Dvd
Han Bennink – 'Hazentijd' (DATA Images, 2009)
"Die jongen heeft een klap van Afrika gehad." Aan het woord is Jan Wolkers, op archiefbeelden, over drummer Han Bennink. De op dvd verschenen documentaire 'Hazentijd' van Jellie Dekker zit vol met dergelijke rake oneliners van bevriende musici en betrokkenen. Samen geven ze met veel recente en archiefbeelden een beeld van het fenomeen Han Bennink, 'visual artist en percussionist', zoals de documentaire wordt ingeleid.
Bennink wordt gefilmd in en rond zijn huis, maar ook op tournee. Prachtig zijn de beelden van Bennink in een roeiboot in De Rijp, op weg naar een door hemzelf gebouwde molen in een weiland en onderweg vogels kijkend. Een indiaan uit de Zaanstreek, zo omschrijft hij zichzelf. Muziek en beeldende kunst lopen vaak door elkaar heen; behalve een wereldberoemde jazz-drummer mag hij graag het publiek entertainen met absurde vondsten, dikwijls met gevonden voorwerpen op het podium die in een muzikale context een nieuwe betekenis krijgen. Zo krijgt een lange stok op het podium de functie van xylofoon.
De podiumpresentatie van Bennink is even beroemd als berucht. Ook dat gegeven blijft in 'Hazentijd' niet onbelicht. Voor versterkt spelende muzikanten als de Franse impro-gitarist Noël Akchoté is het geluidsniveau van Bennink misschien geen probleem, voor een onversterkt spelende bassist wellicht wel. Volgens pianist Guus Janssen is Bennink geen dienende muzikant, en een subtiel opgebouwd muzikaal idee zonder moeite van tafel vegen is voor hem eerder regel dan uitzondering. De kwalificatie 'verrassend' neigt dan naar 'onvoorspelbaar', met alle gevolgen van dien.
Waar in de eerste helft van de dvd met name archiefbeelden met commentaar van Bennink zelf te zien zijn, is de tweede helft visueler van aard en wordt er minder uitgelegd en toegelicht. Het geeft het geheel wat meer lucht, want de informatiedichtheid is de eerste helft erg hoog. Want Bennink heeft nogal wat te vertellen, en wat een werk heeft hij verzet, nationaal en internationaal. Toch zijn het de beelden die voor zichzelf spreken: Bennink aan het werk in Ethiopië of met zijn eigen trio in het Bimhuis. Met reden zijn er veel beelden gebruikt van het bezoek van het ICP Orkest aan Banff, Canada. In een prachtige bosrijke omgeving is vogelkijker Bennink helemaal in zijn element, maar ook mag hij er drumlessen geven aan jong talent van het conservatorium dat er gevestigd is.
Hoe druk het tourleven van Bennink nog altijd is, zijn uitwijkplek in De Rijp is onmisbaar om tot rust te komen en kunst te maken, zoals bijvoorbeeld beschilderde cd-hoesjes. Je zou het niet achter hem zoeken, maar Bennink is wel degelijk een perfectionist, die netjes zijn schoenen poetst, minimaal twee uur van tevoren voor een optreden arriveert, om een mooi plekje op het podium te claimen voor zijn drumstel. Aan een paar noten heeft hij genoeg, zijn fantasie wordt volledig uitgebuit om de muziek vorm te geven. Intuïtief was het dan ook logisch dat Bennink zijn heil zocht buiten de traditionele jazz en is gaan improviseren, zonder dat verleden helemaal vaarwel te zeggen overigens. Ook zijn kunstopleiding komt hem tot vandaag de dag van pas. De mooiste quote hierover komt van bassist Ernst Glerum: "Er zijn veel overeenkomsten tussen jazz en beeldende kunst; je begint met een wit vel, trekt één streep en je kunt niet gummen."(Eric van Rees, 9.1.10) - [print]
- [naar boven]
Concert
Feestelijk concert van toonaangevende trompettist
Nieuwjaarsconcert Ack van Rooyen 80, zaterdag 2 januari 2010, Bimhuis, Amsterdam
Sinds de vijftiger jaren is Ack van Rooyen één van de meest toonaangevende trompettisten in de Nederlandse en Europese jazzscene, te weten het moderne mainstream idioom. Samen met zijn broer Jerry maakte hij deel uit van de Ramblers en, met de gebroeders Bruijn (Rinus en Kees), de Red And Brown Brothers. Al snel maakten beide broers Van Rooyen furore in Europa (vooral Duitsland). Jerry in het bijzonder als orkestleider/arrangeur en Ack als solist in orkesten als dat van Peter Herbolzheimer, de WDR Big Band en het Clark Terry Orchestra.
