uitzondering aan de groep was toegevoegd. Gatecrash heeft een volstrekt eigen geluid ontwikkeld dat gekenmerkt wordt door gebruik van elektronica. Natuurlijk door de elektronische vervormers die Vloeimans aan zijn trompet gekoppeld heeft en de Fender Rhodes van Jeroen van Vliet. Westerhof voegt met zijn elektrische gitaar echt wat toe aan de sound en zou wat mij betreft een blijvertje mogen zijn. Vloeimans leek bij tijd en wijle op een danser, omdat hij steeds een ander pedaal bediende.
Leuk en verrassend was ook dat alle bandleden composities op het repertoire hebben gezet. Zo schreef Van Vliet (hij schrijft de moeilijkste akkoorden, volgens Vloeimans) een compositie voor bassist Gudmundsson. Maar er waren ook composities van Gudmundsson zelf, Vloeimans, Van Hulten en Westerhof te horen. Op een of andere manier leidde dat tot een heel mooie en coherente setlist, waarin stukken voorbijkwamen als 'Don’t Be Sorry' (een knipoog naar 'Sorry' van Colin 'Kyteman' Blenders), 'Air Chair', 'Ocean Of Petals' en 'The Sad Toreador'. Een staande ovatie door het dankbare publiek kon niet uitblijven. Net zomin als een toegift.
Het openingsnummer startte als een soundscape - waardoor je direct in een bepaalde dromerige sfeer gebracht werd - en ontwikkelde zich tot een knap opgebouwd melodisch stuk, dat de kracht van de gebruikte elektronica volledig tot zijn recht liet komen. Voeg daarbij de solo's van alle bandleden en je krijgt een indruk van de avond. Het was een mooi en verrassend concert, dat doet uitzien naar de release van het beloofde nieuwe album en de daaraan gekoppelde tour.
Gatecrash liet zien dat vijf muzikanten, die elk virtuoos zijn op hun instrument, elkaar uitdagen en stimuleren en elkaar de ruimte geven om samen iets heel unieks en moois tot stand kunnen brengen.
En, zoals eerder gezegd, wat mij betreft zou Westerhof permanent in de groep opgenomen moeten worden. Hij heeft een eigen geluid dat wonderwel paste in dit geheel. Zijn enthousiasme is aanstekelijk. Tijdens een van zijn gitaarsolo's leek hij welhaast in trance. Onderweg verloor hij zijn bril. De solo werd er niet minder om.
Klik hier voor foto's van dit concert door Johan Pape.
Het nieuwe seizoen van het Neerpeltse podium JazzCase start donderdag 20 september op een bijzondere wijze. Voorafgaand aan het eerste concert van het Jasper Blom Quartet & Pablo Held wordt namelijk de documentaire 'Juul’s Ears' getoond. Een beklijvend portret van de in 2008 overleden Juul Anthonissen, vermaard jazzkenner, -verzamelaar en -journalist, oprichter van de befaamde Hnita-Jazz Club in Heist-op-den-Berg en onvermoeibare promotor van de jazz. Chet Baker, Keith Jarrett, Charles Mingus, Sun Ra, Bill Evans, Toots Thielemans, Dexter Gordon, Archie Shepp, Art Blakey, Pharoah Sanders, Hank Mobley, Woody Shaw, Freddie Hubbard, Clark Terry... allemaal doken ze op in die kleine jazzclub in Heist-op-den-Berg.
Philippe Cortens, Bob Maes en Carlo Dieltjens maakten in coproductie met Kunstencentrum Nona een documentaire over deze fascinerende man en zijn bijzondere jazzclub. Archiefbeelden, oude opnames en exclusieve interviews met onder meer Sonny Rollins, Toots Thielemans, Marc Ribot, Archie Shepp, Gregory Porter en Jules Deelder maken duidelijk hoe de ongebreidelde muziekpassie van één man soms tot volstrekt unieke dingen kan leiden.
Tevens is in Dommelhof, waar JazzCase is gevestigd, een expositie met memorabilia te bezichtigen die is samengesteld uit de nalatenschap van Juul Anthonissen. De documentaire wordt ingeleid door Peter Anthonissen, zoon van Juul en programmator van de Hnita-Jazz Club in Heist-op-den-Berg.
