Draai om je oren - Jazz & meer

		Draai om je oren Jazz en meer - Weblog	vrijdag 14 maart 2025

Concert
Hartverwarmende hommage aan een vreemde gast
Frans Elsen Factor o.l.v. Eric Ineke, woensdag 18 januari 2023, Brouwerij Martinus, Groningen

Beetje vreemde gast toch, die Frans Elsen (1934-2011). Beboppianist en docent aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag. Zijn voormalige studenten zijn vol lof over hem - maar geven ook volmondig toe dat hij een 'moeilijke' leermeester was en dito mens. Ik had ooit een discussie met hem over moderne jazz en moderne kunst in het algemeen. Ik liet mij ontvallen dat ik Dada als de belangrijkste kunststroming van de twintigste eeuw beschouwde, waarop hij in woede ontstak. Dada had juist een einde gemaakt aan de kunst! Vreemde gast.

Toen hij in 1970 in een huwelijkscrisis belandde, trok hij met een contingent kameraden en drank naar Noorwegen, waar hij (bij wijze van therapie?) aan het componeren sloeg. Dat resulteerde niet in een reeks bopnummers, wat je bij hem wellicht zou vermoeden, doch voor die tijd geavanceerde souljazz, zoals die met name op het label Blue Note verscheen.

Het was Frank Jochemsen, de immer alerte opperspeurneus van het Nederlands Jazzarchief, die op een goede dag op een aantal mysterieuze radio- en liveopnamen stuitte. Met de Noorse composities van Elsen, in prima staat, uitgevoerd door zijn septet, met een hoofdrol voor altist Piet Noordijk. Via Elsens toenmalige drummer Eric Ineke kwam hij erachter dat er nog bladmuziek van die bewuste formatie bestond en zo raakten er wat balletjes aan het rollen. Niet alleen is het materiaal door het NJA onlangs op de markt gebracht ('Norway', te bestellen via info@jazzarchief.nl), ook heeft Ineke, het enige overlevende lid van de toenmalige groep, een nieuwe band opgetuigd om het repertoire live uit te voeren.

Wie bij 'Noorse jazz' akelige visioenen krijgt van klaaglijke maagden die op rotspunten zitten te grienen om hun weggelopen koe, kan opgelucht ademhalen. Daar heeft deze muziek niets mee te maken. Het is gewoon straight-ahead jazz. Misschien leunt het tegen de jazzrock, maar daar heeft de drummer lekker niks mee te schaften. Het ritme veert soepel. Ineke is een albatros die loom en superieur zijn rondjes draait boven een fjord, terwijl slagwerker Bart Fermie de muilezel is die honderd meter dieper in een opgewekte gang de rotspaadjes afdraaft. Zijn finest hour beleefde die laatste in het nummer 'Ringbu 2', een soort samba, waarin hij een hallucinante solo gaf op nietige percussie-instrumentjes. Alsof er onder het raam van Martinus een compleet trommelorkest van het carnaval in Rio de Janeiro voorbijmarcheerde.

De twee meest prominente solisten waren pianist Juraj Stanik en trompettist/bugelblazer Gidon Nunes Vaz. In het geluid van Nunes Vaz hoorde je, met name in de compositie 'Otta', dat hij alle boptrompettisten heeft geabsorbeerd. Hij is ook een balladeer met ballen, getuige zijn solo in 'Body And Soul'. Samen met altist Marco Kerver vormt hij een voor dit genre ideale blazerssectie. Denk: Art Blakey. Denk: Horace Silver.

Dat Juraj Stanik van alle markten thuis is wisten we al. In hetzelfde 'Otta' hoorden we dat hij alle zijpaadjes als zijn broekzak kent. Maar niet alleen daar. Geen enkele route is voor hem vanzelfsprekend of uitgesleten.

Met breaks en rolls gaf Eric Ineke vorm aan de muziek. 75 jaar nadat hij zijn eerste rammelaar ter hand nam swingt hij onverminderd en onvermoeibaar door.

Foto's: Hammie van der Vorst

Labels: concert, Eric Ineke, Frans Elsen Factor, jan23