Als icoon van de eerste lichting Nederlandse moderne jazzmusici werd – terecht – op het meest belangrijke jazzpodium zijn tachtigste verjaardag gevierd. Familie, vrienden, kennissen, collega's en liefhebbers genoten van de verschillende solo-, duo- en ensemble-optredens. Behalve het Ack van Rooyen/Paul Heller Quintet traden enkelen van Acks favoriete jonge Nederlandse jazzmusici op.
De hoogtepunten van dit zeer gevarieerde en lichtvoetige verjaardagsconcert bevonden zich aan het begin en het eind. Gast Peter Beets opende en verraste met een prachtige pianosolo in 'Over The Rainbow'. Schitterend intens en subtiel gespeeld. Vervolgens een duo met Beets en Van Rooyen in de standard 'My One And Only Love'. Hierin bleek hoe helder, efficiënt en beheerst Van Rooyen soleert op zijn hoofdinstrument, de bugel. Het concert kon niet meer stuk.
Barbara Field, al 53 jaar Acks echtgenote ("wie doet mij dat na", zei hij zelf) zong breekbaar, fascinerend en met veel gevoel 'Refection' van Thelonious Monk. Ook de vocale bijdrage van Fay Claassen in duo met haar echtgenoot tenorsaxofonist Paul Heller was indrukwekkend in Mulligans 'Line For Lyons', soms scheurend aan de rand van de harmonische stemming.
Na de pauze concerteerde het Ack van Rooyen/Paul Heller Quintet, met pianist Hubert Nuss, bassist Ingmar Heller en drummer Hans Dekker. Tenorist Paul Heller heeft een mooie, beschaafde en warme toon en fraseert, evenals Van Rooyen, relaxed over de schema's heen in zijn solo's. In deze set excelleerde Ack van Rooyen in een prachtige ballad, die hij opdroeg aan de verleden jaar overleden altsaxofonist Charlie Mariano, Pia Beck en zijn broer Jerry. Van Rooyen is een balladvertolker van grote klasse.
Tenslotte werd het kwintet uitgebreid met de gitaristen Peter Tiehuis en Henk Sprenger, altsaxofonist Joris Roelofs, trompettist Rik Mol en trombonist Bart van Lier. In het funky sluitstuk van dit feestelijke concert soleerden Mol en Roelofs heftig en virtuoos. Met dit hoogtepunt werd de verjaardagspartij treffend afgesloten.
Klik hier voor een fotoverslag van dit concert door Cees van de Ven.
Meer weten?
De website van Ack van Rooyen.
(Jacques Los, 8.1.10) - [print]
- [naar boven]
Nieuws
Nieuwe serie TryTone-concerten
TryTone gaat de serie Dubbelplus-concerten uitbreiden; deze maand zijn er behalve in Amsterdam ook concerten in Tilburg, Utrecht en Eindhoven.
In de Dubbelplus-concertreeks ontmoeten een Nederlandse en een buitenlandse band elkaar op het podium. In januari zijn dat de Franse groep Umlaut Double Trio, met onder andere de fenomenale gitarist Marc Ducret, en het Nederlandse ensemble Spinifex Tuba Band, een octet in een spectaculaire bezetting met twee tuba's, met onder anderen trombonist Joost Buis, fluitist Ned McGowan, trompettist Gijs Levelt en saxofonist Tobias Klein. Beide bands voeren los van elkaar eigen repertoire uit. Daarnaast presenteren zij een gezamenlijk project dat zij speciaal voor deze avond hebben voorbereid. Daarin zijn de dertien muzikanten van beide bands in wisselende bezettingen met elkaar te horen.
Klik hier voor uitgebreide informatie.
(Jacques Los, 8.1.10) - [print]
- [naar boven]
Frappant Vinyl
December 1954: Stan Levey & Carmen McRae
"Film-, muziek- en literatuurliefhebbers zijn vaak dol op lijstjes. Al gaat het bij deze artistieke lijstjes meestal niet om feiten, records en cijfers, maar om smaak, emoties en vooroordelen. Je kunt ze gebruiken als geheugensteuntjes of als handige boodschappenlijstjes, maar ook als wegwijzers door onbekend terrein."
