Cd / Jazztube
Reinier Baas - 'Smooth Jazz Apocalypse' (Mainland, 2014)

Op zijn derde album als leider gaat de Nederlandse gitarist in de weer met 'de meest krankzinnig getalenteerde en best geklede musici van het Noord-Westelijke gedeelte van het vasteland van Europa'. Het levert na 'Mostly Improvised Instrumental Indie Music' (2012) opnieuw een plaat op die bulkt van de knipogen, maar zorgvuldig vermijdt om een ironische genreoefening te worden, ook al heb je daar dan een paar luisterbeurten voor nodig.

In de bandbio reiken invloeden van Prokofiev en Coltrane tot A Tribe Called Quest en Arctic Monkeys. Kan wel zijn, maar het is ook enigszins met een korrel zout te nemen, want die invloeden zitten er niet expliciet in; het is eerder een kwestie van de invloeden te kneden en te incorporeren in een bandsound die op zich al behoorlijk kleurrijk is. Daarvoor heeft Baas zijn vaste kwintet The More Socially Relevant Jazz Music Ensemble uitgebreid met twee kleppers, pianist Harmen Fraanje en basklarinettist Joris Roelofs, die de sound en aanpak van de band extra raffinement en kleur bezorgen.

Dat van die smooth is trouwens niet gelogen. Het album is speels en creatief, maar verwacht op basis van bovenvermelde referenties en de naar Hitchcock knipogende hoes geen schreeuwerige festijnen van dwarse free jazz of rauwe knoesten van songs. Baas blijft een componist en bandleider die vanuit een toegankelijke aanpak de bakens probeert te verzetten met ingenieuze composities en hier en daar best een paar originele keuzes maakt, zoals de merkwaardige albumopbouw. Maar eerst krijg je die soepele opener 'Squalor' op je bord, een elastische brok inventiviteit met stotende ritmes en knappe blazerspartijen, waarbij vooral het gebruik van twee altsaxen blijft opvallen, alsook het knappe rondje solo's, met clean gekringel van Baas, de haast nonchalante elegantie van de licht klinkende Roelofs en de immer goed klinkende Fraanje.

Die vrij directe aanpak krijg je zelden van meet af aan te horen. Het in de rock gewortelde 'Gregarious' met zijn knoestige gitaarsound is er zo eentje, maar echt voorspelbaar wordt het nooit. Daarvoor liggen de start/stop-dynamiek, versnellingen en vertragingen veel te dwars. Grappig is dan weer dat Baas net in dit stuk kiest voor een schaamteloos afgelikte solo. Ook het korte titelnummer dat de plaat afsluit is leuk: het trekt zich op gang vanuit een trippelend gitaartje en belandt vervolgens in een gruizige funkgroove.

Daartussen gaat het er doorgaans wat ingetogener aan toe. In 'Orthodox' krijg je zo een haast Scandinavische start met een net niet melig stukje melancholie dat gaandeweg iets krachtiger wordt, terwijl Fraanje's toepasselijk getitelde 'Ballad', met een glansrol voor Roelofs, je wat stroop rond de mond smeert alvorens terug te slaan met 'Gregrarious'. De tweede albumhelft begint zijn eigenaardige verhaal met het filmisch aanvoelende 'A World Within #16' van Fraanje: een mysterieuze, repetitieve compositie, die hier het buitenbeentje is, maar wel blijft plakken.

Daarna komt 'Epilogue (For Helena Basilova)', dat solo uitgevoerd wordt door pianiste Basilova zelf. Het stuk wordt naar voren geschoven als een samenvatting van de plaat, en je hoort er daadwerkelijk ook melodieën van een paar albumtracks in terugkeren. Vervolgens krijg je ook nog eens 'Orthodox (Reprise)', een kortere variatie waarin de rol van de bas wordt ingevuld door een diep brommende basklarinet en de drum al helemaal afwezig blijft. Een fijn ideetje.

'Smooth Jazz Apocalypse' lijkt aanvankelijk een wat eigenaardige plaat, een beetje met het vlees-noch-vissyndroom, maar leg die plaat vervolgens nog eens op en je zult merken dat die stukken hier en daar al onder de huid gekropen zijn. En ze zullen er ook even blijven. Het doet dan ook vermoeden dat Baas & co. verdomd goed weten waar ze mee bezig zijn en de traditie van binnenuit opfrissen met een plaat die charmeert, zonder dat je je er (aanvankelijk) van bewust bent. En dat is ook een kunst, zij het een lepe.

Deze recensie verscheen ook op Enola.be

Bekijk de Jazztube!
Klik op de afbeelding linksboven voor een live-uitvoering van 'Orthodox' in het VPRO-programma 'Vrije Geluiden' op 10 november 2013. Met Reinier Baas op gitaar, Joris Roelofs op basklarinet en Harmen Fraanje op piano.

Labels: cd, jazztube

(Guy Peters, 7.6.14) - - [naar boven]

Lees verder in het archief...

Menupagina's:

Cd van het moment:
Sylvie Courvoisier - 'Chimaera'
Klik op de hoes om een track te beluisteren en voor meer informatie

Nieuws, tips, suggesties, adverteren, meewerken?
Mail de redactie.