Cd / The Jazztube
New York Art Quartet - 'New York Art Quartet' (ESP Disk, 2008)
Opname: 1964

Het ESP-label is bezig aan een serie reissues. Eén van de meest interessante daarvan is ESP 1004: het eerste album van het New York Art Quartet. Dit kwartet, dat in de ontwikkeling van de free jazz vooral een historische plaats inneemt, bestond slechts zeer kort, maar verenigde in zich een aantal belangrijke muzikanten uit de New Yorkse Scene rond Achie Shepp, John Coltrane en Ornette Coleman.

Vooral trombonist Roswell Rudd is later uitgegroeid tot een soort van Geheimtip, een musicians musician, die na onder meer een lange periode in een hotel-orkest weer met volle kracht terug is op de scene. Inmiddels geniet hij een terechte populairiteit onder jazzliefhebbers van alle soorten. Hij speelt dan ook alles.

Een andere prominent is de Deens-Congolees-Amerikaanse John Tchicai. Deze altsaxofonist is vooral bekend geworden als een van de twee altisten op Coltrane's album 'Ascension', maar heeft ook een aantal goede eigen albums gemaakt en geniet in Denemarken de status van éminence grise.

Deze frontline werd aangevuld door een ritmesectie bestaande uit de polyritmische Milford Graves en bassist Lewis Worrell, die na 1967 zowat volledig uit de scene verdween om pas in 1993 weer op te duiken in het Sam Rivers Trio. Op deze plaat wordt het kwartet in 'Black Dada Nihilismus' aangevuld met Amiri Baraka, de dichter en criticus die geboren is als LeRoi Jones, maar zich zoals vele zwarte Amerikanen in die tijd tot de islam bekeerde. Zijn dichtwerk komt enigszins drammerig en ouderwets over, maar past prima in de tijd: er was voor de zwarten immers nog een wereld te winnen en free jazz was daar vaak een middel voor, net als de poëzie van Baraka.

Wat het New York Art Quartet natuurlijk het interessantste maakt, is de muziek. Die is complex, en door de manier van improviseren lijken de instrumenten soms letterlijk verstrengeld. Veel van de charme ontleent de muziek aan Rudd. Trombonisten hadden na de komst van bebop moeite zich te meten met andere muzikanten, omdat de trombone zich niet leent voor de extreem snelle passages, maar free jazz bleek voor Rudd een manier om weer midden in de jazz te staan. De trombone leent zich immers prima voor het buigen van noten, het scheuren en het piepen dat free jazz kenmerkt. Doordat, in tegenstelling tot de meeste jazzkwartetten, de koperblazer lager kan dan de rietblazer, is de muziek te herkennen uit duizenden.

Wie zich wil onderdompelen in de New Yorkse jazz van midden jaren zestig, doet er goed aan dit album in huis te halen. Het verklaart een hoop over de ontwikkeling van de free jazz in die tijd. En hoewel het misschien niet altijd een even eenvoudige zit is, is het wel degelijk de moeite waard. Het New York Art Quartet staat ook na 45 jaar nog als een huis.

Bekijk The Jazztube
Na 35 jaar kwam het New York Art Quartet in 1999 weer bij elkaar in de oude bezetting, met dien verstande dat bassist Reggie Workman de plaats innam van Lewis Worrell. Voor het Japanse DIW-label nam het viertal de cd '35th Reunion' op. Bovenstaande Jazztube is afkomstig uit 2002, met Rudd, Workman, Graves en - in plaats van John Tchicai - saxofonist John Zorn. Het gaat om een liveoptreden tijdens het Jazz Festival Willisau in het Zwitserse Luzern. Klik op bovenstaande afbeelding links om de video te bekijken en te beluisteren.

Labels: jazztube

(Sybren Renema, 13.2.09) - - [naar boven]

Lees verder in het archief...

Menupagina's:

Cd van het moment:
Sylvie Courvoisier - 'Chimaera'
Klik op de hoes om een track te beluisteren en voor meer informatie

Nieuws, tips, suggesties, adverteren, meewerken?
Mail de redactie.