Daarna is het zoals gezegd de beurt aan het Jasper Blom Quartet. Ze treden aan samen met de jonge Keulse jazzpianist Pablo Held, die momenteel internationaal veel furore maakt.
Cd
Oslo 14 - 'Improvisation - Composition II' (Losen, 2018)
Opname: 24 februari 2018
De kwestie is natuurlijk: a) hoe maakt de mens een geluid dat het midden houdt tussen prevelen en smakken en b) hoe noteert de mens dat? Verwacht van vocaal ensemble Oslo 14 geen kant-en-klare liedjes, geen scatzang of windenwaaienomderotsen-rotzooi. Nou, dat is niet helemaal waar: je kunt beslist flarden van liedjes onderscheiden die het goed zouden doen in het maanlicht op de heide of in de fjord. Maar een opus als Andreas Backers 'Kjaerlighet, Penn Og Papir' ('Liefde, Pen En Papier') heeft het karakter van twaalftoons kamermuziek, met een brommende bijdrage van een mannenstem die door de muur komt, van de radio bij de buren die iets te hard staat afgesteld. De zang vertoont ook kenmerken van zwermgedrag, met impedanties of drempelwaarden die al dan niet overschreden worden. We horen ook oerwoudmuziek (vader had dus wel degelijk gelijk!) en mysteriezang die uit Bulgarije geïmporteerd werd.
Voor het tweede langere stuk, 'Hvorfor Er Vi Sa Redde Fore A Fole, Vet Du Det?' ('Waarom Zijn We Zo Bang Om Te Voelen, Weet Jij Dat?') heeft componist Guro S. Moe teksten geschreven, in het Noors, naar ik aanneem. Maar omdat ik daar hoegenaamd geen woord van kan thuisbrengen, klinkt dat ook weer abstract. Er zitten mooie sequenties bij met staccato zinnetjes die elkaar pootje lichten. We horen ook volières in de verte: ga maar op het geluid af, nee, meer naar links. Ja daar.
Indrukwekkender nog dan de gecomponeerde stukken klinken de drie korte 'Improvisasjonen'. In nummer 1 horen we combinaties van mompelstemmen en geluiden die lijken op elektronisch gepruttel en gesis. En dan ineens, uit het niets, groepen die ouderwets harmoniëren.
Wonderbaarlijk, deze hemelse improvisaties door veertien vocalisten die nochtans een coherente indruk maken. Volgens mij past dirigent Andreas Backer hier een soort conductie à la Butch Morris toe, waarbij dus vooraf wordt afgesproken dat bepaalde gebaren corresponderen met specifieke harmonieën of ritmen. Even spieken op de website. Ha! Niks te vinden! Het Oslo 14 Vocal Ensemble moet dan maar eens fluks naar Nederland komen, er zit niets anders op.
Concert
De toekomstmuziek van 1970
VanBinsbergen Playstation, zondag 9 september 2018, Brouwerij Martinus, Groningen
Ach, wat zag de toekomst van de popmuziek er rond 1970 zonnig uit! We lieten ons, al dan niet gesterkt door stimulerende middelen, meevoeren op een Electric Storm, worstelden ons door Blabber 'n Smoke en gingen met Joe Byrd kamperen in het open veld. Edoch ziet: daar was Disco reeds, met zijn gruwelijke glitter en zijn alles doodstampende beat en toen we daar goed en wel van waren bekomen, spaarden de jongelingen alweer voor een gitaar en een versterker en een rot gebit en was Punk geboren.
Hoe popmuziek zich had kunnen ontwikkelen indien niet de TROS, Sony en BZN het klanklandschap hadden vormgegeven in plaats van meer creatieve, alternatieve geesten van de muziekgemeenschap, hoorden we zondagmiddag in Brouwerij Martinus. Want in de muziek van Corrie van Binsbergens Playstation klonk minstens zoveel affiniteit met de popcanon als met die der improvisatiemuziek. Ik maak me sterk dat er in de pap die kleuter Corrie zo smakelijk naar binnen lepelde zeker zoveel Roger Waters zat als Barney Kessel. En haar band Playstation neemt zijn petje net zo netjes af voor Zappa als voor Mingus.
