Draai om je oren
Jazz en meer - Weblog


 




Kritische essays over inspiratie en muziek
Boek 'Arcana: Musicians on Music I,II en III' (edited by John Zorn)

Moderne muziek laat zich altijd omschrijven in duidelijk afgebakende hokjes. Jazz, rock, improvisatie, pop en zelfs klassiek zijn disciplines waarbinnen muzikanten zich steeds makkelijker bewegen. Dat vraagt om een nieuwe benadering van muziek, zowel bij critici, luisteraars en in de eerste plaats bij muzikanten zelf. In de praktijk zijn er vele obstakels die moderne muzikanten ondervinden, zoals een gebrek aan podia en publiek, en scholingsmogelijkheden die een andere benadering van muziek vereisen dan de bestaande. Gebrek aan begrip bij het publiek is soms ook ver te zoeken; hoe leg je namelijk aan je luisteraars uit waar je precies mee bezig bent? Wat wil je overbrengen? En komt die boodschap ook over bij de luisteraar?

'Arcana: Musicians on Music' is een project van de Amerikaanse saxofonist/componist en labelbaas John Zorn, dat op dit moment drie bundels met essays van voornamelijk Amerikaanse muzikanten en componisten omvat over bovengenoemde thema's. 'Arcana' betekent 'raadsels', waarmee wordt gedoeld op datgene waaruit kunstenaars hun inspiratie halen. Zonder tussenkomst van journalisten die naar de bekende weg vragen, laten de auteurs zich uit over prangende kwesties die volgens hen om uitleg vragen. Dat kan variëren van uitleg over gebruik van moderne technieken als sampling tot oefeningen voor instrumenten, handvaten voor improvisatie, arrangeren en dergelijke. Ook de relatie tussen geluid en beeld komt veelvuldig aan de orde, zoals het opnemen van een soundtrack bij een film van David Lynch, of het maken van een multimediaproject. Met name de vele stukken over musiceren zelf zul je niet snel terugvinden in tijdschriften vanwege hun technische aard.

Voor niet-musici blijft er genoeg interessants te lezen over. Al was het maar om de persoonlijke inslag van de vele essays, waarbij je informatie uit de eerste hand krijgt, namelijk van musici zelf. Muzikanten verklaren keuzes voor een instrument of stijl, of ze vertellen waar ze de inspiratie vandaan halen die hen helpt bij het maken van muziek. Een voorbeeld hiervan is een lang reisverslag van componist Peter Garland, die zijn inspiratie uit volksmuziek haalt en deze vertaalt in een op minimalisme gestoelde componeerstijl. Componeren is voor Garland het resultaat van jarenlang reizen en indrukken opdoen.

Wie de drie bundels naast elkaar legt, ziet dat elke bundel iets dunner is dan de voorgaande. Het toont dat ook 'Musicians on Music' een work in progress is en steeds meer vaste structuur krijgt naarmate de tijd vordert. Het meest onsamenhangend is deel één, de dikste bundel. Het lange, complexe openingsverhaal over 'plunderphonics' (een extreem doorgevoerde sampling-techniek) zal veel lezers doen schrikken voor de rest van het boek. Dat is een gemiste kans, want het boek eindigt met een sterke bijdrage over het late werk van John Coltrane, dat middels notenvoorbeelden laat zien hoe Coltrane muzikale systemen toepaste in zijn composities. Een mooi artikel, al was het maar omdat Coltrane's late werk veelal onbegrepen is wegens de ontoegankelijkheid ervan.

Een andere sterke bijdrage in deel één is een korte, column-achtige bijdrage van gitarist Marc Ribot die op ironische wijze schetst welke dilemma's de elektrische gitarist ondervindt op een podium. Een gitarist wil een lichtelijk overstuurt geluid, met als gevolg dat de versterker harder gaat. Aangezien versterkerbouwers dat proberen tegen te gaan, ziet de gitarist zich genoodzaakt zijn versterker alsmaar harder te zetten om het gewenste overstuurde effect te bereiken. Met als gevolg: boze medemusici.

De beste artikelen komen van muzikanten die toegankelijk weten te omschrijven waar ze mee bezig zijn en inzichtelijk maken waarom ze bepaalde keuzen maken. Dit is helaas niet elke schrijver gegeven, en de bonte mix aan benaderingswijzen levert een kleurrijke, maar soms wat onsamenhangende verzameling van bijdragen op. Een klein aantal bijdragen had beter geschrapt kunnen worden wegens gebrek aan inhoud of stijl. Andere bijdragen vergroten slechts het raadsel van de inspiratie, zoals een gedicht van Wadada Leo Smith.

Gelukkig zijn de positieve bijdragen in de meerderheid. Hoogtepunten zijn de stukken van jazzmusici als Dave Douglas, Uri Caine, Greg Cohen en George Lewis: allemaal wereldmusici met jarenlange ervaring op hun instrumenten, en met een verhaal. Voor muzikanten, muziekdocenten, journalisten en andere muziekliefhebbers biedt het project een schat aan informatie en ideeën over muziek in de volle breedte. De hoeveelheid ideeën die over je wordt uitgestort, is groot en werkt inspirerend. Ook bijzonder geslaagd is het register met behalve een korte biografie van elke schrijver een korte discografie met aanbevolen releases.

Meer weten?
Op de website van Amazon kun je online een hoofdstuk uit dit boek lezen, te weten 'Understanding Ecophonomics - Strategies for the transformation of existing music', geschreven door John Oswald. Klik hier om het te lezen.

(Eric van Rees, 23.2.09) - - [naar boven]


Lees verder in het archief...








Menupagina's:




Cd van het moment:
Sylvie Courvoisier - 'Chimaera'
Klik op de hoes om een track te beluisteren en voor meer informatie





Nieuws, tips, suggesties, adverteren, meewerken?
Mail de redactie.