Dinsdag 28 september overleed op 79-jarige leeftijd hammondorganist Dr. Lonnie Smith.

Smith was een van de meest unieke Hammond-stylisten die voortkwam uit het gouden tijdperk van de orgelensembles uit de jaren 60, een scene die zijn wortels had in zwarte Amerikaanse buurtlocaties. Muzikaal weefde Smith een buitenaards en soulvol tapijt, dat meedogenloos groovende baslijnen samenvoegde met opzwepende melodieën en harmonieën. Als bandleider en artiest had Smith een pittige en viscerale speelstijl, waarmee hij fans over de hele wereld wist te bereiken.

Smith werd geboren in Lackawanna, New York, een voorstad van Buffalo, op 3 juli 1942. Zijn moeder liet hem kennismaken met gospel, blues, jazz en vroege rhythm-and-blues. Als tiener in de jaren vijftig begon Smith muziek op het gehoor te leren en speelde hij trompet en andere koperinstrumenten op school. Hij begon ook te zingen op lokale podia in een doo wop-groep die bekend staat als The Supremes, een ensemble dat dateerde van vóór het beroemde vocale Motown-trio.

Na een korte periode bij de luchtmacht keerde Smith begin jaren zestig terug naar huis in Buffalo, waar hij in aanraking kwam met de muziek van Blue Note-sterorganist Jimmy Smith. De drang om muzikant te worden werd sterker, maar een instrument had hij nog niet gekozen. Rond diezelfde tijd begon hij een muziekwinkel te bezoeken die eigendom was van de lokale accordeonist Art Kubera, die een katalyserend effect zou hebben op de carrière van Smith.

"One day the owner [Kubera] said 'Son, why do you sit here every day until closing time?'", herinnerde Smith zich. "I told him, 'Sir, if I had an instrument I could work, and if I could work, I could make a living. One day I went there, and he closed the place. We went to his house in the back, and there was a brand-new Hammond organ. He told me, 'If you can get this out of here, then it's yours.' It was snowing in Buffalo, but I did. Art was my angel."

Smith ontwikkelde zich razendsnel op het orgel. Hij begon in bands te spelen in de Midwest, New York City en in Buffalo. Veel van de groepen waarmee Smith optrad waren begeleidingsbands voor soulzangers en instrumentalisten op het tourcircuit. In 1964 brak Smith door in de internationale jazzscene toen de jonge gitarist van organist Jack McDuff, George Benson, zijn functie neerlegde en een eigen groep vormde. Benson gaf Smith de orgelstoel in zijn nieuwe kwartet. Na residenties in Harlem's Palm Cafe en Minton's Playhouse werden zowel Benson als Smith getekend door Columbia Records en maakten ze albums als leiders. Ze vestigden een nieuwe stijl, die zinderende bebop combineerde met r&b. De muziek was dansbaar, maar bevatte de taal van de jazztraditie.

Zijn doorbraak kwam toen saxofonist Lou Donaldson Smith en Benson inhuurde voor het Blue Note-album 'Alligator Boogaloo' uit 1967, waarvan het titelnummer verrassend op de Billboard Hot 100-hitlijst belandde. Dit succes leidde ertoe dat Smith in 1968 een platencontract kreeg bij Blue Note als bandleider. Hij maakte binnen twee jaar vijf succesvolle albums voor het label. In 1971 verliet Smith Blue Note. In de jaren 70 begon hij zijn kenmerkende tulbanden te dragen. Hoewel niet expliciet religieus, droeg hij ze als een symbool van universele spiritualiteit, liefde en respect.

In de jaren negentig brak de op groove gebaseerde acid jazz-beweging door in Engeland en de VS, waar de hiphop door middel van sampling de jazz van de late jaren 60 en vroege jaren 70 weer hip maakte. Als gevolg hiervan was Smith opnieuw een veelgevraagd gastartiest. Als leider bracht hij een reeks van vier veelgeprezen albums uit voor Palmetto Records in de vroege jaren 2000.

In 2016 keerde Smith terug naar Blue Note. Hij werd benoemd tot NEA Jazz Master en maakte opmerkelijke, genre-overschrijdende samenwerkingen met Norah Jones en The Roots. Op zijn laatste album, 'Breathe' uit 2020, werkte de organist succesvol samen met Iggy Pop.

Labels: Dr. Lonnie Smith, in memoriam

(Maarten van de Ven, 2.10.21) - - [naar boven]

Lees verder in het archief...

Menupagina's:

Cd van het moment:
Sylvie Courvoisier - 'Chimaera'
Klik op de hoes om een track te beluisteren en voor meer informatie

Nieuws, tips, suggesties, adverteren, meewerken?
Mail de redactie.