Zeker zijn er 'zuivere' referenties aan 'echte' jazz, wanneer bijvoorbeeld Morris Kliphuis de cornet aan de lippen zet en een gedempte solo growlt in een onderdeel van de 'Westergasfabriek Suite'. De reeds genoemde Charles Mingus sprong met een lenig sprongetje dat je niet in zijn imposante tors had vermoed tevoorschijn in de collectieven van het compacte 'Mopje'. Soms bereikten de twee saxofoons, hoorn en trombone een sonoriteit die aan Stan Kenton anno 1953 refereerde. Maar de blazers zorgden eerder voor specifieke kleuren dan dat ze echt melodietjes speelden. Dat geluid kon tot kamerbreedte zwellen en leek dan te psalmodiëren gelijk wij verwijlden in de Overdwarsgestreepte Gereformeerde Kerk Buiten Verbond Des Vlezes te Yrseke, luttele uren eerder.
Hoewel Van Binsbergen zich als gitaarsoliste bepaald niet op de voorgrond drong, waren haar bijdragen essentieel voor het eindresultaat. Soms klonken de subtiele accenten waarmee ze het ensemblegeluid perforeerde als een complete kopersectie. Diezelfde Suite bevatte een onderkoeld duet van haar murmelende gitaar met de geprepareerde piano van Albert van Veenendaal, maar ze kan ook roekeloos uit de bocht vliegen zoals een laatste eenzame tram op weg naar de remise. Een heel tiepelzinnig tiepje, zoals ze dat bij ons op het kamp zouden zeggen.
En dan hebben we het, zie ik, niet eens over die Afrikaanse invloeden gehad en de vlokken volksmuziek die vlot voor het venster voorbij vlogen.
Klik hier voor foto's van dit concert door Willem Schwertmann.
Melting Pot is de groep die saxofonist Dave Anderson in 2017 in New York oprichtte bij wijze van antwoord op de reisrestricties die zijn Leider aan lieden uit bepaalde landen had opgelegd. Trompettist Bryan Davis is afkomstig uit Engeland, fluitist Itai Kriss uit Israël, pianist Dave Restivo uit Canada, bassist Hans Glawischnig uit Oostenrijk, drummer Memo Acevedo uit Columbia, conguero Roberto Quintero uit Venezuela en dan is er ook nog een Indiaas trio, bestaande uit sitarspeler Neel Murgai en tablaïsten Ehren Hanson en Deep Singh. Anderson zelf is ook een soort smeltproduct: geboren in de Verenigde Staten uit Finse ouders woonde hij een tijd in Canada, voordat hij zich in achtereenvolgens Seattle en New York vestigde.
Een Babylonische spraakverwarring dus? Verre van dat. Eerder klinkt Melting Pot als een soort Horace Silver Group 2.0. De funky piano van Restivo geeft de toon aan en de composities van Anderson zijn, net als die van Silver, simpel en aanstekelijk. De ingrediënten uit India geven het ensemble uiteraard zijn specifieke smaak, maar anders dan bij veel Indiase fusies is deze muziek allerminst slaapverwekkend. Daarentegen zou je er best in trance van kunnen raken en dan heb ik het niet slechts over het nummer 'Trance-like'. Dit thema, dat wel iets van 'Freedom Jazz Dance' heeft, is opgedeeld in myriaden vamps - goed tellen lijkt hier het devies. Ehren Hanson is een tovenaar op zijn kleine trommels. 'A Candle For Isaac', het tweede deel van Andersons 'Immigrant Suite', bezit een aantrekkelijk modaal thema; hier danst de sitar.
De leider zelf, moe wellicht van het onafgebroken roeren in zijn stoofpotje, maakt hier en daar een enigszins uitgebluste indruk. Zijn soli halen de vaart uit de 'Immigrant Suite'. Maar verder is dit een model-voorbeeld van de multiculturele samenleving.
Mijnheer Bos, luistert u wel? Anders geeft u dat mobieltje maar hier.
Concert
Grootse vertolkingen van John Zorns 'Book Of Angels'
Mary Halvorson Quartet, zaterdag 1 september 2018, LantarenVenster, Rotterdam
In 1993 bracht John Zorn het zeer experimentele 'Kristallnacht' uit, waarop hij voor het eerst zijn Joodse wortels verkende. Het zette hem op een nieuw spoor en een jaar later verscheen het eerste Masada-album, 'Alef'. 205 composities zou hij uiteindelijk schrijven, samengevat tot het eerste Masada Boek. Tien jaar later begon Zorn aan het tweede boek, dat bekender zou worden onder de titel 'Book Of Angels', met in totaal 316 composities. De laatste 10 werden onlangs vastgelegd door het Mary Halvorson Quartet, onder de titel 'Paimon', ofwel nr. 32 in de reeks.
