Draai om je oren
Jazz en meer - Weblog


 


Concert / Cd
Martina Verhoeven / Cyril Bondi, Pierre-Yves Martel & Christoph Schiller live
dinsdag 30 oktober 2018, De Singer, Rijkevorsel
Cyril Bondi, Pierre-Yves Martel & Christoph Schiller - 'Tse' (Another Timbre, 2018)
Opname: 16 november 2017

Bij geïmproviseerde muziek denken we al snel aan jazz, of wat we daar normaal gesproken onder scharen. Daarmee beperken we ons, is de boodschap van Dirk Serries, die zijn horizon langzaam aan het verbreden is, sinds enige tijd een eigen platenlabel beheert - A New Wave Of Jazz - en nu ook op regelmatige basis in De Singer mag programmeren. Wie al kennis heeft genomen van Tonus weet dat Serries meer dan ooit het minimalisme opzoekt en niet terugdeinst voor de stilte als partner van de muziek.

Voor wie er minder in thuis is: we hebben het hier over vrije improvisatie die dichter tegen hedendaags gecomponeerde muziek aanschurkt dan tegen jazz. Sterker nog, vrijwel de meeste musici in dit genre zijn zowel componist als uitvoerend, improviserend musicus. Een ander gemeenschappelijk kenmerk is de aard van de muziek. We noemden het hierboven minimalistisch, maar dat is een understatement. Melodie is er vaak nauwelijks, harmonie evenmin en meestal speelt ook ritme een geringe rol. Wat overblijft is klank en stilte en die twee in een precair evenwicht. En er zijn de eigen, in deze muziek gespecialiseerde labels: het Duitse en alom gerespecteerde Edition Wandelweiser Records van Antoine Beuger, het Engelse Another Timbre met labelbaas Simon Reynell en een handvol labels opgezet door musici: rhizome.s van Bruno Duplant, Second Editions van Eva-Maria Houben en INSUB.records van Cyril Bondi zijn hier voorbeelden van, maar Serries heeft soortgelijke plannen met zijn A New Wave Of Jazz.

In De Singer, op deze eerste avond waar Serries acte de présence geeft als curator, presenteert hij een boeiende double bill. Allereerst pianiste Martina Verhoeven, die we reeds kennen van haar samenwerking met Serries. Alleen nu hier solo met 'Gratitude', een stuk dat Verhoeven baseerde op foto's die zij maakte - Verhoeven is zowel beeldend kunstenaar als musicus - en die als thema de vormen hebben die we tegenkomen bij planten. Verhoeven vergroot die vormen zodanig dat het onderwerp vaak niet langer herkenbaar is, maar nog wel het lijnenspel, de structuur. In haar stuk voor solopiano geeft ze dat eveneens duidelijk vorm. Het is een cyclus waarin we iedere keer op hetzelfde punt lijken uit te komen, mede dankzij één noot, wel telkens een andere, die in een bepaalde fase steeds wordt herhaald en dient als een soort van ankerpunt. Het is daarbij net alsof je iedere keer naar hetzelfde object kijkt, maar dan telkens vanuit een ander gezichtspunt. Een boeiend, in zekere zin hypnotiserend stuk.

Cyril Bondi, Pierre-Yves Martel en Christoph Schiller zijn in de wereld van deze vorm van improvisatie inmiddels grote namen. Het mag dan ook zeker bijzonder heten dat Serries deze heren naar Rijkevorsel wist te halen, dinsdag stonden ze nog in het Londense Café Oto. Bijzonder van dit trio is allereerst het instrumentarium. Een Indiaas harmonium, een spinet en een viola da gamba zijn geen instrumenten die we associëren met vrije improvisatie. We denken dan, zeker bij het spinet en de viola da gamba, eerder aan klassieke muziek uit de renaissance. Maar Bondi, Martel en Schiller laten hier horen dat juist deze instrumenten uitermate geschikt zijn voor de muzikale wereld die ze willen creëren. Een wereld waar de schoonheid van klank voorop staat en de fragiliteit alle ruimte krijgt. Ze spelen slechts iets meer dan een half uur, maar in die korte tijd krijgen we een prachtige muzikale wereld voorgeschoteld, alsof je kijkt door een microscoop. Bijzonder is verder dat de klanken van deze oude instrumenten gecombineerd worden met die van allerhande objecten en noise opgewekt met behulp van een ebow, die een magnetisch veld creëert waarmee de snaren in trilling worden gebracht.

Wie er niet bij was en door dit verhaal nieuwsgierig is geworden kan terecht bij Another Timbre, waar onlangs 'Tse' verscheen. De vijf genummerde stukken op dit album zijn exemplarisch voor het werk van deze musici. In 'II' horen we de boventonen die je krijgt door met een strijkstok langs metaal te strijken, in combinatie met het geluid van de viola da gamba en afgewisseld met rommelige, ondefinieerbare klanken. Een vreemd aandoend geheel, dat desondanks weet te boeien. In 'IV horen we Martel met zijn ebow in actie - het lijkt verdorie wel een zwerm insecten. Voor de echte liefhebbers zeggen we dan. De liefhebbers van bijzondere klanken.

Klik hier voor een interview met Pierre-Yves Martel.

Klik hier om 'Tse' te beluisteren.

Labels: ,

(Ben Taffijn, 7.11.18) - - [naar boven]


Lees verder in het archief...








Menupagina's:




Cd van het moment:
Loek van den Berg - 'Seafarer'
Klik op de hoes om een paar tracks van dit album te beluisteren







Nieuws, tips, suggesties, adverteren, meewerken?
Mail de redactie.