Draai om je oren
Jazz en meer - Weblog





 




Cd
Roscoe Mitchell & The Note Factory - 'Far Side' (ECM, 2010)


Roscoe Mitchell is een onwaarschijnlijk veelzijdig muzikant. Behalve dat hij de gehele saxofoon-, fluit- en klarinetfamilie bespeelt, is hij net als zijn mede-Chicagoan Anthony Braxton een uitmuntend conceptualist. Zo is vanuit zijn eerste opnamen het Art Ensemble Of Chicago gegroeid, een band die in ieder geval voor het publiek definieert wat de jazz van de AACM (Association for the Advancement of Creative Musicians) is. Ook nu deze organisatie min of meer in de vergetelheid lijkt te zijn geraakt, is bij Mitchell de creativiteit nog springlevend. Na eerder in 2010 een album met Muhal Richard Abrams, de aartsvader van de AACM, te hebben uitgebracht, is er nu een live-opname verschenen, waarop Mitchell zich omringt met stukken jongere muzikanten in zijn band The Note Factory. De leden van deze band zijn ook niet de minsten. Vooral pianisten Craig Taborn en Vijay Iyer zijn inmiddels meer dan volgroeide meesters in het idioom dat Mitchell pionierde.

Het programma op 'Far Side' is de voor Mitchell zo typerende combinatie van vrije improvisatie, jazz, atonaliteit en meer herkenbare structuren. Het dertig minuten lange stuk 'Far Side/Cards/Far Side', dat als een soort suite opereert, begint als een soort sonisch oerlandschap. Pas na een aantal minuten komt de trompet van Corey Wilkes uit de muzikale nevel omhoog. Het geluid klinkt als dat van een auto, die in de tunnel passeert en waarvan de mistlichten je verblinden. Vervolgens ontwikkelt de muziek zich langzaam maar zeker en komt Mitchell op de voorgrond met zijn altsax.

Via een verzameling thema's en korte statements vergaart de muziek onverbiddelijk een dreigende spanning. Buitengewoon intelligent is de manier waarop vaak de helft van het ensemble een partituur lijkt uit te voeren, terwijl de andere helft de vrijheid krijgt om de grenzen, die door die partituur gesteld worden, te verkennen. Met name de strijkers, Jaribu Shahid (bas) en Harrison Bankhead (bas/cello), voeren hier een belangrijke ondersteunende rol uit. De dialoog van Taborn en Iyer, de pianisten, is een mooi bewijs van het feit dat beide heren een spel hebben ontwikkeld dat direct herkenbaar is: Iyer is iets cerebraler dan Tayborn, die dan weer wat minder technisch is. Dat is ook niet vreemd; als wetenschapper heeft Iyer onderzoek gedaan naar het kleinste muzikale interval dat de mens kan horen.

Bovenop deze oceaan van geluid verschijnt de sopraansax van Mitchell, die direct doet denken aan de muziek van de Arabische traditie. Op een weinig geziene video en dvd ter ere van John Coltrane is te zien hoe Mitchell in Marokko met de Master Musicians Of Jajouka speelt. Een erfenis daarvan is hier zeker terug te horen. Wanneer Mitchell uitgeraasd is en Wilkes het van hem overneemt, loop de spanning iets terug. Toch is het een bewonderenswaardig iets om een freejazzsuite van een halfuur te produceren, die zo goed georganiseerd, zo helder en zo weinig saai is.

Wat daarop volgt is al even interessant: 'Quinet 2007 A For Eight' is een zeer sterk thema dat bij vlagen aan Monk, Mengelberg of Mingus doet denken. Alleen zijn de intervallen meer verwrongen en is het thema dieper verborgen. De minimalistische aanpak die daarop volgt, staat in groot contrast met het overvolle thema. Deze muziek doet vagelijk denken aan 'Songs In The Wind', een album dat Mitchell opnam met slechts een windmachine en af en toe wat begeleiding. 'Trio Four For Eight' en het laatste stuk, 'Ex Flower Five', volgen een parcours dat niet heel erg veel verschilt van de eerdere twee stukken: tonaliteit, intervallen, rustperioden en harmonie worden onderzocht en het resultaat is niet altijd aangenaam, maar wel buitengewoon interessant.

Meer horen?
Klik
hier om fragmenten van deze cd te beluisteren.

(Sybren Renema, 20.3.11) - - [naar boven]


Lees verder in het archief...








Menupagina's:




Cd van het moment:
Sylvie Courvoisier - 'Chimaera'

Klik op de hoes om een track te beluisteren en voor meer informatie





Nieuws, tips, suggesties, adverteren, meewerken?
Mail de redactie.