Hetzelfde kwartet verzorgt hier in het Rotterdamse LanantarenVenster een gloedvolle live uitvoering van het album. Voor wie dit corpus van Zorn niet kent, 's mans muzikale werelden komen in dit project op bijzondere wijze samen. Zijn liefde voor de Joodse muziek staat voorop, maar in 'Book Of Angels' horen we ook de liefde voor de klassieke muziek terug, naast invloeden uit de rock en de avant-garde jazz. Bovendien zijn het sterke composities, die zich door het rijke melodische materiaal vastzetten in je hoofd. Maar die eenvoud van de dragende melodie is bedrieglijk; de muziek is bijzonder complex zoals dit kwartet ook weer eens bewijst.
Het concert maakt overigens ook nog deel uit van het project 'The Stone in Europe'. The Stone is het New Yorkse podium waar Zorn curator van is, inmiddels reeds 13 jaar. Omdat Zorn dit jaar 65 wordt, trakteert hij door een keur aan artiesten de komende maanden op diverse Europese podia te laten optreden. Iedere maand een ander gezelschap waarbij Mary Halvorson mag aftrappen.
Met collega-gitarist Miles Okazaki, bassist Drew Gress en drummer Thomas Fujiwara speelt ze de stukken die Zorn componeerde voor het tweede boek van dit 'Book Of Angels'. Na 'Chaskiel', 'Beniel', 'Ruhiel' en 'Dahariel' klinkt een van de hoogtepunten van dit concert, het ingetogen 'Yeqon'. Okazaki begint met de fragiele melodie, waarin Zorns liefde voor de Joodse, klassieke traditie duidelijk doorklinkt. Halvorson, Gress en Fujiwara begeleiden sober doch doeltreffend. Mooi is het moment waarop Okazaki twee melodische patronen met elkaar afwisselt, als een vraag-en-antwoordspel. Halverwege worden de rollen omgedraaid en pakt Halvorson de lead. Haar geluid, ook te wijten aan het feit dat ze een ander type gitaar bespeelt, klinkt donkerder, gruiziger. Mooi is ook de solo van Gress waarin het motief in duisteren noten wordt vertaald, waarna Okazaki het stuk mag afronden. 'Uzza' is zo ongeveer het tegenovergestelde. Hier zet Halvorson haar gitaar op scherp en horen we die andere kant van Zorn terug: de rock die we de laatste jaren ook horen in zijn Simulacrum-project en die hier gepaard gaat met een stug ritme.
Bijzonder is ook 'Verchiel' met zijn zangerige melodie, eloquent gespeeld door Okazaki en later vormgegeven door Halvorson, die het geheel daarnaast voorziet van doeltreffende effecten. Over effecten gesproken: afsluiter 'Rachmiah' vormt een ander hoogtepunt door de inzet van slide-effecten. Met behulp van het stalen kokertje om de vinger en haar effectpedalen creëert Halvorson hier een ietwat mysterieus en zeer sfeervol geluid.
Zorn vervolgde zijn Masada-project met een derde deel, 'The Book Beri’ah'. De 92 composities zijn net tezamen uitgebracht in een elfdelige cd-boxset. De totale reeks composities komt hierbij op 613, hetzelfde getal als het aantal mitswot (geboden) in de Thora. Het project is daarmee dus klaar.
Klik hier voor foto's van dit concert door Louis Obbens.
Pianist, componist en historicus Randy Weston, die zaterdag 1 september 2018 in zijn huis in Brooklyn overleed, werd 92. Hij was zijn leven lang een voorvechter van Afrikaanse muziek.
"Uit wat ik ontdekt en bestudeerd heb moet ik concluderen dat muziek in Afrika onderdeel is van een zeer, zeer hoge beschaving. Deze mensen kennen de geheimen van de genezende krachten in de muziek, om maar iets te noemen. Die muziek werkt met de natuur mee, gaat daar niet tegenin. Muziek als onderdeel van het leven zelf."
Eddy Determeyer herdenkt Weston met een interview dat hij in 1976 had met de pianist.
