Draai om je oren
Jazz en meer - Weblog


 




Jazz on the road #4
Tanya Schaap: liever haar droom leven dan het leven dromen

Woensdag 9 februari. Plaats Utrecht. De Winkel van Sinkel. Restaurant, grand café. Een mooie plek voor een gesprek met violiste Tanya Schaap. Langbenig, lichtblauwe ogen, vrolijk, open, oog voor details, een gulle lach, vol van nuchtere zelfspot, serieus als het over haar vak gaat. Ze claimt aandacht voor tango en jazz (in die volgorde) en de golf van gevoelens die daarin verscholen liggen. De jonge vrouw (34) is wars van doen alsof, van nepromantiek, van geveinsde vriendschap. De wereld over zee kent ze beter dan Almere. Vast werk, structuur, truttige netheid: het burger bestaan trekt haar niet. Ze leeft haar passionele droom liever dan ze het leven droomt. Ze doet haar zaken zelf, blijft aan de bak, is alert op nieuwe kansen, verzet veel werk, voor en achter de schermen. Bescheiden maar zelfbewust, runt de 34-jarige violiste haar muziekkantoor in Den Haag. Gigs vallen niet uit de lucht, een tournee krijg je niet aangereikt.

Als secretaresse bij Justitie verdiende ze ooit twee keer zoveel. Maar ruilen? Geen denken aan. Soms is ze verbaasd over de naïviteit van de jonge conservatoriumgasten. "Spelen, daar draait het om, maar je moet leren hoe dat aan te pakken. Jezelf verkopen, dat is een vak apart, dat kunnen ze niet, krijgen ze niet geleerd en dan verkommeren ze maar ergens in een leslokaaltje of in een Vinexwijk." Tanya kiest daar bewust niet voor. Haar doel is haar muziekproduct; de passie, de illusie van het moment, de trillende snaar, bravoure versus ingetogenheid, de ontroering. Dat is de musicus in haar. Maar er is ook een creatief manager, want om van idee tot uitvoering te komen, moet werk worden verzet. De levenslessen van de tango; winnen en verliezen, klappen oplopen, vallen en opstaan, waar dan ook ter wereld, voor wie dan ook. Ze heeft geen voorkeuren, geen establishment kan op tegen de ontroering bij die ene luisteraar die ze midden in het hart weet te raken. Dat kan zijn in de krottenwijken in Zuid-Afrika, in een bejaardenhuis in China of aan het Spaanse Hof.

Nuchter analyseert ze haar positie in het krachtenveld van het aanbod. In Nederland is de waardering op gang gekomen, maar komt ze nog het minst aan de bak. Verkeerde naam, verkeerde nationaliteit, verkeerd instrument; je bent Hollander, violiste en speelt tango?! De melancholische Zuid-Amerikaan heeft hier een voorsprong. Het gekke is dat het zo werkt in Nederland... Hoe is dat eigenlijk in Duitsland? Ze kijkt me vragend aan. "De vraag overvalt me; ik woon dicht tegen de Duitse grens aan en ken diverse podia tussen Keulen en Aken, maar een combi van tango en jazz? "Och, Duitsers vinden Hollanders leuk," zeg ik, licht onnozel, refererend aan 'der lustige Rudy und die hubsche Linda'. Dan maar overstappen op de schlager of in de voetsporen treden van André Rieu? Echt niet. Tanya speelt met haar unieke groep kriskras over de hele wereld, de formule blijkt een groot succes. Het is geen makkie om het allemaal in te plannen. Niet iedereen heeft evenveel begrip voor de voortdurende onduidelijkheid in de agenda's, die allemaal op elkaar afgestemd moeten worden. Egypte staat in mei op de rol, Groenland en IJsland komen binnenkort aan de beurt en een tour door Rusland ligt net achter haar. Twee keer per jaar China is bovendien vaste prik. Tanya speelt in een Chinees armenhuis.

Ze zou de cd's zo gratis willen uitdelen. Ze realiseert zich hoe verstoken de mensen zijn van 's werelds cultureel erfgoed en merkt aan de waardering die ze krijgt, hoezeer deze mensen daarnaar verlangen. Ze drukt de hand van de Spaanse kroonprins en loopt plechtstatig achterwaarts terug; je mag het vorstenpaar de rug niet toekeren. Ze spreekt met een Chinees meisje dat tijdens een workshop vol bewondering naar haar strijktechniek zit te kijken. "Ik bracht haar geluk, spelen is voor mij iets interactiefs, anders kun je net zo goed voor een lege zaal gaan staan." Ze speelt gemakkelijk en licht. Met piano is het ooit begonnen. Het was niks voor haar, ze werd helemaal gek van die twee handen die twee verschillende dingen moesten doen; de viool vraagt om eenheid, het op elkaar inspelen van links en rechts. "Ik zou ook niet met twee violen kunnen spelen." Ze doet alsof ze speelt met twee handen en grijpt vertwijfeld naar haar hoofd. Ze lacht en relativeert alles in een beweging.

De donkere kant van de tango, de stem van het volk. De geur van passie en mislukking, ondergedompeld in weemoed. Tango is drama, mineur. Ze doorleeft het in de muziek en haalt daarbij alles uit zichzelf. Ze straalt betrokkenheid uit, maar uit deze niet expliciet. Ze zag en ziet vele mensen in sloppenwijken, die de meeste mensen alleen kennen van nieuwsbeelden. Ze heeft een band met muziek van het volk. Toch ervaart ze de armoede in haar nabijheid eerder als gewoon dan bijzonder; ze past zich snel aan de omstandigheden aan. Ze is blij met haar reizend bestaan, wil het niet anders. Over enkele weken pakt ze haar koffers voor enkele concerten in Egypte, waar de volksopstand naar een kookpunt stijgt. Het negatief reisadvies en de huidige realiteit aldaar laten haar ogenschijnlijk onberoerd. Bang? Spannend? Eén zin moesten alle deelnemende musici als reclameslogan instuderen voor deze tournee: eenheid in diversiteit. "Nou," klinkt het ironisch, "en dan breekt enkele weken eerder de pleuris uit. Maar ja, uitgerekend die zin kunnen we met zijn allen nu des te beter van het podium scanderen."

Tanya 'danst' de tango alsof haar leven ervan afhangt en toont een groot aanpassend vermogen. Ondanks de vrijage met jazzklanken, verliest ze zichzelf geen moment. Haar muziek is wereldmuziek, diverse invloeden krijgen ruim baan; ondanks de gestileerde toonzetting gaat ze voor zo'n breed mogelijk resultaat. Inmiddels produceerde ze al vijf cd's. Terug thuis, beluister ik haar cd 'Erase Una Vez'. Vanachter een half weggeschoven doorzichtig oranje gordijn kijkt ze strak in de lens van de camera. De binnenzijde van de cd-inlay toont een schets van een violiste in een temperamentvolle beweging gevangen. De muziek klinkt uit de speakers alsof het nooit anders was of zal zijn.

(Jo Dautzenberg, 19.2.11) - - [naar boven]


Lees verder in het archief...








Menupagina's:




Cd van het moment:
Sylvie Courvoisier - 'Chimaera'
Klik op de hoes om een track te beluisteren en voor meer informatie





Nieuws, tips, suggesties, adverteren, meewerken?
Mail de redactie.