Draai om je oren
Jazz en meer - Weblog


 




De Muzen lieten zich gelden in Kasteel Vilain XIIII
Muhal Richard Abrams, dinsdag 5 mei 2009, Kasteel Vilain XIIII, Leut

Componist, arrangeur en pianist Muhal Richard Abrams hypnotiseerde de aanwezigigen van de eerste tot de laatste minuut van zijn solo-optreden. Als medeoprichter van de Association for the Advancement of Creative Musicians (AACM) in 1965 staat hij te boek als vernieuwer en erudiet veelzijdig kunstenaar. De opstelling in de concertzaal van dit bijzondere podium was zodanig gekozen, dat alle aanwezigen een vrije blik hadden op de pianist, om zodoende optimaal getuige te zijn van een concertavond zonder weerga. Abrams kwam naar Europa voor een drietal soloconcerten. Het eerste concert hier in Kasteel Vilain, de volgende dag in Wenen en ten slotte zaterdag een concert in het Bimhuis in Amsterdam. Zijn laatste soloconcert in België was in 1992!

Het was een voorrecht om getuige te zijn geweest van dit adembenemend optreden met ruim anderhalf uur onafgebroken onaards pianospel. Vanaf de eerste seconde tot de laatste noot van de toegift was het pure improvisatie. Het Kasteel werd vanavond bevolkt door talrijke muzen en ze waren Abrams extreem goed gezind! De 79-jarige meester nam plaats achter de Steinway-vleugel en zette meteen de toon voor wat nog volgen zou. Een ferme aanslag, een single note uit de onderwereld van het klavier, het sustainpedaal volledig ingedrukt, liet hij deze uitklinken en de boventonen resoneren tot er absoluut niets meer te horen was dan een oorverdovende stilte. De schrik van zoveel impact sloeg eenieder om het hart, en daar bleef het niet bij.

Abrams presteerde het om ruim vijftien minuten lang zijn spel te concentreren op slechts twintig centimeter toetsen aan de linkerkant van het klavier. Maar dit beperkte gebied was voor hem ruimschoots voldoende voor sinistere orkestrale blokakkoorden en contrasterend percussief pianospel. Een spannend geplaatste single note of staccato dissonantakkoord werd afgewisseld met lang doorklinkende en aangehouden varianten, die het publiek ruimte boden om het gehoorde te bevatten en volledig op zich te laten inwerken.

Als een architect speelde hij met licht, ruimte, tijd en vorm. Het resultaat was overweldigend. De tegenstelling van forte versus piano en zijn gebruik van de kracht van de stilte waren verbluffend, doeltreffend en onvergetelijk. Soms gebruikte hij voor zijn muzikale bouwwerk details van repeterende snelle riffs, die hij als een ambachtsman uit het klavier hamerde, om op andere momenten arpeggio's in het hoge register als klaterende watervallen te laten neerdalen.

Hij nam het risico om dissonantakkoorden forte aan te zetten en soms een minuut lang te laten doorklinken, zonder dat je behoefte had aan een vertrouwde consonante oplossing. De bevrijding van deze geplaatste en indringende dissonanten zat hem juist in de geboden gelegenheid qua tijd om ze als volstrekt normaal te accepteren.

Abrams linkerhand was stevig en kon een groove prominent vasthouden, terwijl de rechterhand zich zonder resticties en conventies uitleefde in toegepaste, zinvolle detailleringen. Ritmisch en vrij van ritme, kortstondig melodieus, maar meestal atonaal. Een enkele keer rolden niet zijn vingers maar handpalm en -rug over de toetsen om hun klankkleurende werk te doen. Onverklaarbare resultaten van het fascinerende proces dat improvisatie heet, waren het gevolg. Creaties van de geest die in onmeetbaar korte tijd via de vingertoppen en toetsen gestalte kregen.

Zo bouwde Abrams onder aandachtig gehoor een avond lang aan een fascinerend en oorverblindend muzikaal bouwwerk, gebaseerd op creativiteit en integere emotievolle expressiviteit, waarin hij het publiek als bij een open huis dag als gulle gastheer ontving. Iedereen heeft met ontzag en eerbied kennisgenomen van de genialiteit van deze aimabele grote mijnheer.

Hij putte vanavond uit zijn veelzijdige en rijke muzikale reservoir, maar toonde zich vooral de kunstenaar die uitdagingen zocht, risico's nam en elke vorm van automatisme, routine of gemakzucht afwees. Muhal Richard Abrams solo moet je hebben gehoord, gevoeld, beleefd en ondergaan. Hij liet niemand onberoerd en het slotapplaus klonk dan ook net zoals de eindeloos doorklinkende eerste toon van dit concert: lang, geestdriftig en oprecht, als dank voor zoveel ontvangen schoonheid.

Klik hier voor een fotoverslag van dit concert.

(Cees van de Ven, 16.5.09) - - [naar boven]


Lees verder in het archief...








Menupagina's:




Cd van het moment:
Sylvie Courvoisier - 'Chimaera'
Klik op de hoes om een track te beluisteren en voor meer informatie





Nieuws, tips, suggesties, adverteren, meewerken?
Mail de redactie.