Concert
Herfstmuziek
Rogier Telderman, Vincent Courtois & Adam Baldych, dinsdag 28 augustus 2018, Podium Bloos, Breda
Het is een feit: Dock Zuid heeft voor het eerst in het openbaar van zich laten horen middels een concert van pianist Rogier Telderman, de aanstichter van al het moois, cellist Vincent Courtois en violist Adam Baldych. Dock Zuid wil een platform zijn voor musici uit het zuiden des lands. Met een plek om met elkaar te spelen, te repeteren, elkaar te inspireren en tot slot om het publiek hun experimenten te laten horen. Gevestigd in Breda is het duidelijk de bedoeling dat ook musici uit andere plaatsen in Brabant zich aansluiten, iets wat inmiddels reeds in volle gang is.
De aftrap was in Podium Bloos, een podium waar regelmatig toneel en dans te zien is. En goed gekozen: het concert vond plaats in de foyer van het voormalige fabriekspand. Een fijne intieme setting, waardoor het in het geheel niet opviel dat er 'slechts' zo'n 30 mensen waren.
Het trio Telderman - Courtois - Baldych ontmoette elkaar tijdens het festival Sound Of Europe in februari van dit jaar, georganiseerd door Beaux Jazz. Dat optreden smaakte naar meer en de dagen voor dit concert bracht het trio dan ook met elkaar door om speciaal geschreven nieuw materiaal in te spelen en uiteindelijk aan het publiek te presenteren.
Rustieke noten serveert Telderman ons in aanvang - we kennen zijn lyrische spel reeds - op een bedje van gestreken noten. Moeten we hier een etiket op plakken? Het is geen klassiek, geen folk, maar ook geen jazz. Het is herfstmuziek, al is het op het moment van uitvoeren nog net zomer. Heimwee naar verre streken en andere tijden, de geur van pas gevallen bladeren. Muziek die grenzen overschrijdt, verbroedert in tijden van xenofobie - iets dat hard nodig is. Muziek ook om ongestoord bij weg te dromen, je mee te laten voeren. Met 'The Beginning Of A Dream' wordt de lyriek abrupt doorbroken, maar hoe toepasselijk klinkt het experiment hier, de nevelflarden, de onuitgewerkte passages, de doodlopende zijwegen en soms fragmenten van een onafgemaakte melodie. Zo incoherent en verwarrend klinkend als een droom.
De mannen hebben elkaar duidelijk gevonden en ook al hapert de muziek soms nog even, zo goed kennen ze elkaar natuurlijk nog niet, het spelplezier overtuigt. Afsluiten doen we met 'Au Désert', waarin de blues doorklinkt, of de Europese folk zo u wilt, zowel die van Frankrijk - het stuk is van Courtois - als die van Polen. Baldych laat zijn viool overtuigen huilen. Een treffende afsluiting van een heerlijk concert.
Dock Zuid gaat door. Tijdens BredaPhoto (t/m 21 oktober) iedere zaterdagmiddag en op donderdag 1 november met een concert van Mudita, waarin we een ander lid van het collectief tegenkomen: Sanne Rambags. Klik hier voor meer informatie.
"Met Steve Coleman & The Five Elements stond er een band als een huis, volgens Belgische architectuur: degelijk, maar met een duidelijk eigen speelse signatuur. Achteraf bezien was dit concert het hoogtepunt van Middelheim 2018. Wat een uniek geluid, wat een samenspel, wat een opbouw en vooral ook wat een eigentijds geluid, waarbij je keer op keer verrast werd door de individuele klasse van de bandleden. Een belevenis."
Johan Pape bezocht op zondag 12 augustus Jazz Middelheim. Hij zag concerten van Aka Moon, Mâäk, Baron/De Looze/Verheyen, Steve Coleman & The Five Elements en Archie Shepp.
Cd
Eric Thielemans - 'Bata Baba Loka' (Oorwerk, 2018)
Elf jaar na solodebuut 'A Snare Is A Bell' is slagwerker Eric Thielemans toe aan zijn vijfde solorelease. Die onderstreept nogmaals zijn unieke positie in ons muzieklandschap; eentje die weinig van doen heeft met de waan van de dag en vooral getuigt van een onverminderde drang om de aard van de performance en de rol van de muzikant onder de loep te nemen.
