Draai om je oren
Jazz en meer - Weblog





 


Jazz Class-X
Thelonious Monk Quartet with John Coltrane - 'At Carnegie Hall' (Blue Note, 2005)

Opname: 29 november 1957

In het jaar dat we 100 jaar jazz vieren, was het in oktober 100 jaar geleden dat Thelonious Monk werd geboren en 60 jaar geleden dat de carrière van de hogepriester van de bebop een boost kreeg. 1957 was het jaar van de onvergetelijke platen 'Monk Himself' (solo), 'Monk’s Music' (met én Coleman Hawkins én John Coltrane), 'Art Blakey And The Jazz Messengers With Thelonious Monk' en 'Mulligan Meets Monk', maar bovenal kon hij zich live weer in de kijker spelen. Waardoor ook ene Marcel Romano hem live zag. Die regelde in 1957 mee dat Miles Davis voor de soundtrack zorgde van 'Ascenseur Pour L’échafaud' van filmmaker Louis Malle. In 1959 zou Romano Monk naar Frankrijk halen voor die van 'Les Laisons Dangereuses' van Roger Vadim. Op de plaat met de soundtrack zou dan enkel muziek van Art Blakey and the Jazz Messengers with Barney Wilen staan, de nummers van en met Monk verschenen pas met Record Store Day 2017... Maar dat is weer een ander verhaal.

Kort voor de zomer van 1957 had Thelonious Monk zijn cabaret card teruggekregen op voorwaarde dat een clubeigenaar hem inhuurde. Kort daarvoor had Miles Davis John Coltrane uit zijn kwintet gezet en had Monk de saxofonist meteen voorgesteld om bij hem te komen spelen. Monk werd een privéleraar voor Coltrane die, net cold turkey afgekickt, wel een intellectuele kluif kon gebruiken. In het begin was het worstelen met de composities van de pianist, die hij ervaarde als een muzikale architect van de hoogste orde.

Vanaf 4 juli begon Monk aan een concertreeks in de New Yorkse jazzclub The Five Spot met Coltrane in zijn kwartet. Zo vond die bij Monk ook op het podium zowel een kader als een enorme vrijheid en alle ruimte om zich te ontwikkelen. Na een tijdje speelden ze samen als twee kompanen en prikkelden zij elkaar, vulden zij elkaar schitterend aan. Monk stond vaak op om een dansje te doen en ging dan soms nog iets bestellen aan de bar. Dat moet ook voor het publiek, dat elke avond talrijk opdaagde, een aparte belevenis geweest zijn. De saxofonist, bassist Wilbur Ware en drummer Shadow Wilson hadden dan de tijd om met zijn drieën te improviseren. Ware maakte dat spannend voor Coltrane door heel inventief naast, rond en over de harmonische structuur te improviseren. In zo'n trio-formatie zou Ware later dat jaar met drummer Elvin Jones een superbe Sonny Rollins begeleiden in de Village Vanguard – het bleek een magische formule.

Nadat Ware een keer ziek was geworden van een broodje tonijnsalade, had Ahmed Abdul-Malik, een vriend van pianist Randy Weston, zijn plaats ingenomen. Het is met hem op bas dat het kwartet de reeks concerten in de Five Spot verderzetten en in november voor het eerst op een groot podium verscheen. Dat optreden in Carnegie Hall werd een succes dat, opgenomen door Voice Of America, goed gearchiveerd werd om pas vele jaren later weer ontdekt te worden en uitgebracht te raken in 2005. De cd documenteert een groep in topvorm, kort voordat die uit elkaar zou gaan. Coltrane zou terugkeren naar Miles Davis en weinig later helemaal zijn eigen koers varen.

Het was een avond dat Monk niet aan het dansen ging, maar de interactie met zijn vieren werd aangehouden. Ballads kregen een beeldige sensuele uitvoering, in snelle nummers gingen de vier swingen als de pest. Op deze fantastische opnamen van hoge geluidskwaliteit horen we een hecht kwartet dat enorm energiek en tintelend fris klinkt. Met als opener 'Monk’s Mood', dat de pianist heel teder aanvat om dan een pakkend gevoelige dialoog aan te gaan met Coltrane en te verrassen met arpeggio's. Vanaf 'Evidence' schiet ook de ritmetandem echt in gang. Vrij onopvallend vergroot Abdul-Malek de elasticiteit van het kwartet, Shadow Wilson toont zich in grote vorm. Op de standard 'Sweet And Lovely' schildert die vlot met de brushes terwijl Monk en Coltrane heel kleurrijk vertellen, om in een tempoversnelling over te gaan tot stuwend drummen terwijl Coltrane vol vuur aan het blazen gaat. De drummer draagt ook geweldig bij aan de dynamiek in 'Nutty', 'Bye-Ya' (met Caraïbisch ritme) en 'Epistrophy'.

Voor wie van de muziek van Monk houdt, is dit een cd waarop de ene parel nog meer lijkt te schitteren dan de andere, zowel door zijn eigen sprankelende spel als door de prestaties van en de samenhang met de anderen. Bovendien illustreren deze live-opnamen een fase in de opmars van Coltrane, die bij Monk zijn unieke, verticale en versnellende manier van improviseren ontwikkelde die Ira Gitler in 1958 als "sheets of sound" omschreef. Dat was nadien ook op plaat te traceren toen in 1961 opnamen van juli 1957 van onder het stof kwamen met daarop 'Trinkle Trinkle' – het lag aan contracten en deals met platenlabels dat die sessie niet op vinyl was beland. 'Thelonious Monk Quartet With John Coltrane At Carnegie Hall' laat meer van die fase van de sheets-techniek horen en vervolledigt het plaatje met de registratie van een avond die de kroon zette op een unieke samenwerking.

Labels: ,

(Danny De Bock, 4.12.17) - - [naar boven]


Lees verder in het archief...








Menupagina's:




Cd van het moment:
Sylvie Courvoisier - 'Chimaera'

Klik op de hoes om een track te beluisteren en voor meer informatie





Nieuws, tips, suggesties, adverteren, meewerken?
Mail de redactie.