Draai om je oren
Jazz en meer - Weblog


 


Concert
De klassieken - een bron van inspiratie
Flat Earth Society, woensdag 19 oktober 2016, De Singel, Antwerpen

György Ligeti, Francis Poulenc en Igor Stravinsky zijn nu niet direct componisten die je associeert met Flat Earth Society (FES), de Belgische bigband onder leiding van Peter Vermeersch. Toch is de link minder vergezocht dan aanvankelijk lijkt. Bovengenoemde componisten lieten zich immers reeds, net als dat FES nu doet, verregaand beïnvloeden door andere vormen van muziek dan louter de op dat moment geldende klassieken. Volksmuziek en jazz behoorden evengoed tot het repertoire.

Zo verraadt de naam van Poulencs 'Rapsodie Nègre' een link met donker Afrika. Dat donkere Afrika was tijdens de première van het stuk in 1917 bijzonder in trek en vormde voor menig kunstenaar een inspiratiebron en dus ook voor dit stuk, dat Poulenc als eerste compositie ook als echt af beschouwde. Het Afrikaanse gevoel is duidelijk hoorbaar en zeker in de versie van Flat Earth Society, door Vermeersch aangepast aan de instrumentatie van dit vijftien leden tellende orkest. Opmerkelijk is de tekst, ontleend aan de poëzie van ene Makoko Kangourou - duidelijk een verzinsel van Poulenc, want de tekst bestaat uit lettergrepen zonder betekenis. Reeds in 1917 baarde het opzien. Jeanne Bathori die tijdens de première de tekst moest zingen haakte op het laatste moment af, waarna Poulenc besloot het dan maar zelf te doen. Bij Flat Earth Society levert de tekst beduidend minder weerstand op, met verve brengen ze de nonsens.

Ook Ligeti liet zich, zeker in de jaren vijftig, beïnvloeden door andere stijlen dan de 'serieuze' muziek. Zo vinden we bij hem, mede beïnvloed door zijn grote voorbeeld Béla Bartók, invloeden van de Hongaarse volksmuziek terug. De vijf – van de elf – bagatellen voor piano, die samen onder de naam 'Musica Ricercata' bekend zijn en die Vermeersch bewerkte voor FES, laten dit goed horen. Het zijn levendige, ritmische stukken, waarin de typische melodieuze patronen van de volksmuziek duidelijk naar voren komen. Apart aan de stukken is dat het nummer staat voor het aantal noten waaruit het stuk bestaat. Startend bij de laatste, nr. 11, laat FES via nr. 6, 4, 2 en 1 horen hoe goed Ligeti in staat was om met steeds minder noten toch zeer boeiende muziek te schrijven.

Stravinksy's 'Ebony Concerto' staat eveneens op het program, de meest directe link met jazz vormend. Het stuk was besteld door bandleider Woody Herman en ging in Carnegie Hall in première op 25 maart 1946. De titel, zo liet Stravinsky duidelijk optekenen, sloeg niet op de klarinet die een hoofdrol heeft in deze compositie, maar eerder op de donkere Afrikaanse ziel, naar analogie van Poulenc dus. Hiermee uitte de componist zijn bewondering voor Art Tatum, Charlie Chistian en Charlie Parker. De première kwam niet zonder slag of stoot tot stand, want de bigband van Herman was duidelijk niet gewend aan het idioom van Stravinsky en vond het een wel heel lastig stuk. FES blijkt de compositie inmiddels een stuk minder lastig te vinden. Alsof Stravinsky het voor hen schreef, zo klinkt het! Bruisend en swingend in het Allegro moderato, bluesy en weemoedig in het Andante.

Het programma wordt aangevuld met een drietal composities van Vermeersch zelf, 'Marche Des Lames', 'Eggs & Ashes' en 'Miss Man’s Mist', waarin diezelfde verwevenheid van ernst en humor zit als in de hierboven genoemde klassieken. Stukken met veel vaart en dynamiek, kleurrijk en vol beeldende vergezichten.

Foto's: Cees van de Ven

Labels:

(Ben Taffijn, 30.10.16) - - [naar boven]


Lees verder in het archief...








Menupagina's:






Nieuws, tips, suggesties, adverteren, meewerken?
Mail de redactie.