Daarmee staat Thielemans natuurlijk niet alleen. Er zijn nog artiesten in deze contreien die bewaken dat hun persoonlijke missie gewaarborgd blijft, in omgevingen die stimulerend oftewel vijandig reageren op die donquichoteske toestanden. Maar er zijn er weinig die er zo van doordrongen zijn en er zich zo comfortabel in voelen. Hij kan het nog, ten dienste spelen van een ander of iets doen waar hij niet de aanstichter van is, maar hij is bovenal een onafhankelijke geest die zich associatief, al wandelend, door een muzikaal universum begeeft, op zoek naar wat hij zelf een onderdompeling noemt, voor zichzelf maar ook voor de luisteraar.
Die laatste wordt ook nu niet getrakteerd op een doorsnede van Thielemans' kunnen, want 'Bata Baba Loka' (de titel brengt de werelden van muziek en meditatie bij elkaar) zet niet 's mans technische bagage of stilistische waaier in de kijker en schuift evenmin een welomlijnd pakketje naar voren. De acht stukken, in de zomer van 2017 opgenomen in Florida, voelen eerder aan als spontane excursies, acht tochten door een muzikale en mentale ruimte, gegidst door intuïtie en triggers van het moment. Het is dan ook geen plaat van grooves of aangehouden patronen waar vervolgens transparant op gevarieerd wordt.
'Sit, be still, and listen / because you're drunk / and we're at the edge of the roof' van de dertiende-eeuwse dichter Rumi is de leuze, en vanaf opener 'Sit' beland je in soms struikelende, ongewone ritmes die maximale alertheid afdwingen. Geen klassieke solostrapatsen, maar wel spel met een drive en veel kleur, met roffels als tussenwerpsels in een vloeiend verkeer. Thielemans volgt de muze, maar het klinkt spontaan (meer nog dan op 'Sprang' (2014), ontvouwt zich als een gesprek, laat ruimte, suggereert eerder dan dat het bevestigt. Thielemans geeft geen antwoorden, maar roept vragen op die voor iedereen anders zullen zijn. Misschien over de zone waar muziek en ritme in elkaar overgaan, of wat nog ritme is, en wat textuur.
Even lijkt het alsof de oneven tracks de meer traditionele excursies zijn waarvoor de drumkit aangegrepen wordt, met een iets zachtaardigere koers in 'And Listen' en 'Because You’re Drunk' (zijn het hier handen of rods in plaats van stokken?), terwijl in dat eerste ook klanken opduiken die uit een pianobuik lijken te komen. Daarnaast heeft 'Be Still' meer van een gamelanritueel dan een drumperformance en zijn de snareroffels van 'Moon Dance', waar ergens ook een Moog-bijdrage van Shahzad Ismaily (Ceramic Dog) in zit, meer toegespitst op een welomlijnd idee.
Meest ongebruikelijk zijn misschien 'And We Are', dat zich ontpopt tot een onvoorspelbare plensbui van druppelende percussie, en afsluiter 'A Match Made In Heaven', waarin Thielemans soleert op de befaamde 'Cogitate'-loop van wetenschapper John C. Lilly, die er aan het begin van de jaren zeventig een aantal opvallende hersenprocessen mee aantoonde. Laat eenzelfde woord eindeloos herhalen en je luisteraars gaan er gaandeweg andere dingen in herkennen. Gaat het dan om gebrek aan concentratie of is het een creatieve wraak van de geest? Hier is het alleszins Thielemans die het laatste woord heeft, samen met huishoudobjecten.
Dat alles maakt van 'Bata Baba Loka' geen doorsneeplaat voor een breed publiek, misschien zelfs niet op maat van drumliefhebbers die niet liever doen dan solo's ontleden. Het is wél een deugddoende les in vrijheid, aanrakingen en lijfelijkheid. Het is Thielemans die ongedwongen speelt, associeert en creëert, en de luisteraar stimuleert om te volgen. Aan hem of haar de keuze om mee in het water te springen.
Klik hier om een interview te bekijken met Eric Thielemans over 'Bata Baba Loka', opgenomen in La Conserve, Leuven.
