Draai om je oren
Jazz en meer - Weblog


 




Festivalverslag
Keelklanken en kippenvel
Bijma meets Bijlsma, Conny Bauer & Underkarl, Stranger Than Paranoia, maandag 27 december 2010, Paradox, Tilburg

Ondanks het barre weer was de eerste avond van Stranger Than Paranoia 2010 weer een doorslaand succes. Maar daarover later meer. Ook op deze tweede avond was er genoeg te beleven. Want de eerste set met de titel (Greetje) Bijma meets (Masha) Bijlsma was al reden genoeg om naar het aangename jazzhonk Paradox af te reizen. Stranger Than Paranoia inderdaad, want je moet er maar opkomen om twee ogenschijnlijk onverenigbare vocalisten samen te brengen en dat ook nog met goed gevolg!

Greetje Bijma, als het ware de Han Bennink in vocalistenland, waarbij het aantal octaven (vijf!) van haar stembereik haar enige beperking zijn versus Masha Bijlsma, die we kennen van interpretaties van niet alledaagse jazzsongs en haar affectie voor Abbey Lincolns erfgoed. Beiden stonden aanvankelijk nog wat onwennig en zoekend te balanceren op het improvisatiekoord. Er werd afgetast en verkend in een jazzimpro als opening, waarbij gitarist Jan Kuiper en bassist Henk de Ligt hen voor het evenwicht de juiste paraplu boden.

Bijma prikkelden Bijlsma om zich ook vrij en zonder terughoudendheid te uiten. Tegenover zoveel vocaal-theatrale fantasie als die van Bijma kun je gemakkelijk je hand overspelen. Maar Bijlsma deed dat niet, daarvoor is deze doorgewinterde vocaliste te professioneel. Met 'Bird Alone' en 'Tender As A Rose' van Abbey Lincoln maakte zij op zeer persoonlijke wijze indruk, terwijl Bijma haar met relevante improvisaties bijstond. Een optreden dat vooral gekenmerkt werd door de verrassende interacties, fijnmazige en spannende kruisverbanden tussen beide vocalisten en het uitmuntende duo Kuiper-De Ligt.

Het repertoire bevatte drie stukken van Lincoln, waarbij zeker de bloedmooie, intense vertolking van 'Throw It Away' eruit sprong. Van een andere orde was de Afrikaans getinte improvisatie, waarin Greetje Bijma haar multiphonics techniek inzette. Deze merkwaardige vocale kunstvorm van keelklanken zorgde voor kippenvel. Het deed even denken aan de groep Tuvian Throatsingers, die jaren geleden op dit podium voor een ongekende luistersensatie zorgde. Kortom, een concert van hoorbare sympathie en empathie tussen beide vocalisten en hun begeleiders.

Het aangekondigde duoconcert van Peter Brötzmann en Conny Bauer kwam vanwege ziekte van Brötzman geheel voor rekening van Bauer. Het siert hem dat hij in zijn eentje op zijn instrument deze klus op zich nam... en hoe! Alsof embrouchuremoeheid niet bestaat, blies hij onophoudelijk zijn set vol. En met zijn reputatie en staat van dienst kon hij boeien. Soms blies hij in het lage register een melodie met daarbij de begeleiding in een hoger register. Vermakelijk en knap klonken de momenten waarop hij als het ware met zichzelf in dialoog ging.

Even hoopte je dat organisator Paul van Kemenade spontaan zou aansluiten. Dat had misschien wel heel bijzonder kunnen uitpakken. Want ondanks de eerder genoemde prestatie en verbeeldingskracht van Bauer lag het gemis aan afwisseling in klankkleur op de loer. Bauer maakt bijvoorbeeld geen gebruik van dempers of andere klankvervreemdende mogelijkheden, zoals bijvoorbeeld Wierbos of Buis toepassen. Maar dat deed niets af aan het respect voor dit sterke optreden. Dat vond het publiek ook; de trombonist werd terecht beloond met een op een toegift gericht applaus.

De grand finale van de avond kwam van Underkarl, een formatie die in 1993 werd opgericht door de Duitse componist en bassist Sebastian Gramms. Een kwintet dat wordt gevormd door musici van naam. Ook trombonist Nils Wogram maakte een tijd deel uit van deze formatie. De bezetting van Underkarl zag er vanavond als volgt uit: Lömsch Lehmann (tenorsax en clarinet), Rudi Mahall (basklarinet), Frank Wingold (gitaar), Dirk-Peter Kölsch (drums) en de leider Gramms (bas en composities).

Zij liepen enerzijds strak in het gelid bij de uitgeschreven composities, gevat in smaakmakende arrangementen met complexe unisono's. Maar deze rasmuzikanten tapten anderzijds ook uit het free-jazzvat en lieten regelmatig hun fantasie de vrije loop in composities met cryptische titels als '190', 'Kleine Koalition' of 'X 1-190'. Lehmann en Mahall exceleerden uitgesproken expressief, maar de overige bandleden - iets meer ingetogen - waren eveneens van onbesproken muzikaal gedrag. Underkarl is beslist een van de topstukken uit deze Stranger Than Paranoia-collectie.

Klik hier voor een fotoverslag.

(Cees van de Ven, 3.1.11) - - [naar boven]


Lees verder in het archief...








Menupagina's:




Cd van het moment:
Sylvie Courvoisier - 'Chimaera'
Klik op de hoes om een track te beluisteren en voor meer informatie





Nieuws, tips, suggesties, adverteren, meewerken?
Mail de redactie.