Lp
Mats Gustafsson – 'Bengt' (Utech, 2012)
Opname: april 2010

Een ander hoogtepunt van 2012 komt van Mats Gustaffson solo en wel in 'Bengt', een ode aan zijn leermeester Bengt Nordström. Nordström was een van de eerste freejazzpioniers en nam in 1962 een solo-album voor altsax op, hetgeen hem zeven jaar voorsprong geeft op 'For Alto' van Anthony Braxton, dat algemeen gezien wordt als de eerste soloplaat op sax. Bovendien bracht Nordström de eerste opname met muziek van Albert Ayler uit. Dat hij desondanks vooral een marginale figuur is gebleven, is eeuwig zonde. Gustafsson heeft regelmatig aangegeven Nordström als een van zijn grootste inspiratoren te zien en heeft op 'Bengt' ervoor gekozen die indruk op vinyl vast te leggen, door op een Grafton (een witte plastic altsax) twee lange improvisaties op te nemen.

In een oplage van slechts 500 past 'Bengt' in Gustafssons gewoonte om zo veel mogelijk obscure labels aan opnamen van zijn muziek te helpen. Dat hij zelf een kamer vol zeldzame platen heeft, zal ongetwijfeld geholpen hebben bij het vormen van een inzicht in wat de liefhebber wil. Zoals gebruikelijk is dit als collector's item opgezette album veel radicaler dan grote labels toestaan en is het ontwerp van hoes en plaat hoogstaand. Aangezien 'Bengt' geheel is opgenomen op een Grafton, is de lp wit, terwijl de hoes een van de polsters van het instrument toont. Dit is meer dan puur ornamenteel, omdat Gustafsson diep in het mechaniek van zijn hoorn duikt.

Waar 'Bengt A' nog langere arpeggio's en een rudiment van melodie heeft, is 'Bengt B' eerder een ontdekkingsreis naar de uiterste mogelijkheden van het blazen op een hoorn, vol plopjes en gezongen boventonen. In tegenstelling tot bijvoorbeeld het in 2010 uitgebrachte 'Needs!, is deze opname geheel vrij van elektronische bewerking. Toch zijn er ook duidelijke overeenkomsten: de 'naakte' Gustafsson is even geïnteresseerd in de details van het blazen door een buis als de elektrische.

Evenals 'Catapult' (2005), is er een rijkdom aan extra technieken, zoals het overblazen en splijten van noten, maar alles is naakter en minder gericht op dramatisch effect. Langzaam bereikt Gustafsson een punt waar introspectie tot de mogelijkheden begint te horen. Er is zelfs ruimte voor een ballade-achtig deel met links naar de tragische logica van Ornette Coleman, een andere bespeler van de Grafton.

Het fundamentele verschil tussen 'Bengt' en zijn bijdragen aan 'The Cherry Thing' zit erin dat Gustaffson zich op laatstgenoemde album vooral op emotie richt, terwijl 'Bengt' eerder een formele, technische plaat is. Zodoende zal deze eerder aanspreken bij mensen met een gedegen kennis van de mogelijkheden van de sax. Die zijn er genoeg, maar voor alle anderen is er 'The Cherry Thing': even goed, maar een stuk toegankelijker.

Meer horen?
Op de

Labels: lp

(Sybren Renema, 24.10.12) - - [naar boven]

Lees verder in het archief...

Menupagina's:

Cd van het moment:
Sylvie Courvoisier - 'Chimaera'
Klik op de hoes om een track te beluisteren en voor meer informatie

Nieuws, tips, suggesties, adverteren, meewerken?
Mail de redactie.