Ook onze nieuwe medewerker Peter Smids gaat zich wijden aan zo'n lijstje: maandelijks presenteert hij in Vinyl Vitrine een zo volledig mogelijke lijst met jazz-langspeelplaten die in een bepaalde maand zijn opgenomen. Daarbij beperkt hij zich niet tot een droog, feitelijk lijstje, want hij zal maandelijks ook een of meerdere lp's nader uitlichten in onze nieuwe rubriek Frappant Vinyl.
Deze keer richt hij zich op platen van drummer Stan Levey, die speelde met bebop-pioniers als Dizzy Gillespie, Thelonious Monk, Charlie Parker en Oscar Pettiford, én zangeres Carmen McRae, die tegenwoordig vaak in één adem wordt genoemd met Ella Fitzgerald, Anita O'Day en Sarah Vaughan, maar die 55 jaar geleden haar eerste lp opnam voor het Bethlehem-label.
Klik hier voor een inleiding op deze nieuwe rubriek.
Klik hier voor de oogst van december 1954.
Klik hier voor het artikel over Stan Levey.
Klik hier voor het artikel over Carmen McRae.
(Maarten van de Ven, 6.1.10) - [print]
- [naar boven]
Cd
Rogério Bicudo & Sean Bergin - 'Mixing It' (Pingo Records, 2009)
Opname: september 2008
Rietblazer Sean Bergin zit in een introspectieve fase. Sinds twee jaar werkt hij veel met de Braziliaanse gitarist Rogério Bicudo en mixing it levert dat verstilde muziek op. Het grote gebaar heeft plaats gemaakt voor een intieme samenspraak. Er spreekt een soort vredige berusting uit dit album. Het is alsof Bergin vermoeid herinneringen ophaalt: 'nou jongen, wat ze tóén deed...' en zijn maat van 'o ja, joh?'.
De blazer en de gitarist hebben elkaar ingewijd in de muziek van Durban en van Rio de Janeiro. En dus horen we hier flarden kwela, die afgewisseld worden door zuchtjes samba. Wanneer Sean pennywhistle speelt, zoals in het titelnummer, neemt hij ons mee terug naar de eerste keer dat we 'echte' Zuid-Afrikaanse muziek hoorden (van Zig Zag and the Jive Flutes, de hit 'Tom Hark', om precies te zijn).
In 'Sonnet 119' klinkt zijn dwarsfluit zo mogelijk nog archaïscher. Deze muziek gaat diep en komt dicht bij het leven zelf. Heel even verheft Bergin zijn stem. In 'Bombella' laat hij zijn tenor een moment loeien, maar het volgende ogenblik blaast hij als in gedachten verzonken onderkoelde, gemompelde zinnen, waarin de melancholie weer de overhand heeft. De beperking geeft de inhoud prijs. Menschenmuziek is dit.
Deze recensie verscheen eerder in Jazz.
Meer horen?
Op de MySpace-pagina van Sean Bergin & Rogério Bicudo kun je twee tracks van deze cd beluisteren: 'Bombella' en 'Imagina (Valsa Sentimental)'.
(Eddy Determeyer, 6.1.10) - [print]
- [naar boven]
Concert
Paranoia 2009 start sterk
Trio Palinckx-Van Kemenade-Palinckx, Paul van Kemenade Quintet & Angelo Verploegen, Clazz Ensemble, donderdag 24 december 2009, Stranger Than Paranoia Festival, Paradox, Tilburg
In tegenstelling tot wat eerder aangekondigd was, deelde Paul van Kemenade het eerste deel van de openingsavond van Stranger Than Paranoia niet het podium met cellist Ernst Reijseger, maar met de gebroeders Bert (bas) en Jacques (gitaar) Palinckx. Reijseger liet zich verontschuldigen; hij was zojuist vader geworden.
Het duo Palinckx staat bekend om hun experimentele improvisaties. Naast Jacques lagen ze al klaar: de melkopschuimer, mixer, hondenborstel en nog meer geluidsvervormende attributen, waarmee hij soms irritante, maar soms ook verbazingwekkende klanken tevoorschijn toverde. Het trio startte met de wereldpremière van een compositie die altsaxofonist Van Kemenade schreef voor Reijseger met de toepasselijke titel 'De Reiziger' en eindigde met 'Maartse Buien', een stuk van Jacques wat hij naar eigen zeggen "helaas al" in 1983 schreef. Van Kemenade, vrije geest als hij is, benadrukte nog eens het doel van dit festival: experimentele improvisaties, ook in kleinere bezettingen. In dit kader was het een geslaagde opening op allebei de fronten.
