Bik Bent Braam – 'Extremen' (BBB, 2008)

Voor de laatste cd, 'Extremen', heeft Michiel Braam, leider van Bik Bent Braam, wederom een interessante methodiek als uitgangspunt genomen. Alle dertien muzikanten in zijn ensemble heeft hij een compositie toegewezen, welke door de muzikant in kwestie 'gedirigeerd' wordt. Dit dirigeren gebeurt door middel van een tabel met aanwijzingen, zoals 'Didgeridooooooooo', en 'Laugh'. Dat is op zichzelf niet uniek; (hand)gebaren komen bijvoorbeeld voor in de Indiase karnatische traditie, en het componeren van losse thema's die door middel van improvisatie aan elkaar verbonden worden, is sinds Cecil Taylor en Sun Ra ook in de jazz gangbaar. Wel is Braams tabel vrij eclectisch, hetgeen goed bij hem past.

Deze set is afgelopen februari live opgenomen in het Bimhuis. Het live-gevoel is duidelijk aanwezig in de muziek, die avontuurlijker en minder bondig is dan wanneer het een studioalbum zou betreffen. Dat heeft voordelen, maar ook nadelen; het duurt even voordat alle muzikanten volledig op gang lijken te zijn. Na een paar nummers lijkt het ijs echter gebroken en is de Bik Bent in volle glorie te beluisteren. Met zoveel individuele klasse (Wierbos, Gratkowski, Vermeerssen, Vatcher en natuurlijk Braam zelf zijn in bloedvorm), is er genoeg potentieel voor solo's. Deze zijn dan ook volop aanwezig en volgen elkaar op zoals gebruikelijk in de experimentele ensemblemuziek: golven van geluid waaruit opeens een improvisatie opdoemt.

Op zijn best echter is Bik Bent Braam in de ensemblestukken: deze zijn puntig, zoekend en speels, in de traditie van Ellington, Mingus en Monk. Door de directieaanwijzingen van de muzikanten passen deze feilloos in het volledig vrije werk. De overgangen zijn nooit geforceerd, eerder speels en soms een beetje ondeugend. Braam klinkt afwisselend als een ontketende Taylor en een vrolijke Monk, en vult zo de ruimten goed in. Zeer memorabel is 'Puttex', de enige ballad op het album. Dit is een zeer syncopisch stuk met een melancholieke ondertoon. Tegelijkertijd is het een ideaal vehikel voor Bart van der Putten, die multiphonics op zijn saxofoon afzet tegen de warme klanken van de koperblazers. Ondanks dit imposante technische vertoon blijft het stuk zijn warmte behouden.

'Pjax' en 'Michaelx', beiden composities met een groot aandeel voor de (contra)basklarinet, zijn ook interessant. Met name 'Pjax' geeft de mogelijkheid de schoonheid van dit instrument, dat afwisselend blaffend en borrelend klinkt in de handen van Gratkowski en Van der Putten, goed te beluisteren. In 'Michaelx' ontvouwt zich, net als in een aantal andere melodieën, een vrolijk thema, dat in de verte aan het Willem Breuker Kollektief doet denken.

Het grotere experimentele jazzensemble is een vorm van grote schoonheid die de moeite waard is in de handen van de talenten, maar die ook kan vermoeien. Dat doet dit album slechts incidenteel. Soms is het, doordat het een live-opname betreft, onmogelijk duidelijkheid te krijgen over wie wat speelt of welk instrument er überhaupt klinkt. Tegelijkertijd is dat de charme van de programmatische aspecten van 'Extremen': dit is muziek die live beleefd moet worden en, zoals Braam aangeeft in zijn liner notes, elke keer totaal anders is. Met dat in het achterhoofd slaagt Braam wederom in het afleveren van een interessante luisterervaring, die na een aantal keren in de cd-speler alleen maar meer gaat intrigeren.

Meer horen?
Op de

(Sybren Renema, 6.11.08) - - [naar boven]

Lees verder in het archief...

Menupagina's:

Cd van het moment:
Sylvie Courvoisier - 'Chimaera'
Klik op de hoes om een track te beluisteren en voor meer informatie

Nieuws, tips, suggesties, adverteren, meewerken?
Mail de redactie.