Draai om je oren - Jazz & meer

		Draai om je oren Jazz en meer - Weblog

Cd's
Mother Tongue - 'Mother Tongue'
Makkum, 2025
LOOT - 'LOOT'
De Platenbakkerij & ICP, 2025 | Opname: 11-13 juli 2023

In de afgelopen jaren is Oscar Jan Hoogland uitgegroeid tot een van de meest originele en veelzijdige toetsenisten binnen de jazz en de geïmproviseerde muziek. Hij is een echte gangmaker binnen de Amsterdamse jazzscene en lanceert het ene na het andere bijzondere project. Zo zagen we recent de naamloze debuutalbums van Mother Tongue, dat Hoogland vormt met vocalist en multi-instrumentalist Mola Sylla en drummer Frank Rosaly en van LOOT, dat verder bestaat uit rietblazer Ab Baars, bassist Uldis Vitols en drummer Onno Govaert voorbij komen. De eerste kwam uit bij zowel Astral Spirits als Makkum Records, de tweede verscheen bij De Platenbakkerij, in samenwerking met het eigen label van ICP.

Het geluid van Mother Tongue wordt in hoge mate bepaald door Sylla, afkomstig uit Senegal, en zijn instrumentarium bestaande uit een xalam (een traditionele luit), de m'bira en de kongoma (beide lamellafoons, waarbij die eerste ook vaak een duimpiano wordt genoemd) en tot slot de bolon bata (een soort van harp). En natuurlijk horen we Sylla met zijn indringende vocalen, direct al in het heerlijk ritmische 'Djangalomba Dara'. Een ritmiek op conto van die lamellafoon en Rosaly's aanstekelijke slagwerk. Volop experimenteel ritmische Afrikaanse klanken ook in 'Déglul Kadu Rab Yi', klanken waar Rosaly en Hoogland zich duidelijk uitstekend bij thuis voelen. Een grote rol in dit stuk, iets verderop ook voor het instrument dat Hoogland op dit album bespeelt: een elektrische versie van een clavichord, ook wel clavinet genoemd. Zoals Hoogland hem bespeelt heeft het geluid veel weg van een elektrische gitaar, waarmee het een opwindende combinatie met Sylla's instrumentarium vormt. Nog pregnanter klinkt die clavichord in 'Duk Kawe', een prachtig stukje experimentele muziek, waar gaandeweg een slepende ritmiek in kruipt. Hoogtepunten op dit album zijn de ballades 'É Nah' en 'Kër Gi' en dan met name vanwege de allesdoordringende zang van Sylla, op het tweede stuk louter begeleid door de m'bira. Daar tussenin zit het weer opvallend ritmische 'Ndap', waarin ik een overvloed aan wonderlijke klanken hoor die moeilijk zijn thuis te brengen, maar die het stuk des te aantrekkelijker maken.

LOOT is - en dat tekent Hooglands veelzijdigheid - een totaal ander kwartet. Zoals de naam aangeeft, vormt dit een nieuwe loot aan de stam van de vaderlandse experimentele jazztraditie, waarbij met name de naam Misha Mengelberg - van wie Hoogland een van de laatste leerlingen was - zich opdringt. Dat we Hoogland op dit album op piano horen is dan ook niet meer dan logisch. In opener 'Krijshaan' ontdekken we direct Mengelbergs erfenis, zowel in de naam van het stuk als de knotsgekke muziek met duidelijke circusinvloeden. Baars laat hier horen uitstekend met dwarse noten uit de voeten te kunnen, terwijl de rest van het kwartet een aangename ritmiek optrekt. In 'MMM (Triple M)' gaan we verder op de ingeslagen weg. Sterker nog, hier klinkt het allemaal nog net een fractie dwarser. Bijna zoekend spel van Hoogland in 'Impala'. En terwijl Govaert de spanning verhoogt, blaast Baars aangename lijnen op zijn tenorsax. En dan is het 'Lamantijn'-tijd, een opvallend ingetogen klanklandschap creëert het kwartet hier. Al even subliem en wederom een mooi staaltje van Hooglands compositorische kwaliteiten is 'Reiger'. Ingetogen pianoaanslagen worden gevolgd door een prachtig intieme solo van Baars op klarinet. En dan zijn we bij het titelstuk 'LOOT', met een fijn hoekige ritmiek, perfect passend binnen de Nederlandse jazztraditie, iets waar overigens 'Upperclass Underground (Double U)' uitstekend bij aansluit. Tot slot noem ik nog 'Sleeping Policemen' en dan met name vanwege dat indringende spel van Baars, dat altijd weer door merg en been snijdt.