Draai om je oren - Jazz & meer

		Draai om je oren Jazz en meer - Weblog

Onder het stof vandaan | Cd's
Keith Jarrett - 'Bordeaux Concert'
ECM, 2022 | Opname: 6 juli 2016
Keith Jarrett - 'Book Of Ways'
ECM, 2023 | Opname: juli 1986

Vijf jaar geleden werd de vermaarde pianist Keith Jarrett getroffen door twee beroertes, waardoor pianospelen voor hem definitief tot het verleden behoort. We moeten het dus doen met zijn opnames, zoals 'Book Of Ways' dat door zijn platenmaatschappij ECM Records opnieuw is uitgebracht, en met wat zo nu en dan nog opduikt uit de archieven, zoals opnames gemaakt op 6 juli 2016 in het auditorium van de Opera de National in het Franse Bordeaux, die vorig jaar bij dezelfde platenmaatschappij onder de titel 'Bordeaux Concert' het licht zagen.

Vijf kwartier aan improvisatie, opgeknipt in dertien titelloze delen, dat behelst 'Bordeaux Concert'. Na een wat aarzelend begin creëert Jarrett een boeiend patroon, waarvan ritme en melodie belangrijke elementen zijn, zonder dat dit echt tot wasdom komt. Verderop gaat het tempo fors omlaag en krijgt de muziek kenmerken van een ballade. Bijzonder is het puntige tweede stuk en de wijze waarop Jarrett hier aanzetten doet tot een ritme, zonder ook hier echt door te pakken, iets dat we wel vaker aantreffen in zijn spel. Pas in het derde stuk werkt Jarrett een melodie compleet uit. Het gaat gepaard met een groove die de invloed van de blues verraadt, een actie die het publiek aan het applaus te horen wel kan waarderen. In het vierde en het vrij stug ritmische vijfde deel zoekt hij weer meer de abstractie, complexe patronen ontvouwend. Het vormt een mooi evenwicht in deze recital, manoeuvrerend tussen meer of minder abstractie. In het zesde en zevende stuk keert hij dan weer terug naar meer melodisch spel, met een mooi nadrukkelijk patroon op links in het zesde en een prachtige, mooi repetitieve melodie in het zevende. In het achtste deel horen we die voor Jarrett zo typische ritmiek, met een flinke scheut blues. Het is ook zo'n moment waarop hij het niet kan laten om mee te zingen. Bijzonder is ook het relatief korte, maar wel bijzonder ritmische tiende deel. Prachtig zijn tot slot de vrij ingetogen en melodische delen elf en twaalf. Met name in dat laatste stuk weet Jarrett de gemoederen te beroeren.

'Book Of Ways' nam Jarrett op in juli 1986 en, heel bijzonder, hij bespeelt hier een clavichord, een snaarinstrument met toetsenbord dat veel gebruikt werd in de renaissance en de barok, maar dat begin negentiende eeuw in onbruik raakte. Negentien titelloze stukken, verdeeld over twee cd's nam Jarrett op, duidelijk improvisaties. En wat vooral opvalt, zeker in vergelijking met de piano, is het nagenoeg ontbreken van vibrato in de klank. Niet zo sterk als bij een klavecimbel, waarvan de klank ook in een hoger register ligt, maar het is voor onze oren toch wel even wennen. Daar staat tegenover dat je met dit instrument ragfijne melodische patronen kunt maken, juist door dat nagenoeg ontbreken van vibrato. Het tweede stuk vormt daar een mooi voorbeeld van. Een clavichord is zowel een toets- als een snaarinstrument. Het album kreeg niet voor niets de ondertitel 'The Feeling Of Strings' mee. Het vierde stuk roept dan ook eerder associaties op met een gitaar dan met een piano. Opvallend is daarbij het gebruik van ritmiek, geheel anders dan we van Jarrett gewend zijn. Mooi hoe hij bijvoorbeeld in het zesde, het tiende en het vijftiende stuk het bijzondere karakter van dit instrument weet in te zetten. Bijzonder is ook het achtste stuk, waarin Jarrett op overtuigende wijze de lage regionen verkent. Op een aantal stukken zoekt Jarrett aansluiting bij de tijd waarin dit instrument populair was; de invloed van muziek uit de renaissance is hier evident. Mooi klinkt ook het veertiende stuk, waarin de clavichord bijna klinkt als een Spaanse gitaar en Jarrett zich duidelijk laat inspireren door de flamenco.