Cd
Rara Avis – 'One Fell Swoop' (Karnatic Lab Records, 2008)

Niets is zo verdacht als een Westerling met een panfluit, sitar of didgeridoo, die besluit het erfgoed van een ander land te gaan kopiëren onder het mom van het verspreiden van andere culturen. Dit gaat namelijk vaak voorbij aan de gedachte dat het hartstikke moeilijk is om de traditie van een ander land in je op te nemen. Mensen die daadwerkelijk iets bereiken binnen deze exotische tradities, zijn hier tientallen jaren mee bezig en het is niet iets dat zomaar overgezet kan worden naar Westerse oren. Vaak worden er daarom oppervlakkige knievallen gemaakt naar de niet-geïnitieerde Westerse luisteraar. De muziek die daaruit ontstaat, belooft authenticiteit, maar is in wezen een bevestiging van de culturele verschillen en een soort van oriëntalisme. Een daadwerkelijke transformatie van het materiaal is niet aan de orde. Dit is waarom veel new-age muziek klinkt als conservatieve eenheidsworst.

Het is dan ook veel beter om te proberen op authentieke wijze een andere cultuur te benaderen en de verschillende culturen in het midden te ontmoeten. Rara Avis slaagt hier zeer goed in. Hoewel de muziek diep is geworteld in de Indiase tradities, is er genoeg eigen aan om meer te zijn dan een ambtieloze herinnering aan dat wat anders is. Dit komt door een aantal dingen.

In de eerste plaats is het instrumentarium zeer slim gekozen. Terri Hron speelt blokfluiten, melodica en elektronica en Robbert van Hulzen speelt elektronica en doet de percussie. De fluiten, vooral de bijzondere basblokfluit, zijn herkenbaar Westers, maar passen prima in de opzet van de muziek. De Indiase traditie heeft immers een grote traditie op het gebied van de fluit. De brede selectie aan percussie die Van Hulzen speelt, herinnert aan de prominente rol van de tabla, maar bestrijkt een groter spectrum.

Hierdoor is het mogelijk om de overeenkomsten tussen Indiase muziek en Westerse muziek te gebruiken zonder hoekjes af te snijden. De ritmische faseverschuivingen op sommige stukken waar elektronica een grote rol speelt, zijn directe herinneringen aan het klassieke minimalisme, een stroming die overigens ook zeer in Indiase muziek geïnteresseerd was. Zulke faseverschuivingen komen als polyritmes ook veelvuldig voor in de muziek van de Karnatische traditie en de hedendaagse jazz. De connectie met jazz blijft overigens op dit album impliciet.

De muziek van de zestiende eeuw daarentegen wordt op slimme wijze verwerkt, in 'Preston Masala' (gebaseerd op een stuk van Thomas Preston). Wie het hoort, realiseert zich niet dat de basis voor deze melodie al vijf eeuwen meegaat. Dat is zeer prijzenswaardig; het was immers makkelijk geweest een of ander koortje de vocalen te laten doen en daarmee weer een connectie expliciet te hebben gemaakt. Hetzelfde geldt voor 'Birds?', het laatste stuk op deze cd. Dat is een bewerking van elfde- en zestiende-eeuwse concepten, met de elektronica van nu. Het geheel is tijdloos.

Rara Avis bewerkstelligt deze tijdloosheid door zich bewust te tonen van de formele overeenkomsten van de muziekstijlen die worden verwerkt. In plaats van daarna alles op een grote hoop te gooien, wordt eerst de essentie vastgesteld en word al het overbodige weggelaten. Zo blijft wat men hoort grotendeels impliciet verbonden met wat men weet. Het resultaat hiervan is een grote mate van vrijheid om te luisteren en te denken, bijvoorbeeld over hoe bijzonder het is dat al deze tradities zo op elkaar lijken. Ikzelf zou daar een bijna politieke boodschap in willen lezen. Gelukkig kan dat, omdat de muziek mij niets dicteert. Grote klasse.

Meer horen?
Op de

(Sybren Renema, 12.12.10) - - [naar boven]

Lees verder in het archief...

Menupagina's:

Cd van het moment:
Sylvie Courvoisier - 'Chimaera'
Klik op de hoes om een track te beluisteren en voor meer informatie

Nieuws, tips, suggesties, adverteren, meewerken?
Mail de redactie.