In het tweede gedeelte van deze avond maakte Van Kemenade een swingende start met zijn kwintet, dat naast hemzelf bestaat uit Louk Boudesteijn (trombone), Rein Godefroy (piano), Wiro Mahieu (bas) en Pieter Bast (drums). De blazerssectie werd voor de gelegenheid gecompleteerd met Angelo Verploegen (flugelhorn, trompet). De individuele kwaliteiten van de blazers in combinatie met de karakteristieke klankkleuren van de drie verschillende blaasinstrumenten vormden een prachtig harmonieus geheel.
Ook het spel van Mahieu sprong in het oog. Zijn baslijnen zijn dynamisch en inventief, en hij heeft een uitermate expressieve manier van spelen. Mocht een bas op wieltjes mogelijk zijn, dan zou hij er waarschijnlijk het hele podium mee ronddansen!
Een optreden van deze band verveelt eigenlijk nooit. Het bevat composities met (traditionele) jazz, klassieke thema's, improvisaties, swingende breaks, maar ook lyrische stukken. De immer zichzelf blijvende Van Kemenade weet zich dan ook omringd door goede muzikanten met een open blik; dat maakt het geheel telkens weer tot een kwalitatief hoogstandje.
Voor het laatste onderdeel werd het podium vrijgemaakt voor het 12-koppige Clazz Ensemble, dat werd opgericht in 2007 en composities speelt op de grens van jazz en (modern) klassiek. Deze small big band onder leiding van Dick de Graaf (saxofoons, dwarsfluit) en Gerard Kleyn (trompet) bestaat uit negen blazers en een ritmesectie met piano. De diversiteit aan blaasinstrumenten was groot; alt-, tenor-, sopraan,- en baritonsax, maar ook trompet, trombone, bugel, klarinet en basklarinet.
Alhoewel de eerste nummers wat steriel klonken, was de klarinetsolo van Paul van der Feen een prachtig moment tijdens de eerste compositie, een circuswals. De vertolking van de wals op zich bood jammer genoeg niet de mogelijkheid de circusring te visualiseren. Na enige tijd echter leek het orkest zijn draai gevonden te hebben en raakte het publiek enthousiast. De saxofoonsolo van De Graaf bracht de swing weer terug en de muzikanten speelden losser en meer met gevoel.
Ook schroomde het orkest niet om een geluidseffect toe te passen op Kleyns trompet. Over het gebruik van geluidvervormers en effectenkastjes zijn de meningen verdeeld, maar ook hier was het resultaat fraai en zeker niet overdone. Maar er volgden nog meer mooie momenten, waaronder een duet voor klarinet (Van der Feen) en trombone (Vincent Veneman) en een solo van Martijn de Laat op trompet zonder begeleiding van het orkest, wat wel meteen een abrupt einde betekende van het concert.
Deze goed gevulde avond was in ieder geval een sterke start van alweer de zeventiende editie van het Stranger Than Paranoia Festival.
Klik hier voor een fotoverslag van deze avond door Cees van de Ven.
(Donata van de Ven, 4.1.10) - [print]
- [naar boven]
Nieuws
Veel steun voor nieuwe jazzzender
Jazzmusici als Benjamin Herman, Hans Dulfer en Eric Vloeimans, het North Sea Jazz Festival en diverse platenlabels steunen het initiatief voor een nieuwe jazzzender, Radio Jazz. De zender is in afwachting van de nieuwe verdeelprocedure als gegadigde voor de frequentie 90.7 FM.
De kavels A7 (ongeclausuleerd) en A8 (geclausuleerd voor jazz/klassiek) zullen naar verwachting in het eerste kwartaal van 2010 herverdeeld worden. Radio Jazz is een van de kandidaten voor de herverdeling van de kavel A8.
De jazzzender is een mede-initiatief van Martijn Barkhuis, bekend als DJ Maestro. Radio Jazz wil de spreekbuis zijn van jazz-minnend Nederland. Luisteraars worden betrokken bij de programmering. De zender wil jazz "in al zijn vormen zo puur mogelijk uitzenden". Uitzendingen zijn sinds een maand via een online radiostation te beluisteren.
In maart 2009 verdwenen Arrow Jazz FM en Arrow Classic Rock uit de ether. Door een miljoenenschuld aan de Nederlandse staat verloor Arrow haar licentie en werden de twee vergunningen door het Agentschap Telecom ingetrokken.
Bron: NRC(Maarten van de Ven, 4.1.10) - [print]
- [naar boven]
Lees verder in het archief...