Concert Dansen op en luisteren naar ongebaande jazz Vlad Psaruk Group, maandag 27 augustus 2018, Noorderzon, Podium Op Zuid, Groningen
Dat is dan wel weer sterk. Eerst krijgt trombonist Vlad Psaruk het publiek van Noorderzon, het jaarlijkse festival voor de uitvoerende kunsten, massaal aan het dansen. Op zich al een prestatie. Dat gaat hij vervolgens niet uitmelken; integendeel, hij neemt bewust gas terug met een spookachtige solo waarin alles kan en ook gebeurt wat de fabrikant van zijn instrument niet bepaald voor ogen had.
De student aan het plaatselijke Prins Claus Conservatorium kan met zijn opzwepende spel en zijn rituele gang door het springende publiek als een volksmenner in de dop beschouwd worden. Van lieden als Troy 'Trombone Shorty' Andrews en Joseph Bowie weten we inmiddels dat de trombone best een sexy instrument kan zijn waarmee je het volk de vloer op krijgt. Psaruk lijkt zijn inspiratie bij hun voorganger Ray Anderson te zoeken, ook zo'n muzikant voor wie in feite geen beperkingen bestaan en die onder meer excelleert in dubbeltonen en circulaire ademtechnieken.
De leider karakteriseerde de muziek van zijn zesspan als lounge, dan wel smooth jazz, maar daarmee deed hij zichzelf tekort. Tot de bepalende elementen hoorde beslist ook metal, dat hoorde je aan de vervormde en overstuurde gitaar van Erdogan Evin en zag je wel aan de plukjes headbangers in het publiek. Zelfs een nummer dat zijn oorsprong vond als een bebop-compositieopdracht en, als ik het goed heb begrepen 'Ap***j' of daaromtrent heette, pakte uit als nerveuze funkjazz.
Opmerkelijk was de slagwerktandem Wieger Dijkstra-Alex Skoric. Al was het alleen maar daar we twee dagen eerder het drumduo Stefan Kruger-Joost Patocka aan het werk hadden gezien, met Krupa & The Genes, tijdens de ZomerJazzFietsTour. Bij die laatsten leek het er om te gaan, elkaar polyritmisch pootje te lichten. In de Vlad Psaruk Group moesten de slagwerkers een vette, onverstoorbare beat spijkeren. Na de pauze speelde het duo een melodieus drumduet. Als om te zeggen: zeker kennen wij onze Max Roach en Buddy Rich en daar maken we dan weer iets héél anders van.
Zodat men na het optreden moest concluderen: het kan dus wel, bij vlagen best extreme jazz voor een publiek dat vermoedelijk goeddeels onbekend is met dit soort ongekamde muziek.
"Dag twee van Summer Bummer editie 2018 vertoont qua opbouw van het programma grote gelijkenis met dag een. Hadden toen de percussionisten de overhand, nu zijn dat de blazers. Wat we traditiegetrouw 'jazz' noemen, klinkt er op deze dag dan ook volop, al worden ook hier de experimenten geenszins geschuwd."
Op zondag 26 augustus, de tweede dag van het Summer Bummer Festival, zag Ben Taffijn concerten van Gabbro 4, Eric Boeren / Tobias Delius / Alexander Hawkins, The Attic, Didi Kern & Philipp Quehenberger, Joe McPhee (foto) / Mette Rasmussen / Dennis Tyfus en The Founder Effect featuring J. Spaceman.
"Bij de Fietstour numero 32 was er zoals vanouds geen gebrek aan gekke bandjes. Het gitaarduo Sleep Gunner met muziek van de legendarische country & westernzangers The Louvin Brothers. Lyrisch Laag van contrabasklarinettiste Fie Schouten, omringd door louter sonore brommers. Het duo Linus, met muziek om je bij neer te vlijen. Bijma, Oliver en Mulder, drie diva's uit de werelden van de stemkunst, de impro en de klassieken. Slavische meditaties door de Horn Guys onder leiding van rietblazer Michael Moore. Het tubaduo Oren Marshall-Michel Godard, voor wie geen geluid laag en goor genoeg is."
Op 24 en 25 augustus bezocht Eddy Determeyer in het Groningse Reitdiepdal de ZomerJazzFietsTour. Hij zag er optredens van Bacchanalia, De Nazaten, Trio Courtois/Erdmann/Fincker, Angles 9, Sequoia Bass Quartet, Omelette Plays Ornette, Krupa & The Genes en Eric Boeren/Tobias Delius/Alexander Hawkins.
