Draai om je oren
Jazz en meer - Weblog


 




In memoriam
Willem Breuker

Rietblazer, componist, orkestleider en oproerkraaier Willem Breuker is op 23 juli in zijn woonplaats Amsterdam aan longkanker overleden. Het enfant terrible van de Nederlandse muziek werd 65.

Vanaf het moment dat hij op het vaderlandse toneel verscheen, in 1966, met zijn compositie 'Litanie Voor De 14de Juni', heeft zijn muziek steevast felle reacties pro en contra losgemaakt. Hem werd verweten dat hij zijn instrumenten niet beheerste en dat hij geen respect had voor de jazztraditie. Niet toevallig, wellicht, begon hij zijn loopbaan midden in de Provobeweging. Huisjes konden hem niet heilig genoeg zijn.

Nochtans was Breuker bijzonder goed op de hoogte van de jazztraditie. En niet alleen van de jazztraditie; ook de donkerste hoekjes van de klassieke muziek kende hij als zijn broekzak. Dat bleek onder meer in 2003, toen Breuker een programma voor de Nederlandse Muziekdagen samenstelde, waarin componisten als Jaap Kool en Peter van Anrooy broederlijk naast Louis Andriessen en Tomoko Mukaiyama op het affiche prijkten.

De eerste stappen op het muzikale pad werden – letterlijk – bij het Harmonieorkest Tuindorp Oostzaan gezet. Daar kreeg hij een tenorsaxofoon in de handen gedrukt en dat ging allemaal prima tot Wim aan het Loosdrecht Jazzconcours meedeed (en daar een ruzie in de jury ontketende). Bestuursleden van de harmonie zagen het spektakel op tv en stonden de volgende dag ziedend op de stoep. De jonge muzikant werd geschorst wegens wangedrag.

Maar Breuker maakte snel furore als bedenker en uitvoerder van vrije muziek met een theatrale inslag. De Amerikaanse free jazz (Archie Shepp, Albert Ayler) van de jaren zestig was een belangrijk baken, maar daar roerde Breuker dan met sardonisch genoegen een hele schep Kurt Weill, Malando en Spike Jones doorheen. Muziek voor mensen, was zijn motto.

Toen Nederland na een paar jaar vond dat de aanpak van Breuker slijtageplekken begon te vertonen, bleek het buitenland een niet leeg te drinken zee. Het Willem Breuker Kollektief trad met evenveel succes op in vrijwel alle landen van de beschaafde wereld. Een van de eerste buitenlandse recensies stond in 1971 in het Engelse blad Melody Maker. 'Willem Breuker is vandaag de dag echt een van de meest vooraanstaande westerse muzikanten. Ik ken maar weinig lieden die met geluid werken wier creaties de breedte en het gewicht hebben waarvan zijn werk doortrokken is,' schreef Richard Williams.

Toch ontwikkelde Breukers muziek zich door de jaren. De hem kenmerkende ironie wilde hij ook wel eens loslaten, en dan kon zijn Kollektief ineens van een plichtmatig en wat suffig voortploegend hofje veranderen in een swingende bigband of een enerverend kamermuziekensemble.

De laatste jaren werd Willem Breuker geplaagd door lichamelijk ongemak (levertransplantatie, longkanker) en een negatief subsidieadvies, waardoor de overheidssteun na dertig jaar plotseling opdroogde*.

De man die aan de wieg stond van de Instant Composers Pool (ICP), de Beroepsvereniging van Improviserende Musici (BIM), de Stichting Jazz en Geïmproviseerde Muziek in Nederland (SJIN), het Bimhuis en nog zo het een en ander, nam zichzelf niet al te serieus. "Denk niet dat je door God op deze aarde bent gezet om die paar kutnoten op te schrijven," vertrouwde hij Marc Wielaert toe. "Ze mogen wat mij betreft alles bij de vuilnisbak zetten als ik de pijp uitga."

* Onlangs werd dit advies overigens wel herroepen.

Meer weten?
Na enkele jaren was het Willem Breuker Kollektief op 1 maart 2004 weer eens neergestreken in café Wilhelmina voor een Jazzpower-concert. Jaren geleden ontving Willem Breuker van de Cité de la Musique in het Parc de la Villette in Parijs (het nieuwe Franse muziekmekka) de opdracht muziek te schrijven bij de vermaarde, geheel gerestaureerde stomme zwart-wit film 'Faust' van regisseur F.W. Murnau uit 1926. De tweede set speelde het Kollektief een suite van deze filmmuziek. "Een belangrijke, indrukwekkende partituur van de man die hiermee wederom zijn compositorische kwaliteiten bewijst", schreef Cees van de Ven destijds in zijn recensie van het concert.

Lees hier de complete recensie met informatie over de film 'Faust'.

Klik hier naar een gesprek met Willem Breuker plus een video van de theater-tour 'Nog Lang Niet Jarig!

(Eddy Determeyer, 24.7.10) - - [naar boven]


Lees verder in het archief...








Menupagina's:




Cd van het moment:
Sylvie Courvoisier - 'Chimaera'
Klik op de hoes om een track te beluisteren en voor meer informatie





Nieuws, tips, suggesties, adverteren, meewerken?
Mail de redactie.