Cd
Various artists - 'Next Stop... Soweto, Volume 3: Giants, Ministers And Makers, Jazz In South Africa 1963-1978' (Strut Records, 2010)
Opnamen: 1963-1978

De 'Next Stop... Soweto'-reeks van het Britse Strut Records is een geweldige verzameling van obscure en ondergewaardeerde muziek uit Zuid-Afrika. Deel 1 en 2 gingen vooral om volksmuziek en popmuziek. Deel drie is geheel gewijd aan opnamen uit de 'verloren jaren' van de Zuid-Afrikaanse jazz.

In een bijgevoegd essay legt Gwen Ansell, kenner op dit gebied, het allemaal haarfijn uit, zodat ik mij hier slechts tot de hoofdlijnen beperk. En die zijn vrij eenvoudig te duiden: door de apartheid was jazz een vrijwel marginale activiteit, die door de overheid ontmoedigd werd. Daarom was het moelijk op te nemen en is veel werk slecht gedocumenteerd. En dus is het niet verwonderlijk dat namen als het Early Mabuza Quartet, The Malombo Jazz Makers en Christopher Columbus Feelings bij maar weinig mensen een belletje doen rinkelen. Wie internationaal door wilde breken, deed er beter aan naar het buitenland te vertrekken, zoals Dollar Brand, Chris McGregor en Dudu Pukwana deden.

Het gros van de muzikanten in de compilatie is echter lang zo bekend niet en dat is tragisch, want er zitten een aantal schatten tussen. Zo heeft C.C. Feelings' dansnummer 'Oosoga' een heerlijke pianovamp, die gecombineerd met het ritme van de drums bijna aan Fatboy Slim doet denken. Wanneer Feelings' altsax eroverheen komt te liggen, ontstaat er een soort van freefunk waar geen enkele Amerikaan zich voor zou hoeven te schamen. Een meer conventioneel nummer, 'Pinese’s Dance', van The Soul Giants, klinkt alsof het zo uit het repertoire van de Jazz Messengers is komen rollen, compleet met thema's in unisono en drums die je met je vingers doen knippen.

De diversiteit van de muziek die deze dubbel-cd bestrijkt is groot: Dennis' Mpale's 'Orlando' klink bijna Afro-Caribisch, terwijl Winston Mankuku's 'Dedication (To Daddy Trane And Brother Shorter)' precies is wat de titel doet vermoeden. Het strekt Mankuku tot eer dat het hem ook daadwerkelijk lukt de invloeden uit de titel recht te doen, hetgeen iets is dat voor alle muzikanten geldt.

Hoewel Amerikaanse voorbeelden als Archie Shepp, Weather Report, Herbie Hancock, Pharoah Sanders en Art Blakey duidelijk hoorbaar zijn, is het onmogelijk de eigenheid van deze muziek te ontkennen. Geheel volgens de clichés met betrekking tot jazz uit Afrika is de muziek extreem ritmisch en percussief van aard, mede doordat men zeer bewust zocht naar wat de essentie van Zuid-Afrikaanse jazz moest zijn. Waar het apartheidsregime dit aangreep als een reden om de ontaarde muziek te verbieden, is dit superstrakke swingen juist het succes van veel van deze opnamen geworden, zodat Skyf, Tete Mbambisa, Batsumi en alle anderen op deze verzamelaar uiteindelijk als laatsten lachen. Dat is voor velen echter een schrale troost gebleken: wie niet inmiddels dood is, heeft in ieder geval tijdens zijn hoogtijdagen weinig te genieten gehad. En dat blijft een schandaal, zowel op het humanitaire als het artistieke vlak.

Nou hopen dat er, in navolging van de evenzeer succesvolle 'Ethiopiques'-serie, een twintigdelige reeks met reissues van deze Zuid-Afrikaanse muzikanten komt.

Meer horen?
Klik

Labels: cd

(Sybren Renema, 3.9.11) - - [naar boven]

Lees verder in het archief...

Menupagina's:

Cd van het moment:
Sylvie Courvoisier - 'Chimaera'
Klik op de hoes om een track te beluisteren en voor meer informatie

Nieuws, tips, suggesties, adverteren, meewerken?
Mail de redactie.