"Het optreden van het Fred Hersch Trio op Middelheim zal nog lang nazingen in de hoofden van allen aanwezig. Het begon al mooi, met een moment van concentratie en stilte - Hersch met de ogen gesloten, voordat hij inzette met gloedvol en emotierijk spel. De pianist verstaat de kunst om binnen een compositie veel variatie aan te brengen in tempo en sfeer, als een soort expositie van kleine miniatuurtjes. Daarbij grossiert hij in aantrekkelijke melodielijnen."
Maarten van de Ven bezocht op zaterdag 11 augustus Jazz Middelheim. Op deze festivaldag zag hij concerten van Ben Sluijs Quartet, Robin Verheyen Quartet en Fred Hersch Trio.
Cd
Dave Gisler Trio - 'Rabbits On The Run' (Intakt, 2018)
Opname: juni 2017
De Zwitserse gitarist Dave Gisler is de ideale sideman in veel bands. Hij maakt deel uit van Christoph Irniger's Pilgrim - waarmee hij eind vorig jaar nog te horen was in het Tilburgse Paradox, Florian Egli's Weird Beard, het Gregor Frei Asmin Sextet en nog wat ensembles die Zwitserland rijk is. En getuige de samenwerkingen met Nasheet Waits en Dave Douglas weten ze hem aan de andere kant van de plas inmiddels ook te vinden. Verwonderlijk is dat niet, want Gisler is in al die combinaties een onmisbare schakel in het groepsgeluid.
En nu ligt er een album van zijn eigen trio, dat hij formeerde samen met twee voormalige medestudenten uit zijn tijd aan de Hochschule Luzern, bassist Raffaele Bossard en drummer Lionel Friedli. Met composities van eigen hand. Ingetogen en weloverwogen klinkt opener 'Spiegelfeld'. Gisler weegt zijn noten in deze uitgebalanceerde melodie op een zangerige baslijn van Bossard en elegante roffels van Friedli. Na dit eerste nummer van ruim zeven minuten weet je het eigenlijk al: dit album kan niet meer stuk, al trakteert het trio ons in 'Dive' op totaal andere sferen. Zeer ritmisch, maar tevens ruig spel van Friedli en een heerlijk fel spelende Gisler. Zo klinkt een duik dus: als steeds verder ontsporende punkrock! 'Mr. No Name' mag dan wat rustiger. Spannend ook met die uitwaaierende akkoorden, ingekaderd door Bossard en Friedli.
In 'Sinister Minister' is het dan weer andermaal raak. Gisler draait de knoppen van zijn gitaar ver open en trakteert ons op een prachtige, breed uitwaaiende, zeer kleurrijke solo. Een van de hoogtepunten van dit album. Nog heftiger gaat het eraan toe in 'Rabbits On The Run'. En niet alleen de konijnen nemen de benen bij het horen van deze klanken. Als een stoomwals dendert het trio hier over ons heen. De rust in 'Spirit Laundry' komt dan ook als geroepen, even een moment om op adem te komen. Friedli betoont zich ook hier weer een uitstekende drummer, Bossard legt een fijne groove neer en Gisler fascineert met een krachtige melodie. Van die rust blijft overigens allengs niet veel meer over. 'Two Flowers' biedt dit wel. Mooi ingetogen spel hier van Gisler, met goedgeplaatste interventies van zijn collega's. Het ritmische 'Playground' is de perfecte afsluiter. Het patroon dat Bossard neerlegt en dat Friedli verder invult met zijn brushes doet ons meedeinen en vormt de perfecte onderlegger voor Gislers subtiele, meanderende melodie. Grote klasse, dit album.
Cd's / Jazztube
En dan ben je ineens veel te snel klaar. Al het materiaal opgenomen in één dag, terwijl de studio is gehuurd voor twee dagen. Na wat overleg besloot het trio al snel om dan maar direct een tweede album te maken en die te laten bestaan uit standards en improvisaties. Allereerst trakteert het trio ons op 'Solar' van Miles Davis, dat uitgetrokken wordt tot een vierdelige suite. In één keer in nog geen half uur opgenomen. En dat is te horen, de spontaniteit knalt van deze opnames af. Het tekent direct het verschil met het eerste album. Zo mooi afgewogen en gedirigeerd als de stukken van Somsen klinken op het eerste album, zo spontaan klinken de standards en de improvisaties op deze tweede.
